52005IP0072

P6_TA(2005)0072

Biologisch voedsel en biologische landbouw

Resolutie van het Europees Parlement over het Europees actieplan voor biologisch voedsel en biologische landbouw (2004/2202(INI))

Het Europees Parlement,

- gezien de mededeling van de Commissie getiteld "Europees actieplan voor biologisch voedsel en biologische landbouw" (COM(2004)0415),

- gezien de conclusies van de Europese Raad van Göteborg van 15 en 16 juni 2001,

- gezien de conclusies van de Europese Conferentie over plattelandsontwikkeling die van 12 tot 14 november 2003 is gehouden in Salzburg,

- gezien Verordening (EEG) nr. 2092/91 van de Raad van 24 juni 1991 inzake de biologische productiemethode en aanduidingen dienaangaande op landbouwproducten en levensmiddelen [1],

- gelet op zijn resolutie van 18 december 2003 [2] over het naast elkaar bestaan van genetisch gemodificeerde teelten en conventionele en biologische teelten,

- gelet op artikel 45 van zijn reglement,

- gezien het verslag van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling (A6-0039/2005),

A. overwegende dat de biologische landbouw in de Europese Unie een sector en een productiemethode is die sterk gegroeid is dankzij de toenemende vraag van de consumenten en het steeds grotere aanbod van de producenten,

B. overwegende dat deze productiemethode een aanzienlijke bijdrage levert aan de multifunctionaliteit van de Europese landbouw omdat zij een gezonde en kwaliteitsvolle productie verzekert en tegelijkertijd garant staat voor een vermindering van de milieuvervuiling, het behoud en het duurzame gebruik van de biodiversiteit, de bescherming van de cultuurlandschappen, evenals het behoud en zelfs het creëren van werkgelegenheid,

C. overwegende dat de landbouwoppervlakte die in de EU-15 wordt gebruikt voor biologische landbouw tussen 1985 en 2002 is toegenomen van 0,1 tot 3,3% en dat biologische voeding goed is voor een omzet die geraamd wordt op 11 miljard euro op Europees niveau en op 23 miljard euro op wereldniveau,

D. overwegende dat, voor 1992 — het jaar waarin de Europese Unie haar steun heeft verleend aan de biologische landbouw in het kader van het milieu- en landbouwbeleid — de biologische landbouw uitsluitend werd ontwikkeld op initiatief van de landbouwers en met de steun van belangstellende burgers,

E. overwegende dat Verordening (EEG) nr. 2092/91 gebaseerd is op de bevordering en de controlecriteria van de productie en op het op de markt brengen van de producten, hetgeen reeds eerder door bevoegde verenigingen van biologische landbouwers was uitgewerkt,

F. overwegende dat, krachtens de laatste hervorming van het GLB, de steun aan de biologische landbouw afhankelijk is van het totale volume van de middelen van de tweede pijler van het GLB, en van het gedeelte dat verplicht voor deze exploitatiemethode zal worden gereserveerd,

G. overwegende dat de specifieke eigenschappen van de biologische landbouw, niet alleen met betrekking tot de noodzakelijke milieuvereisten, maar ook met betrekking tot:

a) de duidelijke noodzaak om de producten op de markt te brengen via korte distributiekanalen,

b) de nog steeds hoge prijzen van de eindproducten,

c) de overeenstemming met milieu- en gezondheidsregelgeving die moeten worden nageleefd, zelfs door kleine boeren en de middelgrote en kleine verwerkende bedrijven,

d) de uitbreiding van biologische productie naar andere specifieke sectoren zoals de veehouderij en de wijnbouw,

zijn allemaal aspecten die een speciale behandeling vereisen op regelgevend en financieel vlak, op een andere basis dan de traditionele productie,

H. overwegende dat er een grote ongelijkheid bestaat tussen de manier waarop de lidstaten de ontwikkeling van de biologische landbouw ondersteunen en dat deze ongelijkheden moeten worden weggewerkt in het kader van een Europees actieprogramma ter bevordering van de biologische landbouw,

I. overwegende dat de mogelijke contaminatie door GGO's van zeer groot belang is voor de biologische landbouw, met name ten aanzien van de maatregelen die moeten worden genomen om het naast elkaar bestaan van transgene en biologische teelten te regelen,

Ontwikkeling van de markt voor biologisch voedsel en opstelling van de normen (acties 1-3)

1. is verheugd over het feit dat de Commissie erkent dat de biologische landbouw een belangrijke rol speelt in de doelstellingen van het nieuwe GLB, zoals die gedefinieerd zijn in het in juni 2003 te Luxemburg in de schoot van de Raad van ministers bereikte akkoord; stelt vast dat ze het niet noodzakelijk acht personele of financiële middelen in de begroting van de Europese Unie op te nemen; is verheugd over de benadering op basis van de vraag die door de Commissie is gekozen om de biologische landbouw te stimuleren;

2. is van mening dat:

a) de maatregelen ter ondersteuning van de voorlichtings- en afzetbevorderingscampagnes nuttig zijn indien daarbij rekening wordt gehouden met de ervaringen van de beroepsorganisaties van de sector en met de wetgeving en de programma's van de lidstaten; organisaties van de producenten en coöperaties een bijzondere rol moeten spelen in het rationele beheer van de productie en het op de markt brengen van biologische producten en biologisch voedsel; zij tevens kunnen bijdragen tot het bereiken van een kwaliteitsproductie en tot de verwerking en het op de markt brengen via rechtstreekse distributiekanalen of commerciële verkoop, hetgeen een toegevoegde waarde voor de producenten zelf waarborgt;

b) de Commissie haar afzetbevorderingscampagnes zou moeten baseren op marktanalyses en op de gevolgen van het proces van de concentratie van de handel in bioproducten, met bijzondere aandacht voor de kleinhandel en distributie;

c) voorlichtingscampagnes voor de consument, vooral voor kinderen en jongeren, moeten worden gevoerd en gecombineerd met bewustmakingsprogramma's over de milieu- en voedingswaarde van biologische producten; de afzetbevorderingscampagnes moeten worden toegespitst op de kantines van openbare instellingen, met een zeer bijzondere nadruk op schoolkantines; de afzetbevordering van biologische producten moet worden versterkt via de desbetreffende communautaire programma's binnen en buiten de Europese Unie;

d) in alle afzetbevorderingsactiviteiten vermeld in actie 1 de Commissie de milieuvoordelen van de biologische landbouw en de voordelen van dit soort producten voor de menselijke gezondheid in dezelfde mate moet specificeren en aanprijzen;

e) vooral de kleine producenten en de MKB's die actief zijn in de voedingssector van deze campagnes moeten profiteren, te meer daar zij geïntegreerd zijn in de regionale maatregelen waarbij meerdere partners betrokken zijn;

f) de ontwikkeling van een interne markt voor biologische voedings- en niet-voedingsproducten zal leiden tot de standaardisering van hun productiemethoden, terwijl er uiteraard rekening wordt gehouden met hun specifieke eigenschappen en traditionele regionale productiemethoden, dat deze ontwikkeling zal bijdragen tot de harmonisatie van de controles en van de werking van de nationale instellingen voor de certificatie van biologische producten, alsmede tot het wegnemen van hindernissen voor de handel en tot volledigere voorlichting aan de Europese consument; is ook van mening dat het logo van de Gemeenschap moet worden aangevuld met informatie over de plaatselijke en regionale herkomst van de producten;

3. is verheugd over het voornemen van de Commissie om de Europese normen voor biologische producten en productie verder te harmoniseren, waardoor ze de goede werking van de interne markt mogelijk maakt, een einde maakt aan de concurrentievervalsing, en een volledig vrije handel in biologische producten in heel de Europese Unie garandeert; is van mening dat de stringentere nationale normen van de lidstaten niet mogen verhinderen dat biologische producten van andere lidstaten vrij worden verhandeld als gecertificeerde biologische producten in die lidstaten;

4. erkent de belangrijke rol van het internet als instrument voor de verspreiding en afzetbevordering van biologische landbouw en is ervan overtuigd dat het uiterst belangrijk is dat de informatie bij de betrokkenen wordt verspreid; stelt om die reden voor dat een grote inspanning wordt geleverd om de reeds beschikbare technologie over te dragen en vraagt de Commissie opleidingsmaatregelen in het leven te roepen, gefinancierd door de Gemeenschap (naast de bepalingen van actie 6 gericht aan de lidstaten) ten behoeve van de landbouwers en producenten die hun traditionele bedrijf willen omvormen tot een biologisch bedrijf;

5. is van mening dat de specificaties beter moeten worden geharmoniseerd, onder meer in de veeteeltsector;

6. is ervan overtuigd dat de Commissie de bevordering van zaadproductie voor de biologische landbouw en de aanmoediging van kwekerijen specifiek bedoeld voor de productie van geschikte planten voor de biologische landbouw moet opnemen in haar voorstel ter voorbereiding van actieplannen op nationaal, regionaal of plaatselijk niveau in de lidstaten;

7. herinnert eraan dat het Parlement, in het kader van de begrotingsprocedure 2005, het actieplan uitdrukkelijk heeft opgenomen in de begrotingslijn met betrekking tot de afzetbevorderingscampagnes (05 08 05 01), en is van mening dat een verhoging van deze lijn voor 2006 kan worden overwogen, na analyse van de behoeften van de lidstaten;

8. is van mening dat het actieplan een aanbeveling moet bevatten dat de ontwikkelingshulp en de eerlijke handel de productie van en de handel in biologische producten moeten bevorderen zodat het actieplan ook een wereldwijde dimensie krijgt;

Overheidssteun ten gunste van de biologische landbouw (acties 4-6)

9. acht het essentieel dat de acties en hulp die beschikbaar zijn in het kader van de verordening inzake de plattelandsontwikkeling, duidelijker worden gedefinieerd voor wat de biologische productie betreft, teneinde deze productiemethode in alle lidstaten te bevorderen; in dit verband dient de dynamiek van de toepassing van het nieuwe FEADER-programma voor de plattelandsontwikkeling in de lidstaten aandachtig te worden bestudeerd;

10. benadrukt de noodzaak om overheidssteun aan de biologische landbouw en aan industrieën die verbonden zijn met de biologische landbouw, aan te moedigen en om de invoering van kwaliteitscontrolesystemen te bevorderen;

11. is van mening dat erop moet worden toegezien dat een bevoorrechte invoering van de biologische landbouw, vooral in de gevoelige zones, geen onevenwicht in het aanbod van bioproducten of concurrentievervalsing veroorzaakt en dat daarom de omschakeling naar biologische landbouw moet worden ondersteund op basis van geïdentificeerde verkooppunten;

12. is van mening dat de hygiëne- en gezondheidsnormen die van toepassing zijn op de middelgrote en kleine verwerkende bedrijven, met name in de zuivel- en vleessector, moeten worden afgebakend in het kader van de bestaande bijzondere regelingen voor verwerkingsinstallaties;

13. is van mening dat het actieplan duidelijk de bijdrage van de biologische landbouw moet vermelden op gebieden als de nitratenrichtlijn [3], de richtlijn Natura 2000 [4], het waterbeleid, de bevordering van de biodiversiteit, evenals de bijdrage ervan tot de werkgelegenheid;

14. is van mening dat de Commissie bijzondere aandacht moet besteden aan de situatie van de biologische landbouw in de nieuwe lidstaten, met name voor wat de werkgelegenheid en de plattelandseconomie betreft;

Onderzoek (actie 7)

15. stelt voor dat in het Europees kaderprogramma voor onderzoek de productiewijze van de biologische landbouw als prioritair wordt beschouwd, net als het naast elkaar bestaan van biologische en conventionele en genetisch gemodificeerde gewassen en de evaluatie van de impact van de technologieën die risico's inhouden voor deze productie, door een ecologisch onderzoek naar de selectie op te nemen, zowel voor de teelt van gewassen als voor de veehouderij;

16. betreurt dat het voorgestelde actieplan geen specifieke maatregel bevat om onderzoek te bevorderen dat verder gaat dan de algemene verklaring van "het stimuleren van onderzoek naar biologische landbouw"; moedigt de Commissie in deze zin aan een diepgaandere definitie van deze instrumenten te geven:

a) door een groter aantal studies, analyses en specifieke statistieken over de verschillende aspecten van biologische landbouw te stimuleren,

b) door diepgaandere studies uit te voeren naar de productie van voer voor de biologische veehouderij,

c) door nieuwe technologieën voor de ontwikkeling van de biologische landbouw op te nemen,

d) door de studies en het onderzoek die in de verschillende lidstaten over de biologische landbouw zijn uitgevoerd, in Europees verband samen te brengen en te publiceren, enz.;

wenst dat bij dit onderzoek rekening wordt gehouden met de systemische (globale of holistische) benadering van de biologische landbouw, vooral door onderzoeksmaatregelen in situ op te nemen;

Normen en inspecties (acties 8-21)

17. is verheugd over de toepassing van meer verder gaande normen inzake het dierenwelzijn, maar benadrukt dat deze gepaard moet gaan met investeringssteun, omdat er vaak dure verbouwingswerken of de bouw van nieuwe inrichtingen voor nodig zijn; tegelijkertijd moet voorrang worden verleend aan zuinige methoden (bijv. strofilters, bezinktanks met overstort, enz.);

18. ondersteunt het voorstel van de Commissie in actie 9 om te trachten de integriteit van de biologische productie te garanderen door stringentere normen toe te passen en de uiterste data voor de overgangstermijnen te respecteren, maar dringt erop aan dat de bijzondere gevallen worden onderzocht, bijvoorbeeld in de veehouderij, waarin het niet verlengen van de datum voor de invoering van dieren die niet biologisch geteeld zijn, een belemmering zou zijn voor het herstel en behoud van bepaalde inheemse soorten die in sommige lidstaten het risico lopen te verdwijnen;

19. betreurt dat de Commissie nog steeds geen benadering heeft voorgesteld voor zaaigoed voor wat betreft de uitwisseling van plaatselijke, traditionele variëteiten of variëteiten die niet meer in het register zijn opgenomen. Een dergelijke benadering zou landbouwers vrijheid van handelen geven en ervoor zorgen dat wordt voldaan aan de gezondheidsvereisten en de criteria inzake de zuiverheid van variëteiten en kiempercentages, overeenkomstig de bestaande wetgeving;

20. is van mening dat de Commissie, om voor zaaigoed de geloofwaardigheid van biologische producten te waarborgen, moet controleren dat de lidstaten hun toezichtsplichten vervullen door middel van particuliere en openbare nationale toezichthoudende instanties en, indien nodig, straffen moet opleggen voor inbreuken; is bovendien van mening dat de Commissie een jaarlijks overzicht van de verslagen van de lidstaten moet opstellen en het Parlement moet informeren;

21. moedigt de Commissie aan om het vijfde aspect van actie 10 uit te diepen door de manier te specificeren waarop zij van plan is de doelstelling van de verbetering van de milieuwetgeving met betrekking tot de biologische landbouw te verwezenlijken;

22. keurt de in actie 11 voorgestelde samenstelling van een groep onafhankelijke deskundigen goed, die als taak heeft technische adviezen te formuleren, op voorwaarde dat de belanghebbenden, namelijk de landbouwers, de voedselverwerkende bedrijven en de consumenten, hierbij naar behoren worden betrokken;

23. is van mening dat de kwestie van de GGO's in het actieplan niet alleen kan worden behandeld op het niveau van de aantallen en dat de Commissie ook moet aangeven wat zij van plan is te doen op het stuk van het naast elkaar bestaan van transgene teelten en biologische teelten; dat in elk geval duidelijk moet zijn dat bij contaminatie, ook als ze onopzettelijk veroorzaakt is, de financiële verantwoordelijkheid uitsluitend moet rusten op de personen die op onwettige wijze GGO's op de markt brengen, en niet op de hele landbouwsector; dringt erop aan dat voor de communautaire producten op basis van GGO's dezelfde regels gelden als voor de ingevoerde producten;

24. vraagt zich af of actie 17 waarmee ernaar wordt gestreefd het systeem van accreditatie voor controleinstanties over te dragen aan een onafhankelijke internationale organisatie, gepast is, en dringt erop aan dat deze belangrijke stap in het proces, die de Europese biologische landbouw in de ogen van de Europese burgers legitimiteit verleent, onder de controle van de Commissie en de lidstaten blijft;

25. stelt voor dat elk vonnis betreffende fraude in verband met de biologische aard van een product of productieproces in heel de Europese Unie beschikbaar is, zodat de volgende situaties voortaan worden vermeden: dat een reeds veroordeelde fraudeur erin slaagt zijn certificatie opnieuw te laten uitgeven door een andere certificatie-instelling, of dat hij van de ene lidstaat naar de andere verhuist om zijn frauduleuze handel voort te zetten, of dat exploitanten in de industrie niets afweten van zijn frauduleuze verleden;

26. onderstreept dat de definitie van biologische landbouw niet alleen betrekking moet hebben op de productiemethode, maar ook op een reeks landbouwpraktijken waarmee het respect voor het milieu en de biodiversiteit worden gewaarborgd, en de productie van gezonde, kwalitatief hoogstaande voeding mogelijk wordt gemaakt. Deze definitie van biologische landbouw moet ingang vinden in internationale fora zodat het specifieke karakter van de sector van de biologische landbouw in de internationale handel wordt gevrijwaard;

27. betreurt het dat de Commissie geen concrete financiële maatregelen voorstelt in verband met de organisatie van distributiekanalen, en dringt erop aan dat steun, inclusief financiële steun, wordt verleend in het kader van de structurering van de productie, de verwerking en het op de markt brengen;

28. onderstreept bij de Commissie het feit dat de Europese biologische landbouw degelijke ondersteuning nodig heeft voor het op de markt brengen en de distributie van zijn producten; nodigt de Commissie uit om concretere voorstellen terzake te doen, rekening houdend met het feit:

a) dat het essentieel is het huidige probleem van de hoge prijzen voor biologische producten aan te pakken,

b) dat het noodzakelijk is de nadruk op het aanbod van biologische producten te leggen,

c) dat de groepering in verenigingen en de oprichting van organisaties van biologische producenten een fundamentele rol kunnen spelen in het vergemakkelijken van de verkoop via gewone distributiekanalen,

d) dat de oprichting van een brede markt, die lange distributiekanalen in de hand werkt en leidt tot extra milieukosten (voor verwerking, bewaring en vervoer) niet de meest geschikte aanpak is, gezien de inherente eigenschappen van de biologische productie; daarom zou het raadzamer zijn kortere distributiekanalen te bevorderen, die zeker leiden tot een betere distributie en meer betaalbare prijzen, en het gemakkelijker zouden maken het voedsel te traceren en te controleren;

***

29. verzoekt zijn voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

[1] PB L 198 van 22.7.1991, blz. 1.

[2] PB C 91 E van 15.4.2004, blz. 680.

[3] Richtlijn 91/676/EEG van de Raad van 12 december 1991 inzake de bescherming van water tegen verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen (PB L 375 van 31.12.1991, blz. 1).

[4] Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandkoming van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (PB L 206 van 22.7.1992, blz. 7).

--------------------------------------------------