(1)

De Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Moldavië, anderzijds (2) (de “Associatieovereenkomst”), vormt de basis voor de betrekkingen tussen de Unie en de Republiek Moldavië. Overeenkomstig Besluit 2014/492/EU van de Raad (3) wordt titel V van de Associatieovereenkomst, die betrekking heeft op handel en daarmee verband houdende aangelegenheden, sinds 1 september 2014 voorlopig toegepast en is die titel na ratificatie door alle lidstaten in werking getreden op 1 juli 2016.

(2)

In de Associatieovereenkomst wordt uitdrukking gegeven aan de wens van de partijen bij de Associatieovereenkomst (“de partijen”) om de betrekkingen op ambitieuze en innoverende wijze te versterken en uit te breiden, om geleidelijke economische integratie te vergemakkelijken en tot stand te brengen, en om dat te doen met inachtneming van de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit het lidmaatschap van de Wereldhandelsorganisatie van de partijen.

(3)

Artikel 143 van de Associatieovereenkomst voorziet in de geleidelijke totstandbrenging van een vrijhandelsruimte tussen de partijen in overeenstemming met artikel XXIV van de Algemene Overeenkomst betreffende tarieven en handel 1994 (“GATT 1994”). Daartoe voorziet artikel 147 van de Associatieovereenkomst in de geleidelijke afschaffing van de douanerechten overeenkomstig de in bijlage XV bij de Associatieovereenkomst opgenomen lijsten en voorziet het in de mogelijkheid om die afschaffing versneld en in ruimere mate te realiseren.

(4)

De aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne, die sinds 24 februari 2022 woedt, heeft ernstige negatieve gevolgen gehad voor het vermogen van de Republiek Moldavië om handel te drijven met de rest van de wereld, met name omdat de uitvoer van de Republiek Moldavië voor die handel afhankelijk is van doorvoer over Oekraïens grondgebied die momenteel grotendeels onmogelijk is, en van Oekraïense infrastructuur, die momenteel grotendeels onbeschikbaar is. In zulke kritieke omstandigheden en om de negatieve gevolgen van de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne voor de economie van de Republiek Moldavië te verzachten, is het noodzakelijk de ontwikkeling van nauwere economische betrekkingen tussen de Unie en de Republiek Moldavië te versnellen en de economie van de Republiek Moldavië in die kritieke omstandigheden snel te ondersteunen. Daarom is het noodzakelijk en passend handelsstromen te blijven stimuleren en concessies te blijven verlenen in de vorm van handelsliberaliseringsmaatregelen voor alle producten, in overeenstemming met de versnelde afschaffing van de douanerechten ter zake van handel tussen de Unie en de Republiek Moldavië.

(5)

Overeenkomstig artikel 21, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie moet de Unie toezien op de samenhang tussen de diverse onderdelen van haar externe optreden. Op grond van artikel 207, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie moet de gemeenschappelijke handelspolitiek worden gevoerd in het kader van de beginselen en doelstellingen van het externe optreden van de Unie.

(6)

Verordening (EU) 2022/1279 van het Europees Parlement en de Raad (4) zal op 24 juli 2023 verstrijken.

(7)

De bij deze verordening ingestelde handelsliberaliseringsmaatregelen moeten de volgende vorm aannemen: i) de schorsing van de toepassing van het stelsel van invoerprijzen op groenten en fruit, en ii) de schorsing van alle tariefcontingenten en invoerrechten. Door middel van die maatregelen zal de Unie de economische integratie tussen de Republiek Moldavië en de Unie verdiepen en tijdelijk passende economische steun verlenen ten behoeve van de Republiek Moldavië en de marktdeelnemers die zijn getroffen door de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne.

(8)

Om fraude te voorkomen, moet het recht op de bij deze verordening vastgestelde handelsliberaliseringsmaatregelen onderworpen zijn aan de voorwaarde dat de Republiek Moldavië heeft voldaan aan alle toepasselijke voorwaarden voor het verkrijgen van voordelen uit hoofde van de Associatieovereenkomst, met inbegrip van de regels inzake de oorsprong van de betrokken producten en de daarmee samenhangende procedures, en dat de Republiek Moldavië zich ertoe verbindt administratief nauw met de Unie samen te werken, overeenkomstig die Associatieovereenkomst.

(9)

De Republiek Moldavië stelt geen nieuwe douanerechten of heffingen van gelijke werking noch nieuwe kwantitatieve beperkingen of maatregelen van gelijke werking in voor de invoer van producten van oorsprong uit de Unie, verhoogt de bestaande douanerechten of heffingen niet en voert geen andere beperkingen in, tenzij de context van de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne dat duidelijk rechtvaardigt. De Commissie moet de bevoegdheid krijgen om alle of een deel van de bij deze verordening vastgestelde autonome handelsliberaliseringsmaatregelen tijdelijk te schorsen indien de Republiek Moldavië aan een of meer van die voorwaarden niet voldoet.

(10)

Artikel 2 van de Associatieovereenkomst bepaalt dat onder meer de eerbiediging van de democratische beginselen, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, alsmede de bestrijding van de verspreiding van massavernietigingswapens, verwante materialen en de overbrengingsmiddelen daarvoor, essentiële elementen zijn van de Associatieovereenkomst. Krachtens hetzelfde artikel verbinden de partijen zich met name tot inachtneming van de volgende algemene beginselen: de eerbiediging van de rechtsstaat en het beginsel van goed bestuur, de bestrijding van corruptie, al dan niet georganiseerde criminele activiteiten — met inbegrip van die met een transnationaal karakter — en terrorisme, en de eerbiediging van de beginselen van duurzame ontwikkeling en effectief multilateralisme. Het is passend te voorzien in de mogelijkheid om de in deze verordening vastgestelde handelsliberaliseringsmaatregelen tijdelijk te schorsen indien de Republiek Moldavië die essentiële elementen of die algemene beginselen niet eerbiedigt.

(11)

Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van deze verordening te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend om de in deze verordening bedoelde handelsliberaliseringsmaatregelen tijdelijk te schorsen in gevallen waarin de producenten in de Unie van soortgelijke of rechtstreeks concurrerende producten worden geschaad door de invoer uit hoofde van deze verordening. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (5).

(12)

Onder voorbehoud van een beoordeling van drie maanden door de Commissie op basis van het regelmatig toezicht op de gevolgen van deze verordening, is het noodzakelijk dat, hetzij naar aanleiding van een met redenen omkleed verzoek van een lidstaat, hetzij op eigen initiatief van de Commissie, de mogelijkheid bestaat om de douanerechten die anders krachtens de Associatieovereenkomst van toepassing zijn, opnieuw in te stellen voor invoer van onder deze verordening vallende producten die nadelige gevolgen hebben voor de markt van de Unie voor soortgelijke of rechtstreeks concurrerende producten.

(13)

Het jaarverslag van de Commissie over de uitvoering van de diepe en brede vrijhandelsruimte, die integraal deel uitmaakt van de Associatieovereenkomst, moet een gedetailleerde beoordeling bevatten van de uitvoering van de bij deze verordening vastgestelde handelsliberaliseringsmaatregelen.

(14)

Gezien de economische situatie in de Republiek Moldavië en het feit dat Verordening (EU) 2022/1279 op 24 juli 2023 verstrijkt, dient deze verordening met spoed in werking te treden op 25 juli 2023,