(1)

Hernieuwbare energie vormt de kern van de transitie naar schone energie die vereist is om de doelstellingen van de Europese Green Deal te verwezenlijken, energie betaalbaar te maken en de afhankelijkheid van de Unie van fossiele brandstoffen en energie-invoer te verminderen.

(2)

Hernieuwbare energie heeft tal van voordelen voor de burgers van de Unie: zij maakt deel uit van de inspanningen om de klimaatverandering het hoofd te bieden, helpt ons milieu beschermen, creëert groei en banen, draagt bij tot het technologische en industriële leiderschap van de Unie en maakt de economie van de Unie veerkrachtiger.

(3)

De energiesector is verantwoordelijk voor meer dan 75 % van de totale uitstoot van broeikasgassen in de Unie. Om de doelstelling van de Unie voor hernieuwbare energie in 2030 te halen, alsmede om haar doelstelling inzake een vermindering van de broeikasgasemissies met ten minste 55 % zoals voorgeschreven door Verordening (EU) 2021/1119 van het Europees Parlement en de Raad (1) te helpen bereiken, is het van levensbelang dat de productie van hernieuwbare energie en de ontwikkeling en uitrol van installaties daarvoor worden versneld.

(4)

Om het probleem van de hoge energieprijzen aan te pakken, is het van cruciaal belang het aandeel van hernieuwbare energie snel te verhogen. De lagere vaste kosten en de dicht bij nul liggende variabele kosten voor hernieuwbare energie betekenen dat de kosten voor hernieuwbare elektriciteit stabieler zijn geweest en lager uitvallen dan de kosten voor fossiele brandstoffen. Door de versnelde uitrol van hernieuwbare energiebronnen zal de Unie minder afhankelijk worden van — voornamelijk ingevoerde — fossiele brandstoffen.

(5)

Zoals erkend in de “REPowerEU-mededeling” (2), is het van fundamenteel belang dat het gebruik van hernieuwbare energie snel wordt opgevoerd om de afhankelijkheid van de Unie van fossiele brandstoffen te verminderen en het verbruik van Russisch gas af te bouwen. Het REPowerEU-plan bevat maatregelen om dit te bewerkstelligen, net als het Europees Semester, in het kader waarvan landenspecifieke aanbevelingen voor het verlenen van vergunningen worden voorgesteld die afgestemd zijn op de omstandigheden van de afzonderlijke lidstaten.

(6)

In de REPowerEU-mededeling is ook een initiatief voor een waterstofversneller geïntroduceerd waarmee de doelstellingen voor 2030 inzake hernieuwbare waterstof worden verdubbeld, om de externe afhankelijkheid van de Unie van de invoer van fossiele brandstoffen te verminderen. Om 10 Mt hernieuwbare waterstof te produceren, zal de Unie tegen 2030 een extra capaciteit van 80 GW aan hernieuwbare energie nodig hebben.

(7)

Projecten op het gebied van hernieuwbare energie moeten in beginsel een vergunning krijgen om de beoogde activiteit te kunnen uitvoeren. Vergunningsprocedures helpen ervoor te zorgen dat de projecten veilig en betrouwbaar zijn. De complexiteit, verscheidenheid en buitensporig lange duur van deze procedures vormen echter een ernstige belemmering om te komen tot een snelle — en noodzakelijke — uitrol van hernieuwbare energie en om in de Unie een betaalbaarder, veiliger en duurzamer energiesysteem tot stand te brengen.

(8)

Vertragingen in de afhandeling van projectvergunningen brengen de tijdige verwezenlijking van de energie- en klimaatdoelstellingen in gevaar en verhogen de kosten van de projecten die daarvoor nodig zijn. Ten gevolge van dynamische innovatie kunnen vertragingen ook leiden tot de oprichting van minder efficiënte installaties voor hernieuwbare energie.

(9)

Deze belemmeringen werden reeds vastgesteld in Richtlijn 2001/77/EG van het Europees Parlement en de Raad (3), waarin de lidstaten ertoe verplicht werden de vergunningsprocedures te evalueren om regelgevende en niet-regelgevende belemmeringen voor de productie van hernieuwbare elektriciteit weg te nemen. Bij Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad (4) werden voorschriften ingevoerd om de administratieve procedures voor ontwikkelaars van hernieuwbare-energieprojecten te vereenvoudigen. Bij Richtlijn (EU) 2018/2001 van het Europees Parlement en de Raad (5) werden deze voorschriften aangescherpt. Het is van uiterst prioritair en urgent belang dat deze richtlijnen door alle lidstaten volledig en snel worden omgezet, want dit draagt in aanzienlijke mate bij tot een verkorting van de administratieve procedures.

(10)

De Commissie ondersteunt de lidstaten via het instrument voor technische ondersteuning (6), en levert dus technische expertise op maat om hervormingen te ontwerpen en uit te voeren, onder meer door het kader voor autorisatie- en vergunningsprocedures voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie te stroomlijnen en het gebruik van stroomafnameovereenkomsten door ondernemingen te bevorderen in het geval van hernieuwbare energie. De technische steun omvat bijvoorbeeld het versterken van de administratieve capaciteit, het harmoniseren van de rechtskaders en het delen van relevante beste praktijken.

(11)

De termijnen voor de vergunningsprocedures die in Richtlijn (EU) 2018/2001 zijn vastgesteld, gelden onverminderd de verplichtingen krachtens het toepasselijke milieurecht van de Unie, onverminderd beroepsprocedures in rechte en andere procedures voor een rechterlijke instantie, en onverminderd alternatieve geschillenbeslechtingsmechanismen, waaronder klachtenprocedures en administratieve beroepsprocedures, en kunnen met de duur van deze procedures worden verlengd.

(12)

Het gebrek aan publieke aanvaarding van projecten op het gebied van hernieuwbare energie vormt een andere belangrijke belemmering voor de uitvoering ervan in vele lidstaten. Om dat aan te pakken, moet rekening worden gehouden met de behoeften en perspectieven van burgers en belanghebbenden in de samenleving, in alle stadia van de ontwikkeling van deze projecten — gaande van beleidsontwikkeling tot ruimtelijke ordening en projectontwikkeling — en moeten goede praktijken worden aangemoedigd om te zorgen voor een rechtvaardige spreiding van de verschillende effecten van installaties over de lokale bevolking.

(13)

De meeste belemmeringen in verband met het verlenen van vergunningen voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie en de bijbehorende netwerkinfrastructuur, alsook goede praktijken om deze weg te nemen, zijn op het niveau van de lidstaten duidelijk in kaart gebracht.

(14)

De administratieve belemmeringen zijn des te belangrijker geworden gezien de verbeteringen wat andere belemmeringen betreft, zoals de kosten voor de technologie, die de afgelopen tien jaar drastisch zijn gedaald, of de financieringsproblemen, die draaglijker zijn geworden door de dalende kosten en het toenemende aantal stroomafnameovereenkomsten voor hernieuwbare energie die door ondernemingen worden gesloten.

(15)

In deze aanbeveling wordt ingegaan op deze punten van zorg en wordt opgeroepen om te zoeken naar oplossingen binnen het bestaande rechtskader. Er wordt geen afbreuk gedaan aan het recht van de Unie, met name op het gebied van energie en milieu, noch aan de daaruit voortvloeiende verplichtingen. Ook de mededingingsregels van de Unie blijven onverkort gelden, met name de artikelen 101, 102 en 106 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en er wordt niet afgedaan aan de besluitvormingspraktijk van de Commissie bij de handhaving van de mededingingsregels van de Unie.

(16)

Naast deze aanbeveling is een wetgevingsvoorstel aangenomen om de bepalingen van Richtlijn (EU) 2018/2001 met betrekking tot administratieve procedures te wijzigen en aan te scherpen. Aangezien de uitrol van projecten op het gebied van hernieuwbare energie dringend moet worden versneld, moeten de lidstaten zo spoedig mogelijk starten met het aanwijzen van geschikte land- en zeegebieden en met het opstellen van plannen voor bijzonder geschikte gebieden (“renewables go-to areas”), overeenkomstig artikel 15 ter van het voorstel tot wijziging van Richtlijn (EU) 2018/2001 betreffende het verlenen van vergunningen.

(17)

Maritieme ruimtelijke ordening is een belangrijk instrument om toekomstige gebieden voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie in kaart te brengen en om meervoudig gebruik van de maritieme ruimte te bevorderen, met inbegrip van het behoud en de bescherming van het mariene milieu. De lidstaten moeten op grond van de richtlijn maritieme ruimtelijke planning (7) hun nationale maritieme ruimtelijke plannen uiterlijk op 31 maart 2021 vaststellen. De Commissie dringt erop aan dat de lidstaten die de richtlijn maritieme ruimtelijke planning nog niet volledig hebben uitgevoerd, hun nationale plan opstellen en goedkeuren (8).

(18)

Belemmeringen als gevolg van vergunningsprocedures kunnen ook van invloed zijn op de toekomstige uitrol van innovatieve decarbonisatietechnologieën die nodig zijn met het oog op klimaatneutraliteit. Door testomgevingen voor regelgeving op te zetten, dat wil zeggen door in een reële omgeving innovatieve technologieën, producten, diensten of methoden te testen die niet volledig in overeenstemming zijn met het bestaande wet- en regelgevingskader, kan innovatie worden ondersteund en kan de daaropvolgende aanpassing van het regelgevingsklimaat worden vergemakkelijkt.

(19)

De ontwikkeling van projecten op het gebied van hernieuwbare energie zal, in het geval van gehele of gedeeltelijke financiering daarvan via afnameovereenkomsten van bedrijven, bijdragen tot een snellere invoering van hernieuwbare energie. Afnameovereenkomsten van bedrijven bieden de eindverbruiker ook rechtstreekse voordelen, onder meer doordat deze een concurrerende en voorspelbare energieprijs opleveren en bedrijven in de Unie ondersteunen in hun agenda voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

(20)

Ondanks een jaarlijkse stijging in de laatste vijf jaar van het aantal afnameovereenkomsten van bedrijven bedraagt het percentage rechtstreeks door zakelijke afnemers gefinancierde projecten voor hernieuwbare energie slechts 15 tot 20 % van de jaarlijkse markt. Het gebruik van door bedrijven gesloten afnameovereenkomsten blijft ook voornamelijk beperkt tot bepaalde lidstaten, tot elektriciteit als energiedrager en tot grote multinationale consumentgerichte ondernemingen.

(21)

Samen met deze aanbeveling stelt de Commissie via het Energy and Industry Geography Lab (EIGL) (9) digitaal geconsolideerde datasets over een breed scala aan relevante energie- en milieufactoren beschikbaar om de lidstaten te helpen “go-to areas” aan te wijzen met het oog op een snelle uitrol van nieuwe projecten op het gebied van hernieuwbare energie. De Commissie is voornemens dit mappinginstrument verder te ontwikkelen door extra datasets en links naar digitale instrumenten van de lidstaten voor ruimtelijke ordening erin op te nemen,

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.