22.7.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 197/4

(1)

Op 2 februari 2016 heeft de Europese Commissie per post van de voorzitter van het UKE een formeel verzoek ontvangen namens Poczta Polska SA (hierna „de verzoeker” genoemd) overeenkomstig artikel 35, lid 1, van Richtlijn 2014/25/EU. Het verzoek ging vergezeld van een advies van de voorzitter van het UKE dat de genoemde diensten op grond van artikel 34 van Richtlijn 2014/25/EU voldoen aan de voorwaarden voor vrijstelling. De Commissie is van oordeel dat dit advies niet kan worden aangemerkt als een gemotiveerd standpunt in de zin van artikel 35, lid 2, van Richtlijn 2014/25/EU, aangezien het enkel gaat om een verklaring dat aan de genoemde voorwaarden is voldaan, zonder dat deze verklaring verder met argumenten wordt ondersteund. Ingevolge dit verzoek werd de Commissie verzocht vast te stellen dat de bepalingen van Richtlijn 2014/25/EU en de aanbestedingsprocedures waarin die richtlijn voorziet, niet van toepassing zijn op koeriersdiensten en andere diensten dan postdiensten in Polen.

(2)

Het verzoek is door de bevoegde autoriteit — de voorzitter van het UKE — overeenkomstig artikel 138 septies van de wet inzake overheidsopdrachten (2) ingediend op verzoek van de aanbestedende instantie, Poczta Polska SA, met statutaire zetel in Warschau, en heeft de instemming van de voorzitter van het Bureau voor mededinging en consumenten (UOKiK) en van de voorzitter van het Bureau voor overheidsopdrachten (UZB).

(3)

De Commissie heeft op 19 februari 2016 per email om extra informatie verzocht. Deze informatie is binnen de door de Commissie vastgestelde termijn door het UKE ingediend, per e-mail van 26 februari 2016.

(4)

In overeenstemming met punt 1 van bijlage IV bij Richtlijn 2014/25/EU heeft de Commissie 105 werkdagen de tijd om hierover een besluit te nemen. De termijn loopt af op 7 juli 2016.

(5)

Bij artikel 34 van Richtlijn 2014/25/EU is bepaald dat deze richtlijn niet van toepassing is op opdrachten voor de in de artikelen 8 tot en met 14 bedoelde activiteiten indien de activiteit in de lidstaat waar zij wordt uitgeoefend rechtstreeks aan concurrentie blootstaat op markten waartoe de toegang niet beperkt is. De rechtstreekse blootstelling aan concurrentie wordt getoetst aan de hand van objectieve criteria, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke kenmerken van de betrokken sector. De toegang tot een markt wordt als niet-beperkt beschouwd indien de lidstaat de in bijlage III bij Richtlijn 2014/25/EU vermelde wetgeving van de Unie met betrekking tot de opening van een bepaalde markt ten uitvoer heeft gelegd en heeft toegepast. Volgens punt F van die bijlage is Richtlijn 97/67/EG van het Europees Parlement en de Raad (3) (hierna „de richtlijn postdiensten” genoemd) (als gewijzigd bij de Richtlijnen 2002/39/EG van het Europees Parlement en de Raad (4) en 2008/6/EG van het Europees Parlement en de Raad (5)) de relevante wetgeving van de Unie met betrekking tot de openstelling van de markten voor postdiensten.

(6)

Polen heeft de richtlijn postdiensten omgezet bij de wet inzake postdiensten van 23 november 2012 (6), die op 1 januari 2013 van toepassing is geworden op het ophalen, sorteren, vervoeren en bezorgen van koerierszendingen en diensten in verband met niet-geadresseerde postzendingen. Voor deze diensten heeft Polen een voldoende niveau van openstelling van de markt bereikt en moet de toegang tot de markt dan ook als niet-beperkt worden beschouwd overeenkomstig artikel 34 van Richtlijn 2014/25/EU.

(7)

Ook kan worden opgemerkt dat geen van de diensten waarvoor de aanvraag is ingediend, in het verleden zijn onderworpen aan een wettelijk monopolie. Alleen postdiensten als gedefinieerd in artikel 7 van Richtlijn 97/67/EG en als gewijzigd bij de Richtlijnen 2002/39/EG en 2008/6/EG zijn voorbehouden aan de aangewezen aanbieders van de universele dienst. Met de uitvoering van Richtlijn 2008/6/EG hebben alle lidstaten met inbegrip van Polen hun postmarkten volledig geliberaliseerd; met uitzondering van diensten in het kader van artikel 8 van bovengenoemde richtlijn zouden postdiensten niet aan een wettelijk monopolie onderworpen mogen zijn.

(8)

Het verzoek betreft activiteiten met betrekking tot het aanbieden van postdiensten en andere diensten dan postdiensten, op voorwaarde dat die diensten worden aangeboden door een entiteit die ook postdiensten levert, die relevant zijn in het kader van Richtlijn 2004/17/EU van het Europees Parlement en de Raad (7), de rechtsgrondslag waarop het verzoek is gebaseerd. Dit zijn:

(9)

Wat betreft de diensten andere dan postdiensten waarop het verzoek betrekking heeft, zij opgemerkt dat de diensten die zijn genoemd in de punten 4 tot en met 13 van de vorige overweging weliswaar binnen de werkingssfeer van Richtlijn 2004/17/EG vallen, maar niet binnen die van Richtlijn 2014/25/EU. De wetgever heeft de concurrentiepositie voor deze diensten reeds onderzocht en is tot de conclusie gekomen dat deze van dien aard is dat de discipline van de tweede richtlijn niet langer nodig is wat betreft opdrachten voor de uitoefening van deze activiteiten die naderhand uit het toepassingsgebied zijn uitgesloten.

(10)

De rechtstreekse blootstelling aan concurrentie op een specifieke markt is beoordeeld op basis van diverse criteria, waarbij geen van deze criteria op zichzelf doorslaggevend is. Wat de markten betreft waarop dit verzoek betrekking heeft, vormt het marktaandeel van de voornaamste spelers op een bepaalde markt een van de te hanteren criteria. Ten slotte kunnen de mogelijke toegangsbelemmeringen ook relevant zijn. Aangezien er voor de onderscheiden activiteiten waarop dit besluit betrekking heeft, uiteenlopende omstandigheden gelden, moet bij het onderzoek naar de concurrentiesituatie met die uiteenlopende situaties op de onderscheiden markten rekening worden gehouden.

(11)

Onderhavig besluit laat de toepassing van de mededingingsregels onverlet. Met name zijn de criteria en methodologie die worden gebruikt om rechtstreekse blootstelling aan concurrentie te beoordelen overeenkomstig artikel 35 van Richtlijn 2014/25/EU niet noodzakelijkerwijs identiek aan die welke worden gebruikt ter toetsing van artikel 101 of 102 van het Verdrag of voor een beoordeling volgens Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (8).

(12)

De verzoeker, Poczta Polska SA, is een aanbestedende instantie in de zin van artikel 4, lid 1, onder a), van Richtlijn 2014/25/EU die activiteiten ontplooit op het gebied van postdiensten als bedoeld in artikel 13 van Richtlijn 2014/25/EU.

(13)

De verzoeker heeft dit verzoek ingediend op vraag van de volgende aan de aanbestedende instantie verbonden ondernemingen, die de activiteit uitvoeren die aan de basis van het verzoek ligt: Pocztowe Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych, Pocztowa Agencja Usług Finansowych SA, Pocztylion-Arka Powszechne Towarzystwo Emerytalne SA en Bank Pocztowy S.A.

(14)

De volgende activiteiten zijn met het oog op de beoordeling relevant:

(15)

De Commissie was in haar eerdere praktijk van oordeel dat de markt voor postbezorgingsdiensten kan worden onderverdeeld in de markten voor basispostdiensten en de markten voor expres- en koeriersdiensten (9). Naast het sneller en betrouwbaarder ophalen, vervoeren en bezorgen van postzendingen wordt een exprespostdienst gekenmerkt door het aanbieden van aanvullende diensten, zoals het garanderen dat de bezorging voor een bepaalde datum zal plaatsvinden, persoonlijke bezorging aan de geadresseerde, en het volgen en achteraf traceren van postzendingen overal in de distributieketen. De door de verzoeker voorgestelde definitie is in overeenstemming met precedenten van de Commissie. Voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht wordt de relevante productmarkt gedefinieerd als de distributie van koerierszendingen.

(16)

Wat de relevante geografische markt betreft, kwam de Commissie in haar eerdere praktijk tot de slotsom dat de markten voor postdiensten, met daarin mogelijk kleinere markten (zoals brievenpost en bezorging van kleine pakketten), een nationale reikwijdte leken te hebben (10). Daarnaast oordeelde de Commissie dat bijvoorbeeld de markt voor het internationaal bezorgen van kleine pakketten een nationale dimensie had (11). De definitie van de verzoeker komt overeen met de precedenten van de Commissie. Aangezien er geen redenen zijn om uit te gaan van een ruimere of engere omschrijving van de markt is de reikwijdte van de relevante geografische markt van koeriersdiensten voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht nationaal.

(17)

Met betrekking tot de beoordeling van de vraag of de activiteit rechtstreeks blootstaat aan concurrentie, kan op basis van de door de verzoeker verstrekte informatie en ook op basis van het laatste verslag van de postmarkten in Polen (12) worden vastgesteld dat er verschillende exploitanten actief zijn op de markt voor expres- en koeriersdiensten, waaronder dochterondernemingen van alle grote integratoren (d.w.z. UPS, DHL en FedEx), dochterondernemingen van nationale postbedrijven die actief zijn in dit segment van de markt voor postdiensten (bv. DPD en GLS) en nationale aanbieders (bv. InPost en K-EX). Volgens de beschikbare informatie (13) had Poczta Polska SA in dit segment van de markt een aandeel van bijna 12 % van het volume en 9 % van de omzet in 2014, tegen bijna 3 % van het volume en 5 % van de omzet in 2013.

(18)

De marktaandelen van de concurrenten van Poczta Polska SA lijken groter te zijn dan of vergelijkbaar te zijn met die van Poczta Polska SA De respectievelijke marktaandelen van de grootste concurrenten wat omzet betreft zijn als volgt: […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014; […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014; […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014; […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014; […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014 (14).

(19)

Voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht moeten de in de overwegingen 15 tot en met 18 gegeven elementen worden beschouwd als een indicatie van blootstelling van deze activiteit aan concurrentie in Polen. Aangezien aan de in artikel 34 van richtlijn 2014/25/EU gestelde voorwaarden is voldaan, kan worden geconcludeerd dat Richtlijn 2014/25/EU niet van toepassing is op contracten die bedoeld zijn om de uitoefening van deze activiteit in Polen mogelijk te maken.

(20)

Niet-geadresseerd reclamedrukwerk wordt gekenmerkt door de afwezigheid van een specifiek bestemmingsadres dat uniek is voor de individuele ontvangers. Het betreft ongevraagde reclameboodschappen die voldoen aan bepaalde criteria, zoals eenvormig(e) gewicht, formaat, inhoud en opmaak, met het oog op verspreiding onder een groep van ontvangers.

(21)

De Commissie was in haar eerdere praktijk van oordeel dat de markt voor postbezorgingsdiensten kan worden onderverdeeld in de markten voor geadresseerde post en de markten voor niet-geadresseerde post (15).

(22)

Op basis van de informatie van het UKE en gelet op de bestaande praktijk van de Commissie kan de relevante productmarkt voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht worden gedefinieerd als diensten in verband met de distributie van niet-geadresseerde postzendingen.

(23)

Volgens de praktijk van de Commissie tot nu toe wordt post zonder geografische adresaanduiding in principe gezien als nationaal, aangezien de bezorgingsnetwerken op nationaal niveau zijn georganiseerd, de prijzen tussen de verschillende lidstaten waarschijnlijk zullen verschillen, en de meeste niet-geadresseerde postzendingen uit reclamemateriaal bestaan, waarbij de taal een belangrijke factor is voor de doelgroep (= adressaten). De definitie van de verzoeker komt overeen met de precedenten van de Commissie. Aangezien er geen redenen zijn om uit te gaan van een ruimere of engere omschrijving van de markt is de reikwijdte van de relevante geografische markt van niet-geadresseerde-postdiensten voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht nationaal.

(24)

De marktaandelen van de concurrenten van Poczta Polska SA lijken groter te zijn dan of vergelijkbaar te zijn met die van Poczta Polska SA De respectievelijke marktaandelen van de grootste concurrenten wat omzet betreft zijn als volgt: […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014; […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014; […] [… %] in 2013 en [… %] in 2014. Het marktaandeel van Poczta Polska SA was gering ten opzichte van haar concurrenten, en bedroeg in 2014 6,2 % van het volume en 13,94 % van de omzet (16).

(25)

Op basis van de in het verzoek verstrekte informatie en rekening houdend met het verslag van het UKE uit 2014 blijkt dat Poczta Polska SA in deze markt verscheidene concurrenten heeft. Gezien het stabiele marktaandeel in 2013 en 2014 en het feit dat er nagenoeg geen belemmeringen voor de toegang tot deze markt zijn, kan met enige zekerheid worden aangenomen dat Poczta Polska SA momenteel rechtstreeks aan concurrentie wordt blootgesteld en ook in de nabije toekomst aan concurrentiedruk onderhevig zal zijn.

(26)

Voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht moeten de in de overwegingen 20 tot en met 25 gegeven elementen worden beschouwd als een indicatie van blootstelling van deze activiteit aan concurrentie in Polen. Aangezien aan de in artikel 34 van richtlijn 2014/25/EU gestelde voorwaarden is voldaan, kan worden geconcludeerd dat Richtlijn 2014/25/EU niet van toepassing is op contracten die bedoeld zijn om de uitoefening van deze activiteit in Polen mogelijk te maken.

(27)

Druk- en verpakkingsdiensten worden aangeboden als een pakket van diensten voor massabezorging, wat gangbare praktijk is voor grote hoeveelheden post. Een dergelijk pakket omvat onder meer de ontvangst van documenten, alsmede het drukken, verzendklaar maken (in enveloppes steken en foliëren) en verpakken ervan.

(28)

Om de kostenefficiëntie te vergroten, worden dergelijke interne processen door ondernemingen vaak aan derden uitbesteed.

(29)

Op basis van de informatie van het UKE en gelet op de bestaande praktijk van de Commissie (17) wordt de relevante productmarkt voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht gedefinieerd als diensten in verband met het drukken en verpakken van postzendingen.

(30)

Volgens de precedenten van de Commissie is de markt voor druk- en verpakkingsdiensten in principe nationaal. Ten eerste wordt het drukwerk nationaal georganiseerd, al kan het voorkomen dat een deel van het werk buiten het nationale grondgebied wordt verricht. Ten tweede verschillen de tarieven tussen de verschillende lidstaten. Ten derde worden de meeste van deze diensten verricht voor potentiële of feitelijke nationale afzenders met het oog op optimalisering van hun interne processen en vermindering van de kosten daarvan.

(31)

De definitie van de verzoeker komt overeen met de precedenten van de Commissie. Aangezien er geen redenen zijn om uit te gaan van een ruimere of engere omschrijving van de markt is de reikwijdte van de relevante geografische markt van druk- en verpakkingsdiensten voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht nationaal.

(32)

Het marktaandeel van Poczta Polska SA is zeer klein; in 2014 bedroeg het slechts 1,17 % (18).

(33)

De marktaandelen van de concurrenten van Poczta Polska SA zijn aanzienlijk groter. De marktaandelen van de grootste marktdeelnemers uitgedrukt in omzet zijn als volgt: Emerson Polska sp. z o.o. S.K.A. 28,4 % in 2013 en 24,6 % in 2014; Unizeto Technologies SA 21,2 % in 2013 en 21,0 % in 2014; Inforsys SA 17,8 % in 2013 en 20,7 % in 2014 (19).

(34)

Op basis van de informatie in het verzoek en rekening houdend met het verslag van het UKE uit 2014 kan worden geconcludeerd dat Poczta Polska SA momenteel rechtstreeks aan concurrentie wordt blootgesteld en ook in de nabije toekomst aan concurrentiedruk onderhevig zal zijn.

(35)

Voor de doeleinden van dit besluit en onverlet het mededingingsrecht moeten de in de overwegingen 27 tot en met 34 gegeven elementen worden beschouwd als een indicatie van blootstelling van deze activiteit aan concurrentie in Polen. Aangezien aan de in artikel 34 van richtlijn 2014/25/EU gestelde voorwaarden is voldaan, kan worden geconcludeerd dat Richtlijn 2014/25/EU niet van toepassing is op contracten die bedoeld zijn om de uitoefening van deze activiteit in Polen mogelijk te maken.

(36)

Gezien de in de overwegingen 3 tot en met 35 onderzochte elementen moet de in artikel 34 van Richtlijn 2014/25/EU bedoelde voorwaarde van rechtstreekse blootstelling aan concurrentie in Polen worden geacht te zijn vervuld wat de volgende diensten betreft:

(37)

Aangezien de voorwaarde van niet-beperkte toegang tot de markt als vervuld kan worden beschouwd, moet Richtlijn 2014/25/EU niet van toepassing zijn wanneer aanbestedende instanties opdrachten gunnen die bedoeld zijn om het ophalen, sorteren, vervoeren en bezorgen van koerierszendingen, druk- en verpakkingsdiensten, en diensten in verband met niet-geadresseerde postzendingen in Polen mogelijk te maken en evenmin wanneer prijsvragen worden georganiseerd voor de uitoefening van dergelijke activiteiten in dat geografische gebied.

(38)

Dit besluit is gebaseerd op de juridische en feitelijke situatie van 2 februari 2016 tot en met 23 maart 2016 zoals deze blijkt uit de door de verzoeker ingediende informatie en het verslag van het UKE uit 2014. Het kan worden herzien wanneer de juridische of feitelijke situatie zodanig verandert dat niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden waaronder artikel 34 van Richtlijn 2014/25/EU van toepassing is.

(39)

De in dit besluit vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Raadgevend Comité inzake overheidsopdrachten,

a)

het ophalen, sorteren, vervoeren en bezorgen van koerierszendingen;

b)

niet-geadresseerde postzendingen;

c)

druk- en verpakkingsdiensten.