20.11.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 321/62

(1)

De Europese veiligheidsstrategie die de staatshoofden en regeringsleiders op 12 december 2003 hebben aangenomen, vermeldt vijf belangrijke uitdagingen waaraan de Unie in de wereld van na de koude oorlog het hoofd moet bieden: terrorisme, de verspreiding van massavernietigingswapens, regionale conflicten, het falen van staten en georganiseerde criminaliteit. Het ongecontroleerde verkeer van conventionele wapens heeft ernstige gevolgen voor vier van deze vijf uitdagingen. In de strategie wordt het belang van uitvoercontroles ter beheersing van de proliferatie benadrukt.

(2)

Op 5 juni 1998 heeft de Unie een politiek bindende gedragscode betreffende wapenuitvoer aangenomen, met gemeenschappelijke criteria voor de legale handel in conventionele wapens. De gedragscode is regelmatig geactualiseerd.

(3)

In de EU-strategie ter bestrijding van de illegale accumulatie van en handel in handvuurwapens en lichte wapens (SALW) en munitie daarvoor, die op 15-16 december 2005 door de Europese Raad is aangenomen, is bepaald dat de Unie op regionaal en internationaal niveau steun verleent aan het versterken van de uitvoercontroles en aan het uitdragen van de criteria van de gedragscode betreffende wapenuitvoer, onder meer door derde landen bijstand te verlenen bij de vaststelling van nationale wetgeving ter zake en door transparantiemaatregelen te bevorderen.

(4)

De gedragscode betreffende wapenuitvoer is op 8 december 2008 vervangen door het juridisch bindende Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB van de Raad (1) waarin gemeenschappelijke voorschriften voor de controle op de uitvoer van militaire goederen en technologie werden vastgesteld. Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB bevat acht criteria waaraan aanvragen voor de uitvoer van conventionele wapens moeten worden getoetst. Het bevat tevens een kennisgevings- en raadplegingsmechanisme voor weigeringen en transparantiemaatregelen zoals een EU-jaarverslag over wapenuitvoer.

(5)

Conform artikel 7 van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB hebben de lidstaten, om het standpunt zo doeltreffend mogelijk te maken, besloten in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) op te treden ter versterking van hun samenwerking en ter bevordering van hun convergentie op het gebied van de uitvoer van militaire goederen en technologie. De beginselen en criteria van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB zijn door verschillende derde landen officieel onderschreven.

(6)

In artikel 11 van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB is bepaald dat de lidstaten zich tot het uiterste moeten inspannen om andere wapenexporterende staten ertoe over te halen de criteria die in dit gemeenschappelijk standpunt vervat zijn toe te passen.

(7)

De Europese Unie en haar lidstaten zijn tot geheimhouding gehouden in hun informatie-uitwisseling over het wapenuitvoerbeleid, in het bijzonder met begunstigde derde landen.

(8)

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) heeft op 6 december 2006, met de steun van alle lidstaten van de Europese Unie, Resolutie 61/89 aangenomen, getiteld „Op weg naar een verdrag inzake wapenhandel: vaststelling van gemeenschappelijke internationale normen voor de invoer, uitvoer en overdracht van conventionele wapens”, het formele startpunt van het VN-proces voor de onderhandelingen over een wapenhandelsverdrag.

(9)

Op 12 januari 2010 heeft de Algemene Vergadering van de VN, met de steun van alle lidstaten van de Europese Unie, Resolutie 64/48 aangenomen, getiteld „Het Wapenhandelsverdrag”: daarin wordt een Conferentie van de VN voor het Wapenhandelsverdrag bijeengeroepen die in 2012 vier opeenvolgende weken zou werken aan de opstelling van een juridisch bindend instrument met de strengst mogelijke gemeenschappelijke internationale normen voor de overdracht van conventionele wapens.

(10)

In de VN-Conferentie voor het Wapenhandelsverdrag van juli 2012 werd geen akkoord bereikt over een definitieve tekst van het verdrag, maar er werd wel opmerkelijke vooruitgang geboekt, zoals weergegeven in het ontwerp van de verdragstekst die de voorzitter van de conferentie op 26 juli 2012 heeft voorgelegd. De Unie steunt ten volle de spoedige afronding van de onderhandelingen begin 2013 door middel van de bijeenroeping van een laatste, kortere conferentie voor het Wapenhandelsverdrag, onder dezelfde regels als de regels die voor de conferentie van juli 2012 gevolgd werden, om de onderhandelingen over het verdrag af te ronden op basis van de ontwerptekst van de voorzitter van 26 juli 2012.

(11)

De Raad heeft in 2005, 2006, 2007, 2010 en 2012 conclusies aangenomen ter ondersteuning van de onderhandelingen over een wapenhandelsverdrag en daarin het belang van samenwerking met andere staten en regionale organisaties in het kader van dit proces benadrukt.

(12)

De Raad heeft op 17 maart 2008 Gemeenschappelijk Optreden 2008/230/GBVB inzake steun voor EU-activiteiten ter bevordering van de controle op wapenuitvoer en van de beginselen en criteria van de EU-gedragscode betreffende wapenuitvoer bij derde landen (2) vastgesteld. In het kader van het gemeenschappelijk optreden zijn vier regionale studiebijeenkomsten georganiseerd voor de landen in Zuidoost-Europa, Oost-Europa en de zuidelijke Kaukasus en Noord-Afrika.

(13)

Op 22 december 2009 heeft de Raad Besluit 2009/1012/GBVB inzake steun voor EU-activiteiten ter bevordering van de controle op wapenuitvoer en van de beginselen en criteria van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB bij derde landen (3), vastgesteld. In het kader van Besluit 2009/1012/GBVB zijn vijf regionale studiebijeenkomsten georganiseerd voor de landen in Zuidoost-Europa, Oost-Europa en de zuidelijke Kaukasus, en Noord-Afrika. Besluit 2009/1012/GBVB voorziet ook in vier studiebezoeken van EU-kandidaat-lidstaten onder leiding van lidstaten.

(14)

De afgelopen jaren heeft de Unie geholpen de controle op de uitvoer van goederen voor tweeërlei gebruik te verbeteren in het kader van projecten van financiële EU-instrumenten die niet onder de GBVB-begroting vallen.

(15)

Het Duitse Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle (bureau voor economie en exportcontrole, „BAFA”) is door de Raad belast met de technische uitvoering van Besluit 2009/1012/GBVB en heeft alle daarin vermelde activiteiten in januari 2012 met succes afgerond. BAFA is tevens aangewezen als het orgaan voor de uitvoering van EU-projecten voor de controle op de uitvoer van goederen voor tweeërlei gebruik uit hoofde van het stabiliteitsinstrument. Tegen deze achtergrond is de keuze van BAFA als uitvoeringsorgaan voor verdere activiteiten van de Unie op het gebied van exportcontroles gerechtvaardigd gezien de aangetoonde ervaring, de kwalificaties en de vereiste expertise in verband met de uitvoering van het Unieacquis en de toepassing ervan in derde landen, alsmede gezien de positieve gevolgen voor de continuïteit en de algehele samenhang van de bijstand van de Unie op dit gebied,

a)

betere controles op de uitvoer van wapens door derde landen, volgens de beginselen van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB, in synergie en complementariteit met de bijstandsprojecten van de Unie op het gebied van controles op de uitvoer van goederen voor tweeërlei gebruik;

b)

ondersteuning van de nationale en regionale activiteiten van derde landen om de handel in conventionele wapens beter verantwoord en transparanter te maken.

a)

doorgaan met het promoten onder derde landen van de criteria en beginselen van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB, op basis van de resultaten die bereikt zijn dankzij de uitvoering van Besluit 2009/1012/GBVB en Gemeenschappelijk Optreden 2008/230/GBVB;

b)

derde landen helpen bij het opstellen, actualiseren en uitvoeren van wettelijke en administratieve maatregelen voor de invoering van een efficiënt systeem voor de controle op de uitvoer van conventionele wapens;

c)

landen helpen bij het opleiden van functionarissen die vergunningen afgeven en toezien op de naleving ervan, om te zorgen voor een passende uitvoering en handhaving van de controles op wapenuitvoer;

d)

transparantie en verantwoordelijkheid met betrekking tot de internationale wapenhandel bevorderen, mede door ondersteuning van nationale en regionale maatregelen ter bevordering van transparantie in en passend toezicht op de uitvoer van conventionele wapens;

e)

derde landen aansporen om steun te verlenen aan de opstelling en uitvoering van een juridisch bindend wapenhandelsverdrag tot instelling van internationale gemeenschappelijke normen voor de wereldhandel in conventionele wapens.