Vrij verkeer van werknemers

Het vrije verkeer van werknemers is een van de vier vrijheden die zijn vastgelegd in de verdragen van de Europese Unie (EU). De andere zijn het vrije verkeer van goederen, kapitaal en diensten. Een aantal artikelen uit de EU-verdragen hebben gevolgen voor het vrije verkeer van werknemers. Het belangrijkste daarvan is artikel 45 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

Artikel 45 geeft burgers van een EU-lidstaat het recht om:

• in een andere lidstaat werk te zoeken;
• daar te werken zonder dat een werkvergunning nodig is;
• daar voor dat doel te verblijven;
• daar te blijven ook als zij er niet langer werken;
• dezelfde behandeling te krijgen als onderdanen van dat land als het gaat om de toegang tot werk, arbeidsomstandigheden en alle andere sociale en fiscale voordelen.

Deze rechten gelden voor personen die hun recht op vrij verkeer uitoefenen om te kunnen werken. Er gelden beperkingen op basis van overwegingen die betrekking hebben op de openbare veiligheid, het overheidsbeleid, de volksgezondheid en werkgelegenheid in de overheidssector.

Wanneer een EU-onderdaan in een andere lidstaat werkzaam is, hebben gezinsleden ook recht om in die lidstaat te wonen en te werken, ongeacht hun nationaliteit. Kinderen hebben daarnaast recht op onderwijs in de lidstaat waarnaar hun ouder is verhuisd.

Op grond van EU-wetgeving over de onderlinge erkenning van beroepskwalificaties, hebben mensen die werken in een beroep waarvoor de ontvangende lidstaat bepaalde beroepskwalificaties vereist, het recht om hun beroepskwalificaties in die staat erkend te krijgen.

Er zijn ook regels ter bescherming van de socialezekerheidsrechten van EU-burgers wanneer zij van de ene lidstaat naar de andere verhuizen.

In 2019 werd de Europese Arbeidsautoriteit opgericht, een orgaan dat moet bijdragen aan een eerlijke arbeidsmobiliteit in de hele EU en dat de coördinatie van socialezekerheidsstelsels moet ondersteunen.

Vrij verkeer van werknemers geldt ook voor burgers van IJsland, Liechtenstein en Noorwegen, omdat deze landen lid zijn van de Europese Economische Ruimte. Andere niet-EU-onderdanen hebben mogelijk ook het recht om in een lidstaat te werken of om wat betreft hun arbeidsomstandigheden dezelfde behandeling als EU-onderdanen te krijgen. Deze rechten hangen af van hun status als gezinslid van een EU-onderdaan en van hun eigen nationaliteit (een aantal landen hebben een overeenkomst met de EU).

ZIE OOK

• Gelijke kansen
• Europese Economische Ruimte (EER)
• Lidstaten
• Non-discriminatie (beginsel van)
• Vrijheid van verkeer en verblijf in de EU (samenvatting)
• Eures: hulp bij het zoeken naar werk, in de hele EU (samenvatting)
• Europese Arbeidsautoriteit (samenvatting)
• Vrij verkeer van werknemers (samenvatting)
• Aanvullende pensioenen — behoud van uw rechten bij verhuizing naar het buitenland (samenvatting)
• Erkenningsregeling voor beroepskwalificaties (samenvatting)
• Vrij verkeer — EU-burgers (Europese Commissie).