Gevoegde zaken C‑593/15 P en C‑594/15 P

Slowaakse Republiek

tegen

Europese Commissie

„Hogere voorziening – Eigen middelen van de Europese Unie – Besluit 2007/436/EG – Financiële aansprakelijkheid van de lidstaten – Verlies van bepaalde invoerrechten – Verplichting tot betaling aan de Europese Commissie van het bedrag dat overeenkomt met het verlies – Beroep tot nietigverklaring – Ontvankelijkheid – Brief van de Europese Commissie – Begrip ‚handeling waartegen kan worden opgekomen’”

Samenvatting – Arrest van het Hof (Vierde kamer) van 25 oktober 2017

1. Beroep tot nietigverklaring–Handelingen waartegen beroep kan worden ingesteld–Begrip–Handelingen die bindende rechtsgevolgen sorteren–Brief van de Commissie waarbij een lidstaat informeel wordt verzocht de traditionele eigen middelen ter beschikking te stellen van de begroting van de Unie–Daarvan uitgesloten

   (Art. 263 VWEU)

2. Hogere voorziening–Middelen–Rechtsoverwegingen van een arrest waarin het Unierecht is geschonden–Dictum op andere rechtsgronden gerechtvaardigd–Afwijzing

3. Beroep tot nietigverklaring–Handelingen waartegen beroep kan worden ingesteld–Begrip–Handelingen die bindende rechtsgevolgen sorteren–Mogelijkheid om die voorwaarde tot een dode letter te maken door een beroep op het recht op een effectieve rechterlijke bescherming–Geen

   (Art. 6, lid 1, derde alinea, VEU; art. 263, vierde alinea, VWEU; Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, art. 47 en 52, lid 7)

4. Hogere voorziening–Middelen–Ontoereikende motivering–Impliciete motivering door het Gerecht–Toelaatbaarheid–Voorwaarden

   (Art. 256 VWEU; Statuut van het Hof van Justitie, art. 36 en 53, eerste alinea)

1.  Als voor beroep vatbare handelingen in de zin van artikel 263 VWEU worden aangemerkt alle door de instellingen van de Unie vastgestelde bepalingen, ongeacht de vorm ervan, die tot doel hebben bindende rechtsgevolgen tot stand te brengen.

   Dat is niet het geval met de door een directeur van de Commissie aan een lidstaat gezonden brieven waarin die directeur, enerzijds, het standpunt van zijn directie heeft uiteengezet, dat die lidstaat aansprakelijk werd geacht voor het in een andere lidstaat geleden verlies aan eigen middelen, en anderzijds, zijn standpunt over de rechtsgevolgen van dat verlies, en, de verplichtingen die volgens hem daaruit voortvloeien voor de geadresseerde lidstaat, heeft bekendgemaakt en die lidstaat heeft verzocht om de betrokken bedragen ter beschikking te stellen. Allereerst kan immers noch de uiteenzetting van een eenvoudig juridisch advies noch een eenvoudig verzoek om de betrokken bedragen ter beschikking te stellen, rechtsgevolgen hebben. Bovendien kan de Commissie, gelet op de algemene inhoud van de litigieuze brieven, op grond van het enkele feit dat in die brieven een termijn is vastgesteld voor de terbeschikkingstelling van die bedragen, met de vermelding dat in geval van te late betaling vertragingsrente verschuldigd kan zijn, niet worden geacht de bedoeling te hebben gehad om, in plaats van haar standpunt kenbaar te maken, handelingen met bindende rechtsgevolgen vast te stellen en aan die brieven de aard van voor beroep vatbare handelingen te verlenen.

   Wat vervolgens de context betreft, was het voor de Commissie een gangbare praktijk om brieven zoals de litigieuze brieven te verzenden om informele besprekingen aan te vangen over de eerbiediging van het Unierecht door een lidstaat, waarna de precontentieuze fase van een niet-nakomingsprocedure kon worden gestart. Gelet op de discretionaire bevoegdheid van de Commissie om een niet-nakomingsprocedure in te leiden, kan een met redenen omkleed advies geen bindende rechtsgevolgen sorteren. Dit geldt a fortiori voor brieven die kunnen worden aangemerkt als eenvoudige informele contacten vóór de inleiding van de precontentieuze fase van een niet-nakomingsprocedure. Wat ten slotte de bevoegdheden van de Commissie betreft, is die instelling in geen geval bevoegd om bindende handelingen vast te stellen waarbij een lidstaat wordt gelast de betrokken bedragen ter beschikking te stellen.

   (zie punten 46, 58‑64)

2.  Zie de tekst van de beslissing.

   (zie punt 55)

3.  Wat de voorwaarden voor de ontvankelijkheid van beroepen tot nietigverklaring betreft, moet de voorwaarde dat de bestreden handeling bindende rechtsgevolgen heeft, weliswaar tegen de achtergrond van het recht op een effectieve rechterlijke bescherming zoals gewaarborgd door artikel 47, eerste alinea, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie worden uitgelegd, maar dit recht heeft niet tot doel het in de Verdragen neergelegde systeem van rechterlijke toetsing, met name de ontvankelijkheidsregels voor rechtstreekse beroepen bij de Unierechter, te wijzigen, zoals ook volgt uit de toelichtingen op dat artikel 47, die overeenkomstig artikel 6, lid 1, derde alinea, VEU en artikel 52, lid 7, van dat Handvest voor de uitlegging daarvan in acht moeten worden genomen. Derhalve mag de uitlegging van het begrip „voor beroep vatbare handeling” tegen de achtergrond van dat artikel 47 die voorwaarde niet tot een dode letter maken, omdat anders de door het Verdrag aan de Unierechter verleende bevoegdheden zouden worden overschreden.

   (zie punt 66)

4.  Zie de tekst van de beslissing.

   (zie punten 73, 74)