Zaak T‑538/11

Koninkrijk België

tegen

Europese Commissie

„Staatssteun — Volksgezondheid — Steun voor de financiering van de tests ter opsporing van overdraagbare spongiforme encefalopathieën (TSE) bij runderen — Besluit waarbij de steun gedeeltelijk verenigbaar en gedeeltelijk onverenigbaar wordt verklaard met de interne markt — Beroep tot nietigverklaring — Bezwarende handeling — Ontvankelijkheid — Begrip voordeel — Begrip selectiviteit”

Samenvatting – Arrest van het Gerecht (Eerste kamer) van 25 maart 2015

1. Beroep tot nietigverklaring – Handelingen waartegen beroep kan worden ingesteld – Begrip – Handelingen die bindende rechtsgevolgen sorteren – Besluit waarbij een aangemelde maatregel als staatssteun wordt aangemerkt en verenigbaar met de interne markt wordt verklaard – Daaronder begrepen

   (Art. 107, leden 1 en 3, VWEU, 108 VWEU en 263 VWEU)

2. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Overheidsmaatregelen in domeinen die niet geharmoniseerd zijn binnen de Europese Unie – Daaronder begrepen

   (Art. 107 VWEU en 108 VWEU)

3. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Overheidsinterventie die de lasten verlicht die normaliter op de begroting van een onderneming drukken – Lasten die voortvloeien uit de naleving van de nationale wetgeving – Kosten van de verplichte controles in verband met de productie of de verkoop van de producten – Daaronder begrepen – Lasten die verband houden met de uitoefening van overheidsprerogatieven door de staat – Geen invloed – Beginsel „de vervuiler betaalt” – Geen invloed

   (Art. 107, lid 1, VWEU)

4. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Verlening van een voordeel aan de begunstigden – Doelstelling de volksgezondheid te beschermen – Geen invloed op de kwalificatie van een maatregel als steun

   (Art. 107, lid 1, VWEU)

5. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Selectiviteit van de maatregel – Verschillend behandelen van ondernemingen die zich in een vergelijkbare feitelijke en juridische situatie bevinden – Maatregel die enkel ten goede komt aan de marktdeelnemers in één branche en niet aan die in andere branches – Rechtvaardigingsgrond die verband houdt met de aard en de opzet van het betreffende lastenstelsel – Geen

   (Art. 107, lid 1, VWEU)

6. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Selectiviteit van de maatregel – Verlening van een voordeel aan de begunstigden – Beoordeling waarbij wordt vergeleken met andere ondernemingen uit dezelfde lidstaat en niet met ondernemingen uit andere lidstaten

   (Art. 107, lid 1, VWEU)

7. Beroep tot nietigverklaring – Voorwerp – Besluit dat op verschillende overwegingen berust, die elk afzonderlijk volstaan tot staving van het dispositief – Besluit inzake staatssteun – Middelen betreffende een vergissing of een andere onrechtmatigheid die slechts één van de overwegingen betreft – Middel dat niet tot de nietigverklaring van het besluit kan leiden

   (Art. 263 VWEU)

8. Gerechtelijke procedure – Inleidend verzoekschrift – Vormvereisten – Summiere uiteenzetting van de aangevoerde middelen – Vergelijkbare vereisten voor de ter ondersteuning van een middel aangevoerde argumenten

   (Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 44, lid 1)

1.  Zie de tekst van de beslissing.

   (cf. punten 47‑49, 53)

2.  Op het gebied van staatssteun zijn maatregelen die de lidstaten nemen in domeinen die niet geharmoniseerd zijn binnen de Europese Unie, niet uitgesloten van de werkingssfeer van de regels inzake toezicht op staatssteun. Zou het tegendeel worden erkend, dan zou dat de artikelen 107 VWEU en 108 VWEU immers noodzakelijkerwijs hun nuttige werking ontnemen.

   (cf. punten 65, 67)

3.  Op het gebied van staatssteun omvat het begrip lasten die normaliter drukken op het budget van een onderneming met name ook de extra kosten die ondernemingen moeten dragen ten gevolge van op een economische activiteit van toepassing zijnde wettelijke of bestuursrechtelijke verplichtingen of bij overeenkomst aangegane verbintenissen, zoals de kosten van verplicht gestelde controles met betrekking tot de productie of de verkoop van producten.

   Het begrip lasten die normaliter op het budget van een onderneming drukken, is overigens niet beperkt tot de kosten die voortvloeien uit de toepassing van het beginsel „de vervuiler betaalt”. Het feit dat dit beginsel niet van toepassing is, gesteld al dat dit inderdaad wordt aangetoond, kan dus niet afdoen aan deze conclusie.

   Hoe dan ook staat het feit dat door een nationale wettelijke regeling aan ondernemingen lasten worden opgelegd, die dus noodzakelijkerwijs verband houden met de uitoefening van overheidsprerogatieven door de betrokken lidstaat, er niet aan in de weg dat die lasten worden aangemerkt als lasten die normaliter drukken op het budget van een onderneming.

   (cf. punten 76, 77, 85, 96, 104, 105)

4.  Artikel 107, lid 1, VWEU onderscheidt de bedoelde maatregelen niet naar hun oorzaken of doeleinden, maar definieert ze op basis van hun gevolgen. Zelfs al wordt bewezen dat de betrokken maatregel inderdaad tot doel heeft de volksgezondheid te beschermen, dan nog kan dit dus niet afdoen aan de kwalificatie als staatssteun die de Commissie in haar besluit aan de maatregel heeft gegeven.

   (cf. punten 80, 81)

5.  Op het gebied van staatssteun toont de Commissie de selectiviteit van een maatregel, die inhoudt dat een onderscheid tussen ondernemingen wordt gemaakt op het gebied van lasten, naar behoren aan wanneer zij vaststelt dat de marktdeelnemers uit een bepaalde branche een voordeel genieten waarop ondernemingen uit andere sectoren geen aanspraak kunnen maken, aangezien eerstbedoelde marktdeelnemers de controles die zij verplicht moeten laten verrichten alvorens hun producten in de handel te kunnen brengen of te kunnen verkopen, kosteloos kunnen laten uitvoeren, terwijl de ondernemingen uit andere sectoren niet over die mogelijkheid beschikken.

   Voorts moet ter beantwoording van de vraag of een maatregel selectief is, worden gekeken naar alle ondernemingen, en niet alleen naar de ondernemingen die binnen dezelfde groep begunstigde van hetzelfde voordeel zijn.

   Tot slot volstaat het feit dat de steunbegunstigden lasten dienen te dragen die de ondernemingen uit andere sectoren niet hoeven te dragen, gesteld al dat dit wordt bewezen, niet als bewijs dat het ingestelde onderscheid tussen ondernemingen op het gebied van lasten wordt gerechtvaardigd door de aard en de opzet van het aan de orde zijnde lastenstelsel.

   (cf. punten 103, 110, 111, 114‑116)

6.  Zie de tekst van de beslissing.

   (cf. punt 124)

7.  Wanneer een onjuiste overweging betreffende de selectiviteit van een staatssteunmaatregel buiten beschouwing wordt gelaten, maar de conclusie dat deze maatregel selectief is dan nog steeds gerechtvaardigd wordt door de andere overwegingen van dit besluit, kan deze vergissing van de Commissie niet afdoen aan de rechtmatigheid van haar besluit.

   (cf. punt 126)

8.  Zie de tekst van de beslissing.

   (cf. punt 131)