Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 32019R0943

Grensoverschrijdende elektriciteitshandel

Datumlaatsteherziening:
25/07/2019
Datum oorspronkelijke versie:
13/09/2019
Samengevatte document(en):
Auteur:
Bureau voor publicaties van de Europese Unie
Bevoegde entiteit(en):
Directoraat-generaal Energie

Grensoverschrijdende elektriciteitshandel

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2019/943 betreffende de interne markt voor elektriciteit

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

  • Met de verordening worden de voorschriften en beginselen van de interne markt voor elektriciteit van de EU herzien, om ervoor te zorgen dat deze goed functioneert en concurrerend en niet-vervalst is.
  • De verordening ondersteunt ook de decarbonisatie van de energiesector van de EU en het wegnemen van belemmeringen voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit.
  • De verordening maakt deel uit van het pakket Schone energie voor alle Europeanen.

KERNPUNTEN

Beginselen

Met de verordening wordt een aantal beginselen uiteengezet op basis waarvan de elektriciteitsmarkten moeten worden beheerd, die er onder andere op zijn gericht om:

  • vrije prijsvorming te bevorderen en acties te vermijden waardoor prijsvorming op basis van vraag en aanbod wordt tegengegaan;
  • de ontwikkeling van meer flexibele productie, duurzame koolstofarme productie en meer flexibele vraag te vergemakkelijken;
  • consumenten de mogelijkheid te geven om als marktdeelnemers op te treden op de energiemarkt en bij de energietransitie;
  • de decarbonisatie van het elektriciteitssysteem en daarmee van de economie mogelijk te maken, onder meer door de integratie van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen mogelijk te maken en prikkels voor energie-efficiëntie te bieden;
  • te zorgen voor prikkels voor productie, in het bijzonder langetermijninvesteringen voor een koolstofvrij en duurzaam elektriciteitssysteem;
  • belemmeringen voor grensoverschrijdende elektriciteitsstromen tussen biedzones* of EU-landen en grensoverschrijdende transacties op elektriciteitsmarkten en aanverwante dienstenmarkten geleidelijk weg te nemen;
  • het mogelijk te maken dat demonstratieprojecten worden ontwikkeld inzake duurzame, veilige en koolstofarme energiebronnen, technologieën of systemen, die worden gerealiseerd en gebruikt ten bate van de maatschappij.

Rechtvaardige transitie

De Europese Commissie moet EU-landen helpen de sociale en economische gevolgen van de transitie naar schone energie aan te pakken, onder meer door steun te bieden bij nationale strategieën voor de vermindering van de winning van kolen en andere vaste fossiele brandstoffen.

Toegang tot het net en capaciteitsbeheer

  • EU-landen moeten alle nodige maatregelen nemen om congestie* aan te pakken.
  • De biedzones moeten daarom zodanig worden vastgesteld dat marktliquiditeit, een efficiënt congestiebeheer en een doeltreffende algemene marktwerking zijn gewaarborgd.
  • Het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders moet om de drie jaar verslag uitbrengen over structurele congestie en andere belangrijke fysieke congestie tussen en binnen de biedzones, inclusief de locatie en frequentie van die congestie.
  • EU-landen waar structurele congestie is vastgesteld, besluiten, in samenwerking met hun transmissiesysteembeheerders*, om ofwel nationale of multinationale actieplannen vast te stellen om hun verhandelbare grensoverschrijdende capaciteit te vergroten, of de configuratie van hun biedzone te herzien of te wijzigen.

Capaciteitsmechanisme

  • In de verordening worden de voorwaarden vastgesteld waaronder de EU-landen capaciteitsmechanismen* kunnen vaststellen, evenals de principes om die te creëren.
  • Het doel van deze mechanismen is om ervoor te zorgen dat de elektriciteitsvoorziening tijdens piekperioden toereikend is, door hulpbronnen te belonen voor hun beschikbaarheid. Ze moeten tijdelijk zijn, en bedoeld om een vastgesteld probleem met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening aan te pakken. Ze moeten openstaan voor grensoverschrijdende deelname.
  • Er wordt een Europese beoordeling van de toereikendheid van de productie ingevoerd om na te gaan of de invoering van capaciteitsmechanismen gerechtvaardigd is. EU-landen die capaciteitsmechanismen invoeren, moeten de Commissie ook in kennis stellen van uitvoeringsplannen om de marktwerking te verbeteren.
  • Er wordt een emissiegrenswaarde ingevoerd van 550 g fossiele CO2 per kWh elektriciteit. Nieuwe elektriciteitscentrales die meer dan dat uitstoten en waarvan de commerciële productie wordt gestart na de inwerkingtreding van de verordening, kunnen niet langer deelnemen aan capaciteitsmechanismen.
  • Bestaande elektriciteitscentrales die meer uitstoten dan 550 g fossiele CO2 per kWh en gemiddeld 350 kg CO2 per jaar per geïnstalleerde kW, zullen na 1 juli 2025niet meer kunnen deelnemen aan capaciteitsmechanismen.
  • Capaciteitsovereenkomsten die vóór 31 december 2019 zijn gesloten, vallen niet onder de nieuwe voorschriften.

Regionale coördinatiecentra

  • Deze centra ondersteunen de regionale coördinatie van de transmissiesysteembeheerders.
  • Ze vervangen de bestaande regionale veiligheidscoördinatoren, maar hebben aanvullende taken op het gebied van systeembeheer, marktwerking en risicoparaatheid.
  • Met de verordening wordt ook een entiteit van distributiesysteembeheerders* in de EU (EU DSB-entiteit) gecreëerd, die in het algemeen belang van de EU werkt.

Intrekking

Met Verordening (EU) 2019/943 wordt Verordening (EG) nr. 714/2009 (zie de samenvatting over grensoverschrijdende handel in elektriciteit) ingetrokken met ingang van 31 december 2019.

VANAF WANNEER IS DEZE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is vanaf 1 januari 2020 van toepassing.

ACHTERGROND

Voor meer informatie zie:

KERNBEGRIPPEN

Congestie: een situatie waarin niet aan alle verzoeken van marktdeelnemers betreffende handel tussen netgebieden kan worden voldaan, aangezien de fysieke stromen op de netelementen die niet in deze stromen kunnen voorzien daardoor in aanzienlijke mate zouden worden getroffen.
Biedzone: het grootste geografische gebied waarin marktdeelnemers in staat zijn energie uit te wisselen zonder capaciteitstoewijzing.
Transmissiesysteembeheerder: natuurlijke persoon of rechtspersoon die in een bepaald gebied verantwoordelijk is voor de exploitatie en ontwikkeling van het elektriciteitstransmissiesysteem, evenals voor de interconnecties ervan met andere systemen, en die ervoor moet zorgen dat het systeem op lange termijn kan voldoen aan een redelijke vraag naar transmissie van elektriciteit.
Capaciteitsmechanisme: een tijdelijke maatregel waarmee wordt gewaarborgd dat het noodzakelijke niveau van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening wordt bereikt door hulpbronnen te belonen voor hun beschikbaarheid, met uitzondering van maatregelen in verband met ondersteunende diensten en congestiebeheer.
Distributiesysteembeheerder: een persoon die in een bepaald gebied verantwoordelijk is voor de exploitatie en de ontwikkeling van het elektriciteitsdistributiesysteem, evenals voor de interconnecties ervan met andere systemen, en die ervoor moet zorgen dat het systeem op lange termijn kan voldoen aan een redelijke vraag naar de distributie van elektriciteit.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2019/943 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende de interne markt voor elektriciteit (PB L 158 van 14.6.2019, blz. 54-124)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2019/941 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende risicoparaatheid in de elektriciteitssector en tot intrekking van Richtlijn 2005/89/EG (PB L 158 van 14.6.2019, blz. 1-21)

Verordening (EU) 2019/942 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 tot oprichting van een Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (PB L 158 van 14.6.2019, blz. 22-53)

Richtlijn (EU) 2019/944 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot wijziging van Richtlijn 2012/27/EU (PB L 158 van 14.6.2019, blz. 125-199)

Verordening (EU) 2018/1999 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2018 inzake de governance van de energie-unie en van de klimaatactie, tot wijziging van Richtlijn 94/22/EG, Richtlijn 98/70/EG, Richtlijn 2009/31/EG, Verordening (EG) nr. 663/2009, Verordening (EG) nr. 715/2009, Richtlijn 2009/73/EG, Richtlijn 2009/119/EG van de Raad, Richtlijn 2010/31/EU, Richtlijn 2012/27/EU, Richtlijn 2013/30/EU en Richtlijn (EU) 2015/652 van de Raad, en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 525/2013 (PB L 328 van 21.12.2018, blz. 1-77)

Richtlijn (EU) 2018/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2018 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen (PB L 328 van 21.12.2018, blz. 82-209)

Richtlijn (EU) 2018/844 van het Europees Parlement en de Raad van 30 mei 2018 tot wijziging van Richtlijn 2010/31/EU betreffende de energieprestatie van gebouwen en Richtlijn 2012/27/EU betreffende energie-efficiëntie (PB L 156 van 19.6.2018, blz. 75-91). Tekst opnieuw gepubliceerd in rectificatie (PB L 249 van 4.10.2018, blz. 19)

Richtlijn 2012/27/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende energie-efficiëntie, tot wijziging van Richtlijnen 2009/125/EG en 2010/30/EU en houdende intrekking van de Richtlijnen 2004/8/EG en 2006/32/EG (PB L 315 van 14.11.2012, blz. 1-56)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2012/27/EU zijn opgenomen in de oorspronkelijke tekst. Deze geconsolideerde versie heeft slechts informatieve waarde.

Richtlijn 2010/31/EU van het Europees Parlement en de Raad van 19 mei 2010 betreffende de energieprestatie van gebouwen (PB L 153 van 18.6.2010, blz. 13-35)

Zie geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 25.07.2019

Naar boven