Hedgefondsen, participatiefondsen — voorschriften voor beheerders

 

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2011/61/EU inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

• Hierin worden de regels vastgelegd voor de vergunningverlening aan, het toezicht op en de supervisie van beheerders van een reeks alternatieve beleggingsfondsen (abi’s), waaronder hedgefondsen en private-equityfondsen in de Europese Unie (EU).
• De richtlijn is verschillende keren gewijzigd en de Europese Commissie heeft een aantal gedelegeerde en uitvoeringshandelingen aangenomen die de richtlijn aanvullen of technische richtlijnen bieden voor de toepassing ervan.

KERNPUNTEN

Uitsluitingen van het toepassingsgebied

De richtlijn is niet van toepassing op:

• holdings (zoals gedefinieerd in de richtlijn),
• beheer van pensioenfondsen,
• werknemerswinstdelings- of werknemersspaarplannen,
• supranationale instellingen,
• nationale centrale banken, en
• verzekeringscontracten.

Paspoortregeling

Beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen (abi-beheerders) kunnen “paspoorten” voor hun dienstverlening in verschillende lidstaten van de EU verlenen op basis van één enkele vergunning. Dit betekent dat wanneer een abi-beheerder een vergunning heeft in een lidstaat en voldoet aan de voorschriften van de richtlijn, deze bevoegd is om in de hele EU fondsen te beheren of aan professionele beleggers te verhandelen.

Vergunningen

Om in de EU te mogen werken, moeten abi-beheerders een vergunning verkrijgen van de bevoegde autoriteit van hun lidstaat van herkomst. Om deze vergunning te verkrijgen, moeten abi-beheerders een minimumkapitaalniveau hebben in de vorm van liquide middelen of kortlopende activa.

Bewaarder

Abi-beheerders moeten ervoor zorgen dat de fondsen die zij beheren een onafhankelijk bewaarder aanstellen. Dit kan bijvoorbeeld een bank of beleggingsonderneming zijn die verantwoordelijk is voor het toezicht op de activiteiten van het fonds en die ervoor moet zorgen dat de activa van het fonds adequaat worden beschermd.

Risicobeheer en prudentieel toezicht

Abi-beheerders moeten de bevoegde autoriteit kunnen overtuigen van de soliditeit van de interne organisatie wat betreft risicobeheer.

Dit omvat onder meer de vereiste om regelmatig informatie te verstrekken over de voornaamste markten en instrumenten waarin zij handelen, hun voornaamste posities en hun risicoconcentratie.

Behandeling van beleggers

Om beleggers aan te zetten tot zorgvuldigheid moeten abi-beheerders een duidelijke beschrijving geven van hun beleggingsbeleid, met inbegrip van de soorten activa en het gebruik van hefboomfinanciering. Op verzoek moet een jaarverslag voor ieder boekjaar beschikbaar zijn voor beleggers.

Fondsen met hefboomfinanciering

De richtlijn bevat specifieke vereisten met betrekking tot hefboomfinanciering, d.w.z. het gebruik van schulden om investeringen te financieren. Bevoegde autoriteiten kunnen beperkingen voor hefboomfinanciering vaststellen om de stabiliteit van het financiële stelsel te waarborgen.

Private-equityfondsen

Wanneer een abi zeggenschap verwerft over een niet-beursgenoteerde onderneming of een uitgevende instelling, is de abi-beheerder onderworpen aan maatregelen tegen asset stripping. De abi-beheerder moet gedurende een periode van twee jaar optreden tegen iedere uitkering, kapitaalvermindering, terugbetaling van aandelen of verwerving van eigen aandelen door de onderneming.

In een niet-EU-land gevestigde fondsen en beheerders

Behoudens de in de richtlijn uiteengezette voorwaarden kan het “paspoort” worden uitgebreid naar niet-EU-abi-beheerders en naar de verhandeling van niet-EU-fondsen die worden beheerd door EU- of niet-EU-abi-beheerders.

Rol van de Europese Autoriteit voor effecten en markten

De Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) speelt een actieve rol bij het opbouwen van een gemeenschappelijke toezichtcultuur, met name door richtsnoeren uit te vaardigen voor een goed beloningsbeleid en technische normen te ontwikkelen om de soorten abi-beheerders te bepalen.

Kleinere fondsen

Lidstaten kunnen ervoor kiezen de richtlijn niet toe te passen op kleinere abi-beheerders, d.w.z. fondsen met beheerde activa van minder dan 100 miljoen euro indien zij gebruikmaken van hefboomfinanciering, en met activa van minder dan 500 miljoen euro indien zij daar geen gebruik van maken. Kleinere fondsen zijn echter onderworpen aan minimale registratie- en rapportagevereisten.

Wijzigingen aan Richtlijn (EU) 2011/61

Richtlijn (EU) 2016/2341 betreffende instellingen voor bedrijfspensioenvoorzieningen (IBPV’s) (zie de samenvatting) introduceert de volgende twee aanvullende regels.

De lidstaten mogen niet:

• IBPV’s verbieden om voor het beheer van de beleggingsportefeuille beleggingsbeheerders aan te stellen die in een andere lidstaat gevestigd zijn en over een vergunning voor deze activiteit beschikken;
• IBPV’s belemmeren die voor de toepassing van Richtlijn 2011/61/EU als bewaarder zijn aanvaard.

Verordening (EU) 2017/2402, die een algemeen kader voor securitisatie vastlegt (zie de samenvatting), voert een regel in die vereist dat wanneer abi-beheerders worden blootgesteld aan een securitisatie die niet langer aan de daarin vastgelegde vereisten voldoet, zij in het belang van de beleggers in de betrokken abi’s moeten optreden en indien nodig corrigerende maatregelen moeten nemen.

Richtlijn (EU) 2019/1160 bevat verschillende wijzigingen.

• Ze introduceert het concept van — en de voorwaarden voor — pre-marketing* door een in de EU gevestigde abi-beheerder; door de lidstaten ingevoerde regels mogen abi-beheerders uit de EU in geen geval benadelen ten opzichte van niet-EU abi-beheerders.
• Het gaat over de voorwaarden die gelden wanneer een EU-abi de verhandeling van rechten van deelneming of aandelen in andere lidstaten dan de lidstaat van herkomst van de abi-beheerder stopzet, en over de kennisgevingsvereisten. Alle transparantievereisten waaraan beleggers krachtens Richtlijn 2011/61/EU moeten voldoen, blijven van toepassing op beleggers die hun belegging behouden nadat de marketingactiviteiten in de geselecteerde lidstaat ongedaan zijn gemaakt.

Wijzigingen die zijn ingevoerd bij Richtlijn (EU) 2019/2034 zorgen ervoor dat het eigen vermogen van de abi-beheerder ten minste een kwart van de vaste overheadkosten van het voorgaande jaar moet bedragen. Beleggingsondernemingen moeten cijfers gebruiken die het resultaat zijn van het toepasselijke boekhoudkundige kader.

Wijzigingsrichtlijn (EU) 2022/2556 brengt de bepalingen van de richtlijn en verschillende andere verwante richtlijnen in overeenstemming met de vereisten inzake ICT-risico’s voor financiële entiteiten in de verordening betreffende digitale operationele weerbaarheid van de financiële sector (DORA), Verordening (EU) 2022/2254 (zie de samenvatting).

Gedelegeerde handelingen en uitvoeringshandelingen

De Commissie heeft verschillende gedelegeerde handelingen en uitvoeringshandelingen vastgesteld.

• Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 231/2013 vult Richtlijn 2011/61/EU aan met betrekking tot vrijstellingen, algemene voorwaarden voor bedrijfsuitoefening, bewaarders, hefboomwerking, transparantie en toezicht. Deze gedelegeerde verordening is op haar beurt gewijzigd door Gedelegeerde Verordening (EU) 2018/1618 betreffende de bewaarnemingstaken van bewaarders en door Gedelegeerde Verordening (EU) 2021/1255 betreffende duurzaamheidsrisico’s en duurzaamheidsfactoren waarmee abi-beheerders rekening moeten houden.
• Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 694/2014 vult Richtlijn 2011/61/EU aan met betrekking tot technische reguleringsnormen ter bepaling van de soorten abi-beheerders.
• In Gedelegeerde Verordening (EU) 2015/514 wordt uiteengezet welke informatie de bevoegde autoriteiten aan de ESMA moeten verstrekken.
• Uitvoeringsverordening (EU) nr. 447/2013 beschrijft de procedure voor abi-beheerders die kiezen voor opt-in en een vergunning aanvragen onder Richtlijn 2011/61/EU.
• Uitvoeringsverordening (EU) nr. 448/2013 bevat een procedure om de referentielidstaat van een niet-EU abi-beheerder te bepalen.

Wijziging van andere wetgeving

Richtlijn 2011/61/EU wijzigde de Richtlijnen 2003/41/EG en 2009/65/EG en de Verordeningen (EG) nr. 1060/2009 en (EU) nr. 1095/2010.

VANAF WANNEER TREDEN DE REGELS IN WERKING?

Richtlijn 2011/61/EU moest uiterlijk 22 juli 2013in nationaal recht zijn omgezet. Deze regels zijn sinds die datum van toepassing.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Beleggingsfondsen (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2011 inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen en tot wijziging van de Richtlijnen 2003/41/EG en 2009/65/EG en van de Verordeningen (EG) nr. 1060/2009 en (EU) nr. 1095/2010 (PB L 174 van 1.7.2011, blz. 1-73)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2011/61/EG werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Richtlijn (EU) 2022/2556 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 tot wijziging van de Richtlijnen 2009/65/EG, 2009/138/EG, 2011/61/EU, 2013/36/EU, 2014/59/EU, 2014/65/EU, (EU) 2015/2366 en (EU) 2016/2341 wat betreft digitale operationele weerbaarheid voor de financiële sector (PB L 333 van 27.12.2022, blz. 153-163)

Verordening (EU) 2022/2554 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 betreffende digitale operationele weerbaarheid voor de financiële sector en tot wijziging van Verordeningen (EG) nr. 1060/2009, (EU) nr. 648/2012, (EU) nr. 600/2014, (EU) nr. 909/2014 en (EU) 2016/1011 (PB L 333 van 27.12.2022, blz. 1-79)

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de evaluatie van het toepassingsgebied van Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad inzake beheerders van alternatieve beleggingsfondsen (COM(2020) 232 final van 10.6.2020)

Gedelegeerde Verordening (EU) 2015/514 van de Commissie van 18 december 2014 betreffende de overeenkomstig artikel 67, lid 3, van Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad door de bevoegde autoriteiten aan de Europese Autoriteit voor effecten en markten te verstrekken informatie (PB L 82 van 27.3.2015, blz. 5-11)

Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 694/2014 van de Commissie van 17 december 2013 tot aanvulling van Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen voor het vaststellen van de soorten beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen (PB L 183 van 24.6.2014, blz. 18-20)

Uitvoeringsverordening (EU) nr. 447/2013 van de Commissie van 15 mei 2013 tot vaststelling van de procedure voor abi-beheerders die voor opt-in kiezen uit hoofde van Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad (PB L 132 van 16.5.2013, blz. 1-2)

Uitvoeringsverordening (EU) nr. 448/2013 van de Commissie van 15 mei 2013 tot vaststelling van een procedure voor het bepalen van de referentielidstaat van een niet-EU abi-beheerder ingevolge Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad (PB L 132 van 16.5.2013, blz. 3-5)

Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 231/2013 van de Commissie van 19 december 2012 tot aanvulling van Richtlijn 2011/61/EU van het Europees Parlement en de Raad ten aanzien van vrijstellingen, algemene voorwaarden voor de bedrijfsuitoefening, bewaarders, hefboomfinanciering, transparantie en toezicht (PB L 83 van 22.3.2013, blz. 1-95)

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 20.06.2023