Financieringsinstrument voor de bevordering van democratie en mensenrechten in de wereld (2007-2013)

Bij deze verordening wordt een Europees instrument voor democratie en mensenrechten ingesteld op grond waarvan steun wordt verleend die bijdraagt aan de ontwikkeling en de consolidatie van de democratie en de rechtsstaat en de eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden.

BESLUIT

Verordening (EG) nr. 1889/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 tot instelling van een financieringsinstrument voor de bevordering van democratie en mensenrechten in de wereld.

SAMENVATTING

Deze verordening biedt een financieel instrument ter bevordering van de democratie en de mensenrechten in derde landen, die het voormalige Europees initiatief voor democratie en mensenrechten vervangt.

Aard van het instrument

De steun in het kader van dit instrument heeft de volgende doeleinden:

• versterking van de eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden in de landen en regio’s waar zij het meest bedreigd zijn;
• ondersteuning van het maatschappelijk middenveld, dat zich inzet om democratie en mensenrechten te bevorderen, de vreedzame verzoening van bepaalde belangen nastreeft, een politieke vertegenwoordigingsfunctie vervult en deelneemt aan het politieke gebeuren;
• ondersteuning van acties met betrekking tot mensenrechten en democratie, op gebieden die binnen de werkingssfeer van de communautaire richtsnoeren vallen;
• versterking van het internationale en regionale kader voor de bescherming van de mensenrechten, justitie, de rechtsstaat en de bevordering van de democratie;
• opbouw van vertrouwen in de democratische verkiezingsprocessen door ze betrouwbaarder en transparanter te maken, met name door verkiezingswaarnemingen.

Om dit doel te bereiken, gaat de communautaire steun naar:

• de bevordering van de participerende en vertegenwoordigende democratie, met inbegrip van de parlementaire democratie, en de democratiseringsprocessen, die zich voornamelijk via de organisaties van het maatschappelijk middenveld voltrekken, onder andere: de bevordering van de vrijheid van vereniging en vergadering, van mening en van meningsuiting; de versterking van de rechtsstaat en de onafhankelijkheid van het justitiële apparaat; de bevordering van politiek pluralisme en democratische politieke vertegenwoordiging; het stimuleren van gelijke participatie van mannen en vrouwen in de maatschappij, de economie en de politiek; de ondersteuning van maatregelen ter bevordering van de vreedzame verzoening van de verschillende belangengroepen;
• bescherming van mensenrechten en fundamentele vrijheden zoals vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en andere internationale instrumenten op dit terrein.

Om de samenhang en de doeltreffendheid van de steunmaatregelen te verzekeren, stemt de Commissie haar eigen activiteiten en die van de lidstaten zo goed mogelijk op elkaar af. Bovendien is de in deze verordening bedoelde steun in overeenstemming met het Gemeenschapsbeleid inzake ontwikkelingssamenwerking alsook met het gehele buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie. Zij moet tevens een aanvulling vormen voor de steun die wordt geleverd uit hoofde van de communautaire instrumenten voor buitenlandse hulpverlening en de partnerschapsovereenkomst met de staten van Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan (ACS).

Beheer en tenuitvoerlegging

Volgens deze verordening wordt de steun toegekend door middel van:

• strategiedocumenten waarin de prioriteiten van de Gemeenschap, de internationale situatie en de activiteiten van de naaste partners worden vastgelegd;
• jaarlijkse actieprogramma’s, gebaseerd op de strategiedocumenten en hun eventuele herzieningen;
• speciale maatregelen die niet zijn voorzien in de strategiedocumenten maar die door de Commissie kunnen worden aangenomen;
• ad-hocmaatregelen, op grond waarvan de Commissie bij dringende beschermingsbehoeften geringe subsidies kan verlenen aan mensenrechtenactivisten.

De organisaties die in aanmerking kunnen komen voor financiering zijn:

• organisaties uit het maatschappelijk middenveld;
• organisaties zonder winstoogmerk uit de openbare en particuliere sector;
• nationale, regionale en internationale parlementaire organen, tenzij de voorgestelde maatregel kan worden gefinancierd uit hoofde van een daaraan gerelateerd communautair instrument voor externe steunverlening;
• internationale en regionale intergouvernementele organisaties;
• natuurlijke personen, als dit noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de verordening tot instelling van het Europees instrument voor democratie en mensenrechten.

Andere organen of personen komen in uitzonderlijke gevallen in aanmerking voor financiering, als dit noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de doelstelling van deze verordening.

Met dit instrument kan steun worden toegekend in de vorm van:

• programma’s en projecten;
• subsidies voor de financiering van projecten die worden ingediend door internationale en regionale intergouvernementele organisaties;
• geringe subsidies voor mensenrechtenactivisten;
• subsidies voor de exploitatiekosten van het bureau van de Hoge Commissaris voor de mensenrechten van de Verenigde Naties en van het Europees Interuniversitair Centrum voor mensenrechten en democratisering (EIUC);
• bijdragen aan internationale fondsen;
• middelen voor de verkiezingswaarnemingsmissies van de Europese Unie;
• overheidsopdrachten.

De procedures voor aanbestedingen en subsidies staan onder meer open voor alle natuurlijke personen die onderdaan zijn van en alle rechtspersonen die gevestigd zijn in een lidstaat van de Europese Gemeenschap, een toetredingsland, een door de Europese Gemeenschap erkende kandidaat-lidstaat, een lidstaat van de Europese Economische Ruimte of een ontwikkelingsland (zoals gedefinieerd door de Commissie voor ontwikkelingsbijstand (EN) (FR) van de OESO) alsook voor internationale organisaties.

De Commissie wordt bijgestaan door een Comité voor democratie en mensenrechten.

De Commissie stelt een jaarverslag op over de resultaten die werden bereikt met de uit hoofde van deze verordening uitgevoerde steunmaatregelen.

Het instrument beschikt over een begroting van 1,104 miljard euro voor de periode van 2007 tot 2013.

GERELATEERDE BESLUITEN

Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2009 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1905/2006 tot invoering van een financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1889/2006 tot instelling van een financieringsinstrument voor de bevordering van democratie en mensenrechten in de wereld [COM(2009) 194 definitief - Niet in het Publicatieblad verschenen]. De programma’s en projecten die worden gefinancierd door het instrument voor de bevordering van democratie en mensenrechten moeten beter ten uitvoer worden gelegd. Daarom stellen het Parlement en de Raad voor de subsidiabiliteitscriteria te versoepelen met betrekking tot kosten die voortvloeien uit belastingen, heffingen en rechten die verschuldigd zijn in de begunstigde landen van het instrument. Niet alle betrokken landen beschikken immers over vrijstellingsmechanismen voor belastingen of heffingen, wat een belemmering vormt voor de deelnemers van het programma.

Medebeslissingsprocedure: (COD/2009/0060)

Laatste wijziging: 15.10.2009