Het Verdrag van Marrakesh

 

SAMENVATTING VAN:

Het Verdrag van Marrakesh betreffende de toegang tot gedrukt materiaal voor visueel gehandicapte personen

Besluit (EU) 2018/254 betreffende de sluiting van het Verdrag van Marrakesh

WAT IS HET DOEL VAN HET VERDRAG EN HET BESLUIT?

Het Verdrag van Marrakesh heeft tot doel de beschikbaarheid en grensoverschrijdende uitwisseling te verbeteren van bepaalde werken en ander beschermd materiaal in toegankelijke vorm voor personen die blind zijn, visueel gehandicapt of anderszins een leeshandicap hebben.

Bij het besluit wordt machtiging verleend tot sluiting van het verdrag door de EU.

Het Verdrag van Marrakesh is in het EU-recht uitgevoerd door Richtlijn (EU) 2017/1564 en Verordening (EU) 2017/1563.

KERNPUNTEN

Het Verdrag van Marrakesh schrijft voor dat de verdragsluitende partijen ruimte laten voor uitzonderingen en beperkingen op het auteursrecht en naburige rechten op het vermenigvuldigen en verspreiden van exemplaren, in toegankelijke formaten, van bepaalde werken en ander beschermd materiaal, en voor de internationale verspreiding van die werken.

Begunstigden

De begunstigden in het kader van het verdrag zijn personen met verschillende handicaps die een belemmering vormen voor het kunnen lezen van gedrukt materiaal. Hiertoe behoren personen die blind zijn of die een leerstoornis of een lichamelijke of visuele handicap hebben, waardoor ze niet in staat zijn gedrukt materiaal te lezen en begrijpen of een boek of andere gedrukte werken vast te houden of te hanteren (begunstigden in het kader van het verdrag).

Dit omvat werken „in de vorm van tekst, notatie en/of daarmee samenhangende illustraties, ongeacht of deze gepubliceerd of anderszins in enig medium aan het publiek ter beschikking zijn gesteld”, met inbegrip van luisterboeken.

In het verdrag wordt bovendien de rol van toegelaten entiteiten erkend, die zonder winstoogmerk van gepubliceerde werken exemplaren in toegankelijke vorm mogen vervaardigen ten behoeve van niet-commerciële uitlening of elektronische verspreiding, zolang de toegang tot het werk wettig is, waarbij uitsluitend wijzigingen worden aangebracht die noodzakelijk zijn om het werk toegankelijk te maken en de exemplaren uitsluitend worden verstrekt met het oog op gebruik door begunstigden.

Uitzonderingen en beperkingen op het auteursrecht, onder meer voor invoer en uitvoer

Het verdrag schrijft voor dat de partijen voorzien in een uitzondering of een beperking op de nationale auteursrechtwetgeving om de vermenigvuldiging en verspreiding van exemplaren in toegankelijke vorm mogelijk te maken.

Om de internationale verspreiding van in toegankelijke vorm beschikbare boeken te vergemakkelijken, schrijft het verdrag bovendien voor dat de partijen de invoer en uitvoer van exemplaren in toegankelijke vorm onder bepaalde voorwaarden toestaan:

• een exemplaar mag worden ingevoerd zonder toestemming van de houder van het auteursrecht;
• exemplaren in toegankelijke vorm kunnen door een toegelaten entiteit worden uitgevoerd naar een begunstigde of een andere toegelaten entiteit voor exclusief gebruik van de werken door begunstigden.

Partijen bij het verdrag

Het lidmaatschap van het verdrag staat open voor leden van de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom (WIPO) en de EU. In het verdrag is bepaald dat de WIPO een „informatietoegangspunt” instelt om het vrijwillig delen van informatie en de identificatie van toegelaten entiteiten mogelijk te maken. Zij richt tevens een assemblee van verdragsluitende partijen op, die als voornaamste taak heeft het verdrag te handhaven en ontwikkelen.

Bekrachtiging door de EU

Op 13 september 2017 is door middel van Verordening (EU) 2017/1563 en Richtlijn (EU) 2017/1564 de nieuwe verplichte uitzondering op de voorschriften inzake het auteursrecht in het EU-recht opgenomen, overeenkomstig het verdrag. Op 15 februari 2018 is bij Besluit (EU) 2018/254 van de Raad de sluiting van het verdrag goedgekeurd, voorafgaand aan de volledige bekrachtiging.

VANAF WANNEER IS HET VERDRAG VAN TOEPASSING?

Het Verdrag van Marrakesh is op 30 september 2016 in werking getreden, drie maanden nadat het vereiste aantal van twintig partijen bij het verdrag was bereikt.

Het besluit van de Raad houdende goedkeuring van de sluiting van het verdrag is vastgesteld op 15 februari 2018, waarna de EU het verdrag op 12 oktober 2018 heeft bekrachtigd.

ACHTERGROND

Het Hof van Justitie van de EU oordeelde in 2017 dat de EU exclusieve bevoegdheid heeft en dat het Verdrag van Marrakesh door de EU uit eigen beweging kan worden gesloten, zonder de deelname van de afzonderlijke EU-landen.

De partijen bij het verdrag hebben de vrijheid de bepalingen ervan uit te voeren, rekening houdend met hun eigen rechtsstelsels en praktijken, waarbij wordt voldaan aan de verplichtingen in het kader van de driestappentoets in artikel 9, lid 2, van de Berner Conventie voor de bescherming van werken van letterkunde en kunst. Ingevolge de conventie mogen uitzonderingen en beperkingen geen afbreuk doen aan een normale exploitatie van het werk en niet op ongerechtvaardigde wijze schade toebrengen aan de rechtmatige belangen van de auteur.

Zie voor meer informatie:

• De uitvoering van het Verdrag van Marrakesh in het EU-recht (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN

Verdrag van Marrakesh tot bevordering van de toegang tot gepubliceerde werken voor personen die blind zijn, visueel gehandicapt of anderszins een leeshandicap hebben (PB L 48 van 21.2.2018, blz. 3-11)

Besluit (EU) 2018/254 van de Raad van 15 februari 2018 betreffende de sluiting, namens de Europese Unie, van het Verdrag van Marrakesh tot bevordering van de toegang tot gepubliceerde werken voor personen die blind zijn, visueel gehandicapt of anderszins een leeshandicap hebben (PB L 48 van 21.2.2018, blz. 1-2)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2017/1563 van het Europees Parlement en de Raad van 13 september 2017 inzake de grensoverschrijdende uitwisseling tussen de Unie en derde landen van exemplaren in toegankelijke vorm van bepaalde werken en ander materiaal die door het auteursrecht en naburige rechten beschermd zijn ten behoeve van personen die blind zijn, visueel gehandicapt of anderszins een leeshandicap hebben (PB L 242 van 20.9.2017, blz. 1-5)

Richtlijn (EU) 2017/1564 van het Europees Parlement en de Raad van 13 september 2017 inzake bepaalde toegestane vormen van gebruik van bepaalde werken en ander materiaal die door het auteursrecht en naburige rechten beschermd zijn ten behoeve van personen die blind zijn, visueel gehandicapt of anderszins een leeshandicap hebben, en tot wijziging van Richtlijn 2001/29/EG betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij (PB L 242 van 20.9.2017, blz. 6-13)

Besluit 2014/221/EU van de Raad van 14 april 2014 betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie, van het Verdrag van Marrakesh tot bevordering van de toegang tot gepubliceerde werken voor personen die blind zijn, visueel gehandicapt of anderszins een leeshandicap hebben (PB L 115 van 17.4.2014, blz. 1-2)

Laatste bijwerking 06.11.2018