Leenfaciliteit voor de publieke sector uit hoofde van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2021/1229 betreffende de leenfaciliteit voor de publieke sector uit hoofde van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

De verordening betreft de invoering van de leenfaciliteit voor de publieke sector, die tot doel heeft ondersteuning te geven aan de regio’s van de Europese Unie (EU) waar de verschuiving naar een klimaatneutrale EU tot ernstige sociale, economische en milieu-uitdagingen leidt.

KERNPUNTEN

• Het doel van de leenfaciliteit is het met overheidsinvesteringen aanpakken van de maatschappelijke, werkgelegenheids-, economische en milieugevolgen van de transitie naar de streefdoelen van de EU voor 2030 voor klimaat en energie, en van de doelstelling van de EU om uiterlijk in 2050 klimaatneutraliteit te bereiken, in overeenstemming met de Overeenkomst van Parijs (zie samenvatting).
• Het is de derde pijler van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie, samen met het Fonds voor een rechtvaardige transitie en de InvestEU-regeling.
• Het is een belangrijk element van de Europese Green Deal (zie samenvatting).

Doelstelling

Het specifieke doel van de leenfaciliteit is het verhogen van overheidsinvesteringen in duurzame investeringsprojecten waarmee de ontwikkelingsbehoeften van de betreffende gebieden worden aangepakt, maar die misschien onvoldoende inkomstenstromen genereren om de investeringskosten te dekken.

Begroting en financiering

• De leenfaciliteit verstrekt projecten een combinatie van door de Europese Commissie toegekende subsidies en leningen die op preferentiële voorwaarden door de Europese Investeringsbank (EIB) worden gegenereerd.
• De leenfaciliteit zal naar verwachting 18,5 miljard EUR aan investeringen mogelijk maken.
• EU-subsidies zullen ongeveer 1,5 miljard EUR inbrengen. Van dat bedrag is 250 miljoen EUR afkomstig uit de EU-begroting, tegen lopende prijzen uit het meerjarig financieel kader 2021-2027.
• Leningen van de EIB kunnen maximaal 10 miljard EUR bijdragen.
  • De faciliteit kan onder bepaalde voorwaarden ook worden uitgebreid tot andere financieringspartners* dan de EIB.

Subsidiabiliteit

Projecten moeten aan bepaalde criteria voldoen:

• zij moeten een meetbare impact hebben en in voorkomend geval outputindicatoren omvatten voor de aanpak van de sociale, economische en milieu-uitdagingen die voortvloeien uit de klimaattransitiedoelen van de EU;
• zij moeten ten goede komen aan gebieden die in een territoriaal plan voor een rechtvaardige transitie zijn benoemd, zelfs wanneer de projecten zich niet in deze gebieden bevinden;
• zij moeten duurzame investeringen ondersteunen die voldoen aan de ontwikkelingsbehoeften van de betrokken gebieden met betrekking tot:
  • hernieuwbare energie en groene en duurzame mobiliteit, met inbegrip van de bevordering van groene waterstof en efficiënte stadsverwarmingsnetten,
  • openbaar onderzoek,
  • digitalisering,
  • milieu-infrastructuur voor slim afval- en waterbeheer,
  • duurzame energie, energie-efficiëntie en integratie, waaronder renovatie en transformatie van gebouwen,
  • stedelijke vernieuwing en regeneratie,
  • de transitie naar een circulaire economie,
  • verbetering en sanering van bodems en ecosystemen, uitgaande van het beginsel dat “de vervuiler betaalt”,
  • biodiversiteit,
  • bijscholing en omscholing, opleidingen en sociale infrastructuur, met inbegrip van zorginstellingen en sociale huisvesting, en
  • investeringen in andere sectoren die ook zouden kunnen worden ondersteund als ze aansluiten bij de goedgekeurde territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie;
• activiteiten die bij artikel 9 van Verordening (EU) 2021/1056 tot oprichting van het Fonds voor een rechtvaardige transitie zijn uitgesloten, mogen niet worden ondersteund.

Overzicht

• De verordening bevat regels voor het programmeren, monitoren, evalueren en controleren van de faciliteit.
• De faciliteit wordt uitgevoerd door middel van werkprogramma’s, die toekenningscriteria bevatten voor de beoordeling van de betekenis, de impact en de kwaliteit van de projecten. In situaties waarin meer financiering is aangevraagd dan beschikbaar is, wordt prioriteit gegeven aan:
  • projecten die worden gepromoot door begunstigden in minder ontwikkelde regio’s;
  • projecten die rechtstreeks bijdragen aan de verwezenlijking van de streefdoelen van de Unie voor 2030 inzake klimaat en energie, en aan de doelstelling dat de EU uiterlijk in 2050 klimaatneutraliteit heeft bereikt;
  • projecten die worden gepromoot door begunstigden die decarbonisatieplannen hebben vastgesteld.
• Het beheer van de leenfaciliteit voor overheidsinvesteringen is gedelegeerd aan het Europees Uitvoerend Agentschap klimaat, infrastructuur en milieu.
• In territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie worden de sectoren en gebieden beschreven die door de leenfaciliteit voor de overheidssector gesteund kunnen worden.
• Het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie zullen vóór 30 juni 2025 een tussentijdse evaluatie van de faciliteit uitvoeren.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 19 augustus 2021 van toepassing.

ACHTERGROND

Voor meer informatie, zie:

• Het mechanisme voor een rechtvaardige transitie (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2021/1229 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juli 2021 betreffende de leenfaciliteit voor de publieke sector uit hoofde van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie (PB L 274 van 30.7.2021, blz. 1-19)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2021/1060 van het Europees Parlement en de Raad van 24 juni 2021 houdende gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds Plus, het Cohesiefonds, het Fonds voor een rechtvaardige transitie en het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur en de financiële regels voor die fondsen en voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie, het Fonds voor interne veiligheid en het instrument voor financiële steun voor grensbeheer en visumbeleid (PB L 231 van 30.6.2021, blz. 159-706)

Verordening (EU) 2021/1056 van het Europees Parlement en de Raad van 24 juni 2021 tot oprichting van het Fonds voor een rechtvaardige transitie (PB L 231 van 30.6.2021, blz. 1-20)

Achtereenvolgende verbeteringen aan Verordening (EU) 2021/1056 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Verordening (EU) 2021/523 van het Europees Parlement en de Raad van 24 maart 2021 tot vaststelling van het InvestEU-programma en tot wijziging van Verordening (EU) 2015/1017 (PB L 107 van 26.3.2021, blz. 30-89)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — De Europese Green Deal (COM(2019) 640 final van 11.12.2019)

Laatste bijwerking 31.03.2022