Beperkende maatregelen tegen ernstige schendingen van de mensenrechten

 

SAMENVATTING VAN:

Besluit (GBVB) 2020/1999 betreffende beperkende maatregelen tegen ernstige schendingen van de mensenrechten

Verordening (EU) 2020/1998 betreffende beperkende maatregelen tegen ernstige schendingen van de mensenrechten

WAT IS HET DOEL VAN HET BESLUIT EN DE VERORDENING?

• Het doel is het instellen van een wereldwijde sanctieregeling van de Europese Unie (EU) voor ernstige schendingen van de mensenrechten.
• Verordening (EU) 2020/1998 was meteen bij inwerkingtreding automatisch en uniform van toepassing op alle EU-lidstaten. Omzetten in nationaal recht was niet nodig. De verordening is gewijzigd bij Uitvoeringsverordeningen (EU) 2021/371 van 2 maart 2021 en (EU) 2021/478 van 22 maart 2021.
• Besluit (GBVB) 2022/2376 wijzigt Besluit (GBVB) 2020/1999, werkt de bijlage bij en verlengt de in dat besluit vastgestelde maatregelen tot 8 december 2023.

KERNPUNTEN

De wereldwijde EU-sanctieregeling voor de mensenrechten biedt de EU een rechtsgrondslag voor het nemen van gerichte beperkende maatregelen tegen personen, bedrijven en lichamen — al dan niet aan nationale overheden verbonden — overal ter wereld die verantwoordelijk zijn voor, betrokken zijn bij of in verband worden gebracht met ernstige mensenrechtenschendingen, ongeacht waar deze plaatsvinden.

Toepassingsgebied

De wereldwijde EU-sanctieregeling voor de mensenrechten heeft betrekking op een aantal mensenrechtenschendingen, zoals:

• genocide;
• misdaden tegen de menselijkheid;
• foltering en andere wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing;
• slavernij;
• buitengerechtelijke, standrechtelijke en willekeurige executies en moorden;
• de gedwongen verdwijning van personen en willekeurige arrestatie of detentie.

De sanctieregeling heeft ook betrekking op handelingen die wijdverbreid of systematisch van aard zijn of anderszins aanleiding geven tot ernstige bezorgdheid in het licht van de doelstellingen van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB), als omschreven in artikel 21 van het Verdrag betreffende de Europese Unie. Deze omvatten:

• mensenhandel;
• mensenrechtenschendingen door migrantensmokkelaars;
• seksueel geweld of geweld tegen vrouwen;
• schending van de vrijheid van:
  • vreedzame vergadering en vereniging;
  • mening en meningsuiting;
  • godsdienst en levensovertuiging.

Sancties en vrijstellingen

Beperkende maatregelen omvatten onder andere een reisverbod voor personen en bevriezing van tegoeden van zowel personen als entiteiten. Daarnaast wordt het personen en entiteiten in de EU verboden om, direct of indirect, tegoeden beschikbaar te stellen aan degenen die in de lijst in bijlage I bij de verordening staan vermeld.

Lidstaten kunnen vrijstelling van het reisverbod verlenen:

• om dringende humanitaire redenen;
• voor het bijwonen van intergouvernementele bijeenkomsten of bijeenkomsten die worden geïnitieerd of georganiseerd door de EU;
• voor deelname aan een gerechtelijke procedure.

Wijzigen van de lijst

De Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en de lidstaten kunnen wijzigingen voor de lijst voorstellen.

De Raad van de Europese Unie besluit over de wijzigingen, die openbaar worden gemaakt.

Aanpassing van bepaalde niet-EU-landen aan beperkende maatregelen van de EU

De kandidaat-lidstaten Montenegro, Noord-Macedonië, Albanië en Oekraïne, en de landen van de Europese Vrijhandelsassociatie IJsland, Liechtenstein en Noorwegen (die ook lid zijn van de Europese Economische Ruimte) hebben ingestemd met dit besluit. Zij zorgen ervoor dat hun nationaal beleid overeenstemt met het besluit.

VANAF WANNEER ZIJN HET BESLUIT EN DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

Deze zijn van toepassing sinds 8 december 2020.

ACHTERGROND

De wereldwijde EU-sanctieregeling voor de mensenrechten maakt deel uit van de inspanningen om ernstige schendingen van de mensenrechten aan te pakken, zoals omschreven in het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024.

Zie voor meer informatie:

• De EU heeft een nieuwe krachtige tool om de mensenrechten te beschermen: de wereldwijde EU-sanctieregeling voor de mensenrechten (Europese Dienst voor extern optreden).

BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN

Besluit (GBVB) 2020/1999 van de Raad van 7 december 2020 betreffende beperkende maatregelen tegen ernstige schendingen van de mensenrechten (PB L 410 I van 7.12.2020, blz. 13-19).

Achtereenvolgende wijzigingen van Besluit (GBVB) 2020/1999 zijn verwerkt in de basistekst. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Verordening (EU) 2020/1998 van de Raad van 7 december 2020 betreffende beperkende maatregelen tegen ernstige schendingen van de mensenrechten (PB L 410I van 7.12.2020, blz. 1-12).

Zie de geconsolideerde versie.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Besluit (GBVB) 2022/2376 van de Raad van 5 december 2022 tot wijziging van Besluit (GBVB) 2020/1999 betreffende beperkende maatregelen tegen ernstige schendingen van de mensenrechten (PB L 314 van 6.12.2022, blz. 90-96).

Gezamenlijke mededeling aan het Europees Parlement en de Raad — Het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024 (JOIN(2020) 5 final van 25.3.2020).

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Vijfde deel — Extern optreden van de Unie — Titel IV — Beperkende maatregelen — Artikel 215 (oud artikel 301 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 144).

Laatste bijwerking 08.09.2023