Bestrijding van fraude in voedselmarketing - Het vertrouwen van de consument herstellen

In gevallen van vermoedelijke fraude met menselijk voedsel en diervoeder heeft de Europese Commissie de bevoegdheid om gecoördineerde plannen aan te bevelen voor de hele EU die de aanwezigheid van gevaren en risico’s in diervoeder, levensmiddelen of in dieren moeten vaststellen.

BESLUIT

Aanbeveling van de commissie van 19 februari 2013 betreffende een gecoördineerd controleplan ter opsporing van frauduleuze praktijken bij de handel in bepaalde levensmiddelen (2013/99/EU).

SAMENVATTING

Begin 2013 bleek na officiële controles in verschillende lidstaten dat bepaalde voorverpakte producten, zoals hamburgers, paardenvlees bevatten, zonder dat dit expliciet werd aangegeven op de ingrediëntenlijst op de verpakking of op de etikettering. Het etiket op dit voedsel verwees op misleidende wijze enkel naar de aanwezigheid van rundvlees, een ingrediënt waarvan de prijs aanzienlijk hoger ligt dan die van paardenvlees.

Paardenvlees is in se een wettig ingrediënt, indien het afkomstig is van voor consumptie bedoelde paarden die in erkende slachthuizen geslacht zijn en indien dit vlees de nodige veterinaire inspecties doorstaat. Het probleem werd nog verergerd door het feit dat het gebruik van het veterinaire geneesmiddel fenylbutazon toegestaan is voor niet voor consumptie bedoelde paarden. Er werd voor gevreesd dat paardenvlees van deze oorsprong de menselijke voedselketen was binnengekomen.

Deze omstandigheden noopten de Europese autoriteiten (de Europese Commissie en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid), samen met de bevoegde instanties van de lidstaten ertoe om, met hulp van Europol, nauw samen te werken om de omvang van het probleem te onderzoeken, een plan te ontwikkelen om het aan te pakken en om het consumentenvertrouwen in het voedsel te herstellen.

Een gecoördineerd controleplan op Europese schaal om de aanwezigheid van frauduleuze praktijken vast te stellen werd opgezet door de Commissie, en nationale overheden moesten twee acties ondernemen:

• op de markt gebracht voedsel dat rundvlees bevat of beweert het te bevatten, controleren op de aanwezigheid van paardenvlees;
• paardenvlees bedoeld voor menselijke consumptie controleren op de mogelijke aanwezigheid van phenylbutazone-resten.

Alle positieve resultaten moesten onmiddellijk worden gemeld aan de Commissie en werden verder in de hele EU doorgegeven door middel van het Systeem voor snelle waarschuwingen over levensmiddelen en diervoeders (Rapid Alert System for Food and Feed, RASFF).

Deze gecoördineerde actie op EU-schaal leverde snel resultaat op waarbij de betrokkenen in de voedselproductieketen werden geïdentificeerd en de geïdentificeerde producten werden teruggeroepen.

Verdere acties waren onder meer:

• de oprichting van een EU-voedselfraudeteam binnen de afdeling van de Commissie verantwoordelijk voor gezondheid en consumenten (DG Gezondheid en Consumenten);
• de goedkeuring in mei 2013 van een pakket voorstellen die de handhaving van gezondheids- en veiligheidsnormen voor de gehele agrovoedselketen versterken. Deze voorstellen zouden onder meer eisen dat lidstaten antifraudecontroles volledig integreren in hun nationale controleplannen en ervoor zorgen dat de financiële sancties voor fraudegevallen voldoende afschrikkend zijn;
• een verslag over de mogelijkheid tot uitbreiding van de verplichte etikettering van de herkomst voor vlees dat als ingrediënt wordt gebruikt in voorverpakte levensmiddelen, voor te bereiden door de Commissie onder nieuwe EU-wetgeving inzake voedselinformatie voor consumenten die in werking treedt in december 2014, werd voorgesteld in december 2013. De Commissie overweegt een wetgevingsvoorstel in te dienen.

Voorstellen

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de diergezondheid [COM(2013) 260 final van 6.5.2013 - Niet verschenen in het Publicatieblad].

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende officiële controles en andere officiële activiteiten die worden uitgevoerd om de toepassing van de levensmiddelen- en diervoederwetgeving en van de voorschriften inzake diergezondheid, dierenwelzijn, plantgezondheid, teeltmateriaal en gewasbeschermingsmiddelen te waarborgen, en tot wijziging van de Verordeningen (EG) nr. 999/2001, 1829/2003, 1831/2003, 1/2005, 396/2005, 834/2007, 1099/2009, 1069/2009, 1107/2009, Verordeningen (EU) nr. 1151/2012, […]/2013 en Richtlijnen 98/58/EG, 1999/74/EG, 2007/43/EG, 2008/119/EG, 2008/120/EG en 2009/128/EG (Verordening officiële controles) [COM(2013) 265 final van 6.5.2013 - Niet verschenen in het Publicatieblad].

Mededeling

Mededeling van de Europese Commissie aan de Raad en het Europees Parlement: Gezondere dieren en planten en een veiligere voedselketen - Een gemoderniseerd rechtskader voor een meer concurrerende EU [COM(2013) 264 final van 6.5.2013 - Niet verschenen in het Publicatieblad].

Laatste wijziging: 05.02.2014