Een nieuwe opzet voor de EU-energiemarkt

SAMENVATTING VAN:

De nieuwe opzet van de elektriciteitsmarkt van de EU — COM(2015) 340 final

SAMENVATTING

WAT DOET DEZE MEDEDELING?

De EU wil betrouwbare en betaalbare energie voor haar mensen leveren en haar 2030-doelstellingen behalen. Om dit voor elkaar te krijgen tracht men de energiemarkt te transformeren, waarbij ook de energiemarkt opnieuw wordt ingericht om meer investeringen aan te trekken.

Daarom wordt er met deze mededeling van de Europese Commissie een openbare raadpleging gelanceerd over de voordelen van een nieuwe opzet van de elektriciteitsmarkt op het gebied van technologie en extra investeringen.

In de mededeling wordt benadrukt dat grensoverschrijdende kortetermijnmarkten (inclusief intradaymarkten) centraal staan in een efficiënte elektriciteitsmarkt. Deze moeten ontworpen worden met het energiestelsel van de toekomst in gedachten, d.w.z. een stelsel dat grootschalige grensoverschrijdende stromen met een grote productie van variabele hernieuwbare* energie kan combineren. Zo’n stelsel kan reageren op de snelle groei van variabele hernieuwbare energiebronnen en de behoefte aan een stabiel werkend elektriciteitsnet.

KERNPUNTEN

Infrastructuur

—	Een goed onderling gekoppeld EU-energienetwerk is een belangrijke prioriteit voor energiezekerheid en meer concurrentie en om de juiste signalen voor investeringen af te geven.

—	De belangrijkste methode om nationale energiemarkten te integreren en energiebronnen te diversifiëren zijn projecten van gemeenschappelijk belang (PGB's).

De marktordening aanpassen voor investeringen in hernieuwbare energiebronnen

—	Een markt met de juiste prijzen zou signalen afgeven over waar en wanneer hernieuwbare energie zou moeten worden opgewekt.

—	Flexibelere en beter geïntegreerde kortetermijnmarkten zouden producenten van hernieuwbare energie in staat stellen om op gelijke voet met producenten van conventionele energie te concurreren, waardoor hernieuwbare energiebronnen verder in het elektriciteitssysteem worden geïntegreerd.

—	De productie van hernieuwbare energie kan in overeenstemming met de richtsnoeren staatssteun worden ondersteund via marktconforme regelingen die een oplossing bieden voor marktfalen, kosteneffectief zijn, en overcompensatie en marktverstoring vermijden.

Regionale samenwerking vergroten

—	Regionale coördinatie van nationaal beleid vormt de sleutel voor de EU om haar 2030-doelstellingen te behalen, haar interne energiemarkt te integreren en haar energiezekerheid te verstevigen.

—	Er zijn meer interconnecties nodig omdat het bestaande systeem eventuele nieuwe elektriciteitsstromen niet kan opvangen.

—	Betere regionale samenwerking tussen netbeheerders is van essentieel belang, waarbij met name regionale initiatieven voor veiligheidssamenwerking en het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders een belangrijke rol kunnen spelen.

—	Uitbouw van het net op distributieniveau is noodzakelijk voor de integratie van lokale hernieuwbare energiebronnen.

—	Het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (Agency for Cooperation of Energy Regulators — ACER) moet een grotere rol krijgen op het gebied van markttoezicht en om bindende beslissingen over EU-initiatieven en grensoverschrijdende aangelegenheden aan te nemen.

Leveringszekerheid

Om te bepalen of energiesystemen toereikend zijn, nodigt de Commissie uit tot een beoordeling van de rol van:

—	de interconnecties tussen de netten van verschillende EU-landen

—	het opwekken van energie over de grens

—	productie van variabele hernieuwbare energiebronnen

—	vraagrespons (d.w.z. prikkels om gebruik tijdens piekuren te verminderen)

—	opslagmogelijkheden.

Hiermee kan worden bepaald of er een capaciteitsmechanisme nodig is. Dit zou inhouden dat er afzonderlijke betalingen zijn voor beschikbare capaciteit in plaats van betalingen voor geleverde elektriciteit. Deze betalingen voor beschikbare capaciteit zijn ontworpen om capaciteitsleveranciers te belonen voor het instandhouden van bestaande capaciteit of voor investeringen in nieuwe capaciteit. De Commissie waarschuwt echter dat zulke mechanismen duur kunnen zijn en de markt kunnen verstoren.

Er zouden regels op EU-niveau ontwikkeld kunnen worden voor de deelname in capaciteitsmechanismen van verschillende EU-landen. De Commissie adviseert een referentiemodel op te zetten voor een capaciteitsmechanisme voor gebruik op regionale basis. Dit kan grensoverschrijdende deelname bevorderen en marktverstoringen zo veel mogelijk beperken.

ACHTERGROND

Energie: een nieuwe marktopzet en een „new deal” voor de consumenten — informatieblad

KERNBEGRIPPEN

* Variabele hernieuwbare energiebronnen: hernieuwbare energiebronnen (zoals wind- en zonne-energie) worden uit de natuur gehaald. Hierdoor kan het productieniveau ervan fluctueren.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's: Startsein voor een openbare raadpleging over de nieuwe opzet van de elektriciteitsmarkt (COM(2015) 340 final van 15.7.2015)

Laatste bijwerking 23.10.2015