Consulaire bescherming in de EU: betere bescherming voor EU-burgers in het buitenland

 

SAMENVATTING

Bijna 7 miljoen burgers van de Europese Unie (EU) reizen naar of wonen in plaatsen buiten de EU waar hun eigen land geen ambassade of consulaat heeft.

Tijdens hun verblijf kan het voorkomen dat zij bijstand van consulaire autoriteiten nodig hebben, bijvoorbeeld indien hun paspoort gestolen of verloren is, indien zij slachtoffer van een ongeval zijn of indien zij zich in een politieke crisis bevinden waardoor zij geëvacueerd moeten worden.

WAT DOET DEZE RICHTLIJN?

Deze richtlijn bepaalt wanneer en hoe EU-burgers in een niet-EU-land het recht hebben om de bescherming van ambassades en consulaten van andere EU-landen te genieten indien hun eigen land niet vertegenwoordigd is.

KERNPUNTEN

Niet-discriminerende consulaire bescherming

Andere EU-landen moeten niet-vertegenwoordigde EU-burgers van de nodige bijstand voorzien die zij hun eigen onderdanen verlenen, zoals:

• bijstand bij overlijden;
• bestand bij een ernstig ongeval of ernstige ziekte;
• bijstand bij arrestatie of detentie;
• bijstand wanneer de burger het slachtoffer van een misdrijf is;
• bijstand bij hulp en repatriëring in noodsituaties.

In deze richtlijn wordt ook aangegeven in hoeverre familieleden van buiten de EU hulp kunnen krijgen.

Coördinatie- en samenwerkingsmaatregelen

In deze nieuwe richtlijn worden ook de regels verduidelijkt over hoe bijstand gecoördineerd moet worden tussen EU-landen, en wordt aangegeven wat de rol van EU-delegaties is.

Het EU-land van herkomst van de burger wordt altijd geraadpleegd door het land waar de burger om bijstand verzoekt; het land van herkomst kan, te allen tijde, besluiten om voor zijn eigen burgers te zorgen, ook indien dit land geen ambassade of consulaat heeft in het betreffende land (door bijvoorbeeld telefonisch informatie te verstrekken, contact op te nemen met familie of vrienden, of door middel van online consulaire diensten).

De burger kan van de ene ambassade naar de andere worden doorverwezen, aangezien EU-landen die aanwezig zijn in het betreffende land lokaal kunnen overeenkomen wie voor wie moet zorgen met het oog op een efficiënte bescherming voor EU-burgers. Deze overeenkomsten moeten openbaar gemaakt worden.

Burgers kunnen informatie over de beschikbare bijstand en de tussen consulaten aangegane overeenkomsten verkrijgen door contact op te nemen met de EU-delegatie in het land in kwestie.

Crisissituaties

De richtlijn stelt de regels vast om te waarborgen dat naar behoren rekening wordt gehouden met niet-vertegenwoordigde burgers en dat zij in crisissituaties volledig worden bijgestaan. In deze gevallen is een duidelijke verdeling van verantwoordelijkheden en coördinatie essentieel om te voorkomen dat EU-burgers worden verwaarloosd.

Financiële procedures

Indien de verleende bijstand kosten of vergoedingen met zich meebrengt, behoeven niet-vertegenwoordigde burgers niet meer te betalen dan de kosten die zouden moeten worden gedragen door de onderdanen van het bijstandverlenende EU-land.

Burgers die niet in staat zijn om deze kosten ter plaatse te betalen, worden verzocht een formulier te ondertekenen waarmee zij zich verbinden deze kosten aan de autoriteiten van hun EU-land van nationaliteit terug te betalen.

VANAF WANNEER IS DE RICHTLIJN VAN TOEPASSING?

Vanaf 1 mei 2018.

ACHTERGROND

De verdragen van de EU zorgen ervoor dat alle EU-burgers het recht hebben op gelijke behandeling wat betreft bescherming van diplomatieke en consulaire instanties van elk EU-land wanneer zij reizen naar of wonen in een land buiten de EU waar hun eigen land niet vertegenwoordigd is (zie artikel 20, lid 2, onder c) en artikel 23 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 46 van het EU-Handvest van de grondrechten).

Krachtens de vroegere regeling moesten EU-landen de nodige regels onderling vaststellen. Dit nam de vorm aan van een besluit van de Raad (Besluit 95/553/EG van de Raad betreffende consulaire bescherming voor niet-vertegenwoordigde EU-burgers).

Bij de nieuwe richtlijn wordt Besluit 95/553/EG vanaf 1 mei 2018 ingetrokken. De doelstelling is verder om de samenwerking en de coördinatie tussen consulaire instanties te vergemakkelijken en om het recht van EU-burgers op consulaire bescherming te versterken.

Voor meer informatie, kijk op:

• Consulaire bescherming;
• Consulaire bescherming voor EU-burgers in het buitenland;
• Informatieblad over consulaire bescherming.

BESLUIT

Richtlijn (EU) 2015/637 van de Raad van 20 april 2015 betreffende de coördinatie- en samenwerkingsmaatregelen ter vergemakkelijking van de consulaire bescherming van niet-vertegenwoordigde burgers van de Unie in derde landen en tot intrekking van Besluit 95/553/EG

GERELATEERDE BESLUITEN

95/553/EG: Besluit van de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, van 19 december 1995 betreffende bescherming van de burgers van de Europese Unie door de diplomatieke en consulaire vertegenwoordigingen (PB L 314 van 28.12.1995, blz. 73-76)

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad - Consulaire bescherming voor EU-burgers in derde landen: stand van zaken en verdere maatregelen (COM(2011) 149 definitief van 23.3.2011)

Laatste bijwerking 19.08.2015