This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012DC0083
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL Taking forward the Strategic Implementation Plan of the European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verdere ontwikkeling van het strategische uitvoeringsplan van het Europees innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verdere ontwikkeling van het strategische uitvoeringsplan van het Europees innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden
/* COM/2012/083 final */
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verdere ontwikkeling van het strategische uitvoeringsplan van het Europees innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden /* COM/2012/083 final */
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET
EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verdere ontwikkeling
van het strategische uitvoeringsplan van het Europees innovatiepartnerschap
voor actief en gezond ouder worden INHOUD 1........... Inleiding.......................................................................................................................... 3 2........... Het strategische uitvoeringsplan....................................................................................... 4 3........... Het opzetten van het nodige
ondersteuningskader............................................................ 5 3.1........ Ondersteuning op EU-niveau.......................................................................................... 6 3.1.1..... Gunstig regelgevend kader.............................................................................................. 6 3.1.2..... Doeltreffende
financieringsmechanismen.......................................................................... 8 3.1.3..... Marktplaats: feitenbasis, gegevens en
innovatieve ideeën.................................................. 9 3.2........ Ondersteuning op nationaal,
regionaal of lokaal niveau................................................... 10 4........... Het lanceren van acties in het veld................................................................................. 12 4.1........ Versturen van "uitnodigingen
tot het aangaan van een verbintenis"................................... 12 4.2........ Referentiesites.............................................................................................................. 13 5........... Monitoring en beoordeling van de
vooruitgang............................................................... 14 6........... Governance voor effectieve
uitvoering........................................................................... 14 7........... Conclusie..................................................................................................................... 16 Lijst van afkortingen AAL – Ambient Assisted Living
(omgevingsondersteund wonen) BBP – Bruto binnenlands product CIP – Programma voor concurrentievermogen en
innovatie COM – Communicatie DFA – Design for all (ontwerpen voor iedereen) EFRO – Europees Fonds voor Regionale
Ontwikkeling EIP – Europees innovatiepartnerschap EIT – Europees Instituut voor innovatie en
technologie EP – Europees Parlement EU – Europese Unie FP7 – Kaderprogramma voor onderzoek GLJ – Gezond levensjaar ICT – Informatie- en communicatietechnologieën KIG's – Kennis- en innovatiegemeenschappen
1.
Inleiding
De demografische vergrijzing is een van de
ernstigste uitdagingen waarmee Europa wordt geconfronteerd. Volgens recente
projecties zal het aantal Europeanen van 65 jaar en ouder de volgende 50 jaar
bijna verdubbelen, van 87 miljoen in 2010 tot 148 miljoen in 2060[1].
Deze trend vormt een uitdaging voor de overheidsinstanties, de beleidsmakers,
de bedrijven en de non-profitsector, vooral omdat hij zich voordoet op een
tijdstip waarop de overheidsbegrotingen onder toenemende druk komen te staan,
het personeel in de gezondheidszorg gestaag afneemt[2]
en de vraag van ouderen naar zorgproducten en -diensten stijgt. Als deze demografische overgang niet
daadkrachtig wordt aangepakt, zullen aanzienlijke problemen voor de financiële
duurzaamheid van de gezondheids- en zorgstelsels rijzen. De overheidsuitgaven
voor de gezondheid zijn reeds goed voor 7,8% van het bbp in de EU en er wordt
verwacht dat de overheidsuitgaven voor acute gezondheidszorg en langdurige zorg
tegen 2060 als gevolg van de vergrijzing met 3% van het bbp zullen stijgen[3].
De ondersteuning van actief en gezond ouder
worden is belangrijk om zowel de levenskwaliteit van oudere burgers te
verbeteren als hen te helpen om een bijdrage te leveren aan de samenleving
wanneer zij ouder worden, en om de onhoudbare druk op de gezondheidsstelsels te
verlichten. De Commissie heeft, naast andere initiatieven,
de Europese innovatiepartnerschappen in het kader van de Innovatie-Unie, een
van de vlaggenschipinitiatieven van de Europa 2020-strategie, gelanceerd met
als doel de innovatie te versnellen om een welomschreven doel in het kader van
een grote maatschappelijke uitdaging aan te pakken[4].
Het Europees innovatiepartnerschap op het
gebied van actief en gezond ouder worden (het partnerschap) is gekozen als
proefproject om de uitdaging van een vergrijzende bevolking aan te pakken. Het
heeft tot doel de gezonde levensduur van de EU-burgers tegen 2020 met twee jaar
te verlengen en beoogt een drievoudig voordeel voor Europa op te leveren,
namelijk de verbetering van de gezondheid en de levenskwaliteit van ouderen, de
verbetering van de duurzaamheid en de efficiëntie van de zorgstelsels en de
creatie van groei en marktmogelijkheden voor bedrijven[5].
Het partnerschap brengt publieke en particuliere belanghebbenden samen om de
ontwikkeling van belangrijke innovaties te versnellen doordat zij zich ertoe
verbinden om maatregelen aan de vraag- en aanbodzijde in alle sectoren en het
gehele innovatiesysteem te nemen. Het partnerschap is een nieuw
financieringsprogramma of -instrument noch een nieuwe juridische entiteit, en
komt niet in de plaats van bestaande besluitvormingsprocessen. Het partnerschap is een andere mogelijkheid om
de beleidsdoelstellingen van de Europa 2020-vlaggenschepen te verwezenlijken:
de Innovatie-Unie, Digitale agenda voor Europa[6],
Nieuwe vaardigheden voor nieuwe banen[7] en het Europees platform
tegen armoede en sociale uitsluiting[8]. Zijn
doelstellingen en aanpak zijn ook in lijn met de beginselen en doelen van de
gezondheidsstrategie van de EU "Samen werken aan gezondheid"[9]
en het partnerschap levert een significante bijdrage van de EU aan de
verwezenlijking van de doelstellingen van het Europees Jaar voor actief ouder
worden en solidariteit tussen de generaties in 2012[10].
Deze mededeling is de reactie van de Commissie
op het strategische uitvoeringsplan[11], het eerste
mijlpaaldocument van het partnerschap.
2.
Het strategische uitvoeringsplan
Het strategische uitvoeringsplan (het plan),
dat door de stuurgroep van het partnerschap in november 2011 is goedgekeurd, is
gericht op acties die zijn ontwikkeld rond drie pijlers: preventie, screening
en vroegtijdige diagnose; zorg en behandeling; en actief ouder worden en
zelfstandig leven. Binnen elke pijler stelt het plan het volgende beperkte
aantal specifieke acties vast (zie onderstaande tabel) die vanaf 2012 moeten
worden uitgevoerd. Deze thematische pijlers worden aangevuld met een reeks
transversale prioriteiten, zoals randvoorwaarden, feitenmateriaal en
financiering. Pijler || Prioritair actiegebied || Specifieke actie Preventie, screening en vroegtijdige diagnose || Gezondheidsgeletterdheid, versterking van de positie van de patiënt, ethiek en patiëntbetrokkenheidsprogramma's, onder gebruikmaking van innovatieve instrumenten en diensten || Identificatie van innovatieve oplossingen om te zorgen voor een betere betrokkenheid van de patiënten bij behandelingen op regionaal niveau Gepersonaliseerd gezondheidsmanagement || Het vinden van innovatieve oplossingen voor een beter beheer van de eigen gezondheid en preventie van vallen door ouderen Preventie en vroegtijdige diagnose van functionele achteruitgang, zowel fysiek als cognitief, bij ouderen || Het helpen voorkomen van functionele achteruitgang en zwakte Zorg en behandeling || Capaciteitsopbouw en repliceerbaarheid van succesvolle geïntegreerde zorgsystemen, gebaseerd op innovatieve instrumenten en diensten || Bevordering van geïntegreerde zorgmodellen voor chronische ziekten, waaronder het gebruik van monitoring op afstand op regionaal niveau Actief ouder worden en zelfstandig leven || Uitbreiding van actief en zelfstandig leven via open en gepersonaliseerde oplossingen || Ontwikkeling van ICT-oplossingen om ouderen te helpen om langer meer actief en mobiel zelfstandig te blijven Horizontale kwesties || Thematische marktplaats: innovatie voor leeftijdsvriendelijke gebouwen, steden en omgevingen || Bevordering van innovatie voor leeftijdsvriendelijke en toegankelijke gebouwen, steden en omgevingen Dit is een eerste fase in de resultaten van
het partnerschap. De Commissie verwacht dat andere acties zullen worden
vastgesteld, waarvan de uitvoering op de ervaring van deze eerste fase zal zijn
gestoeld. Bovendien moet bij de voortgang van dit partnerschap in het licht van
andere EIP's rekening worden gehouden met waardevolle feedback. De Commissie juicht het plan toe en bevestigt
via deze mededeling haar verbintenis om het plan uit te voeren. Het
partnerschap is een gelegenheid om de innovatie te versnellen en de synergieën
te benutten binnen en tussen de verschillende prioriteiten en
beleidsmaatregelen op EU-, nationaal en regionaal niveau. Het partnerschap
speelt een waardevolle rol bij het vormen van een kritieke massa en bij de
politieke erkenning van het belang van actief en gezond ouder worden. Het heeft
reeds gezorgd voor een belangrijke meerwaarde door het bewerkstelligen van een
gemeenschappelijke positieve visie op ouder worden en door het verstrekken van
een omvattend actiekader dat door meerdere belanghebbenden gezamenlijk is
overeengekomen. De uitdaging is nu de volledige waarde van dit partnerschap aan
te tonen.
3.
Het opzetten van het nodige ondersteuningskader
De precieze steun die nodig zal zijn om van de
acties in het kader van het partnerschap een succes te maken, zal afhangen van
de concrete projecten die in de volgende fase zullen worden ingediend. Uit de
discussies ter voorbereiding van het plan is duidelijk gebleken dat een sterk
ondersteunend kader op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau van
essentieel belang is. Het plan somt de volgende, bijzonder relevante
randvoorwaarden op: a) behandelen van regelgevende kwesties
die zijn aangemerkt als potentiële barrières of stimulansen; b) bevorderen van de oprichting van een
gemeenschappelijke en deugdelijke feitenbank; c) op elkaar afstemmen van bestaande
financieringsinstrumenten en optimaliseren van de efficiëntie daarvan; d) mogelijk maken van de uitwisseling
en overdracht van goede praktijken.
3.1.
Ondersteuning op EU-niveau
3.1.1.
Gunstig regelgevend kader
Het wetgevend voorstel van de Commissie[12]
om de EU-wetgeving inzake gegevensbescherming[13] te herzien,
verdedigt de noodzaak van een specifieke aanpak van de gezondheidsgegevens, die
is gebaseerd op de waarborging van het recht van natuurlijke personen op
bescherming, toegang en gebruik van hun persoonlijke gegevens, waaronder
gezondheidsgegevens, en op de behartiging van de rechtmatige belangen van de
bescherming van de volksgezondheid, het wetenschappelijk onderzoek en de
ontwikkeling van gezondheidsdiensten. De onlangs vastgestelde richtlijn betreffende
patiëntenrechten in de grensoverschrijdende zorg[14]
heeft een netwerk van op het gebied van e-gezondheid werkzame lidstaten
opgericht, waarvan de hoofddoelstelling is om bij te dragen aan een grotere
grensoverschrijdende interoperabiliteit van de e-gezondheidssystemen, die onder
meer de prioriteiten van het plan betreffende geïntegreerde zorg en zelfstandig
leven zal ondersteunen. De aanschaf van innovatieve en toegankelijke
oplossingen door overheidsaanbesteders[15] op nationaal,
regionaal en lokaal niveau is aangemerkt als een belangrijke stimulans voor het
versnellen van de invoering van innovatie op de markt en het rendement op
investeringen voor innovatieve firma's. Via haar voorgestelde herziening van de
wetgeving inzake overheidsopdrachten[16] verwacht de Commissie
dat meer geschikte voorwaarden zullen worden geschapen voor innovatieve
aankopen, zoals een nieuwe procedure voor innovatiepartnerschappen, een lichte
ad-hocregeling voor overheidsopdrachten voor sociale diensten en een
duidelijker rechtskader voor gezamenlijke grensoverschrijdende
overheidsopdrachten. In het toekomstige kaderprogramma Horizon 2020[17]
stelt de Commissie ook financiële steun voor overheidsopdrachten op het gebied
van onderzoek en innovatie voor, die voor dit partnerschap zou kunnen worden
gebruikt. De ontwikkeling van specifieke
stimuleringsregelingen op de passende niveaus is van cruciaal belang voor de
uitvoering van de in het plan aangegeven acties (bv. op feitenmateriaal
gebaseerde geïntegreerde zorg, gebruik van leeftijdsgerelateerde instrumenten
en diensten). Normen en interoperabele oplossingen vormen
een andere reeks vitale randvoorwaarden. De Commissie is van mening dat
ongeschikte technische normen of het ontbreken van technische normen een
hinderpaal vormen en verbindt zich ertoe om steun te verlenen aan de
ontwikkeling van een nieuw EU-kader voor interoperabiliteitstests,
kwaliteitsetikettering en certificering van oplossingen en platforms voor
e-gezondheid, geïntegreerde zorg, zelfstandig leven en actief ouder worden. Zij
zal nauw samenwerken met de relevante fora en consortia, in de context van het
nieuwe EU-kader voor normalisering[18], om de vaststelling van
normen en de ontwikkeling van interoperabiliteitsrichtsnoeren, -profielen en
-specificaties op het gebied van e-gezondheid (inclusief geïntegreerde zorg) en
zelfstandig leven te versnellen. Ter ondersteuning van het scheppen van gunstige randvoorwaarden zal de Commissie: · rekening houden met de doelstellingen en prioriteiten van het partnerschap, als omschreven in het plan, bij de herziening van de relevante EU-wetgeving, zoals over medische hulpmiddelen[19] en een voorstel voor Europese toegankelijkheidswetgeving[20]; · de ontwikkeling van normen in het kader van de normalisatiemandaten op het gebied van ICT, gebouwde omgeving en mainstreaming van de toegankelijkheid volgens "design for all"-concepten versnellen en mandaten[21] op het gebied van e-gezondheid en zelfstandig leven voorstellen. Een eerste reeks nieuwe toegankelijkheidsnormen moet in 2013 van toepassing zijn; · relevante belanghebbenden op passende niveaus ondersteunen bij de ontwikkeling van specifieke stimuleringsregelingen om de toepassing van oplossingen mogelijk te maken; · de ontwikkeling van gestandaardiseerde terminologieën, gegevens, klinische informatie en medische modellen ondersteunen en steun verlenen aan overheidsinstanties bij het plaatsen van precommerciële overheidsopdrachten en de aanschaf van innovatieve oplossingen, via de onderzoek- en innovatieprogramma's van de EU; · activiteiten met belanghebbenden uit de overheids- en de privésector ondersteunen om de prognose van de behoeften aan gezondheidswerkers te verbeteren en de vaardigheden en competenties aan nieuwe zorgpatronen en nieuwe technologieën aan te passen; · gebruikmaken van de in artikel 14 van de richtlijn betreffende de patiëntenrechten in de grensoverschrijdende zorg bedoelde instrumenten ter ondersteuning van de uitvoering van de in het plan aangegeven relevante acties.
3.1.2.
Doeltreffende financieringsmechanismen
Het plan is een van de referentiedocumenten
die in aanmerking moeten worden genomen in het besluitvormingsproces in het
kader van de relevante financieringsprogramma's en ‑initiatieven van de EU
op het gebied van het gezondheids- en sociaal beleid, onderzoek en innovatie,
ICT, concurrentievermogen en groei van de markt, structuur- en regionaal
beleid. De Commissie is reeds begonnen met deze instrumenten op elkaar af te
stemmen en zal deze werkzaamheden systematisch voortzetten om het effect van de
financiering te optimaliseren en zij zal ten volle rekening houden met de
relevante aspecten van het plan om bij te dragen tot haar doelstellingen en
visie. De Commissie is reeds bezig met de koppeling
van geavanceerd en toegepast onderzoek en de breedschalige validatie van
innovatie voor de acties van het plan: ·
het kaderprogramma voor onderzoek (FP7) heeft 220
miljoen euro uitgetrokken voor gezondheidsonderzoek dat relevant voor het
partnerschap kan zijn; ·
het ICT-gedeelte van het programma voor
concurrentievermogen en innovatie (CIP) heeft in het werkprogramma 2012 24 miljoen
euro toegewezen voor acties die direct relevant zijn voor het partnerschap; ·
het werkplan van het gezondheidsprogramma voor 2012
kent 4 miljoen euro toe voor het afstemmen van het
gezondheidsbevorderingsbeleid, met name wat bestaande geïntegreerde
zorgoplossingen betreft; ·
de Commissie draagt 25 miljoen euro per jaar
bij in de kosten van de werkprogramma's van het gezamenlijke programma voor omgevingsondersteund
wonen, dat betrekking heeft op gebieden die zeer relevant zijn voor het partnerschap.
De Commissie zal trachten de verwezenlijking
van de doelstelling van de gezondheidsstrategie van de EU[22],
namelijk de bevordering van een goede gezondheid in een vergrijzend Europa, nog
krachtiger na te streven; zij zal ook trachten de ongelijkheden[23]
te verminderen en de positie van de patiënten te versterken. Het programma
Gezondheid voor groei, zoals voorgesteld door de Commissie[24],
moet de doelstellingen en het actiekader voor de vergrijzing, zoals nader
gedetailleerd in het plan, blijven ondersteunen. De Commissie heeft een besluit voorgesteld
over de strategische innovatieagenda van het Europees Instituut voor innovatie
en technologie (EIT) voor 2014-2020[25], waarin "Innovatie
voor gezond leven en actief ouder worden" wordt aangemerkt als een van de
prioritaire thema's voor de Kennis- en innovatiegemeenschappen (KIG's) van het
EIT in de periode 2014-2015. Ter ondersteuning van het efficiënte gebruik van de financieringsmechanismen: · zal de Commissie zorgen voor het doeltreffend gebruik van de voor de prioriteiten van het partnerschapsplan toegewezen financiële middelen, met name het ICT-deel van het CIP, ter ondersteuning van de validatie en de verlening van diensten, de interoperabiliteit, de verzameling van feitenmateriaal en de capaciteitsopbouw; het gezamenlijke AAL-programma, het FP7 voor ICT-onderzoek in 2013 en het gezondheidsprogramma voor 2012-2013; · zal de Commissie rekening houden met de relevante prioriteiten van het plan, tezamen met de input van andere belanghebbenden voor toekomstige programma's en instrumenten voor onderzoek en innovatie (d.w.z. Horizon 2020); · heeft de Commissie voorgesteld om steun te verlenen voor specifieke acties in lijn met haar doelstellingen, in het kader van het partnerschap op het gebied van actief en gezond ouder worden binnen de werkingssfeer van het programma Gezondheid voor groei; · heeft de Commissie in de Connecting Europe Facility voorgesteld om vanaf 2014 de steun te financieren voor het opzetten van een trans-Europese digitale diensteninfrastructuur die grensoverschrijdende afstandsgeneeskunde/-monitoring mogelijk maakt[26].
3.1.3.
Marktplaats: feitenbasis, gegevens en innovatieve
ideeën
Om de uitwisseling van ideeën en de
samenwerking tussen de partners te vergemakkelijken, zal de Commissie, ongeacht
de in het kader van het partnerschap ingediende specifieke acties, een digitaal
gebaseerd platform oprichten dat open staat voor alle belanghebbenden
("marktplaats"). Dit platform zal belanghebbenden helpen om partners
te vinden, praktijken en projecten te delen, toegang te krijgen tot degelijke
gegevens en feiten en contacten te leggen met andere innovatie- en
leeftijdsgerelateerde platforms. Belangstellende actoren die niet in staat zijn
om te zorgen voor voldoende kritieke massa om direct betrokken te worden bij de
uitvoering van het plan, zal worden verzocht deel te nemen en bij te dragen aan
deze marktplaats. Om de toepassing van innovaties te versnellen
meent de Commissie dat het ook nodig is om de verzameling en de uitwisseling
van hoogwaardige vergelijkbare gegevens en feiten op te voeren en samen te
werken bij de analyse en verspreiding daarvan ter ondersteuning van de
uitvoering van de acties van het plan. De Commissie zal: · vanaf het tweede kwartaal van 2012 een "marktplaats" opzetten om partnerschappen tussen verschillende actoren op te richten, de overdracht en de uitwisseling van goede ideeën en praktijken aan te moedigen en gevalideerd feitenmateriaal te verspreiden; · vanaf 2013 bijdragen aan de verzameling, indeling en analyse van relevante feiten en gegevens en aan de open en gedeelde toegang daarvan, met steun van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek en de belanghebbenden van het partnerschap; · vanaf medio 2012 de samenwerking tussen belanghebbenden bij de uitvoering van de specifieke actie met betrekking tot leeftijdsvriendelijke innovatieve en toegankelijke oplossingen voor steden en regio's ondersteunen en vergemakkelijken.
3.2.
Ondersteuning op nationaal, regionaal of lokaal
niveau
Het succes van het partnerschap zal afhangen
van de op nationaal, regionaal en lokaal niveau ondernomen acties. Vastberaden
steun op deze niveaus is daarom van cruciaal belang. De Commissie wil de
aandacht van de lidstaten en de regio's vestigen op de bestaande mogelijkheden
in het kader van de structuurfondsen voor de ondersteuning van onderzoek,
innovatie en andere maatregelen voor actief en gezond ouder worden. Deze
omvatten e-gezondheidsinitiatieven en investeringen in de hervorming van de
gezondheidsstelsels, infrastructuur[27] en menselijk kapitaal
ter verbetering van gezondheidspreventie, diagnose en zorg. In het voorstel van de Commissie voor een
cohesiebeleidspakket (2014-2020) behoren actief en gezond ouder worden en
innovatie tot de investeringsprioriteiten, waardoor extra ruimte wordt
geschapen voor de ontwikkeling van synergieën tussen het partnerschap en de
structuurfondsen op dit gebied. Gezondheid wordt in dit voorstel verder
beschouwd als een financieringsgebied in het kader van het Europees Fonds voor
Regionale Ontwikkeling en het Europees Sociaal Fonds en er worden voorwaarden
vooraf gesteld die een gedemonstreerde onderzoek- en innovatiestrategie voor
slimme specialisatie[28] en een nationale en/of
regionale gezondheidsstrategie bij de vaststelling van de
bestedingsprioriteiten[29] vereisen. De lidstaten
worden daarom aangemoedigd om in hun operationele programma's voor de periode
2014‑2020 maatregelen op het gebied van actief en gezond ouder worden te
overwegen, die de doelstellingen van de structuurfondsprogramma's kunnen helpen
verwezenlijken. Aangezien in de huidige programmeringsperiode
in veel programma's (met name actief ouder worden, gezondheidsinfrastructuur,
e-gezondheid) nog financiële middelen beschikbaar zijn, moedigt de Commissie de
belanghebbenden aan om de structuurfondsen te gebruiken om de doelstellingen
van het partnerschap te bereiken. Het partnerschap kan zorgen voor input in en
worden geïnspireerd door passende specifieke prikkels, betalings- en/of
terugbetalingsregelingen door particuliere en publieke zorgverstrekkers en het
actieve gebruik van innovatieopdrachten (d.w.z. precommerciële opdrachten,
overheidsopdrachten voor innovatieve oplossingen)[30].
De Commissie moedigt de lidstaten (inclusief relevante nationale en regionale autoriteiten) aan om: · te streven naar een betere afstemming en synergieën tussen hun financieringsinstrumenten en de financieringsinitiatieven van de EU; dit omvat hun onderzoek- en innovatieprogramma's, met name in samenhang met relevante gezamenlijke programmeringsinitiatieven en AAL; · effectief gebruik te maken van de structuurfondsen, zo nodig in lijn met de partnerschapsprioriteiten, met name om: – het gebruik, de kwaliteit, de interoperabiliteit van en de toegang tot ICT, inclusief e-gezondheid, te verbeteren en het onderzoek, de technologische ontwikkeling en de innovatie te versterken; – de sociale inclusie te bevorderen en de armoede te bestrijden, onder meer door te investeren in gezondheids- en sociale infrastructuur; – maatregelen te bevorderen ter bestrijding van de discriminatie van ouderen, zowel bij de toegang tot de arbeidsmarkt als op de werkplek (bv. innovatieve, toegankelijke en leeftijdsvriendelijke vormen van werkorganisatie, langere gezondere arbeidslevens); – investeringen te bevorderen voor de modernisering van nationale en regionale gezondheidsstelsels en prioriteit toe te kennen aan de verschuiving van institutionele zorg naar gemeenschapsgebaseerde zorg, waardoor het zelfstandig leven wordt verbeterd; · te overwegen om de prioriteiten en de doelstellingen van het partnerschap op te nemen in hun strategische prioriteiten om gebruik te maken van de structuurfondsen; · deel te nemen aan de activiteiten van het partnerschap via het plaatsen van overheidsopdrachten voor meer innovatieve en efficiënte oplossingen.
4.
Het lanceren van acties in het veld
Het is van essentieel belang dat de
gezondheidsautoriteiten, patiëntengroepen, bedrijven, ondernemers,
gezondheidswerkers, ouderen en andere belanghebbenden een sterke rol spelen bij
de uitvoering van het plan. Deelname aan het partnerschap biedt alle
betrokken belanghebbenden op EU-, nationaal, regionaal en lokaal niveau de
gelegenheid om te profiteren van politieke steun, de risico's te delen, de
kosten door schaalvoordelen en de uitwisseling van oplossingen te verlagen,
tijd en inspanningen te sparen en de geloofwaardigheid door de gezamenlijke
verzameling en verspreiding van feitenmateriaal te vergroten. De Commissie stelt twee methoden voor om het
plan uit te voeren[31]: –
het opstellen en versturen van "uitnodigingen
tot het aangaan van een verbintenis" –
de identificatie en beoordeling van
kandidaat-"referentiesites". "Uitnodigingen tot het aangaan van een
verbintenis" zullen gericht zijn op de uitvoering van specifieke acties
van het plan, terwijl "referentiesites" een inspiratiebron zullen
vormen via voorbeelden van bestaande en succesvolle geïntegreerde oplossingen
voor actief en gezond ouder worden.
4.1.
Versturen van
"uitnodigingen tot het aangaan van een verbintenis"
Het plan riep de Commissie op om
"uitnodigingen tot het aangaan van een verbintenis", die open staan
voor alle belanghebbenden, te versturen voor de in het strategische uitvoeringsplan
aangegeven specifieke acties[32]. Een verbintenis is een meetbaar en concreet
engagement ter ondersteuning van een actie of een groep acties om de in het
plan aangegeven doelstellingen en instrumenten te verwezenlijken. Zij zal
worden ingediend na ontvangst van een "uitnodiging tot het aangaan van een
verbintenis" waarin wordt aangegeven aan welke partnerschapscriteria moet
worden voldaan (d.w.z. engagement, inclusiviteit en partnerschap, kritieke
massa, resultaten, belangenbehartiging). De "uitnodigingen tot het aangaan van een
verbintenis" zullen na de goedkeuring van deze mededeling worden verstuurd
en zullen ten minste twee maanden open blijven voor reacties; zij zullen op
periodieke basis worden heropend. De deelnemers aan de specifieke acties zullen
actiegroepen vormen – een voor elke specifieke actie – en zullen zich via een
actieplan verbinden tot uitvoering van een aantal activiteiten die bijdragen
aan de verwezenlijking van het hoofddoel. Geïnteresseerde belanghebbenden wier
verbintenissen niet aan de criteria voldoen, zullen op de
"marktplaats" (zie 3.1.3.) worden uitgenodigd om de vereisten te
vervullen.
4.2.
Referentiesites
De Commissie is van mening dat regio's,
steden, geïntegreerde ziekenhuizen/zorgorganisaties die streven naar een omvattende,
innovatiegebaseerde aanpak van het actief en gezond ouder worden en
feitenmateriaal en concrete illustraties van het effect daarvan in het veld
kunnen verstrekken, specifieke aandacht verdienen als een vorm van
"referentiesites". Zij kunnen op significante wijze bijdragen aan een
beter begrip van de synergieën tussen verschillende acties en de meerwaarde van
een holistische aanpak. Deze moeten binnen een kort tijdsbestek baanbrekende
oplossingen kunnen demonstreren, door collega's als voortrekkers aan de hand
van een onafhankelijke, algemeen geaccepteerde en gezamenlijk overeengekomen
beoordelingsmethodologie kunnen worden beoordeeld en verder kunnen worden
getest en op bredere schaal kunnen worden toegepast. De referentiesites moeten een coalitie oprichten
waarbij verschillende actoren betrokken zijn die tot dusver in het partnerschap
actief waren (beroepsbeoefenaren, patiënten, verzorgenden en gezinnen,
technologieverstrekkers, gezondheidszorgmanagers en -verstrekkers, academische
deskundigen en overheidsinstanties) en die bereid zijn om: –
een wezenlijk deel van de acties van het plan op
geïntegreerde wijze uit te voeren en zich ertoe te verbinden dat de deelnemers
aan de coalitie aanzienlijke investeringen (financieel en menselijk) zullen
doen, –
een beoordeling van de resultaten en effecten
overeenkomstig een gemeenschappelijke aanpak uit te voeren, praktijken uit te
wisselen, informatie te delen en de gegevens over de resultaten en de effecten
openbaar te maken (open gegevens), –
met anderen in geheel Europa samen te werken, –
een lijst met de in de periode 2013-2015 te
bereiken resultaten over te leggen. Aangezien de resultaten afkomstig zijn van
actiegroepen en referentiesites, zullen zij zorgen voor feedback om de
randvoorwaarden te helpen aanpassen en verbeteren en om de invoering van
innovaties te versnellen. Dit kan onder meer inhouden dat aanbevelingen worden
gedaan om bepaalde activiteiten uit te breiden, demonstaties en proefprojecten
op bepaalde gebieden te coördineren, resultaten op andere sites te repliceren,
bijzondere normen volgens de versnelde procedure vast te stellen of de vraag te
bundelen en de overheidsopdrachten op bepaalde gebieden te coördineren. Om de uitvoering van de acties ter hand te nemen zal de Commissie: · eind februari 2012 "uitnodigingen tot het aangaan van een verbintenis" versturen voor de specifieke acties, als omschreven in het plan; · eind februari 2012 een "uitnodiging tot het indienen van blijken van belangstelling" versturen voor kandidaat-referentiesites; · tegen 2013 de selectie van de kandidaatreferentiesites van het partnerschap in samenwerking met belanghebbenden organiseren.
5.
Monitoring en beoordeling van de vooruitgang
De Commissie zal met steun van het
Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek een monitoring- en beoordelingskader
ontwikkelen. Dit kader moet het leggen van oorzakelijke verbanden en het meten
van de effecten tussen individuele acties door belanghebbenden en de
voornaamste doelstellingen van het partnerschap vergemakkelijken[33]
en de specifieke acties van het plan aan de hoofddoelstellingen van het
partnerschap koppelen. Het monitoring- en beoordelingskader zal zijn
gebaseerd op een multidimensionale aanpak, met verschillende niveaus en met
meerdere indicatoren en streefdoelen/specifieke doelstellingen. De
belanghebbenden die de acties uitvoeren zullen bij de monitoring en beoordeling
daarvan worden betrokken, aangezien zij jaarlijks een verslag moeten opstellen
over de vooruitgang bij de verwezenlijking van de nader omschreven deliverables
en het hoofddoel (+2 gezonde levensjaren) van het partnerschap. Deze zullen ook
dienen als input voor de regelmatige verslaglegging van de Commissie aan het
Europees Parlement en de Raad. Om de voortgang te monitoren en te meten zal de Commissie: · met steun van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek een monitoring- en beoordelingskader opzetten op grond van de resultaten van de verschillende acties die door belanghebbenden zijn ondernomen in lijn met de in het plan vastgestelde prioritaire actiegebieden, rekening houdend met de tijdlijn en de aard daarvan; · begin 2013 een eerste versie van dit monitoring- en beoordelingskader voorstellen; · vanaf begin 2013 aan het Europees Parlement en de Raad jaarlijks verslag uitbrengen over de voortgang bij de uitvoering van het plan.
6.
Governance voor effectieve uitvoering
Tijdens het eerste jaar van het partnerschap
zijn veel lessen over governance en processen geleerd, onder meer over de
relaties van het partnerschap met bestaande initiatieven en instrumenten, en met
name dat de stuurgroep doeltreffend en doelmatig moet zijn en voor de nodige
representativiteit moet zorgen, met feedbackmechanismen voor grotere groepen
belanghebbenden en dat duidelijke monitoringregelingen nodig zijn[34].
Deze hebben geleid tot aanpassingen in de governance voor de volgende fase van
dit partnerschap. De uitvoering van het plan zal worden
gestimuleerd door verschillende partners: degenen die zich verbinden tot de
uitvoering van de acties, de referentiesites, normalisatieorganen, relevante
initiatieven, de Commissie en de autoriteiten van de lidstaten, door
bijvoorbeeld hun financieringsprogramma's en competenties op het gebied van
regelgeving en overheidsopdrachten. Binnen de specifieke acties van het plan zal
de Commissie actiegroepen (zie 4.1) samenbrengen die zijn samengesteld uit
partners die zich hebben verbonden tot de uitvoering van prioritaire acties met
het oog op de verwezenlijking van gemeenschappelijke doelstellingen en zal zij
een mogelijkheid bieden om de verschillende prioriteiten van het plan kracht
bij te zetten door een sterker politiek leiderschap en belangenbehartiging. De
actiegroepen zullen hun werkmethoden en governance vaststellen, waarbij de
diensten van de Commissie het proces zullen vergemakkelijken. De Commissie zal vanaf eind 2012 jaarlijks een
conferentie van partners – waaraan geëngageerde en betrokken belanghebbenden
van het partnerschap deelnemen – organiseren om discussies te voeren en
besluiten te nemen over kwesties in verband met de uitvoering van het plan, toekomstige
acties en governance. De huidige stuurgroep heeft zijn
oorspronkelijk mandaat door de opstelling van het plan vervuld. Een
coördinerende groep is echter nog steeds nodig om te zorgen voor een
strategisch overzicht van de voortgang en de synergieën in de verschillende
actiegroepen. Gezien de huidige proeffase van het partnerschap stelt de
Commissie voor dat de stuurgroep (voorlopig) tot de eerste conferentie van
partners aanblijft om te zorgen voor een snelle vooruitgang tijdens de
opstartfase van de actiegroepen. De Commissie zal zorgen voor de algemene
monitoring en de regelmatige verslaglegging aan en wisselwerking met het
Europees Parlement en de Raad en zal een nauwe, op het werkniveau versterkte
samenwerking met hun relevante formaties en vertegenwoordigers nastreven. De
diensten van de Commissie zullen nauw blijven samenwerken met de nationale
regeringen, regio's en een breed scala aan belanghebbenden om de innovatieve
visie van het partnerschap uit te voeren en de in het plan aangegeven acties
tot stand te brengen. Om de in het plan vastgestelde acties uit te voeren zal de Commissie: · een eenvoudig en flexibel governancemodel (actiegroepen, interimstuurgroep, conferentie van partners) opzetten om vanaf het eerste kwartaal 2012 operationele en strategische sturing te geven aan de twee methoden voor de uitvoering van het plan; · tegen 2013 een voortgangsrapport over het EIP verstrekken.
7.
Conclusie
De Europese instellingen, de lidstaten en alle
belanghebbenden moeten tezamen en in het kader van hun respectieve rollen
reageren op de uitdagingen van de vergrijzende bevolking. De Commissie heeft in
deze mededeling haar reactie vastgesteld door het voorstellen van
governanceregelingen voor een effectieve uitvoering, een monitoring- en
beoordelingskader gesuggereerd voor de tijdige verwezenlijking van de
specifieke doelstellingen en het hoofddoel, de verbetering en de ontwikkeling
van randvoorwaarden voorgesteld en de meerwaarde van de EU-acties onderstreept. De Commissie verwacht van de uitvoering van
het plan dat de innovatie voor gezond en actief ouder worden aanzienlijk zal
worden versneld en dat vooruitgang zal worden geboekt bij de verwezenlijking
van het hoofddoel en de specifieke doelstellingen van het plan. Dit vereist
nieuwe vormen van samenwerking tussen de vele betrokken actoren – degenen die
reeds betrokken zijn geweest bij de voorbereiding van het plan en degenen die
bereid zijn om tot de verwezenlijking daarvan bij te dragen. Bij de ontwikkeling en de uitvoering van dit
partnerschap zijn waardevolle ervaringen opgedaan. De Commissie zal deze lessen
blijven opnemen in haar voorstellen voor de ontwikkeling en de opzet van
toekomstige EIP's die andere maatschappelijke uitdagingen aanpakken, als
vastgesteld in de Innovatie-Uniestrategie. De Commissie zal alle EIP's in 2013
opnieuw bekijken om een balans van de voortgang op te maken. [1] http://ec.europa.eu/eurostat.
[2] Groenboek over de gezondheidswerkers in Europa COM(2008)
725 definitief van 10.12.2008. [3] Verslag over de vergrijzing 2009:
http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/publication14992_en.pdf.
[4] Mededelingen van de Commissie: "Europa 2020: Een
strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” COM(2010) 2020
definitief van 3.3.2010, “Europa 2020 - kerninitiatief Innovatie-Unie"
COM(2010) 546 definitief van 6.10.2010. [5] COM(2010) 546 definitief over Innovatie-Unie. [6] Mededeling van de Commissie "Een digitale agenda
voor Europa" (COM(2010) 245 definitief van 26.10.2010. [7] Mededeling van de Commissie "Een agenda voor nieuwe
vaardigheden en banen: een Europese bijdrage aan volledige
werkgelegenheid" COM(2010) 682 definitief van 23.11.2010. [8] Mededeling van de Commissie "Het Europees platform
tegen armoede en sociale uitsluiting: een Europees kader voor sociale en
territoriale samenhang" COM(2010) 758 definitief van 16.12.2010. [9] Witboek van de Commissie van 23 oktober 2007 "Samen
werken aan gezondheid: een EU-strategie voor 2008-2013", COM(2007) 630
definitief van 23.10.2007. [10] Besluit nr. 940/2011/EU van het Europees Parlement en de
Raad van 14 september 2011 betreffende het Europees Jaar voor actief ouder
worden en solidariteit tussen de generaties (2012). [11] Strategisch uitvoeringsplan – strategisch deel: http://ec.europa.eu/research/innovation-union/pdf/active-healthy-ageing/steering-group/implementation_plan.pdf#view=fit&pagemode=none;
operationeel deel: http://ec.europa.eu/research/innovation-union/pdf/active-healthy-ageing/steering-group/operational_plan.pdf#view=fit&pagemode=none [12] Voorstel
voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de
bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van
persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, COM(2012)
11 definitief van 21.1.2012; voorstel voor een richtlijn
van het EP en deRaad betreffende de bescherming van natuurlijke personen in
verband met de verwerking van persoonsgegevens, COM(2012) 10 definitief van
21.1.2012. [13] Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad
van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in
verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer
van die gegevens. PB L 281 van 23.11.1995. [14] Richtlijn 2011/24/EU van het Europees Parlement en de Raad
van 9 maart 2011 betreffende de toepassing van de rechten van patiënten
bij grensoverschrijdende gezondheidszorg. [15] Een innovatief beleid inzake overheidsopdrachten houdt in
dat de overheidssector de rol en de risico's van een leidende klant op zich
neemt voor het verbeteren van de kwaliteit van zijn diensten en productiviteit. [16] Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en
de Raad betreffende het gunnen van overheidsopdrachten, (COM(2011) 896
definitief van 20.12.2011. [17] Mededeling over Horizon 2020 – het kaderprogramma voor
onderzoek en innovatie COM(2011) 808 definitief van 30.11.2011. [18] Een strategische visie voor Europese normen: de duurzame
groei van de Europese economie tussen nu en 2020 bevorderen en versnellen,
COM(2011) 311 definitief van 1.6.2011; COM(2011) 315 definitief van 1.6.2011,
Voorstel voor een verordening betreffende Europese normalisatie. [19] Richtlijn 90/385/EEG van de Raad van 20 juni 1990
betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten inzake
actieve implanteerbare medische hulpmiddelen ; Richtlijn 93/42/EEG van de Raad
van 14 juni 1993 betreffende medische hulpmiddelen; Richtlijn 98/79/EG van het
Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 1998 betreffende medische
hulpmiddelen voor in-vitrodiagnostiek. [20] De Commissie houdt momenteel de publieke raadpleging over
de ontwikkeling van Europese toegankelijkheidswetgeving met maatregelen ter
verbetering van de toegankelijkheid van goederen en diensten voor alle burgers,
inclusief ouderen. [21] Deze omvatten reeds mandaat 376
(Toegankelijkheidsvereisten voor overheidsopdrachten voor producten en diensten
op het gebied van ICT); mandaat 420 (Toegankelijkheidsvereisten voor
overheidsopdrachten in de gebouwde omgeving; mandaat 473 (om toegankelijkheid
volgens DFA op te nemen in relevante normalisatieactiviteiten). [22] COM(2007) 630 definitief van 23.10.2007. [23] Mededeling van de Commissie "Solidariteit in de
gezondheidszorg: verkleining van de ongelijkheid op gezondheidsgebied in de
EU", COM(2009) 567 definitief van 20.10.2009. [24] Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement
en de Raad tot vaststelling van het programma Gezondheid voor groei, het derde
meerjarig actieprogramma van de EU op het gebied van gezondheid voor de periode
2014-2020, COM(2011) 709 definitief van 9.11.2011. [25] COM(2011) 822 definitief van 30.11.2011. [26] Voorstel voor een verordening tot vaststelling van de Connecting
Europe Facility, COM(2011) 665 van 19.10.2011. [27] Er is een totaal bedrag van 5,29 miljard euro in het EFRO
beschikbaar voor de ondersteuning van de gezondheidsinfrastructuur (tezamen met
e-gezondheidsmaatregelen in het kader van de toewijzing van 5,32 miljard euro
voor e-overheid in het algemeen). [28] De ontwikkeling van een onderzoek- en innovatiestrategie
voor slimme specialisatie wordt gesteld als voorwaarde vooraf voor twee
thematische doelstellingen van het toekomstige door het EFRO gefinancierde
cohesiebeleid: versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en
innovatie (O&O-doel) en verbetering van de toegang tot en het gebruik en de
kwaliteit van ICT (breedbanddoel). [29] COM(2011) 615 definitief van 6.10.2011 (bijlage IV, punten
1 en 10.2). [30] Mededeling van de Commissie "Precommerciële inkoop: aansturen
van innovatie voor het waarborgen van duurzame hoogkwalitatieve
overheidsdiensten in Europa", COM(2007) 799 definitief van 14.12.2007. [31] Een onlinesite van het partnerschap zal verslag uitbrengen
over de voortgang en de resultaten van het partnerschap, informatie over
innovatie op het gebied van actief en gezond ouder worden verstrekken en een
repertorium van gevalideerd feitenmateriaal bijhouden (Zie: http://ec.europa.eu/active-healthy-ageing en
Twitter @EIP_AHA). [32] Zie strategisch uitvoeringsplan. [33] "Driedubbele winst voor Europa": betere
gezondheid en levenskwaliteit voor de EU-burgers, duurzamere zorgstelsels en
groter concurrentievermogen en meer groeimogelijkheden voor EU-bedrijven. [34] Werkdocument van de diensten van de Commissie "The
pilot European Innovation Partnership on Active and healthy Ageing: first
experiences on governance and process", SEC(2011) 1028 definitief van
1.9.2011.