18.2.2016

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 42/1

---

Voor het internationaal publiekrecht hebben alleen de originele VN/ECE-teksten rechtsgevolgen. Voor de status en de datum van inwerkingtreding van dit reglement, zie de recentste versie van VN/ECE-statusdocument TRANS/WP.29/343 op:

http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29fdocstts.html

Reglement nr. 13 van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (VN/ECE) — Uniforme bepalingen voor de goedkeuring van voertuigen van de categorieën M, N en O wat het remsysteem betreft [2016/194]

Bevat de volledige geldige tekst tot en met:

Supplement 13 op wijzigingenreeks 11 — Datum van inwerkingtreding: 8 oktober 2015

INHOUD

REGLEMENT

1.

Toepassingsgebied

2.

Definities

3.

Goedkeuringsaanvraag

4.

Goedkeuring

5.

Specificaties

6.

Tests

7.

Wijziging van het voertuigtype of het remsysteem en uitbreiding van de goedkeuring

8.

Conformiteit van de productie

9.

Sancties bij non-conformiteit van de productie

10.

Definitieve stopzetting van de productie

11.

Naam en adres van de technische diensten die de goedkeuringstests uitvoeren, en van de typegoedkeuringsinstanties

12.

Overgangsbepalingen

BIJLAGEN

1

Remsystemen, -voorzieningen, -methoden en -voorwaarden die niet onder dit reglement vallen

2

Mededeling

Aanhangsel 1 —

Lijst van de voertuiggegevens voor goedkeuringen krachtens Reglement nr. 90

Aanhangsel 2 —

Typegoedkeuringscertificaat voor het remsysteem van het voertuig

3

Opstelling van goedkeuringsmerken

4

Remtests en werking van remsystemen

Aanhangsel —

Procedure voor bewaking van het oplaadniveau van de batterijen

5

Aanvullende bepalingen die van toepassing zijn op bepaalde in de ADR beschreven voertuigen

6

Methode voor het meten van de responstijd van voertuigen met een drukluchtremsysteem

Aanhangsel —

Voorbeelden van een simulator

7

Bepalingen voor energiebronnen en energieopslagvoorzieningen (energieaccumulatoren)

8

Bepalingen voor specifieke voorwaarden voor veerremsystemen

9

Bepalingen voor parkeerremsystemen met mechanische vergrendeling van de remcilinders (grendelremmen)

10

Verdeling van de remwerking over de assen van voertuigen en voorschriften inzake compatibiliteit tussen trekkende voertuigen en aanhangwagens

11

Gevallen waarin tests van type I en/of II (of IIA) of III niet hoeven te worden uitgevoerd

Aanhangsel 1

Aanhangsel 2 —

Alternatieve procedures voor tests van type I en type III voor aanhangwagenremmen

Aanhangsel 3 —

Modelformulier testrapport volgens punt 3.9 van aanhangsel 2

Aanhangsel 4 —

Modelformulier testrapport voor een alternatieve automatische rembijstelvoorziening volgens punt 3.7.3 van aanhangsel 2

Aanhangsel 5 —

Inlichtingenformulier voor assen en remmen van aanhangwagens betreffende de alternatieve procedure van de typen I en II

12

Voorwaarden voor het testen van voertuigen met een oploopremsysteem

Aanhangsel 1

Aanhangsel 2 —

Testrapport over het bedieningsorgaan van het oploopremsysteem

Aanhangsel 3 —

Testrapport over de rem

Aanhangsel 4 —

Testrapport over de compatibiliteit van het bedieningsorgaan van de oplooprem, de overbrenging en de remmen van de aanhangwagen

13

Testvoorschriften voor voertuigen met een antiblokkeersysteem

Aanhangsel 1 —

Symbolen en definities

Aanhangsel 2 —

Gripbenutting

Aanhangsel 3 —

Remwerking op wegdekken met verschillende grip

Aanhangsel 4 —

Methode voor de keuze van wegdekken met lage grip

14

Testvoorwaarden voor aanhangwagens met een elektrisch remsysteem

Aanhangsel —

Compatibiliteit van de vertragingsfactor van de aanhangwagen en de gemiddelde volledige remvertraging van de trekker-aanhangercombinatie (beladen en onbeladen aanhangwagen)

15

Traagheidsdynamometertestmethode voor remvoeringen

16

Compatibiliteit tussen trekkende voertuigen en aanhangwagens wat datacommunicatie volgens ISO 11992 betreft

17

Testprocedure ter beoordeling van de functionele compatibiliteit van voertuigen met een elektrische bedieningsleiding

18

Bijzondere voorschriften inzake de veiligheidsaspecten van complexe elektronische voertuigcontrolesystemen

19

Tests van de werking van onderdelen van remsystemen

Aanhangsel 1 —

Modelformulier verificatierapport voor membraanremcilinders

Aanhangsel 2 —

Modelreferentieregistratie van testresultaten voor membraanremcilinders

Aanhangsel 3 —

Modelformulier verificatierapport voor veerremmen

Aanhangsel 4 —

Modelreferentieregistratie van testresultaten voor veerremmen

Aanhangsel 5 —

Inlichtingenformulier voor het antiblokkeersysteem van de aanhangwagen

Aanhangsel 6 —

Testrapport over het antiblokkeersysteem van de aanhangwagen

Aanhangsel 7 —

Inlichtingenformulier voor de voertuig/aanhangwagenstabiliteitsfunctie

Aanhangsel 8 —

Testrapport over de voertuig/aanhangwagenstabiliteitsfunctie

Aanhangsel 9 —

Symbolen en definities

Aanhangsel 10 —

Documentatieformulier voor de in punt 4.4.2.9 van deze bijlage voorgeschreven praktijktest

Aanhangsel 11 —

Inlichtingenformulier voor de voertuig/motorvoertuigstabiliteitsfunctie

Aanhangsel 12 —

Testrapport van de voertuigstabiliteitsfunctie (motorvoertuigstabiliteitsfunctie)

20

Alternatieve procedure voor de typegoedkeuring van aanhangwagens

Aanhangsel 1 —

Methode om de hoogte van het zwaartepunt te berekenen

Aanhangsel 2 —

Verificatiegrafiek voor punt 3.2.1.5 — opleggers

Aanhangsel 3 —

Verificatiegrafiek voor punt 3.2.1.6 — middenasaanhangwagens

Aanhangsel 4 —

Verificatiegrafiek voor punt 3.2.1.7 — aanhangwagens

Aanhangsel 5 —

Symbolen en definities

21

Bijzondere voorschriften voor voertuigen met een voertuigstabiliteitsfunctie

Aanhangsel 1 —

Gebruik van de dynamische stabiliteitssimulatie

Aanhangsel 2 —

Instrument voor het simuleren van de dynamische stabiliteit en validering ervan

Aanhangsel 3 —

Testrapport simulatie-instrument voertuigstabiliteitsfunctie

22

Voorschriften voor de elektrische/elektronische reminterface van een automatische connector

1.   TOEPASSINGSGEBIED

1.1.   Dit reglement is van toepassing op voertuigen van de categorieën M2, M3, N en O (1) wat het remsysteem betreft (2).

1.2.   Dit reglement is niet van toepassing op:

1.2.1.

voertuigen met een maximumontwerpsnelheid van 25 km/h;

1.2.2.

aanhangwagens die niet mogen worden gekoppeld aan motorvoertuigen met een ontwerpsnelheid van meer dan 25 km/h;

1.2.3.

voertuigen die zijn aangepast om door gehandicapte personen te worden bestuurd.

1.3.   Met inachtneming van de toepasselijke bepalingen van dit reglement vallen de in bijlage 1 genoemde systemen, voorzieningen, methoden en voorwaarden niet onder dit reglement.

2.   DEFINITIES

Voor de toepassing van dit reglement wordt verstaan onder:

2.1.   „Goedkeuring van een voertuig”: de goedkeuring van een voertuigtype wat het remsysteem betreft.

2.2.   „Voertuigtype”: een categorie voertuigen die niet van elkaar verschillen op essentiële punten zoals:

2.2.1.

in het geval van motorvoertuigen: 2.2.1.1. de voertuigcategorie (zie punt 1.1); 2.2.1.2. de maximummassa zoals gedefinieerd in punt 2.16; 2.2.1.3. de verdeling van de massa over de assen; 2.2.1.4. de maximumontwerpsnelheid; 2.2.1.5. een ander type remsysteem, met specifiekere verwijzing naar de eventuele aanwezigheid van een voorziening voor het remmen van een aanhangwagen, of de aanwezigheid van een elektrisch regeneratief remsysteem; 2.2.1.6. het aantal en de plaats van de assen; 2.2.1.7. het motortype; 2.2.1.8. het aantal versnellingen en de overbrengingsverhoudingen; 2.2.1.9. de eindoverbrengingsverhoudingen; 2.2.1.10. de bandenmaten;

2.2.2.

in het geval van aanhangwagens: 2.2.2.1. de voertuigcategorie (zie punt 1.1); 2.2.2.2. de maximummassa zoals gedefinieerd in punt 2.16; 2.2.2.3. de verdeling van de massa over de assen; 2.2.2.4. een ander type remsysteem; 2.2.2.5. het aantal en de plaats van de assen; 2.2.2.6. de bandenmaten.

2.3.   „Remsysteem”: het geheel van onderdelen met als functie een bewegend voertuig geleidelijk af te remmen of tot stilstand te brengen of een stilstaand voertuig op zijn plaats te houden; deze functies worden in punt 5.1.2 gespecificeerd. Het systeem bestaat uit het bedieningsorgaan, de overbrenging en de rem zelf.

2.4.   „Bedieningsorgaan”: het orgaan dat door de bestuurder rechtstreeks wordt bediend (of, bij sommige aanhangwagens, door een assistent) om de voor het remmen vereiste energie aan de overbrenging toe te voeren of ze te regelen. Deze energie kan de spierkracht van de bestuurder, energie uit een andere door de bestuurder bediende energiebron, in bepaalde gevallen de kinetische energie van een aanhangwagen, of een combinatie van deze verschillende vormen van energie zijn;

2.4.1.   „bediening/inwerkingstelling”: het aanspannen/indrukken en lossen van het bedieningsorgaan.

2.5.   „Overbrenging”: het geheel van onderdelen tussen het bedieningsorgaan en de rem dat deze op functionele wijze met elkaar verbindt. De overbrenging kan mechanisch, hydraulisch, pneumatisch, elektrisch of een combinatie daarvan zijn. Wanneer het remvermogen wordt geleverd of ondersteund door een van de bestuurder onafhankelijke energiebron, maakt de energiereserve in het systeem deel uit van de overbrenging.

De overbrenging wordt verdeeld in twee onafhankelijke functies: de bedieningsoverbrenging en de energieoverbrenging. In dit reglement wordt met de term „overbrenging” steeds zowel de bedienings- als de energieoverbrenging bedoeld. De bedieningsleiding en de toevoerleiding tussen trekkende voertuigen en aanhangwagens worden niet geacht deel uit te maken van de overbrenging;

2.5.1.   „bedieningsoverbrenging”: het geheel van de onderdelen van de overbrenging die de werking van de remmen regelen, met inbegrip van de bedieningsfunctie en de benodigde energiereserve(s);

2.5.2.   „energieoverbrenging”: het geheel van de onderdelen die de remmen de energie bezorgen die voor de werking ervan nodig is, met inbegrip van de energiereserve(s) die nodig is (zijn) voor de werking van de remmen.

2.6.   „Rem”: het onderdeel waar zich de krachten ontwikkelen die de beweging van het voertuig tegenwerken. De rem kan een wrijvingsrem zijn (als de krachten ontstaan door wrijving tussen twee ten opzichte van elkaar bewegende delen van het voertuig); een elektrische rem (als de krachten ontstaan door elektromagnetische werking tussen twee ten opzichte van elkaar bewegende delen van het voertuig die elkaar niet raken); een vloeistofrem (als de krachten ontstaan door de werking van een vloeistof die zich tussen twee ten opzichte van elkaar bewegende delen van het voertuig bevindt); of een motorrem (als de krachten ontstaan door een kunstmatige vergroting van de op de wielen overgebrachte remmende werking van de motor).

2.7.   „Verschillende typen remsystemen”: systemen die van elkaar verschillen op essentiële punten zoals:

2.7.1.

onderdelen met verschillende kenmerken;

2.7.2.

een onderdeel van materialen met andere eigenschappen of een onderdeel van een andere vorm of afmetingen;

2.7.3.

een ander samenstel van de onderdelen.

2.8.   „Onderdeel van een remsysteem”: een van de afzonderlijke delen die samen het remsysteem vormen.

2.9.   „Continu remmen”: het remmen van een voertuigcombinatie door middel van een systeem met de volgende kenmerken:

2.9.1.

één bedieningsorgaan, dat de bestuurder met één handeling vanaf zijn stoel geleidelijk bedient;

2.9.2.

de voor het remmen van de tot de combinatie behorende voertuigen gebruikte energie wordt geleverd door dezelfde energiebron (dit kan de spierkracht van de bestuurder zijn);

2.9.3.

het remsysteem zorgt voor het gelijktijdig of doelmatig gefaseerd remmen van elk van de tot de combinatie behorende voertuigen, ongeacht hun plaats ten opzichte van elkaar.

2.10.   „Halfcontinu remmen”: het remmen van een voertuigcombinatie door middel van een systeem met de volgende kenmerken:

2.10.1.

één bedieningsorgaan, dat de bestuurder met één handeling vanaf zijn stoel geleidelijk bedient;

2.10.2.

de voor het remmen van de tot de combinatie behorende voertuigen gebruikte energie wordt geleverd door twee verschillende energiebronnen (waarvan één de spierkracht van de bestuurder kan zijn);

2.10.3.

het remsysteem zorgt voor het gelijktijdig of doelmatig gefaseerd remmen van elk van de tot de combinatie behorende voertuigen, ongeacht hun plaats ten opzichte van elkaar.

2.11.   „Automatisch remmen”: het remmen van de aanhangwagen(s) dat automatisch optreedt wanneer onderdelen van de gekoppelde voertuigcombinatie worden gescheiden, zoals bij breuk van een koppeling, zonder dat de remdoelmatigheid van de rest van de combinatie daardoor verloren gaat.

2.12.   „Oploopremmen”: het remmen door gebruikmaking van de krachten die ontstaan door nadering van de aanhangwagen tot het trekkende voertuig.

2.13.   „Geleidelijk en gedoseerd remmen”: het remmen waarbij, binnen het normale werkingsgebied van het remsysteem en tijdens de bediening van de remmen (zie punt 2.4.1):

2.13.1.

de bestuurder de remkracht te allen tijde met het bedieningsorgaan kan vergroten of verkleinen;

2.13.2.

de remkracht in dezelfde zin varieert als die waarin het bedieningsorgaan wordt gebruikt (monotone functie); en

2.13.3.

de remkracht gemakkelijk met voldoende nauwkeurigheid kan worden geregeld.

2.14.   „Gefaseerd remmen”: een middel om, wanneer twee of meer remvoorzieningen met een gemeenschappelijk orgaan worden bediend, aan een van de voorzieningen prioriteit te verlenen door de andere voorziening(en) zodanig terug te faseren dat een grotere bedieningsbeweging nodig is om ze in werking te stellen.

2.15.   „Continuremsysteem”: een aanvullend remsysteem dat lange tijd achtereen een remeffect kan uitoefenen en handhaven zonder aanmerkelijke vermindering van de remwerking. Onder „continuremsysteem” wordt het gehele systeem verstaan, met inbegrip van het bedieningsorgaan.

2.15.1.

Het continuremsysteem kan bestaan uit een enkele voorziening of uit een combinatie van voorzieningen. Elke voorziening kan een eigen bedieningsorgaan hebben.

2.15.2.

Bedieningsconfiguraties voor continuremsystemen: 2.15.2.1.   „onafhankelijk continuremsysteem”: een continuremsysteem met een bedieningsorgaan dat onafhankelijk is van dat van de bedrijfs- en andere remsystemen; 2.15.2.2.   „geïntegreerd continuremsysteem”: een continuremsysteem waarvan het bedieningsorgaan zodanig met dat van het bedrijfsremsysteem is geïntegreerd dat zowel het continuremsysteem als het bedrijfsremsysteem gelijktijdig of doelmatig gefaseerd in werking treedt door het gecombineerde bedieningsorgaan in werking te stellen; 2.15.2.3.   „gecombineerd continuremsysteem”: een geïntegreerd continuremsysteem dat tevens een uitschakelvoorziening heeft die het mogelijk maakt met het gecombineerde bedieningsorgaan alleen het bedrijfsremsysteem in werking te stellen.

2.16.   „Beladen voertuig”: tenzij anders vermeld, een tot de maximummassa beladen voertuig.

2.17.   „Maximummassa”: de door de voertuigfabrikant opgegeven technisch toelaatbare maximummassa (deze kan hoger zijn dan de door de nationale overheid vastgestelde „toelaatbare maximummassa”).

2.18.   „Massaverdeling over de assen”: de verdeling over de assen van het effect van de zwaartekracht op de massa van het voertuig en/of de inhoud ervan.

2.19.   „Wiel-/asbelasting”: de verticale statische reactie(kracht) van het wegdek in het contactgebied op het wiel (de wielen) van de as.

2.20.   „Maximale wiel-/asbelasting in stationaire toestand”: de belasting op het wiel of de as in stationaire toestand wanneer het voertuig beladen is.

2.21.   „Elektrisch regeneratief remsysteem”: een remsysteem dat tijdens de vertraging de kinetische energie van het voertuig omzet in elektrische energie;

2.21.1.   „bedieningsorgaan van een elektrisch regeneratief remsysteem”: een voorziening die de werking van het elektrisch regeneratieve remsysteem regelt;

2.21.2.   „elektrisch regeneratief remsysteem van categorie A”: een elektrisch regeneratief remsysteem dat geen deel uitmaakt van het bedrijfsremsysteem;

2.21.3.   „elektrisch regeneratief remsysteem van categorie B”: een elektrisch regeneratief remsysteem dat deel uitmaakt van het bedrijfsremsysteem;

2.21.4.   „elektrisch oplaadniveau”: de momentane verhouding tussen de in de tractiebatterij opgeslagen hoeveelheid elektrische energie en de maximumhoeveelheid elektrische energie die in die batterij kan worden opgeslagen;

2.21.5.   „tractiebatterij”: het geheel van accumulatoren dat de energieopslag vormt voor het voeden van de tractiemotor(en) van het voertuig.

2.22.   „Hydraulisch remsysteem met opgeslagen energie”: een remsysteem waarin de energie wordt geleverd door een hydraulische vloeistof onder druk in een of meer accumulatoren die gevoed worden door een of meer drukpompen die elk zijn voorzien van een systeem om de druk tot een maximumwaarde te beperken. Deze waarde moet door de fabrikant worden opgegeven.

2.23.   „Gelijktijdige blokkering van de voor- en achterwielen”: hiervan is sprake wanneer het tijdsinterval tussen de eerste blokkering van het laatste (tweede) wiel op de achteras en de eerste blokkering van het laatste (tweede) wiel op de vooras minder dan 0,1 seconde bedraagt.

2.24.   „Elektrische bedieningsleiding”: de elektrische verbinding tussen twee voertuigen die de bediening van de remfunctie van een tot een combinatie behorend getrokken voertuig mogelijk maakt. Zij omvat de elektrische bedrading en connector, alsook de onderdelen voor datacommunicatie en de elektrische energievoorziening voor de bedieningsoverbrenging van de aanhangwagen.

2.25.   „Datacommunicatie”: de overdracht van digitale gegevens volgens de regels van een protocol.

2.26.   „Punt-tot-punt”: een communicatienetwerktopologie met maar twee eenheden. Elke eenheid heeft een geïntegreerde aansluiting voor de communicatieleiding.

2.27.   „Regeling van de koppelingskracht”: een systeem/functie om de vertragingsfactor van het trekkende voertuig en de aanhangwagen automatisch te balanceren.

2.28.   „Nominale waarde”: in de definities van de remreferentiewerking, een waarde die de overdrachtsfunctie van het remsysteem betreft en voor individueel en in combinatie gebruikte voertuigen de input- en outputwaarden vergelijkt;

2.28.1.   „nominale waarde”: voor een motorvoertuig, de bij typegoedkeuring aantoonbare karakteristieke waarde die het verband tussen de vertragingsfactor van het zelfstandige voertuig en de reminputvariabele weergeeft;

2.28.2.   „nominale waarde”: voor een aanhangwagen, de bij typegoedkeuring aantoonbare karakteristieke waarde die het verband tussen de vertragingsfactor en het koppelingskopsignaal weergeeft;

2.28.3.   „nominale vraagwaarde”: voor de regeling van de koppelingskracht, de bij typegoedkeuring aantoonbare karakteristieke waarde die het verband weergeeft tussen het koppelingskopsignaal en de vertragingsfactor, binnen de grenswaarden van de compatibiliteitsbanden van bijlage 10.

2.29.   „Automatisch gestuurd remmen”: een functie binnen een complex elektronisch controlesysteem die het remsysteem (de remsystemen) of de remmen van bepaalde assen in werking stelt om het voertuig te vertragen, met of zonder directe tussenkomst van de bestuurder, en die het gevolg is van de automatische evaluatie van aan boord gegenereerde informatie.

2.30.   „Selectief remmen”: een functie binnen een complex elektronisch controlesysteem die individuele remmen op automatische wijze in werking stelt, waarbij de vertraging van het voertuig ondergeschikt is aan de wijziging van het gedrag van het voertuig.

2.31.   „Referentieremkrachten”: de bij typegoedkeuring opgegeven remkrachten van één as die aan de omtrek van de band op een rollenbank worden ontwikkeld in verhouding tot de remcilinderdruk.

2.32.   „Remsignaal”: een logisch signaal dat de inwerkingstelling van de rem volgens punt 5.2.1.30 aangeeft.

2.33.   „Noodremsignaal”: een logisch signaal dat de inwerkingstelling van de noodrem volgens punt 5.2.1.31 aangeeft.

2.34.   „Voertuigstabiliteitsfunctie”: een elektronische controlefunctie voor een voertuig die de dynamische stabiliteit van het voertuig verbetert.

2.34.1.

Een voertuigstabiliteitsfunctie omvat een of meer van de volgende functies: a) richtingscontrole; b) kantelbeveiliging.

2.34.2.

Controlefuncties binnen een voertuigstabiliteitsfunctie: 2.34.2.1.   „richtingscontrole”: een functie binnen een voertuigstabiliteitsfunctie die de bestuurder in onder- en overstuursituaties, binnen de fysische grenzen van het voertuig, helpt om de door hem gewenste richting van een motorvoertuig te behouden, dan wel om een aanhangwagen in dezelfde richting te laten rijden als het trekkende voertuig; 2.34.2.2.   „kantelbeveiliging”: een functie binnen een voertuigstabiliteitsfunctie die op een dreigende kanteling reageert om het motorvoertuig, de combinatie van trekkend voertuig en aanhangwagen of de aanhangwagens tijdens dynamische manoeuvres, binnen de fysische grenzen van het voertuig, te stabiliseren.

2.35.   „Testaanhangwagen”: een aanhangwagen die representatief is voor het type waarvoor typegoedkeuring wordt aangevraagd.

2.36.   „Remfactor (BF)”: de verhouding tussen de input- en de outputversterking van de rem.

2.37.   „Identificatiecode”: identificeert de remschijven of remtrommels die onder de remsysteemgoedkeuring krachtens dit reglement vallen. Zij bevat ten minste de handelsnaam of het handelsmerk van de fabrikant en een identificatienummer.

2.38.   „Asstel”: meerdere assen waarbij de afstand tussen één as en de volgende as gelijk is aan of minder is dan 2,0 m. Als de afstand tussen één as en de volgende as meer dan 2,0 m bedraagt, moet elke as als onafhankelijk asstel worden beschouwd.

2.39.   „Aard van het voertuig”: een term ter beschrijving van een voertuig, zoals trekker voor oplegger, vrachtwagen, bus, oplegger, aanhangwagen, middenasaanhangwagen.

2.40.   „Elektrische/elektronische reminterface”: het deel van een scheidbare elektrische/elektronische verbinding tussen het trekkende voertuig en het getrokken voertuig, dat bedoeld is voor het remsysteem.

2.41.   „Automatische connector”: een systeem waardoor de elektrische en pneumatische verbinding tussen het trekkende voertuig en het getrokken voertuig automatisch tot stand wordt gebracht zonder directe tussenkomst van een menselijke operator.

3.   GOEDKEURINGSAANVRAAG

3.1.   De goedkeuringsaanvraag voor een voertuigtype wat het remsysteem betreft, moet door de voertuigfabrikant of zijn daartoe gemachtigde vertegenwoordiger worden ingediend.

3.2.   Zij moet vergezeld gaan van de hieronder genoemde documenten in drievoud en van de volgende nadere gegevens:

3.2.1.

een beschrijving van het voertuigtype met betrekking tot de in punt 2.2 vermelde items. De nummers en/of symbolen ter identificatie van het voertuigtype en, voor motorvoertuigen, het motortype moeten worden gespecificeerd;

3.2.2.

een lijst van de (duidelijk geïdentificeerde) onderdelen die samen het remsysteem vormen;

3.2.3.

een schema van het geassembleerde remsysteem, met vermelding van de plaats van de onderdelen ervan in het voertuig;

3.2.4.

detailtekeningen waarmee elk onderdeel snel kan worden teruggevonden en geïdentificeerd.

3.3.   Een voertuig dat representatief is voor het goed te keuren voertuigtype, moet ter beschikking worden gesteld van de technische dienst die de goedkeuringstests uitvoert.

3.4.   Voordat typegoedkeuring wordt verleend, moet de typegoedkeuringsinstantie nagaan of er afdoende maatregelen zijn genomen om een doeltreffende controle van de conformiteit van de productie te waarborgen.

4.   GOEDKEURING

4.1.   Als het voertuigtype dat voor goedkeuring krachtens dit reglement ter beschikking is gesteld, voldoet aan de voorschriften van de punten 5 en 6, moet voor dat voertuigtype goedkeuring worden verleend.

4.2.   Aan elk goedgekeurd type moet een goedkeuringsnummer worden toegekend. De eerste twee cijfers ervan (momenteel 11) geven de wijzigingenreeks aan met de recentste belangrijke technische wijzigingen van het reglement op de datum van goedkeuring. Dezelfde overeenkomstsluitende partij mag hetzelfde nummer niet aan hetzelfde voertuigtype met een ander type remsysteem of aan een ander voertuigtype toekennen.

4.3.   Van de goedkeuring of de weigering van goedkeuring van een voertuigtype krachtens dit reglement moet aan de overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, mededeling worden gedaan door middel van een formulier volgens het model in bijlage 2 en een samenvatting van de informatie in de in de punten 3.2.1 tot en met 3.2.4 bedoelde documenten; de door de aanvrager verstrekte tekeningen moeten maximaal van A4-formaat (210 × 297 mm) zijn of tot dit formaat gevouwen, en op een passende schaal zijn uitgevoerd.

4.4.   Op elk voertuig dat conform is met een krachtens dit reglement goedgekeurd voertuigtype, moet op een opvallende en gemakkelijk bereikbare plaats die op het goedkeuringsformulier is vermeld, een internationaal goedkeuringsmerk worden aangebracht, bestaande uit:

4.4.1.

een cirkel met daarin de letter E, gevolgd door het nummer van het land dat de goedkeuring heeft verleend (3), en

4.4.2.

het nummer van dit reglement, gevolgd door de letter R, een liggend streepje en het goedkeuringsnummer, rechts van de in punt 4.4.1 voorgeschreven cirkel.

4.5.   Als een voertuig van categorie M2 of M3 volgens de bepalingen van punt 1.8 van bijlage 4 is goedgekeurd, moet het nummer van het reglement echter worden gevolgd door de letter M.

4.6.   Indien het voertuig conform is met een voertuigtype dat op basis van een of meer andere, aan de overeenkomst gehechte reglementen is goedgekeurd in het land dat krachtens dit reglement goedkeuring heeft verleend, hoeft het in punt 4.4.1 voorgeschreven symbool niet te worden herhaald; in dat geval moeten de reglement- en goedkeuringsnummers en de aanvullende symbolen van alle reglementen op basis waarvan goedkeuring is verleend in het land dat krachtens dit reglement goedkeuring heeft verleend, in verticale kolommen rechts van het in punt 4.4.1 voorgeschreven symbool worden geplaatst.

4.7.   Het goedkeuringsmerk moet goed leesbaar en onuitwisbaar zijn.

4.8.   Het goedkeuringsmerk moet dicht bij of op het gegevensplaatje van het voertuig worden aangebracht.

4.9.   In bijlage 3 worden voorbeelden gegeven van de opstelling van goedkeuringsmerken.

5.   SPECIFICATIES

5.1.   Algemeen

5.1.1.   Remsysteem

5.1.1.1.   Het remsysteem moet zodanig zijn ontworpen, gebouwd en gemonteerd dat het voertuig bij normaal gebruik en ondanks eventueel optredende trillingen kan voldoen aan de bepalingen van dit reglement.

5.1.1.2.   Het remsysteem moet met name zodanig zijn ontworpen, gebouwd en gemonteerd dat het bestand is tegen corrosie en veroudering.

5.1.1.3.   De remvoeringen mogen geen asbest bevatten.

5.1.1.4.   Magnetische of elektrische velden mogen geen nadelige invloed hebben op de doelmatigheid van de remsystemen, met inbegrip van de elektrische bedieningsleiding. Dit moet worden aangetoond door te voldoen aan de technische voorschriften en door naleving van de overgangsbepalingen van Reglement nr. 10 via toepassing van:

a)	wijzigingenreeks 03 voor voertuigen zonder koppelsysteem voor het opladen van het oplaadbare energieopslagsysteem (tractiebatterijen);

b)	wijzigingenreeks 04 voor voertuigen met een koppelsysteem voor het opladen van het oplaadbare energieopslagsysteem (tractiebatterijen).

5.1.1.5.   Een storingsdetectiesignaal mag het vraagsignaal in de bedieningsoverbrenging tijdelijk (< 10 ms) onderbreken mits de remwerking daardoor niet wordt verminderd.

5.1.2.   Functies van het remsysteem

Het in punt 2.3 gedefinieerde remsysteem moet de volgende functies vervullen:

5.1.2.1.

Bedrijfsremsysteem Het bedrijfsremsysteem moet het mogelijk maken de beweging van het voertuig te beheersen en het veilig, snel en doeltreffend tot stilstand te brengen, ongeacht de snelheid en belading ervan, op neerwaartse of opwaartse hellingen. Deze remwerking moet kunnen worden gedoseerd. De bestuurder moet deze remwerking vanaf zijn stoel kunnen bewerkstelligen zonder zijn handen van het stuur te nemen.

5.1.2.2.

Hulpremsysteem Het hulpremsysteem moet het mogelijk maken het voertuig binnen een redelijke afstand tot stilstand te brengen in geval van een storing in het bedrijfsremsysteem. Deze remwerking moet kunnen worden gedoseerd. De bestuurder moet deze remwerking vanaf zijn zitplaats kunnen bewerkstelligen terwijl hij ten minste één hand op het stuur houdt. Bij deze voorschriften wordt aangenomen dat er zich niet meer dan één storing in het bedrijfsremsysteem tegelijkertijd kan voordoen.

5.1.2.3.

Parkeerremsysteem Het parkeerremsysteem moet het mogelijk maken het voertuig op een op- of neerwaartse helling op zijn plaats te houden, ook als de bestuurder afwezig is, waarbij de werkzame onderdelen op zuiver mechanische wijze vergrendeld blijven. De bestuurder moet deze remwerking vanaf zijn stoel kunnen bewerkstelligen, met inachtneming, voor een aanhangwagen, van punt 5.2.2.10. Het luchtremsysteem van de aanhangwagen en het parkeerremsysteem van het trekkende voertuig kunnen gelijktijdig worden bediend, mits de bestuurder te allen tijde kan controleren of de op zuiver mechanische wijze verkregen werking van de parkeerrem van de voertuigcombinatie voldoende is.

5.1.3.   Verbindingen voor drukluchtremsystemen tussen motorvoertuigen en aanhangwagens

5.1.3.1.   De verbindingen van de drukluchtremsystemen tussen motorvoertuigen en aanhangwagens moeten voldoen aan punt 5.1.3.1.1, 5.1.3.1.2 of 5.1.3.1.3:

5.1.3.1.1.

één pneumatische toevoerleiding en één pneumatische bedieningsleiding;

5.1.3.1.2.

één pneumatische toevoerleiding, één pneumatische bedieningsleiding en één elektrische bedieningsleiding;

5.1.3.1.3.

één pneumatische toevoerleiding en één elektrische bedieningsleiding, met inachtneming van voetnoot (4).

5.1.3.2.   Van de elektrische bedieningsleiding van het motorvoertuig moet worden aangegeven of deze beantwoordt aan punt 5.2.1.18.2 zonder hulp van de pneumatische bedieningsleiding. Tevens moet worden vermeld of er sprake is van twee bedieningsleidingen volgens punt 5.1.3.1.2 of van alleen een elektrische bedieningsleiding volgens punt 5.1.3.1.3.

5.1.3.3.   Een volgens punt 5.1.3.1.3 uitgerust motorvoertuig moet herkennen dat de aankoppeling van een volgens punt 5.1.3.1.1 uitgeruste aanhangwagen niet compatibel is. Bij onderlinge verbinding van beide voertuigen via de elektrische bedieningsleiding van het trekkende voertuig moet de bestuurder door het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode optische waarschuwingssignaal worden gewaarschuwd, en bij energietoevoer aan het systeem moeten de remmen van het trekkende voertuig automatisch in werking worden gesteld. De bij deze inwerkingstelling verkregen remwerking moet ten minste gelijkwaardig zijn aan die van punt 2.3.1 van bijlage 4.

5.1.3.4.   Een motorvoertuig met twee bedieningsleidingen volgens punt 5.1.3.1.2 moet bij elektrische aansluiting van een aanhangwagen met eveneens twee bedieningsleidingen voldoen aan de volgende voorwaarden:

5.1.3.4.1.

in de koppelingskop moeten beide signalen aanwezig zijn en de aanhangwagen moet het elektrische bedieningssignaal gebruiken tenzij dit signaal geacht wordt te zijn uitgevallen. In dat geval moet de aanhangwagen automatisch op de pneumatische bedieningsleiding overschakelen;

5.1.3.4.2.

elk voertuig moet voldoen aan de desbetreffende bepalingen van bijlage 10 voor zowel de elektrische als de pneumatische bedieningsleiding; en

5.1.3.4.3.

wanneer het elektrische bedieningssignaal langer dan 1 seconde groter is dan het equivalent van 100 kPa, moet de aanhangwagen controleren of er een pneumatisch signaal aanwezig is; zo niet moet de bestuurder door de aanhangwagen worden gewaarschuwd door middel van het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde aparte gele waarschuwingssignaal.

5.1.3.5.   Een aanhangwagen mag volgens punt 5.1.3.1.3 zijn uitgerust mits bediening slechts mogelijk is bij aansluiting op een motorvoertuig met een elektrische bedieningsleiding die voldoet aan de voorschriften van punt 5.2.1.18.2. In alle andere gevallen moet de aanhangwagen bij elektrische aansluiting automatisch de remmen in werking stellen of houden. De bestuurder moet door middel van het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde aparte gele waarschuwingssignaal worden gewaarschuwd.

a)

De elektrische bedieningsleiding moet voldoen aan ISO 11992-1 en 11992-2:2003, inclusief Amd.1:2007, en moet van het type punt-tot-punt zijn met: i) de 7-polige connector volgens ISO 7638-1 of 7638-2:2003 of, ii) in het geval van systemen waarbij de aansluiting van de elektrische bedieningsleiding is geautomatiseerd, moet de automatische connector ten minste hetzelfde aantal polen hebben als bovenvermelde connector volgens ISO 7638 en moet hij voldoen aan de voorschriften van bijlage 22.

b)

De datacontacten van de connector volgens ISO 7638 mogen uitsluitend worden gebruikt voor de overdracht van informatie over de remfuncties (met inbegrip van ABS) en loopwerkfuncties (besturing, banden en ophanging) volgens ISO 11992-2:2003, inclusief Amd.1:2007. De remfuncties hebben prioriteit en moeten in de normale of in de storingsmodus worden gehouden. De overdracht van loopwerkinformatie mag de remfuncties niet vertragen.

c)

De voeding, via de connector volgens ISO 7638, mag alleen worden gebruikt voor rem- en loopwerkfuncties en voor de overdracht van niet via de elektrische bedieningsleiding verzonden informatie over de aanhangwagen. In alle gevallen zijn evenwel de bepalingen van punt 5.2.2.18 van toepassing. De stroomvoeding van alle overige functies moet langs andere weg plaatsvinden.

5.1.3.6.1.   De ondersteuning van berichten volgens ISO 11992-2:2003, inclusief Amd.1:2007, voor het trekkende voertuig, respectievelijk de aanhangwagen is beschreven in bijlage 16.

5.1.3.6.2.   De functionele compatibiliteit van trekkende en getrokken voertuigen met elektrische bedieningsleidingen moet bij typegoedkeuring worden beoordeeld door te controleren of wordt voldaan aan de desbetreffende bepalingen van ISO 11992:2003, inclusief Amd.1:2007, delen 1 en 2. Bijlage 17 bevat een voorbeeld van tests die voor deze beoordeling kunnen worden gebruikt.

5.1.3.6.3.   Wanneer een motorvoertuig met een elektrische bedieningsleiding elektrisch op een aanhangwagen met een elektrische bedieningsleiding is aangesloten, moet in het motorvoertuig een langer durende storing (> 40 ms) in de elektrische bedieningsleiding worden geconstateerd en aan de bestuurder worden gemeld door middel van het in punt 5.2.1.29.1.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal, wanneer die voertuigen via de elektrische bedieningsleiding met elkaar worden verbonden.

5.1.3.7.   Als bij inwerkingstelling van het parkeerremsysteem van het motorvoertuig ook een remsysteem van de aanhangwagen in werking treedt zoals is toegestaan volgens punt 5.1.2.3, zijn de volgende aanvullende voorschriften van toepassing:

5.1.3.7.1.

als het motorvoertuig beantwoordt aan punt 5.1.3.1.1, moet bij inwerkingstelling van het parkeerremsysteem van het motorvoertuig een remsysteem van de aanhangwagen in werking worden gesteld via de pneumatische bedieningsleiding;

5.1.3.7.2.

als het motorvoertuig beantwoordt aan punt 5.1.3.1.2, moet bij inwerkingstelling van het parkeerremsysteem van het motorvoertuig een remsysteem van de aanhangwagen in werking worden gesteld volgens punt 5.1.3.7.1. Daarnaast kan bij inwerkingstelling van het parkeerremsysteem ook een remsysteem op de aanhangwagen in werking worden gesteld via de elektrische bedieningsleiding;

5.1.3.7.3.

als het motorvoertuig beantwoordt aan punt 5.1.3.1.3 of, als het voldoet aan de voorschriften van punt 5.2.1.18.2 zonder hulp van de pneumatische bedieningsleiding, aan punt 5.1.3.1.2, moet bij inwerkingstelling van het parkeerremsysteem van het motorvoertuig een remsysteem van de aanhangwagen in werking worden gesteld via de elektrische bedieningsleiding. Bij uitschakeling van de stroomvoorziening van het remsysteem van het motorvoertuig moet de remwerking van de aanhangwagen plaatsvinden door de toevoerleiding te laten leegstromen (daarnaast kan de pneumatische bedieningsleiding onder druk blijven); de toevoerleiding mag alleen leeg blijven tot de stroomtoevoer van het remsysteem van het motorvoertuig wordt hersteld en tegelijkertijd de remwerking van de aanhangwagen via de elektrische bedieningsleiding wordt hersteld.

5.1.3.8.   Uitschakelvoorzieningen die niet automatisch in werking treden, zijn niet toegestaan.

5.1.3.9.   Bij trekker-opleggercombinaties moeten de flexibele slangen en kabels deel uitmaken van het motorvoertuig. In alle overige gevallen moeten de flexibele slangen en kabels deel uitmaken van de aanhangwagen.

In het geval van een automatische connector is dit voorschrift betreffende de flexibele slangen en kabels niet van toepassing.

5.1.4.   Voorschriften voor de periodieke technische keuring van remsystemen

5.1.4.1.   Het moet mogelijk zijn de staat van de aan slijtage onderhevige onderdelen van de bedrijfsrem te beoordelen, zoals de remvoeringen en remtrommels/-schijven (voor trommels en schijven hoeft de slijtage niet per se tijdens een periodieke technische keuring te worden beoordeeld). De methode die hierbij kan worden toegepast, wordt beschreven in de punten 5.2.1.11.2 en 5.2.2.8.2.

5.1.4.2.   Om de remkracht van elke as van een voertuig met een drukluchtremsysteem tijdens gebruik te kunnen bepalen, zijn testaansluitingen voor de luchtdruk nodig:

5.1.4.2.1.

in elk onafhankelijk circuit van het remsysteem: op een goed bereikbare plaats zo dicht mogelijk bij de remcilinder in de minst gunstige positie wat de in bijlage 6 beschreven responstijd betreft;

5.1.4.2.2.

in een remsysteem met een in punt 7.2 van bijlage 10 bedoeld drukregelventiel: op een goed bereikbare plaats in de drukleiding, vóór of achter het regelventiel, en er zo dichtbij mogelijk bij. Als deze voorziening wordt geregeld, is een extra testaansluiting nodig om de beladen toestand te simuleren. Als het remsysteem niet met een dergelijke voorziening is uitgerust, moet worden voorzien in een enkele druktestaansluiting overeenkomstig bovengenoemde stroomafwaartse aansluiting. Deze testaansluitingen moeten vanaf de grond of vanuit het voertuig goed bereikbaar zijn;

5.1.4.2.3.

op een goed bereikbare plaats zo dicht mogelijk bij de energieopslagvoorziening in de minst gunstige positie zoals bedoeld in punt 2.4 van bijlage 7, deel A;

5.1.4.2.4.

in elk onafhankelijk circuit van het remsysteem om de in- en outputdruk van de volledige overbrengingsleiding te kunnen controleren.

5.1.4.2.5.

De druktestaansluitingen moeten voldoen aan punt 4 van ISO-norm 3583:1984.

5.1.4.3.   De voorgeschreven druktestaansluitingen mogen niet minder goed bereikbaar zijn na wijziging en montage van accessoires of vanwege de carrosserie.

5.1.4.4.   Het moet mogelijk zijn in statische toestand maximale remkrachten te ontwikkelen op een traagheidsdynamometer of rollenbank.

5.1.4.5.   Gegevens over remsystemen

5.1.4.5.1.

De gegevens over de drukluchtremsystemen voor de functionele en efficiëntietest moeten op een zichtbare plaats in onuitwisbare vorm op het voertuig worden vermeld of anderszins vrij beschikbaar zijn (bv. handleiding of elektronisch bestand).

5.1.4.5.2.

Voor voertuigen met een drukluchtremsysteem moeten in elk geval de volgende gegevens worden verstrekt: Gegevens pneumatische karakteristiek: Compressor/ontluchtingsventiel (5) Max. uitschakeldruk = … kPa Min. inschakeldruk = … kPa Veiligheidsklep voor vier circuits Statische sluitingsdruk = … kPa Regelklep of hoofdremventiel (6) van aanhangwagen, naargelang het geval Overeenkomstige persdruk voor een werkdruk van 150 kPa = … kPa Minimumontwerpdruk in het bedrijfsremsysteem voor berekening (5)  (7)       As(sen) Type remcilinder (8) Bedrijf / Parkeer / / / Maximumslag (8) smax = … mm       Hefboomlengte (8) = … mm

5.1.4.6.   Referentieremkrachten

5.1.4.6.1.   Voor voertuigen met een drukluchtremsysteem moeten referentieremkrachten worden bepaald met behulp van een rollenbank.

5.1.4.6.2.   Per as moeten referentieremkrachten worden bepaald voor een remcilinderdruk tussen 100 kPa en de druk die ontstaat onder de voorwaarden van type 0. Bij aanvraag van een typegoedkeuring moeten referentieremkrachten worden opgegeven voor een remcilinderdruk vanaf 100 kPa. Deze gegevens moeten door de fabrikant van het voertuig overeenkomstig punt 5.1.4.5.1 ter beschikking worden gesteld.

5.1.4.6.3.   De referentieremkrachten moeten zodanig worden opgegeven dat het voertuig een vertragingsfactor kan opwekken volgens de waarde die voor het desbetreffende voertuig is vastgelegd in bijlage 4 (50 % voor voertuigen van de categorieën M2, M3, N2, N3, O3 en O4, behalve opleggers; 45 % voor opleggers), wanneer de op de rollenbank gemeten remkracht voor elke as, ongeacht de lading, niet minder is dan de referentieremkracht bij een bepaalde remcilinderdruk binnen het opgegeven bedrijfsdrukbereik (9).

5.1.4.7.   Het moet mogelijk zijn complexe elektronische systemen voor regeling van de remfuncties frequent en op eenvoudige wijze op hun correcte werking te controleren. Als daarvoor bijzondere informatie nodig is, moet die vrijelijk beschikbaar zijn.

5.1.4.7.1.   Wanneer de bedrijfsstatus door middel van de in dit reglement gespecificeerde waarschuwingssignalen aan de bestuurder wordt aangegeven, moet het bij een periodieke technische keuring mogelijk zijn de juiste bedrijfsstatus door visuele waarneming van de waarschuwingssignalen na inschakeling van de stroom te bevestigen.

5.1.4.7.2.   Bij typegoedkeuring moet het toegepaste middel ter bescherming tegen eenvoudige ongeoorloofde wijziging van de werking van het door de fabrikant gekozen controlemiddel (bv. waarschuwingssignaal) op vertrouwelijke basis worden toegelicht.

Aan dit voorschrift inzake bescherming wordt ook voldaan als er is voorzien in een tweede manier om de correcte bedrijfsstatus te controleren.

5.1.5.   De voorschriften van bijlage 18 zijn van toepassing op de veiligheidsaspecten van alle complexe elektronische voertuigcontrolesystemen die zorgen voor of deel uitmaken van de bedieningsoverbrenging van de remfunctie, ook die welke gebruikmaken van het remsysteem (de remsystemen) voor automatisch gestuurd of selectief remmen.

Systemen of functies die het remsysteem gebruiken om een doel op een hoger niveau te bereiken, vallen echter alleen onder bijlage 18 voor zover zij een directe invloed hebben op het remsysteem. Indien aanwezig, mogen dergelijke systemen of functies tijdens de typegoedkeuringstests van het remsysteem niet worden uitgeschakeld.

5.2.   Kenmerken van remsystemen

5.2.1.   Voertuigen van de categorieën M2, M3 en N

5.2.1.1.   Het geheel van remsystemen waarvan het voertuig is voorzien, moet beantwoorden aan de voorschriften voor bedrijfs-, hulp- en parkeerremsystemen.

5.2.1.2.   De bedrijfs-, hulp- en parkeerremsystemen mogen gemeenschappelijke onderdelen hebben mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

5.2.1.2.1.

er moeten ten minste twee bedieningsorganen zijn die onafhankelijk van elkaar werken en voor de bestuurder vanuit zijn normale rijhouding gemakkelijk bereikbaar zijn. Voor alle voertuigcategorieën, behalve M2 en M3, geldt dat elk rembedieningsorgaan (behalve dat van continuremsystemen) in de volledig uitgeschakelde positie moet terugkeren wanneer het wordt losgelaten. Dit voorschrift is niet van toepassing op het bedieningsorgaan van het parkeerremsysteem (of dat onderdeel van een gecombineerd bedieningsorgaan) wanneer dit bij inwerkingstelling van het systeem mechanisch wordt vergrendeld;

5.2.1.2.2.

het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem moet onafhankelijk werken van dat van het parkeerremsysteem;

5.2.1.2.3.

indien het bedrijfsremsysteem en het hulpremsysteem worden bediend met hetzelfde orgaan, mag de verbinding tussen dat bedieningsorgaan en de diverse onderdelen van de overbrengingssystemen na een bepaalde gebruiksperiode niet minder goed werken;

5.2.1.2.4.

indien het bedrijfsremsysteem en het hulpremsysteem worden bediend met hetzelfde orgaan, moet het parkeerremsysteem in werking kunnen worden gesteld terwijl het voertuig in beweging is. Dit voorschrift is niet van toepassing als het bedrijfsremsysteem met een hulpbediening in werking kan worden gesteld, ook al is dat gedeeltelijk;

5.2.1.2.5.

onverminderd de voorschriften van punt 5.1.2.3 kunnen het bedrijfsremsysteem en het parkeerremsysteem voor de overbrenging gebruik maken van dezelfde onderdelen, mits bij storing in enig onderdeel van de overbrenging nog altijd wordt voldaan aan de voorschriften voor het hulpremsysteem;

5.2.1.2.6.

bij breuk in een ander onderdeel dan de remmen (zoals gedefinieerd in punt 2.6) of de onderdelen bedoeld in punt 5.2.1.2.8, of bij enigerlei andere storing in het bedrijfsremsysteem (slechte werking, gehele of gedeeltelijke uitputting van een energiereserve) moet het mogelijk zijn met het hulpremsysteem of dat gedeelte van het bedrijfsremsysteem dat niet door de storing wordt getroffen, het voertuig tot stilstand te brengen volgens de voorwaarden die gelden voor het hulpremsysteem;

5.2.1.2.7.

wanneer het hulpremsysteem en het bedrijfsremsysteem een gemeenschappelijk bedieningsorgaan en een gemeenschappelijke overbrenging hebben, geldt met name het volgende: 5.2.1.2.7.1. indien het bedrijfsremsysteem in werking wordt gesteld door de spierkracht van de bestuurder en deze door een of meer energiereserves wordt bekrachtigd, moet het hulpremsysteem bij storing in deze bekrachtiging in werking kunnen worden gesteld door de spierkracht van de bestuurder, bijgestaan door eventuele niet door de storing getroffen energiereserves, waarbij de op het bedieningsorgaan uit te oefenen kracht de voorgeschreven maxima niet mag overschrijden; 5.2.1.2.7.2. indien de kracht en de overbrenging van de bedrijfsrem uitsluitend door het gebruik van een door de bestuurder bediende energiereserve worden verkregen, moeten er ten minste twee volledig onafhankelijke energiereserves zijn, elk met een eigen, eveneens onafhankelijke overbrenging; elk van deze reserves mag werken op de remmen van slechts twee of meer wielen die zo zijn gekozen dat zij zelf de voorgeschreven hulpremwerking tot stand kunnen brengen zonder de stabiliteit van het voertuig tijdens het remmen in gevaar te brengen; bovendien moet elk van deze energiereserves zijn uitgerust met een waarschuwingsvoorziening volgens punt 5.2.1.13. In elk bedrijfsremcircuit moet er in ten minste een van de drukluchtreservoirs op een geschikte en gemakkelijk bereikbare plaats een voorziening zijn voor aftappen en ontluchten; 5.2.1.2.7.3. indien de kracht en de overbrenging van de bedrijfsrem uitsluitend door het gebruik van een energiereserve worden verkregen, kan met één energiereserve voor de overbrenging worden volstaan mits de voorgeschreven hulpremwerking wordt gewaarborgd door de uitoefening van de spierkracht van de bestuurder op het bedieningsorgaan van de bedrijfsrem en mits wordt voldaan aan de voorschriften van punt 5.2.1.6;

5.2.1.2.8.

bepaalde delen, zoals het pedaal en de steun ervan, de hoofdremcilinder en de zuiger(s) ervan (hydraulische systemen), de regelklep (hydraulische en/of pneumatische systemen), de verbinding tussen het pedaal en de hoofdremcilinder of de regelklep, de remcilinders en de zuigers ervan (hydraulische en/of pneumatische systemen) en de samenstellen van hefboom en nokken van de remmen, mogen niet worden geacht stuk te kunnen gaan als zij ruim zijn bemeten, moeten voor onderhoud gemakkelijk bereikbaar zijn en moeten ten minste dezelfde veiligheidskenmerken hebben als die vereist voor andere essentiële onderdelen van het voertuig (zoals het stangenstelsel van de stuurinrichting). Elk voornoemd onderdeel dat, als het stuk zou gaan, tot gevolg zou hebben dat het voertuig niet kan remmen met een doeltreffendheid die ten minste gelijk is aan die vereist voor de hulpremwerking, moet van metaal of een materiaal met gelijkwaardige eigenschappen zijn vervaardigd en mag niet noemenswaardig vervormen bij normale werking van de remsystemen.

5.2.1.3.   Als het bedrijfsremsysteem en het hulpremsysteem elk een eigen bedieningsorgaan hebben, mag gelijktijdige bediening van beide organen niet tot gevolg hebben dat het bedrijfsremsysteem en het hulpremsysteem niet meer werken, noch als beide remsystemen goed werken, noch als een ervan gebreken vertoont.

5.2.1.4.   Het bedrijfsremsysteem moet, ongeacht of het met het hulpremsysteem is gecombineerd, waarborgen dat bij een storing in een onderdeel van de overbrenging ervan nog een voldoende aantal wielen met het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem kan worden geremd; deze wielen moeten zo zijn gekozen dat de restwerking van het bedrijfsremsysteem voldoet aan de voorschriften van punt 2.4 van bijlage 4.

5.2.1.4.1.   Bovenstaande voorschriften zijn evenwel niet van toepassing op trekkers voor opleggers indien de overbrenging van het bedrijfsremsysteem van de oplegger onafhankelijk is van dat van de trekker;

5.2.1.4.2.   bij een storing in een onderdeel van het hydraulische overbrengingssysteem moet de bestuurder door middel van een rood waarschuwingssignaal volgens punt 5.2.1.29.1.1 worden gewaarschuwd. Het is ook toegestaan dat deze waarschuwing oplicht als de vloeistof in het reservoir onder het door de fabrikant voorgeschreven niveau is gedaald.

5.2.1.5.   Bij gebruik van andere energie dan de spierkracht van de bestuurder, mag worden volstaan met één energiebron (hydraulische pomp, luchtcompressor enz.). In dat geval moet de wijze van aandrijving van het desbetreffende systeem zo zeker zijn als praktisch mogelijk is.

5.2.1.5.1.   Bij een storing in een onderdeel van de overbrenging van een remsysteem moet de toevoer naar het niet door de storing getroffen gedeelte gewaarborgd blijven indien dit nodig is om het voertuig met de voor de rest- en/of hulpremwerking voorgeschreven mate van doeltreffendheid tot stilstand te brengen. Hieraan moet worden voldaan met een systeem dat eenvoudig in werking kan worden gesteld wanneer het voertuig stilstaat, of met een automatisch systeem.

5.2.1.5.2.   Bovendien moeten de achter dit systeem in het circuit geplaatste opslagvoorzieningen zo zijn dat het bij een storing in de energievoorziening, na viermaal volledig indrukken van het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem, onder de voorwaarden van punt 1.2 van bijlage 7, nog altijd mogelijk is om het voertuig, wanneer het bedieningsorgaan voor de vijfde maal wordt ingedrukt, met de voor de hulpremwerking voorgeschreven mate van doeltreffendheid tot stilstand te brengen.

5.2.1.5.3.   Voor hydraulische remsystemen met opgeslagen energie mag echter worden aangenomen dat deze bepalingen zijn nageleefd, als is voldaan aan de voorschriften van punt 1.2.2 van deel C van bijlage 7.

5.2.1.6.   Aan de voorwaarden van de punten 5.2.1.2, 5.2.1.4 en 5.2.1.5 moet worden voldaan zonder gebruik te maken van een automatische voorziening waarvan een onvoldoende werking onopgemerkt blijft doordat normaal in rusttoestand verkerende onderdelen pas in werking treden bij een storing in het remsysteem.

5.2.1.7.   Het bedrijfsremsysteem moet op alle wielen van het voertuig werken en de werking op passende wijze over de assen verdelen.

5.2.1.7.1.   Om blokkering van de wielen of verglazing van de remvoeringen te voorkomen mag, voor voertuigen met meer dan twee assen, bij vervoer van slechts een zeer geringe last de remkracht op bepaalde assen automatisch tot nul worden teruggebracht mits het voertuig voldoet aan alle prestatievoorschriften van bijlage 4.

5.2.1.7.2.   Voor voertuigen van categorie N1 met een elektrisch regeneratief remsysteem van categorie B mag de reminput van andere remsystemen doelmatig worden gefaseerd zodat alleen met het elektrisch regeneratieve systeem wordt geremd, mits wordt voldaan aan beide volgende voorwaarden:

5.2.1.7.2.1.

intrinsieke variaties in de koppeloutput van het elektrisch regeneratieve remsysteem (bv. als gevolg van veranderingen in het elektrische oplaadniveau van de tractiebatterijen) worden automatisch gecompenseerd door middel van gepaste variatie in de faseverhouding, mits wordt voldaan aan de voorschriften (10) van een van de volgende bijlagen:   bijlage 4, punt 1.3.2, of   bijlage 13, punt 5.3 (met inbegrip van het geval van ingeschakelde elektromotor), en

5.2.1.7.2.2.

waar nodig moeten de remmen, om ervoor te zorgen dat de vertragingsfactor (10) in verhouding blijft tot de remvraag van de bestuurder, en met inachtneming van de aanwezige grip tussen band en wegdek, automatisch werken op alle wielen van het voertuig.

5.2.1.8.   De werking van het bedrijfsremsysteem moet ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig symmetrisch over de wielen van eenzelfde as zijn verdeeld. Compensatie en functies zoals antiblokkering die tot afwijkingen van deze symmetrische verdeling kunnen leiden, moeten worden aangegeven.

5.2.1.8.1.   Als een storing of defect in het remsysteem door de elektrische bedieningsoverbrenging wordt gecompenseerd, moet dit door middel van het in punt 5.2.1.29.1.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal aan de bestuurder worden gemeld. Dit voorschrift geldt voor alle beladingstoestanden als de compensatie de volgende grenswaarden overschrijdt:

5.2.1.8.1.1.

een remdrukverschil aan de uiteinden van een as: a) van 25 % van de hoogste waarde, voor alle vertragingswaarden ≥ 2 m/s2, b) van 25 % van de nominale waarde voor 2 m/s2 bij een vertraging < 2 m/s2.

5.2.1.8.1.2.

een individuele compensatie op een as: a) van > 50 % van de nominale waarde voor vertragingswaarden ≥ 2 m/s2, b) van 50 % van de nominale waarde voor 2 m/s2 bij een vertraging < 2 m/s2.

5.2.1.8.2.   Voornoemde compensatie is slechts toegestaan als het voertuig bij de eerste keer remmen een snelheid van meer dan 10 km/h heeft.

5.2.1.9.   Storingen in de elektrische bedieningsoverbrenging mogen niet tot gevolg hebben dat de remmen tegen de wil van de bestuurder in werking worden gesteld.

5.2.1.10.   Het bedrijfsremsysteem, het hulpremsysteem en het parkeerremsysteem moeten werken op remvlakken die door middel van voldoende stevige onderdelen met de wielen verbonden zijn.

Als het remkoppel voor een of meer assen door zowel een wrijvingsremsysteem als een elektrisch regeneratief remsysteem van categorie B wordt geleverd, is ontkoppeling van laatstgenoemd systeem toegestaan mits het wrijvingsremsysteem permanent verbonden blijft en te allen tijde in staat is om voor de in punt 5.2.1.7.2.1 bedoelde compensatie te zorgen.

Bij kortstondige verbrekingen is onvolledige compensatie evenwel toegestaan mits de compensatie binnen 1 seconde ten minste 75 % van de eindwaarde heeft bereikt.

In alle gevallen moet het permanent verbonden wrijvingsremsysteem echter waarborgen dat zowel het bedrijfsremsysteem als het hulpremsysteem met de voorgeschreven mate van doeltreffendheid blijft werken.

Ontkoppeling van de remvlakken van het parkeerremsysteem is alleen toegestaan als deze ontkoppeling uitsluitend geschiedt door de bestuurder vanaf diens zitplaats door middel van een systeem dat niet als gevolg van een lek in werking kan treden.

5.2.1.11.   Slijtage van de remmen moet eenvoudig door handmatige of automatische bijstelling kunnen worden gecompenseerd. Daarnaast moeten het bedieningsorgaan, de overbrengingsonderdelen en de remonderdelen een zodanige extra speling hebben en, indien nodig, in een zodanige gepaste mogelijkheid tot compensatie voorzien dat, nadat de remmen zijn warmgelopen of de voeringen een bepaalde mate van slijtage vertonen, een doeltreffende remwerking is gewaarborgd zonder dat bijstelling onmiddellijk nodig is.

5.2.1.11.1.   Voor de bedrijfsremmen moet de bijstelling bij slijtage automatisch zijn. De montage van automatische rembijstelvoorzieningen is evenwel optioneel voor terreinvoertuigen van de categorieën N2 en N3, en voor de achterremmen van voertuigen van categorie N1. Bij remmen met automatische bijstelvoorziening moeten de wielen, na warmlopen gevolgd door afkoeling, vrij kunnen draaien overeenkomstig punt 1.5.4 van bijlage 4 na uitvoering van de in diezelfde bijlage beschreven test van type I.

5.2.1.11.2.   Controle van de slijtage van de wrijvingsonderdelen van de bedrijfsrem

5.2.1.11.2.1.   Het moet mogelijk zijn de remvoeringen van de bedrijfsrem eenvoudig van buiten of onder het voertuig op slijtage te controleren, zonder demontage van de wielen. Daartoe moet in gepaste inspectieopeningen of een andere oplossing worden voorzien. De controle moet met eenvoudig standaardgereedschap of voor de inspectie van voertuigen gebruikelijke apparatuur kunnen worden uitgevoerd.

Het is ook toegestaan gebruik te maken van een sensor per wiel (dubbele wielen worden als één wiel beschouwd) die de bestuurder op zijn zitplaats waarschuwt wanneer de remvoering aan vervanging toe is. In het geval van een optische waarschuwing kan worden gekozen voor het in punt 5.2.1.29.1.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal.

5.2.1.11.2.2.   De slijtage van het wrijvingsvlak van remschijven of remtrommels mag alleen worden beoordeeld door rechtstreekse meting van het onderdeel zelf of door controle van een van de indicatoren van remschijf- of remtrommelslijtage, waarvoor enig demontagewerk nodig kan zijn. De fabrikant van het voertuig moet daarom bij typegoedkeuring de volgende gegevens verstrekken:

a)	de wijze van beoordeling van de slijtage van de wrijvingsvlakken van trommels en schijven, met inbegrip van het benodigde demontagewerk en de desbetreffende gereedschappen en procedure.

b)	informatie over de maximaal aanvaardbare slijtage, dat wil zeggen de mate van slijtage waarbij vervanging noodzakelijk is.

Deze informatie moet vrijelijk beschikbaar zijn (bv. handleiding van het voertuig of elektronisch bestand).

5.2.1.12.   In remsystemen met hydraulische overbrenging moeten de vulopeningen van de vloeistofreservoirs goed bereikbaar zijn en moeten de reservoirs met de reservevloeistof zodanig zijn ontworpen en gebouwd dat het niveau van de reservevloeistof gemakkelijk kan worden gecontroleerd zonder de reservoirs te moeten openen. Indien niet aan deze voorwaarde wordt voldaan, moet het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal de bestuurder waarschuwen voor een daling van het vloeistofniveau die een storing in het remsysteem kan veroorzaken. Het type van de in remsystemen met hydraulische overbrenging te gebruiken vloeistof moet met het symbool van figuur 1 of 2 van ISO 9128:2006 worden aangegeven. Dit symbool moet op een zichtbare plaats op onuitwisbare wijze worden aangebracht op minder dan 100 mm van de vulopening van de vloeistofreservoirs. Het staat de fabrikant vrij aanvullende gegevens te verstrekken.

5.2.1.13.   Waarschuwingssysteem

5.2.1.13.1.   Elk voertuig met een bedrijfsrem die via een energiereservoir in werking wordt gesteld, moet, indien de voorgeschreven hulpremwerking met dit remsysteem alleen met behulp van de opgeslagen energie kan worden bereikt, naast een eventuele manometer, zijn voorzien van een waarschuwingssysteem dat een akoestisch of optisch signaal geeft wanneer de opgeslagen energie in enig onderdeel van het systeem is gedaald tot een waarde waarbij het mogelijk is, zonder dat het reservoir wordt bijgevuld en ongeacht de beladingstoestand van het voertuig, nadat het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem volledig is ingedrukt, bij de vijfde maal de voorgeschreven hulpremwerking te bereiken (zonder storingen in de overbrenging van de bedrijfsrem en met zo nauwkeurig mogelijk afgestelde remmen). Dit waarschuwingssysteem moet rechtstreeks en permanent op het circuit zijn aangesloten. Wanneer de motor onder normale bedrijfsomstandigheden loopt en er geen storingen zijn in het remsysteem, zoals tijdens goedkeuringstests voor dit type, mag het waarschuwingssysteem alleen een signaal geven gedurende de tijd die nodig is voor het opladen van het energiereservoir (de energiereservoirs) na het starten van de motor. Als optische waarschuwing moet het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal worden gebruikt.

5.2.1.13.1.1.   Bij voertuigen die worden geacht te voldoen aan de voorschriften van punt 5.2.1.5.1 van dit reglement alleen omdat zij voldoen aan de voorschriften van punt 1.2.2 van deel C van bijlage 7, moet het waarschuwingssysteem naast het optische signaal echter ook een akoestisch signaal geven. De signalen hoeven niet gelijktijdig te worden gegeven mits beide voldoen aan voornoemde voorschriften en het akoestische signaal niet voorafgaat aan het optische signaal. Als optische waarschuwing moet het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal worden gebruikt.

5.2.1.13.1.2.   Het akoestische signaal mag worden uitgeschakeld als de parkeerrem is aangetrokken en/of, naar keuze van de fabrikant, als, in het geval van automatische transmissie, de keuzehendel zich in de parkeerstand bevindt.

5.2.1.14.   Onverminderd de voorschriften van punt 5.1.2.3 moet, als voor de werking van een remsysteem een energiehulpbron nodig is, de energiereserve zodanig zijn dat, indien de motor afslaat of zich een storing in de aandrijving van de energiebron voordoet, de remwerking voldoende blijft om het voertuig volgens de voorschriften tot stilstand te brengen. Voorts moet, indien de spierkracht van de bestuurder op het parkeerremsysteem door een bekrachtigingsvoorziening wordt versterkt, het parkeerremsysteem ook in werking kunnen worden gesteld bij een storing in die bekrachtiging, zo nodig met behulp van een energiereserve die onafhankelijk is van die welke normaal de bekrachtiging voedt. Dit mag de energiereserve voor het bedrijfsremsysteem zijn.

5.2.1.15.   Bij motorvoertuigen waarmee een aanhangwagen met een door de bestuurder bediend remsysteem mag worden getrokken, moet het bedrijfsremsysteem van het trekkende voertuig zijn uitgerust met een zodanige voorziening dat het bij storing van het remsysteem van de aanhangwagen of bij onderbreking in de luchttoevoerleiding (of in enig ander toegepast type verbinding) tussen het trekkende voertuig en de aanhangwagen mogelijk blijft het trekkende voertuig met de voor het hulpremsysteem voorgeschreven doeltreffendheid te vertragen. In het bijzonder wordt voorgeschreven dat deze voorziening zich op het trekkende voertuig moet bevinden.

5.2.1.16.   De pneumatische/hydraulische hulpuitrusting moet zodanig van energie worden voorzien dat tijdens het functioneren ervan de voorgeschreven vertraging kan worden bereikt en dat zelfs bij een beschadiging van de energiebron de werking van deze hulpuitrusting er niet toe kan leiden dat de energiereserves die de remsystemen voeden, tot onder het in punt 5.2.1.13 genoemde niveau dalen.

5.2.1.17.   Voor aanhangwagens van categorie O3 of O4 moet het bedrijfsremsysteem van het continue of halfcontinue type zijn.

5.2.1.18.   De remsystemen van voertuigen die een aanhangwagen van categorie O3 of O4 mogen trekken, moeten aan de volgende voorwaarden voldoen:

5.2.1.18.1.

als het hulpremsysteem van het trekkende voertuig in werking treedt, moet ook de aanhangwagen gedoseerd worden geremd;

5.2.1.18.2.

bij een storing van een uit twee of meer onafhankelijke delen bestaand bedrijfsremsysteem van het trekkende voertuig moet het mogelijk zijn de remmen van de aanhangwagen geheel of gedeeltelijk in werking te stellen met het deel dat (de delen die) niet door de storing is (zijn) getroffen. Deze remwerking moet kunnen worden gedoseerd. Indien dit wordt bereikt met een ventiel dat zich normaal in rusttoestand bevindt, mag dit ventiel alleen worden toegepast als de bestuurder de goede werking ervan eenvoudig zonder gereedschap vanuit de cabine of van buitenaf kan controleren;

5.2.1.18.3.

bij een storing (bv. breuk of lekkage) in een van de pneumatische verbindingsleidingen of een onderbreking of defect in de elektrische bedieningsleiding moet de bestuurder de remmen van de aanhangwagen desondanks geheel of gedeeltelijk in werking kunnen stellen met het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem, het hulpremsysteem of het parkeerremsysteem, tenzij de aanhangwagen bij die storing automatisch wordt vertraagd met de in punt 3.3 van bijlage 4 voorgeschreven remwerking;

5.2.1.18.4.

de in punt 5.2.1.18.3 bedoelde automatische remwerking wordt voldoende geacht als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: 5.2.1.18.4.1. wanneer het desbetreffende bedieningsorgaan van het in punt 5.2.1.18.3 genoemde remsysteem geheel wordt ingedrukt, daalt de druk in de toevoerleiding binnen twee seconden tot 150 kPa; wanneer het bedieningsorgaan wordt losgelaten, herstelt de druk in de toevoerleiding zich; 5.2.1.18.4.2. wanneer de druk in de toevoerleiding met ten minste 100 kPa/s wordt teruggebracht, treedt het automatische remsysteem van de aanhangwagen in werking voordat deze druk is gedaald tot 200 kPa;

5.2.1.18.5.

bij een storing in een van de bedieningsleidingen tussen twee voertuigen die zijn uitgerust zoals beschreven in punt 5.1.3.1.2, moet de niet door de storing getroffen bedieningsleiding er automatisch voor zorgen dat de remwerking van de aanhangwagen beantwoordt aan punt 3.1 van bijlage 4.

5.2.1.19.   Motorvoertuigen die zijn uitgerust voor het trekken van een aanhangwagen met een elektrisch remsysteem volgens punt 1.1 van bijlage 14, moeten aan de volgende voorwaarden voldoen:

5.2.1.19.1.

de elektrische energiebron (dynamo en batterij) van het motorvoertuig moet over de capaciteit beschikken om de benodigde stroom te leveren voor een elektrisch remsysteem. Wanneer de motor stationair draait op het door de fabrikant aanbevolen toerental en alle standaard door de fabrikant opgenomen elektrische voorzieningen zijn ingeschakeld, mag de spanning in de elektrische leidingen bij maximaal stroomverbruik van het elektrische remsysteem (15 A) niet dalen onder 9,6 V, gemeten aan de aansluiting. In de elektrische leidingen mag geen kortsluiting kunnen ontstaan, ook niet bij overbelasting;

5.2.1.19.2.

bij een storing van een uit twee of meer onafhankelijke delen bestaand bedrijfsremsysteem van het trekkende voertuig moet het mogelijk zijn de remmen van de aanhangwagen geheel of gedeeltelijk in werking te stellen met het deel dat (de delen die) niet door de storing is (zijn) getroffen;

5.2.1.19.3.

het gebruik van de remlichtschakelaar en -leiding om het elektrische remsysteem in werking te stellen, is alleen toegestaan als de bedieningsleiding parallel is geschakeld met het remlicht en de remlichtschakelaar en -leiding op de extra belasting zijn berekend.

5.2.1.20.   Bij een pneumatisch bedrijfsremsysteem dat uit twee of meer onafhankelijke circuits bestaat, moet alle eventuele lekkage tussen deze circuits bij of achter de regelklep constant in de buitenlucht worden afgeblazen.

5.2.1.21.   Bij motorvoertuigen die een aanhangwagen van categorie O3 of O4 mogen trekken, mag het bedrijfsremsysteem van de aanhangwagen alleen samen met het bedrijfsremsysteem, hulpremsysteem of parkeerremsysteem van het trekkende voertuig in werking worden gesteld. Het is echter toegestaan de remmen van de aanhangwagen automatisch in werking te stellen als dit automatisch in gang wordt gezet door het trekkende voertuig met als enige doel de voertuigcombinatie te stabiliseren.

5.2.1.22.   Motorvoertuigen van de categorieën M2, M3, N2 en N3 met niet meer dan vier assen moeten zijn uitgerust met een antiblokkeersysteem van categorie 1 volgens bijlage 13.

5.2.1.23.   Motorvoertuigen die een aanhangwagen met een antiblokkeersysteem mogen trekken, moeten voor de elektrische bedieningsoverbrenging tevens met een van beide of met beide volgende connectoren zijn uitgerust:

a)	een speciale elektrische connector volgens ISO 7638:2003 (11);

b)	een automatische connector die voldoet aan de voorschriften van bijlage 22.

5.2.1.24.   Aanvullende voorschriften voor voertuigen van de categorieën M2, N1 en categorie N2 < 5 ton met een elektrisch regeneratief remsysteem van categorie A

5.2.1.24.1.

Voor voertuigen van categorie N1 mag het elektrisch regeneratieve remsysteem uitsluitend in werking worden gesteld met het gaspedaal en/of in de vrijstand van de versnellingshendel.

5.2.1.24.2.

In voertuigen van de categorieën M2 en N2 (< 5 ton) kan het bedieningsorgaan van het elektrisch regeneratieve remsysteem een aparte schakelaar of hefboom zijn.

5.2.1.24.3.

De voorschriften van de punten 5.2.1.25.6 en 5.2.1.25.7 gelden tevens voor regeneratieve remsystemen van categorie A.

5.2.1.25.   Aanvullende voorschriften voor voertuigen van de categorieën M2, N1 en N2 < 5 ton met een elektrisch regeneratief remsysteem van categorie B

5.2.1.25.1.

Het mag niet mogelijk zijn een deel van het bedrijfsremsysteem anders dan automatisch geheel of gedeeltelijk uit te schakelen. Dit mag niet worden uitgelegd als een afwijking van de voorschriften van punt 5.2.1.10.

5.2.1.25.2.

Het bedrijfsremsysteem mag maar één bedieningsorgaan hebben.

5.2.1.25.3.

Voertuigen met een elektrisch regeneratief remsysteem van beide categorieën moeten voldoen aan alle relevante voorschriften, behalve die van punt 5.2.1.24.1. In dat geval mag, voor voertuigen van categorie N1, het elektrisch regeneratieve remsysteem in werking worden gesteld met het gaspedaal en/of in de vrijstand van de versnellingshendel. Bovendien mag bij bediening van de bedrijfsrem de voornoemde remwerking verkregen door het loslaten van het gaspedaal niet worden verminderd.

5.2.1.25.4.

De werking van het bedrijfsremsysteem mag niet worden gestoord door het in vrije loop zetten van de motor(en) of door het kiezen van een bepaalde versnelling.

5.2.1.25.5.

Als de werking van het elektrische deel van het remsysteem is gebaseerd op een bepaald verband tussen de informatie die afkomstig is van de bediening van de bedrijfsrem en de remkracht op de wielen die daar het gevolg van is, moet een verstoring van dat verband die leidt tot een gewijzigde verdeling van de remwerking over de assen (bijlage 10 of 13, al naargelang het geval) aan de bestuurder worden gemeld door middel van een optisch waarschuwingssignaal dat op of voor het moment van bediening wordt gegeven en zolang blijft branden als de storing voortduurt en de contactschakelaar (contactsleutel) zich in de positie „ON” („AAN”) bevindt.

5.2.1.25.6.

De werking van het elektrisch regeneratieve remsysteem mag door magnetische of elektrische velden niet worden gestoord.

5.2.1.25.7.

Op voertuigen met een antiblokkeersysteem moet dit het elektrisch regeneratieve remsysteem sturen.

5.2.1.26.   Bijzondere aanvullende voorschriften voor de elektrische overbrenging van het parkeerremsysteem

5.2.1.26.1.   Bij een storing in de elektrische overbrenging moet elke onbedoelde inwerkingstelling van het parkeerremsysteem worden voorkomen.

5.2.1.26.2.   Bij een elektrische storing zoals voornoemd zijn de volgende voorschriften van toepassing:

5.2.1.26.2.1.

Voertuigen van de categorieën M2, M3, N2 en N3: Bij een elektrische storing in de bediening of draadbreuk in de elektrische bedieningsoverbrenging buiten de elektronische stuureenheid of -eenheden, behalve de energievoorziening, moet het nog mogelijk zijn het parkeerremsysteem vanaf de stoel van de bestuurder in werking te stellen en zo het beladen voertuig op een op- of neerwaartse helling van 8 % in stilstand te houden. Het is in dit geval ook toegestaan de parkeerrem automatisch in werking te stellen wanneer het voertuig stilstaat, mits voornoemde remwerking wordt bereikt en de in werking gestelde parkeerrem onafhankelijk van de stand van de contact-/startschakelaar in werking blijft. In dit alternatieve geval moet de inwerkingstelling van de parkeerrem automatisch worden opgeheven zodra de bestuurder de motor start om het voertuig weer in beweging te zetten. Het moet zo nodig ook mogelijk zijn de werking van het parkeerremsysteem met gereedschap aan boord en/of een in het voertuig gemonteerde hulpvoorziening op te heffen.

5.2.1.26.2.2.

Voertuigen van categorie N1 Bij een elektrische storing in de bediening of draadbreuk in de elektrische bedieningsoverbrenging tussen het bedieningsorgaan en de direct daarop aangesloten elektronische regeleenheid, behalve de energievoorziening, moet het nog mogelijk zijn het parkeerremsysteem vanaf de stoel van de bestuurder in werking te stellen en zo het beladen voertuig op een op- of neerwaartse helling van 8 % in stilstand te houden. Het is in dit geval ook toegestaan de parkeerrem automatisch in werking te stellen wanneer het voertuig stilstaat, mits voornoemde remwerking wordt bereikt en de in werking gestelde parkeerrem onafhankelijk van de stand van de contact-/startschakelaar in werking blijft. In dit alternatieve geval moet de inwerkingstelling van de parkeerrem automatisch worden opgeheven zodra de bestuurder de motor start om het voertuig weer in beweging te zetten. Om dit te bereiken of te helpen bereiken, mag gebruik worden gemaakt van de handmatige/mechanische of automatische transmissie (parkeerstand).

5.2.1.26.2.3.

Bij draadbreuk in de elektrische overbrenging of een elektrische storing in de bediening van het parkeerremsysteem moet dit door middel van het in punt 5.2.1.29.1.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal aan de bestuurder worden gemeld. Als de oorzaak van de waarschuwing draadbreuk in de elektrische bedieningsoverbrenging van het parkeerremsysteem is, moet het gele waarschuwingssignaal worden gegeven zodra de breuk ontstaat. Voorts moet een dergelijke elektrische storing in de bediening of draadbreuk buiten de elektronische regeleenheid of -eenheden, behalve de energievoorziening, aan de bestuurder worden gemeld door het knipperen van het rode waarschuwingssignaal volgens punt 5.2.1.29.1.1, dat moet aanhouden zolang de contact-/startschakelaar zich in de positie „ON” („AAN”) bevindt en gedurende ten minste 10 seconden daarna, terwijl de bediening zich in de positie „ON” („AAN”) bevindt. Wanneer het parkeerremsysteem evenwel constateert dat de parkeerrem correct in werking is, kan het knipperende rode waarschuwingssignaal worden uitgezet en moet het niet-knipperende rode signaal worden gebruikt om aan te geven dat de parkeerrem is ingeschakeld. Indien de inwerkingstelling van de parkeerrem gewoonlijk wordt aangegeven met een apart rood waarschuwingssignaal, met inachtneming van alle voorschriften van punt 5.2.1.29.3, moet dit signaal worden gebruikt om te voldoen aan bovenstaand voorschrift voor een rood signaal.

5.2.1.26.3.   Hulpuitrusting mag van energie worden voorzien door de elektrische overbrenging van het parkeerremsysteem, mits de energievoorziening voldoende is om het parkeerremsysteem in werking te kunnen stellen naast de elektrische belasting van het voertuig in afwezigheid van storingen. Indien deze energiereserve ook wordt gebruikt door het bedrijfsremsysteem, zijn tevens de voorschriften van punt 5.2.1.27.7 van toepassing.

5.2.1.26.4.   Nadat de contact-/startschakelaar die de elektrische energie voor de remuitrusting regelt, is uitgeschakeld en/of de contactsleutel uit het slot is gehaald, moet het nog mogelijk zijn het parkeerremsysteem in werking te stellen, terwijl het lossen van de parkeerrem onmogelijk moet zijn.

5.2.1.27.   Bijzondere aanvullende bepalingen voor bedrijfsremsystemen met elektrische bedieningsoverbrenging

5.2.1.27.1.   Bij ontspannen parkeerrem moet het bedrijfsremsysteem een totale statische remkracht kunnen ontwikkelen die ten minste overeenkomt met die welke is voorgeschreven door de verplichte test van type 0, zelfs wanneer de contact-/startschakelaar is uitgeschakeld en/of de contactsleutel uit het slot is gehaald. Motorvoertuigen die aanhangwagens van categorie O3 of O4 mogen trekken, moeten zijn voorzien van een volledig bedieningssignaal voor het bedrijfsremsysteem van de aanhangwagen. Daarbij moet er in de energieoverbrenging van het bedrijfsremsysteem uiteraard voldoende energie beschikbaar zijn.

5.2.1.27.2.   Eenmalig optredende tijdelijke storingen (< 40 ms) in de elektrische bedieningsoverbrenging (niet in de energievoorziening ervan), zoals niet doorgegeven signalen of datafouten, mogen de werking van de bedrijfsrem niet merkbaar beïnvloeden.

5.2.1.27.3.   Storingen in de elektrische bedieningsoverbrenging (12) (niet in de energiereserve ervan) die gevolgen hebben voor de functie en werking van systemen waarop dit reglement betrekking heeft, moeten door middel van het in de punten 5.2.1.29.1.1 en 5.2.1.29.1.2 bedoelde rode, respectievelijk gele waarschuwingssignaal aan de bestuurder worden gemeld. Wanneer de voorgeschreven werking van het bedrijfsremsysteem niet langer haalbaar is (rood waarschuwingssignaal), moeten storingen wegens onderbreking van de elektrische voeding (bv. breuk of los contact) aan de bestuurder worden gemeld zodra zij optreden en moet de voorgeschreven restremwerking kunnen worden bereikt door bediening van het bedrijfsremsysteem volgens punt 2.4 van bijlage 4. Dit voorschrift mag niet worden uitgelegd als een afwijking van de voorschriften voor het hulpremsysteem.

5.2.1.27.4.   Een motorvoertuig dat via een elektrische bedieningsleiding op een aanhangwagen is aangesloten, moet de bestuurder een duidelijke waarschuwing geven als de aanhangwagen de foutmelding doorgeeft dat de in enig onderdeel van het bedrijfsremsysteem van de aanhangwagen opgeslagen energie onder het in punt 5.2.2.16 genoemde kritieke niveau komt. Een soortgelijke waarschuwing moet worden gegeven wanneer een langer durende storing (> 40 ms) in de elektrische bedieningsoverbrenging van de aanhangwagen (niet in de energiereserve ervan) de in punt 5.2.2.15.2.1 voorgeschreven bedrijfsremwerking van de aanhangwagen onmogelijk maakt. Hiervoor moet het in punt 5.2.1.29.2.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal worden gebruikt.

5.2.1.27.5.   Bij een storing in de energiebron van de elektrische bedieningsoverbrenging, uitgaande van de nominale waarde van het energieniveau, moet het hele bedieningsbereik van het bedrijfsremsysteem nog verzekerd zijn nadat het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem twintigmaal achtereen volledig is ingedrukt. Bij deze test moet het bedieningsorgaan van de rem elke keer gedurende 20 seconden volledig worden ingedrukt en vervolgens 5 seconden worden losgelaten. Tijdens deze test moet er in de energieoverbrenging uiteraard voldoende energie beschikbaar zijn om het bedrijfsremsysteem volledig in werking te stellen. Dit voorschrift mag niet worden uitgelegd als een afwijking van de voorschriften van bijlage 7.

5.2.1.27.6.   Bij een daling van de batterijspanning tot beneden de waarde waaronder volgens de fabrikant de voorgeschreven werking van de bedrijfsrem niet meer kan worden gegarandeerd en/of ten minste twee onafhankelijke bedrijfsremcircuits, elk op zich genomen, niet de voorgeschreven hulp- of restremwerking kunnen bereiken, moet het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal worden gegeven. Nadat dit waarschuwingssignaal is gegeven, moet het mogelijk zijn de bedrijfsrem te bedienen en ten minste de in punt 2.4 van bijlage 4 voorgeschreven restremwerking te verkrijgen. Daarbij moet er in de energieoverbrenging van het bedrijfsremsysteem uiteraard voldoende energie beschikbaar zijn. Dit voorschrift mag niet worden uitgelegd als een afwijking van de voorschriften voor het hulpremsysteem.

5.2.1.27.7.   Indien de energiereserve voor de elektrische bedieningsoverbrenging tevens dient om hulpuitrusting van energie te voorzien, moet worden gewaarborgd dat, bij draaiende motor op maximaal 80 % van het toerental bij maximumvermogen, de energievoorziening voldoende is om de voorgeschreven remwaarden te verkrijgen met hetzij een vorm van energievoorziening die voorkomt dat deze reserve ontlaadt wanneer alle hulpuitrusting in werking is, hetzij door zodanige automatische uitschakeling van vooraf bepaalde onderdelen van de hulpuitrusting bij een spanning boven het in punt 5.2.1.27.6 bedoelde kritieke niveau dat verdere ontlading van deze reserve wordt voorkomen. Naleving hiervan kan worden aangetoond aan de hand van berekeningen of een praktijktest. Voor voertuigen die een aanhangwagen van categorie O3 of O4 mogen trekken, moet het energieverbruik van de aanhangwagen op 400 W worden gesteld. De voorschriften in dit punt gelden niet voor voertuigen die zonder elektrische energie de voorgeschreven remwaarden kunnen bereiken.

5.2.1.27.8.   Als de hulpuitrusting door de elektrische bedieningsoverbrenging van energie wordt voorzien, moet aan de volgende voorschriften worden voldaan:

5.2.1.27.8.1.   bij een storing in de energiebron terwijl het voertuig in beweging is, moet de energie in het reservoir voldoende zijn om bij indrukking van het bedieningsorgaan de remmen in werking te stellen;

5.2.1.27.8.2.   bij een storing in de energiebron terwijl het voertuig stilstaat en het parkeerremsysteem in werking is gesteld, moet de energie in het reservoir voldoende zijn om de lichten te kunnen ontsteken, ook als er wordt geremd.

5.2.1.27.9.   Bij een storing in de elektrische bedieningsoverbrenging van het bedrijfsremsysteem van een trekkend voertuig met een elektrische bedieningsleiding volgens punt 5.1.3.1.2 of 5.1.3.1.3 moet de remwerking van de aanhangwagen volledig gewaarborgd blijven.

5.2.1.27.10.   Bij een storing in de elektrische bedieningsoverbrenging van een aanhangwagen die volgens punt 5.1.3.1.3 alleen via een elektrische bedieningsleiding elektrisch is aangesloten, moet de remwerking van de aanhangwagen zijn gewaarborgd volgens punt 5.2.1.18.4.1. Van een dergelijke storing is sprake als de aanhangwagen het signaal „remverzoek toevoerleiding” geeft via het datacommunicatiegedeelte van de elektrische bedieningsleiding of indien er blijvend geen datacommunicatie is. Dit punt is niet van toepassing op motorvoertuigen die niet geschikt zijn voor aanhangwagens die alleen via een elektrische bedieningsleiding zijn aangesloten, zoals beschreven in punt 5.1.3.5.

5.2.1.28.   Bijzondere voorschriften voor regeling van de koppelingskracht

5.2.1.28.1.   Regeling van de koppelingskracht is alleen toegestaan in het trekkende voertuig.

5.2.1.28.2.   De regeling van de koppelingskracht moet tot gevolg hebben dat het verschil tussen de dynamische vertragingsfactoren van trekkende en getrokken voertuigen kleiner wordt. De werking van deze regeling moet bij typegoedkeuring worden gecontroleerd. De voor deze controle te volgen methode moet in overleg tussen de voertuigfabrikant en de technische dienst worden vastgesteld. De methode van beoordeling en de resultaten moeten bij het typegoedkeuringsrapport worden gevoegd.

5.2.1.28.2.1.   De regeling van de koppelingskracht kan de vertragingsfactor TM/PM en/of de waarde(n) van de remvraag voor de aanhangwagen regelen. Op trekkende voertuigen met twee bedieningsleidingen volgens punt 5.1.3.1.2 moeten beide signalen op vergelijkbare wijze worden geregeld.

5.2.1.28.2.2.   De regeling van de koppelingskracht mag niet verhinderen dat de grootst mogelijke remdruk kan worden uitgeoefend.

5.2.1.28.3.   Het voertuig moet voldoen aan de voorschriften van bijlage 10 inzake compatibiliteit in beladen toestand, maar gelet op punt 5.2.1.28.2 mag het voertuig van deze voorschriften afwijken wanneer de regeling van de koppelingskracht in werking is.

5.2.1.28.4.   Storingen in de regeling van de koppelingskracht moeten worden geconstateerd en door middel van een geel waarschuwingssignaal zoals bedoeld in punt 5.2.1.29.1.2, aan de bestuurder worden gemeld. Bij een storing moet worden voldaan aan de desbetreffende voorschriften van bijlage 10.

5.2.1.28.5.   Compensatie door het systeem voor regeling van de koppelingskracht moet door middel van het in punt 5.2.1.29.1.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal worden aangegeven als deze compensatie meer dan 150 kPa van de in punt 2.28.3 gedefinieerde nominale vraagwaarde afwijkt, tot een grenswaarde, in pm, van 650 kPa (of de daarmee overeenkomende digitale vraag). Boven 650 kPa moet de waarschuwing worden gegeven als de compensatie tot gevolg heeft dat het werkpunt buiten de in bijlage 10 voor het motorvoertuig beschreven compatibiliteitsband voor beladen toestand komt te liggen.

Figuur 1

Trekkende voertuigen voor aanhangwagens (geen opleggers)

Figuur 2

Trekkers voor opleggers

5.2.1.28.6.   Een systeem voor regeling van de koppelingskracht mag alleen de koppelingskrachten regelen die door het bedrijfsremsysteem van het motorvoertuig en de aanhangwagen worden opgewekt. Koppelingskrachten die uit de werking van continuremsystemen voortkomen, mogen niet door het bedrijfsremsysteem van hetzij het motorvoertuig, hetzij de aanhangwagen worden gecompenseerd. Een continuremsysteem wordt geacht geen deel uit te maken van het bedrijfsremsysteem.

5.2.1.29.   Waarschuwingssignaal bij storingen of defecten van het remsysteem

De volgende punten geven een beschrijving van de algemene voorschriften voor optische waarschuwingssignalen die dienen om de bestuurder te wijzen op bepaalde storingen of defecten van het remsysteem van het motorvoertuig of, indien van toepassing, de aanhangwagen. Met uitzondering van het bepaalde in punt 5.2.1.29.6 mogen deze signalen alleen voor de in dit reglement voorgeschreven doeleinden worden gebruikt.

5.2.1.29.1.   Motorvoertuigen moeten bij een storing of defect van het remsysteem de volgende optische waarschuwingssignalen kunnen geven:

5.2.1.29.1.1.

een rood waarschuwingssignaal om aan te geven dat er sprake is van een elders in dit reglement beschreven storing in het remsysteem van het voertuig die de voorgeschreven werking van het bedrijfsremsysteem en/of de werking van ten minste een van de twee onafhankelijke bedrijfsremcircuits onmogelijk maakt;

5.2.1.29.1.2.

in voorkomend geval, een geel waarschuwingssignaal om aan te geven dat er sprake is van een ander elektrisch geconstateerd defect in het remsysteem van het voertuig dan een defect dat door het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal wordt aangegeven.

5.2.1.29.2.   Motorvoertuigen die zijn voorzien van een elektrische bedieningsleiding en/of een aanhangwagen met een elektrische bedieningsoverbrenging mogen trekken, moeten een apart geel waarschuwingssignaal kunnen geven om een defect in de elektrische bedieningsoverbrenging van het remsysteem van de aanhangwagen aan te geven. Dit signaal moet vanuit de aanhangwagen worden geactiveerd via pool 5 van de elektrische connector volgens ISO 7638:2003 (13) en het door de aanhangwagen verzonden signaal moet in alle gevallen zonder significante vertraging of wijziging worden weergegeven door het trekkende voertuig. Dit waarschuwingssignaal mag niet oplichten als er een aanhangwagen zonder elektrische bedieningsleiding en/of overbrenging van de elektrische bediening is aangekoppeld, of als er geen aanhangwagen is aangekoppeld. Deze functie moet automatisch zijn.

5.2.1.29.2.1.   Wanneer een motorvoertuig met een elektrische bedieningsleiding elektrisch op een aanhangwagen met een elektrische bedieningsleiding wordt aangesloten, moet het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal tevens worden gebruikt om bepaalde storingen in het remsysteem van de aanhangwagen aan te geven zodra de aanhangwagen de desbetreffende storingsinformatie via het datacommunicatiegedeelte van de elektrische bedieningsleiding verzendt. Dit signaal moet worden gegeven naast het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal. In plaats van het in punt 5.2.1.29.1.1 bedoelde rode waarschuwingssignaal en het daarmee samengaande gele waarschuwingssignaal kan een dergelijke storing in het remsysteem van de aanhangwagen ook met een apart rood waarschuwingssignaal in het trekkende voertuig worden aangegeven.

5.2.1.29.3.   De waarschuwingssignalen moeten ook overdag zichtbaar zijn; de goede werking van de signalen moet eenvoudig vanaf de bestuurdersstoel kunnen worden geverifieerd; storingen in een onderdeel van het waarschuwingssysteem mogen de werking van het remsysteem niet nadelig beïnvloeden.

5.2.1.29.4.   Tenzij anders vermeld:

5.2.1.29.4.1.

moeten gespecificeerde storingen of defecten door middel van bovenstaand waarschuwingssignaal (bovenstaande waarschuwingssignalen) op of vóór het moment van bediening van het desbetreffende remsysteem aan de bestuurder worden gemeld;

5.2.1.29.4.2.

moet de signaalweergave aanhouden zolang de storingen of defecten voortduren en de contact-/startschakelaar zich in de stand „ON” bevindt, en

5.2.1.29.4.3.

moet het waarschuwingssignaal continu branden (niet knipperen).

5.2.1.29.5.   De hierboven beschreven waarschuwingssignalen moeten oplichten als de elektrische circuits van het voertuig (en het remsysteem) onder spanning worden gezet. Terwijl het voertuig stilstaat moet het remsysteem verifiëren dat er geen sprake is van een of meer van de gespecificeerde storingen of defecten, alvorens de signalen te doven. Gespecificeerde storingen of defecten die de voornoemde waarschuwingssignalen zouden moeten activeren maar die onder statische omstandigheden niet worden geconstateerd, moeten bij constatering worden bewaard; deze signalen moeten oplichten bij het starten van het voertuig en steeds wanneer de contact-/startschakelaar zich in de stand „ON” bevindt en de storingen of defecten nog niet zijn opgeheven.

5.2.1.29.6.   Niet-gespecificeerde storingen (of defecten) of andere meldingen betreffende de remmen en/of het loopwerk van het motorvoertuig kunnen door middel van het in punt 5.2.1.29.1.2 beschreven gele signaal worden aangegeven mits aan alle onderstaande voorwaarden wordt voldaan:

5.2.1.29.6.1.

het voertuig staat stil;

5.2.1.29.6.2.

nadat het remsysteem voor het eerst onder spanning is gezet en de in punt 5.2.1.29.5 beschreven procedures zijn uitgevoerd, geeft het signaal aan dat er geen gespecificeerde storingen (of defecten) zijn geconstateerd, en

5.2.1.29.6.3.

niet-gespecificeerde storingen of andere informatie worden alleen door het knipperen van het waarschuwingssignaal aangegeven. Het waarschuwingssignaal moet echter uitgaan zodra het voertuig een snelheid van meer dan 10 km/h heeft ontwikkeld.

5.2.1.30.   Voortbrengen van een remsignaal voor het ontsteken van de remlichten

5.2.1.30.1.   Als de bestuurder het bedrijfsremsysteem in werking stelt, moeten door middel van een signaal de remlichten worden ontstoken.

5.2.1.30.2.   Voorschriften voor voertuigen met een continuremsysteem en/of een regeneratief remsysteem van categorie A die gebruikmaken van elektronische signalen om de eerste inwerkingstelling van het bedrijfsremsysteem te regelen

Vertraging via het regeneratieve en/of continuremsysteem
≤ 1,3 m/s2	> 1,3 m/s2
Mag het signaal genereren	Moet het signaal genereren

5.2.1.30.3.   Voor voertuigen met een ander dan het in punt 5.2.1.30.2 beschreven remsysteem kan het signaal worden gegenereerd bij inwerkingstelling van het continuremsysteem en/of regeneratieve remsysteem van categorie A, ongeacht de verkregen vertraging.

5.2.1.30.4.   Het signaal mag niet worden gegenereerd als de vertraging uitsluitend het gevolg is van de gewone remwerking van de motor.

5.2.1.30.5.   Bij inwerkingstelling van het bedrijfsremsysteem door „automatisch gestuurd remmen” moet bovenstaand signaal worden gegenereerd. Als de verkregen vertraging echter minder dan 0,7 m/s2 bedraagt, mag het signaal achterwege blijven (14).

5.2.1.30.6.   Bij inwerkingstelling van een deel van het bedrijfsremsysteem door middel van „selectief remmen” mag bovenstaand signaal niet worden gegenereerd (15).

5.2.1.30.7.   Op voertuigen met een elektrische bedieningsleiding moet het signaal door het motorvoertuig worden gegenereerd wanneer via de elektrische bedieningsleiding van de aanhangwagen het bericht „remlichten ontsteken” wordt ontvangen.

5.2.1.31.   Als het voertuig een voorziening heeft om de inwerkingstelling van de noodrem aan te geven, mag de activering en deactivering van het noodremsignaal door de inwerkingstelling van het bedrijfsremsysteem alleen worden gegenereerd als de volgende voorwaarden zijn vervuld (16):

5.2.1.31.1.

Het signaal mag niet worden geactiveerd wanneer de voertuigvertraging minder bedraagt dan de in de volgende tabel aangegeven waarden, maar het mag bij gelijk welke vertraging bij of hoger dan die waarden worden gegenereerd (de werkelijke waarde moet door de voertuigfabrikant worden aangegeven):   Het signaal mag niet worden geactiveerd bij minder dan N1 6 m/s2 M2, M3, N2 en N3 4 m/s2 Voor alle voertuigen moet het signaal uiterlijk worden gedeactiveerd wanneer de vertraging tot minder dan 2,5 m/s2 is gedaald;

5.2.1.31.2.

De volgende voorwaarden zijn eveneens toegestaan: a) het signaal mag worden gegenereerd op basis van een voorspelling van de voertuigvertraging aan de hand van de remvraag, met inachtneming van de in punt 5.2.1.31.1 aangegeven activerings- en deactiveringsdrempels; of b) het signaal mag worden geactiveerd als het bedrijfsremsysteem bij een snelheid boven 50 km/h in werking wordt gesteld en het antiblokkeersysteem volledige cycli uitvoert (zoals gedefinieerd in punt 2 van bijlage 13). Het signaal moet worden gedeactiveerd wanneer het antiblokkeersysteem geen volledige cycli meer uitvoert.

5.2.1.32.   Behoudens punt 12.3 moeten alle voertuigen van de volgende categorieën met een voertuigstabiliteitsfunctie worden uitgerust:

a)	M2, M3, N2  (17);

b)	N3  (17) met niet meer dan drie assen;

c)	N3  (17) met 4 assen, met een maximummassa van 25 t en een maximumwieldiametercode van 19,5.

Deze voertuigstabiliteitsfunctie moet een kantelbeveiliging en een richtingscontrole omvatten en voldoen aan de technische voorschriften van bijlage 21.

5.2.1.33.   Voertuigen van categorie N1 met niet meer dan 3 assen mogen met een voertuigstabiliteitsfunctie worden uitgerust. Indien deze functie is gemonteerd, moet zij een kantelbeveiliging en een richtingscontrole omvatten en voldoen aan de technische voorschriften van bijlage 21.

5.2.2.   Voertuigen van categorie O

5.2.2.1.   Aanhangwagens van categorie O1 hoeven niet met een bedrijfsremsysteem te zijn uitgerust; aanhangwagens van deze categorie die wel met een bedrijfsremsysteem zijn uitgerust, moeten echter voldoen aan dezelfde voorwaarden als aanhangwagens van categorie O2.

5.2.2.2.   Aanhangwagens van categorie O2 moeten met een bedrijfsremsysteem van het continue, halfcontinue of oplooptype zijn uitgerust. Het laatstgenoemde type is alleen toegestaan voor middenasaanhangwagens. Elektrische remsystemen volgens bijlage 14 zijn echter wel toegestaan.

5.2.2.3.   Aanhangwagens van de categorieën O3 en O4 moeten met een bedrijfsremsysteem van het continue of halfcontinue type zijn uitgerust.

5.2.2.4.   Het bedrijfsremsysteem:

5.2.2.4.1.

moet op alle wielen van het voertuig werken;

5.2.2.4.2.

moet de werking op passende wijze over de assen verdelen;

5.2.2.4.3.

moet in ten minste één van de drukluchtreservoirs op een geschikte, gemakkelijk bereikbare plaats een voorziening hebben voor het aftappen en ontluchten;

5.2.2.5.   De werking van het bedrijfsremsysteem moet ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig symmetrisch over de wielen van eenzelfde as zijn verdeeld. Compensatie en functies zoals antiblokkering die tot afwijkingen van deze symmetrische verdeling kunnen leiden, moeten worden aangegeven.

5.2.2.5.1.   Als een storing of defect in het remsysteem door de van de elektrische bedieningsoverbrenging wordt gecompenseerd, moet dit door middel van het aparte gele optische waarschuwingssignaal van punt 5.2.1.29.2 aan de bestuurder worden gemeld. Dit voorschrift geldt voor alle beladingstoestanden als de compensatie de volgende grenswaarden overschrijdt:

5.2.2.5.1.1.

een remdrukverschil aan de uiteinden van een as: a) van 25 % van de hoogste waarde, voor alle vertragingswaarden ≥ 2 m/s2, b) van 25 % van de nominale waarde voor 2 m/s2 bij een vertraging < 2 m/s2.

5.2.2.5.1.2.

een individuele compensatie op een as: a) van > 50 % van de nominale waarde voor vertragingswaarden ≥ 2 m/s2, b) van 50 % van de nominale waarde voor 2 m/s2 bij een vertraging < 2 m/s2.

5.2.2.5.2.   Voornoemde compensatie is slechts toegestaan als het voertuig bij de eerste keer remmen een snelheid van meer dan 10 km/h heeft.

5.2.2.6.   Storingen in de elektrische bedieningsoverbrenging mogen niet tot gevolg hebben dat de remmen tegen de wil van de bestuurder in werking worden gesteld.

5.2.2.7.   De voor de vereiste doeltreffendheid benodigde remvlakken moeten permanent verbonden zijn met de wielen, hetzij vast hetzij door middel van onderdelen die het niet kunnen begeven.

5.2.2.8.   Slijtage van de remmen moet door handmatige of automatische bijstelling eenvoudig kunnen worden gecompenseerd. Daarnaast moeten het bedieningsorgaan, de overbrengingsonderdelen en de remonderdelen een zodanige extra speling hebben en, indien nodig, in een zodanige gepaste mogelijkheid tot compensatie voorzien dat, nadat de remmen zijn warmgelopen of de voeringen een bepaalde mate van slijtage vertonen, een doeltreffende remwerking is gewaarborgd zonder dat bijstelling onmiddellijk nodig is.

5.2.2.8.1.   Voor de bedrijfsremmen moet de bijstelling bij slijtage automatisch zijn. De montage van automatische bijstelvoorzieningen is evenwel optioneel voor voertuigen van de categorieën O1 en O2. Bij remmen met automatische bijstelvoorziening moeten de wielen, na warmlopen gevolgd door afkoeling van de remmen, vrij kunnen draaien overeenkomstig punt 1.7.3 van bijlage 4 na uitvoering van de in diezelfde bijlage beschreven test van type I of III.

5.2.2.8.1.1.   Aanhangwagens van categorie O4 worden geacht te voldoen aan de voorschriften van punt 5.2.2.8.1 als zij voldoen aan de voorschriften van punt 1.7.3 van bijlage 4.

5.2.2.8.1.2.   Aanhangwagens van de categorieën O2 en O3 worden geacht te voldoen aan de voorschriften van punt 5.2.2.8.1 als zij voldoen aan de voorschriften van punt 1.7.3 (18) van bijlage 4.

5.2.2.8.2.   Controle van de slijtage van de wrijvingsonderdelen van de bedrijfsrem

5.2.2.8.2.1.   Het moet mogelijk zijn de remvoeringen van de bedrijfsrem eenvoudig van buiten of onder het voertuig op slijtage te controleren, zonder demontage van de wielen. Daartoe moet in gepaste inspectieopeningen of een andere oplossing worden voorzien. De controle moet met eenvoudig standaardgereedschap of gebruikelijke apparatuur voor de keuring van voertuigen kunnen worden uitgevoerd.

Het is ook toegestaan gebruik te maken van een display op de aanhangwagen dat aangeeft wanneer de remvoering aan vervanging toe is of van een sensor per wiel (dubbele wielen worden als één wiel beschouwd) die de bestuurder op zijn zitplaats waarschuwt wanneer de remvoering aan vervanging toe is. In het geval van een optische waarschuwing kan het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde gele waarschuwingssignaal worden gebruikt mits het voldoet aan de voorschriften van punt 5.2.1.29.6.

5.2.2.8.2.2.   De slijtage van het wrijvingsvlak van remschijven of remtrommels mag alleen worden beoordeeld door rechtstreekse meting van het onderdeel zelf of door controle van een van de indicatoren van remschijf- of remtrommelslijtage, waarvoor enig demontagewerk nodig kan zijn. De fabrikant van het voertuig moet daarom bij typegoedkeuring de volgende gegevens verstrekken:

a)	de wijze van beoordeling van de slijtage van de wrijvingsvlakken van trommels en schijven, met inbegrip van het benodigde demontagewerk en de desbetreffende gereedschappen en procedure;

b)	informatie over de maximaal aanvaardbare slijtage, dat wil zeggen de mate van slijtage waarbij vervanging noodzakelijk is.

Deze informatie moet vrijelijk beschikbaar zijn (bv. handleiding van het voertuig of elektronisch bestand).

5.2.2.9.   De remsystemen moeten zodanig zijn dat de bewegende aanhangwagen bij ontkoppeling automatisch tot stilstand wordt gebracht.

5.2.2.10.   Op iedere aanhangwagen met een verplicht bedrijfsremsysteem moet de werking van de parkeerrem ook na loskoppeling van het trekkende voertuig zijn gewaarborgd. Het parkeerremsysteem moet in werking kunnen worden gesteld door iemand die buiten het voertuig staat; bij aanhangwagens voor personenvervoer moet deze rem echter van binnen de aanhangwagen in werking kunnen worden gesteld.

5.2.2.11.   Indien de aanhangwagen is uitgerust met een voorziening om de pneumatische inwerkingstelling van een ander remsysteem dan het parkeerremsysteem uit te schakelen, moet eerstgenoemd systeem zodanig zijn ontworpen en gebouwd dat het uiterlijk op het moment dat de aanhangwagen opnieuw perslucht krijgt toegevoerd automatisch in de ruststand terugkeert.

5.2.2.12.   Aanhangwagens van de categorieën O3 en O4 moeten voldoen aan de voorwaarden van punt 5.2.1.18.4.2. In de bedieningsleiding moet achter de koppelingskop op een goed bereikbare plaats in een drukmeetpunt zijn voorzien.

5.2.2.12.1.   Voor aanhangwagens met een elektrische bedieningsleiding die elektrisch op een trekkend voertuig met een elektrische bedieningsleiding zijn aangesloten, kan de in punt 5.2.1.18.4.2 beschreven automatische remwerking achterwege blijven zolang er in de persluchtreservoirs van de aanhangwagen genoeg druk is om te voldoen aan de remvoorschriften van punt 3.3 van bijlage 4.

5.2.2.13.   Aanhangwagens van categorie O3 moeten zijn uitgerust met een antiblokkeersysteem volgens de voorschriften van bijlage 13. Aanhangwagens van categorie O4 moeten zijn uitgerust met een antiblokkeersysteem volgens de voorschriften voor categorie A van bijlage 13.

5.2.2.14.   Als de hulpuitrusting door het bedrijfsremsysteem van energie wordt voorzien, moet het bedrijfsremsysteem zodanig worden beveiligd dat de som van de remkrachten langs de omtrek van de wielen gelijk is aan ten minste 80 % van de in punt 3.1.2.1 van bijlage 4 voorgeschreven waarde voor de desbetreffende aanhangwagen. Aan dit voorschrift moet in elk van de volgende twee situaties worden voldaan:

tijdens het gebruik van de hulpuitrusting; en

bij breuk of lekkage van de hulpuitrusting, tenzij deze breuk of lekkage van invloed is op het in punt 6 van bijlage 10 bedoelde bedieningssignaal, in welk geval de prestatievoorschriften van dat punt van toepassing zijn.

5.2.2.14.1.   Aan bovenstaande voorschriften wordt geacht te zijn voldaan als de druk in de opslagvoorziening(en) van de bedrijfsrem wordt gehandhaafd op minstens 80 % van de vereiste druk in de bedieningsleiding of de daarmee overeenkomende digitale vraagwaarde volgens punt 3.1.2.2 van bijlage 4.

5.2.2.15.   Bijzondere aanvullende bepalingen voor bedrijfsremsystemen met elektrische bedieningsoverbrenging

5.2.2.15.1.   Eenmalig optredende tijdelijke storingen (< 40 ms) in de elektrische bedieningsoverbrenging (niet in de energievoorziening ervan), zoals niet doorgegeven signalen of datafouten, mogen de werking van de bedrijfsrem niet merkbaar beïnvloeden.

5.2.2.15.2.   Bij een storing in de elektrische bedieningsoverbrenging (19) (bv. breuk of los contact) moet de remwerking op ten minste 30 % van de voor het bedrijfsremsysteem van de desbetreffende aanhangwagen voorgeschreven waarde worden gehandhaafd. Voor aanhangwagens die overeenkomstig punt 5.1.3.1.3 uitsluitend via een elektrische bedieningsleiding elektrisch zijn verbonden, die voldoen aan punt 5.2.1.18.4.2 en waarvan de prestaties beantwoorden aan punt 3.3 van bijlage 4, kan worden volstaan met het inroepen van punt 5.2.1.27.10, als het niet meer mogelijk is een remwerking van ten minste 30 % van de voor het bedrijfsremsysteem van de aanhangwagen voorgeschreven waarde te waarborgen, door hetzij de verzending van het signaal „remverzoek toevoerleiding” via het datacommunicatiegedeelte van de elektrische bedieningsleiding hetzij de continue afwezigheid van deze datacommunicatie.

5.2.2.15.2.1.   Storingen in de elektrische bedieningsoverbrenging van de aanhangwagen die gevolgen hebben voor de functie en werking van systemen waarop dit reglement betrekking heeft, en storingen in de energievoorziening via de connector volgens ISO 7638-2003 (20) moeten aan de bestuurder worden gemeld door middel van het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde afzonderlijke waarschuwingssignaal via pool 5 van voornoemde elektrische connector (20). Daarnaast moeten aanhangwagens met een elektrische bedieningsleiding die elektrisch op een trekkend voertuig met een elektrische bedieningsleiding zijn aangesloten, als de voorgeschreven bedrijfsremwerking van de aanhangwagen niet meer kan worden gewaarborgd, via het datacommunicatiegedeelte van de elektrische bedieningsleiding de storingsinformatie voor activering van het rode waarschuwingssignaal van punt 5.2.1.29.2.1 verstrekken.

5.2.2.16.   Als de opgeslagen energie in een onderdeel van het bedrijfsremsysteem van een aanhangwagen met een elektrische bedieningsleiding die elektrisch op een trekkend voertuig met een elektronische bedieningsleiding is aangesloten, tot onder de volgens punt 5.2.2.16.1 bepaalde waarde daalt, moet dit aan de bestuurder van het trekkende voertuig worden gemeld. De waarschuwing wordt door middel van het rode signaal van punt 5.2.1.29.2.1 gegeven en de aanhangwagen zendt de storingsinformatie via het datacommunicatiegedeelte van de elektrische bedieningsleiding. Het aparte gele waarschuwingssignaal van punt 5.2.1.29.2 wordt eveneens geactiveerd via pool 5 van de elektrische connector volgens ISO 7638:2003 (21), en wel om de bestuurder erop te wijzen dat het lage energieniveau de aanhangwagen betreft.

5.2.2.16.1.   De in punt 5.2.2.16 bedoelde lage energiewaarde is die waarde waarbij het, zonder bijvulling van het reservoir en ongeacht de beladingstoestand van de aanhangwagen, niet mogelijk is, nadat het bedieningsorgaan van het bedrijfsremsysteem viermaal achtereen volledig is ingedrukt, bij de vijfde maal ten minste 50 % van de voorgeschreven bedrijfsremwerking van de aanhangwagen te verkrijgen.

5.2.2.17.   Aanhangwagens met een elektrische bedieningsleiding en aanhangwagens van de categorieën O3 en O4 met een antiblokkeersysteem moeten voor de elektrische bedieningsoverbrenging met een van beide of met beide volgende connectoren zijn uitgerust:

a)	een speciale elektrische connector volgens ISO 7638:2003 (21) voor het remsysteem en/of antiblokkeersysteem (22);

b)	een automatische connector die voldoet aan de voorschriften van bijlage 22.

De bij dit reglement voor de aanhangwagen voorgeschreven waarschuwingssignalen voor storingen moeten via voornoemde connectoren worden geactiveerd. Aanhangwagens moeten wat de verzending van waarschuwingssignalen voor het melden van storingen betreft, voldoen aan dezelfde toepasselijke voorschriften als die welke voor motorvoertuigen in de punten 5.2.1.29.4, 5.2.1.29.5 en 5.2.1.29.6 worden beschreven.

Op aanhangwagens met een connector volgens ISO 7638:2003 zoals hiervoor gedefinieerd, moet met een onuitwisbare markering zijn aangeduid wat de functionaliteit van het remsysteem is wanneer deze connector is aangesloten, respectievelijk niet is aangesloten (23).

De markering moet worden aangebracht op een plaats die zichtbaar is wanneer de pneumatische en elektrische interfaceverbindingen worden gemaakt.

5.2.2.17.1.   Aanhangwagens die met een voertuigstabiliteitsfunctie zoals gedefinieerd in punt 2.34 zijn uitgerust, moeten storingen of defecten in de stabiliteitsfunctie van de aanhangwagen via pool 5 van de connector volgens ISO 7638:2003 aangeven met het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde aparte gele waarschuwingssignaal.

Het waarschuwingssignaal moet continu branden zolang de storingen of defecten voortduren en de contact-/startschakelaar zich in de stand „ON” bevindt.

5.2.2.17.2.   Het is toegestaan het remsysteem aan te sluiten op een extra energiebron naast die welke beschikbaar is via voornoemde connector volgens ISO 7638:2003. Als een extra energiebron aanwezig is, moet worden voldaan aan de volgende voorwaarden:

a)	in alle gevallen is de voeding via de connector volgens ISO 7638:2003 de primaire bron van het remsysteem, ongeacht een eventuele aangesloten aanvullende voeding. De aanvullende voeding is bedoeld om dienst te doen als back-up bij een storing van de voeding via de aansluiting volgens ISO 7638:2003;

b)	zij mag de werking van het remsysteem onder normale omstandigheden of bij een storing niet nadelig beïnvloeden;

c)	bij een storing van de stroomvoorziening via de aansluiting volgens ISO 7638:2003 mag het remsysteem niet zodanig veel energie verbruiken dat het maximale beschikbare vermogen via de aanvullende voeding wordt overschreden;

d)	op de aanhangwagen mag geen markering of label worden aangebracht om de aanwezigheid van een aanvullende voeding aan te geven;

e)	de aanhangwagen mag niet zijn uitgerust met een voorziening die een foutsignaal geeft bij een storing in het remsysteem van de aanhangwagen wanneer het remsysteem uit de aanvullende energiebron wordt gevoed;

f)	als er een aanvullende energiebron is, moet het mogelijk zijn de werking van het remsysteem op deze voeding te verifiëren;

g)	bij een storing in de elektrische energievoorziening via de connector volgens ISO 7638:2003 zijn de voorschriften van punt 5.2.2.15.2.1 van dit reglement en van punt 4.1 van bijlage 13 voor de melding van storingen van toepassing, ongeacht de werking van het remsysteem op de aanvullende voeding.

5.2.2.18.   Als de voeding via de connector volgens ISO 7638:2003 wordt gebruikt voor de in punt 5.1.3.6 beschreven functies, heeft het remsysteem altijd prioriteit en moet het tegen overbelasting buiten het remsysteem worden beveiligd. Deze beveiliging moet een functie van het remsysteem zijn.

5.2.2.19.   Bij een storing in een van de bedieningsleidingen tussen twee voertuigen die volgens punt 5.1.3.1.2 zijn uitgerust, moet de aanhangwagen de niet door de storing getroffen bedieningsleiding gebruiken om automatisch de in punt 3.1 van bijlage 4 voorgeschreven remwerking te waarborgen.

5.2.2.20.   Bij een daling van de voedingsspanning van de aanhangwagen tot beneden de waarde waaronder volgens de fabrikant de voorgeschreven werking van de bedrijfsrem niet meer kan worden gegarandeerd, moet het in punt 5.2.1.29.2 bedoelde aparte gele waarschuwingssignaal via pool 5 van de connector volgens ISO 7638:2003 (24) worden geactiveerd. Daarnaast moeten aanhangwagens met een elektrische bedieningsleiding die op een trekkend voertuig met een elektrische bedieningsleiding elektrisch zijn aangesloten, via het datacommunicatiegedeelte van de elektrische bedieningsleiding de storingsinformatie voor activering van het rode waarschuwingssignaal van punt 5.2.1.29.2.1 verstrekken.

5.2.2.21.   Naast de voorschriften van de punten 5.2.1.18.4.2 en 5.2.1.21 mogen de remmen van de aanhangwagen ook automatisch in werking treden als het remsysteem van de aanhangwagen dit naar aanleiding van aan boord gegenereerde informatie zelf in gang zet.

5.2.2.22.   Inwerkingstelling van het bedrijfsremsysteem

5.2.2.22.1.   Een aanhangwagen met een elektrische bedieningsleiding moet het bericht „remlichten ontsteken” via de elektrische bedieningsleiding verzenden wanneer het remsysteem van de aanhangwagen tijdens door de aanhangwagen in gang gezet „automatisch gestuurd remmen” in werking wordt gesteld. Als de verkregen vertraging echter minder dan 0,7 m/s2 bedraagt, mag het signaal achterwege blijven (25).

5.2.2.22.2.   Een aanhangwagen met een elektrische bedieningsleiding mag het bericht „remlichten ontsteken” tijdens door de aanhangwagen in gang gezet „selectief remmen” niet via de elektrische bedieningsleiding verzenden (26).

5.2.2.23.   Behoudens punt 12.3 moeten alle voertuigen van de categorieën O3 en O4  (27) met niet meer dan 3 assen en met luchtvering, met een voertuigstabiliteitsfunctie worden uitgerust. Deze functie moet ten minste een kantelbeveiliging omvatten en aan de technische voorschriften van bijlage 21 voldoen.

6.   TESTS

De remtests die de voor goedkeuring ter beschikking gestelde voertuigen moeten ondergaan, en de vereiste remwerking worden beschreven in bijlage 4.

7.   WIJZIGING VAN HET VOERTUIGTYPE OF HET REMSYSTEEM EN UITBREIDING VAN DE GOEDKEURING

7.1.   Elke wijziging van het voertuigtype of van het remsysteem wat de in bijlage 2 beschreven kenmerken betreft, moet worden meegedeeld aan de typegoedkeuringsinstantie die het voertuigtype heeft goedgekeurd. Die instantie kan dan:

7.1.1.   oordelen dat de wijzigingen waarschijnlijk geen noemenswaardig nadelig effect zullen hebben en dat het voertuig in ieder geval nog steeds aan de voorschriften voldoet, of

7.1.2.

de voor de uitvoering van de tests verantwoordelijke technische dienst om een aanvullend testrapport verzoeken.

7.2.	De bevestiging of weigering van de goedkeuring, met vermelding van de wijzigingen, moet volgens de procedure van punt 4.3 worden meegedeeld aan de overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen.

7.3.   De typegoedkeuringsinstantie die de goedkeuring uitbreidt, moet aan elk mededelingenformulier dat voor een dergelijke uitbreiding wordt opgesteld, een volgnummer toekennen en de andere partijen bij de Overeenkomst van 1958 daarvan in kennis stellen door middel van een mededelingenformulier volgens het model in bijlage 2.

8.   CONFORMITEIT VAN DE PRODUCTIE

8.1.   Een krachtens dit reglement goedgekeurd voertuig moet zo worden gebouwd dat het conform is met het goedgekeurde type door te voldoen aan de voorschriften van punt 5.

8.2.   Om na te gaan of aan de voorschriften van punt 8.1 is voldaan, moeten passende controles van de productie worden uitgevoerd.

8.3.   De houder van de goedkeuring moet met name:

8.3.1.

zorgen voor procedures voor een doeltreffende controle van de kwaliteit van de producten;

8.3.2.

toegang hebben tot de vereiste apparatuur om de conformiteit met elk goedgekeurd type te controleren;

8.3.3.

ervoor zorgen dat de testresultaten worden geregistreerd en dat de bijgevoegde documenten beschikbaar blijven gedurende een periode die in overleg met de typegoedkeuringsinstantie moet worden vastgesteld;

8.3.4.

de resultaten van elk type test analyseren om de stabiliteit van de productkenmerken, rekening houdend met de bij industriële productie toegestane variaties, te verifiëren en te garanderen;

8.3.5.

toezien op de uitvoering van de in dit reglement voorgeschreven tests, of enkele daarvan, voor elk producttype;

8.3.6.

ervoor zorgen dat, als bij het desbetreffende type test monsters of testobjecten niet conform blijken te zijn, er nieuwe monsters worden genomen en een nieuwe test wordt uitgevoerd. Alle nodige stappen moeten worden genomen om de conformiteit van de desbetreffende productie te herstellen.

8.4.   De typegoedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring heeft verleend, kan op elk tijdstip de in elke productie-eenheid toegepaste conformiteitscontrolemethoden verifiëren.

8.4.1.   Bij elke inspectie moeten de tijdens de tests en productiecontroles geregistreerde gegevens aan de bezoekende inspecteur worden verstrekt.

8.4.2.   De inspecteur mag willekeurig monsters nemen die in het laboratorium van de fabrikant zullen worden getest. Het minimumaantal monsters kan worden bepaald op basis van de resultaten van de verificatie door de fabrikant zelf.

8.4.3.   Wanneer het kwaliteitsniveau onbevredigend lijkt of wanneer het nodig blijkt de geldigheid van de volgens punt 8.4.2 uitgevoerde tests te verifiëren, neemt de inspecteur monsters die moeten worden toegezonden aan de technische dienst die de typegoedkeuringstests heeft verricht.

8.4.4.   De typegoedkeuringsinstantie mag alle in dit reglement voorgeschreven tests uitvoeren.

8.4.5.   Normaliter moet de typegoedkeuringsinstantie om de twee jaar een inspectie uitvoeren. Indien de resultaten van een van deze inspecties onbevredigend zijn, moet de typegoedkeuringsinstantie ervoor zorgen dat alle nodige maatregelen worden genomen om de conformiteit van de productie zo snel mogelijk te herstellen.

9.   SANCTIES BIJ NON-CONFORMITEIT VAN DE PRODUCTIE

9.1.   De krachtens dit reglement voor een voertuigtype verleende goedkeuring kan worden ingetrokken indien niet aan de voorschriften van punt 8.1 is voldaan.

9.2.   Als een overeenkomstsluitende partij die dit reglement toepast een eerder door haar verleende goedkeuring intrekt, stelt zij de andere overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen daarvan onmiddellijk in kennis door middel van een mededelingenformulier volgens het model in bijlage 2.

10.   DEFINITIEVE STOPZETTING VAN DE PRODUCTIE

Indien de houder van de goedkeuring de productie van een krachtens dit reglement goedgekeurd voertuigtype definitief stopzet, moet hij de typegoedkeuringsinstantie die de goedkeuring heeft verleend, daarvan in kennis stellen. Zodra deze instantie de desbetreffende kennisgeving heeft ontvangen, moet zij de andere overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, daarvan in kennis stellen door middel van een mededelingenformulier volgens het model in bijlage 2.

11.   NAAM EN ADRES VAN DE TECHNISCHE DIENSTEN DIE DE GOEDKEURINGSTESTS UITVOEREN, EN VAN DE TYPEGOEDKEURINGSINSTANTIES

De overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, moeten het secretariaat van de Verenigde Naties de naam en het adres meedelen van de technische diensten die voor de uitvoering van de goedkeuringstests verantwoordelijk zijn, en van de typegoedkeuringsinstanties die goedkeuring verlenen en waaraan de in andere landen afgegeven certificaten betreffende de goedkeuring of de uitbreiding, weigering of intrekking van de goedkeuring moeten worden toegezonden.

12.   OVERGANGSBEPALINGEN

12.1.   Vanaf de officiële datum van inwerkingtreding van wijzigingenreeks 11 (11 juli 2008) mag geen enkele overeenkomstsluitende partij die dit reglement toepast, weigeren typegoedkeuringen te verlenen of te aanvaarden krachtens dit reglement zoals gewijzigd bij wijzigingenreeks 11.

12.2.   De overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, mogen alleen goedkeuringen verlenen als het goed te keuren voertuigtype voldoet aan de voorschriften van dit reglement zoals gewijzigd bij wijzigingenreeks 11.

Onverminderd bovenstaande voorschriften is de naleving van de voorschriften van supplement 7 op wijzigingenreeks 11 niet vereist voor alle nieuwe typegoedkeuringen vóór 28 oktober 2014.

12.3.   Vanaf de toepassingsdata in de volgende tabel voor wijzigingenreeks 11 van dit reglement mogen de overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, niet worden verplicht een voertuigtype te aanvaarden dat krachtens wijzigingenreeks 10 van dit reglement is goedgekeurd.

Voertuigcategorie		Toepassingsdatum (vanaf de datum van inwerkingtreding van wijzigingenreeks 11, 11 juli 2008)
Voertuigen die door de punten 5.2.1.32 en 5.2.2.23, inclusief de voetnoten, niet van de stabiliteitscontrolevoorschriften zijn vrijgesteld	M2	84 maanden (11 juli 2015)
	M3 (klasse III)	36 maanden (11 juli 2011)
	M3 < 16 ton (pneumatische overbrenging)	48 maanden (11 juli 2012)
	M3 (klassen II en B) (hydraulische overbrenging)	84 maanden (11 juli 2015)
	M3 (klasse III) (hydraulische overbrenging)	84 maanden (11 juli 2015)
	M3 (klasse III) (pneumatische bedieningsoverbrenging en hydraulische energieoverbrenging)	96 maanden (11 juli 2016)
	M3 (klasse II) (pneumatische bedieningsoverbrenging en hydraulische energieoverbrenging)	96 maanden (11 juli 2016)
	M3 (andere dan de bovenstaande)	48 maanden (11 juli 2012)
	N2 (hydraulische overbrenging)	84 maanden (11 juli 2015)
	N2 (pneumatische bedieningsoverbrenging en hydraulische energieoverbrenging)	96 maanden (11 juli 2016)
	N2 (andere dan de bovenstaande)	72 maanden (11 juli 2014)
	N3 (2-assige trekkers voor opleggers)	36 maanden (11 juli 2011)
	N3 (2-assige trekkers voor opleggers met pneumatische bedieningsoverbrenging (ABS))	60 maanden (11 juli 2013)
	N3 (3-assers met elektrische bedieningsoverbrenging (EBS))	60 maanden (11 juli 2013)
	N3 (2- en 3-assers met pneumatische bedieningsoverbrenging (ABS))	72 maanden (11 juli 2014)
	N3 (andere dan de bovenstaande)	48 maanden (11 juli 2013)
	O3 (gecombineerde asbelasting tussen 3,5 en 7,5 ton)	72 maanden (11 juli 2014)
	O3 (andere dan de bovenstaande)	60 maanden (11 juli 2013)
	O4	36 maanden (11 juli 2011)
Voertuigen van de categorieën M, N en O die door de punten 5.2.1.32 en 5.2.2.23, inclusief de voetnoten, van de stabiliteitscontrolevoorschriften maar niet van de andere voorschriften van wijzigingenreeks 11 zijn vrijgesteld		24 oktober 2016

12.4.   Onverminderd de bepalingen van punt 12.3 mag tot 24 oktober 2016 geen enkele overeenkomstsluitende partij die dit reglement toepast, weigeren een voertuigtypegoedkeuring te aanvaarden die niet voldoet aan de voorschriften van supplement 2 op wijzigingenreeks 11 van dit reglement.

12.5.   De overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, mogen niet weigeren om voor bestaande typen uitbreidingen toe te staan van typegoedkeuringen die zijn verleend op basis van de voorschriften die bij de oorspronkelijke goedkeuring bestonden.

12.6.   Onverminderd bovenstaande overgangsbepalingen zijn overeenkomstsluitende partijen waarvoor de toepassing van dit reglement na de inwerkingtreding van de recentste wijzigingenreeks van kracht wordt, niet verplicht goedkeuringen te aanvaarden die krachtens eerdere wijzigingenreeksen van dit reglement zijn verleend.

12.7.   Vanaf 24 maanden na de datum van inwerkingtreding van supplement 12 op wijzigingenreeks 11 verlenen de overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, alleen typegoedkeuringen voor voertuigtypen als het goed te keuren voertuigtype voldoet aan de voorschriften van dit reglement zoals gewijzigd bij supplement 12 op wijzigingenreeks 11.

---

(1)  Zoals gedefinieerd in de Geconsolideerde resolutie betreffende de constructie van voertuigen (R.E.3), document ECE/TRANS/WP.29/78/Rev.3, punt 2 — www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29resolutions.html

(2)  Overeenkomstig de toepassingsdata vermeld in punt 12 van dit reglement zijn de remvoorschriften voor voertuigen van categorie M1 uitsluitend opgenomen in Reglement nr. 13-H. Voor voertuigen van categorie N1 moeten overeenkomstsluitende partijen die zowel Reglement nr. 13-H als dit reglement ondertekenen, goedkeuringen volgens beide reglementen erkennen.

(3)  De nummers van de partijen bij de Overeenkomst van 1958 zijn opgenomen in bijlage 3 bij de Geconsolideerde resolutie betreffende de constructie van voertuigen (R.E.3), document ECE/TRANS/WP.29/78/Rev. 3, bijlage 3 — www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29resolutions.html

(4)  Verbindingen tussen motorvoertuigen en aanhangwagens volgens punt 5.1.3.1.3 worden pas toegestaan nadat overeenstemming is bereikt over uniforme technische normen die de compatibiliteit en veiligheid waarborgen.

(5)  Niet van toepassing op aanhangwagens.

(6)  Niet van toepassing op voertuigen met elektronisch geregelde remsystemen.

(7)  Indien anders dan minimale inschakeldruk.

(8)  Alleen van toepassing op aanhangwagens.

(9)  In verband met periodieke technische keuring kan het nodig zijn de minimumwaarden van de vertragingsfactor die voor het gehele voertuig zijn vastgelegd, aan nationale of internationale gebruiksvoorschriften aan te passen.

(10)  De typegoedkeuringsinstantie die de goedkeuring moet verlenen, moet het recht hebben om het bedrijfsremsysteem aan aanvullende voertuigtestprocedures te onderwerpen.

(11)  Naargelang de toepassing kan de connector volgens ISO 7638:2003 voor 5-polige en 7-polige aansluitingen worden gebruikt.

(12)  Zolang er nog geen eenvormige testprocedures zijn vastgesteld moet de fabrikant de technische dienst voorzien van een analyse van de mogelijke storingen in de overbrenging van de bediening en de gevolgen daarvan. De technische dienst en de fabrikant van het voertuig moeten over deze informatie overleg voeren en afspraken maken.

(13)  Naargelang de toepassing kan de connector volgens ISO 7638:2003 voor 5-polige en 7-polige aansluitingen worden gebruikt.

(14)  Bij de typegoedkeuring moet de naleving van dit voorschrift door de voertuigfabrikant worden bevestigd.

(15)  Tijdens „selectief remmen” mag de functie op „automatisch gestuurd remmen” overschakelen.

(16)  Bij de typegoedkeuring moet de naleving van dit voorschrift door de voertuigfabrikant worden bevestigd.

(17)  Dit voorschrift geldt niet voor terreinvoertuigen, voertuigen voor speciale doeleinden (bv. mobiele installaties waarvoor geen standaardvoertuigchassis wordt gebruikt, zoals mobiele kranen; hydrostatisch aangedreven voertuigen waarbij het hydraulische rijsysteem ook voor het remmen en voor aanvullende functies wordt gebruikt; voertuigen van categorie N2 die alle volgende kenmerken bezitten: een brutovoertuigmassa tussen 3,5 en 7,5 ton, een niet-standaard laagframechassis, meer dan 2 assen en hydraulische overbrenging), voertuigen van de categorieën M2 en M3, klasse I, klasse A en gelede voertuigen, en trekkers van categorie N2 voor opleggers met een brutovoertuigmassa tussen 3,5 en 7,5 ton.

(18)  Zolang er geen uniforme technische bepalingen voor een juiste beoordeling van de functie van automatische rembijstelvoorzieningen zijn overeengekomen, wordt een aanhangwagen geacht te voldoen aan het voorschrift betreffende het niet aanlopen van de rem wanneer tijdens alle voor de aanhangwagen voorgeschreven tests wordt geconstateerd dat de remmen niet aanlopen.

(19)  Zolang er nog geen eenvormige testprocedures zijn vastgesteld moet de fabrikant de technische dienst voorzien van een analyse van mogelijke storingen in de overbrenging van de bediening en de gevolgen daarvan. De technische dienst en de fabrikant van het voertuig moeten over deze informatie overleg voeren en afspraken maken.

(20)  Naargelang de toepassing kan de connector volgens ISO 7638:2003 voor 5-polige en 7-polige aansluitingen worden gebruikt.

(21)  Naargelang de toepassing kan de connector volgens ISO 7638:2003 voor 5-polige en 7-polige aansluitingen worden gebruikt.

(22)  De geleiders mogen een kleinere dwarsdoorsnede hebben dan volgens ISO 7638:2003 indien de aanhangwagen zelf een onafhankelijke smeltveiligheid heeft. De nominale waarde van de smeltveiligheid moet waarborgen dat het stroombereik van de geleiders niet wordt overschreden. Deze afwijking geldt niet voor aanhangwagens die een andere aanhangwagen kunnen trekken;

(23)  Bij een aanhangwagen die met zowel een connector volgens ISO 7638 als een automatische connector is uitgerust, moet de markering aangeven dat eerstgenoemde connector niet mag worden aangesloten wanneer een automatische connector wordt gebruikt.

(24)  Naargelang de toepassing kan de connector volgens ISO 7638:2003 voor 5-polige en 7-polige aansluitingen worden gebruikt.

(25)  Bij de typegoedkeuring moet de naleving van dit voorschrift door de voertuigfabrikant worden bevestigd.

(26)  Tijdens „selectief remmen” mag de functie op „automatisch gestuurd remmen” overschakelen.

(27)  Dit voorschrift geldt niet voor aanhangwagens voor het vervoer van uitzonderlijke ladingen en aanhangwagens met ruimten voor staande passagiers.

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---