MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

De voordelen van de digitale EU-covidcertificaten ten volle benutten:

Het vrije verkeer van burgers en het herstel van de luchtvaartsector ondersteunen aan de hand van richtsnoeren en aanbevelingen voor de EU-lidstaten

(2021/C 313/02)

1.   Inleiding

Het digitaal EU-covidcertificaat (1) (EU-DCC) is sinds 1 juli 2021 van toepassing in alle lidstaten van de Europese Unie. Er is met succes een digitaal EU-systeem uitgerold voor de kosteloze afgifte, verificatie en aanvaarding van certificaten die een bewijs vormen van vaccinatie, een negatief resultaat van een SARS-CoV-2-test of herstel van COVID-19. De Europese Commissie, het Europees Parlement, de Raad en de nationale autoriteiten hebben samen een gloednieuw systeem opgezet om het vrije verkeer binnen de Unie te helpen herstellen en hebben dat systeem in een recordtijd operationeel gemaakt. Samen met de succesvolle vaccinatiecampagne, die een mijlpaal vormt in de strijd tegen de pandemie, zal het EU-DCC een significant positief effect hebben op het dagelijks leven van burgers en inwoners van de EU. Dit wordt aangevuld met andere initiatieven die burgers helpen om hun recht op vrij verkeer uit te oefenen, zoals de gemeenschappelijke benadering van COVID-19-beperkingen op het gebied van het vrije verkeer die is overeengekomen in Aanbeveling (EU) 2020/1475 van de Raad (2) en de daarbij opgestelde wekelijkse “verkeerslichtkaart” van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (3), het informatieplatform Re-open EU (4) en het Europees COVID-19-veiligheidslabel voor toeristische ondernemingen (5).

Er zijn amper vier maanden verstreken tussen de presentatie van het wetgevingsvoorstel door de Europese Commissie en de operationalisering van het EU-DCC, wat opnieuw de werkelijke toegevoegde waarde van Europese samenwerking aantoont. Dat was mogelijk dankzij de inzet en toewijding van de EU-wetgevers en technische deskundigen op Europees en nationaal niveau, in elke lidstaat en in het bedrijfsleven. Ook het gebruik van het EU-DCC zorgt voor nieuwe records: er zijn al meer dan 270 miljoen digitale certificaten afgegeven, waaruit de grote belangstelling voor het gebruik van het EU-DCC blijkt. De certificaten zijn al in meer dan dertig landen interoperabel. De overkoepelende doelstelling om de uitoefening van het recht op vrij verkeer binnen de Unie tijdens de COVID-19-pandemie te faciliteren, zoals vastgesteld in de verordeningen betreffende het EU-DCC, is dankzij de operationalisering van het EU-DCC bijna bereikt.

Het EU-DCC komt er op een moment dat bijna twee derde van de volwassen bevolking van de Unie ten minste één dosis van een COVID-19-vaccin heeft gekregen en de Unie genoeg vaccindoses heeft ontvangen om haar doelstelling te halen om vóór het einde van de zomer van 2021 ten minste 70 % van de volwassen bevolking volledig te vaccineren.

Luchtverkeer is een van de eerste sectoren waar het EU-DCC op grote schaal wordt gebruikt. Begin juli 2021 was het luchtverkeer met 20 % toegenomen; het zal naar verwachting stijgen tot meer dan 60 % van het verkeersniveau van juli 2019 (6). Het luchtverkeer blijft tijdens de zomer gestaag toenemen naarmate burgers en inwoners van de EU opnieuw gebruik willen maken van hun vrijheid van verkeer voor vakantie, een bezoek aan vrienden en familieleden of hun werk. De reis- en toerismesector zal naar verwachting veel baat hebben bij de invoering van het EU-DCC. Het snel groeiende vliegverkeer getuigt van het potentieel van het EU-DCC om het herstel te versterken en de pandemie onder controle te houden. Tegelijk is het door de toename van het aantal vliegtuigpassagiers noodzakelijk dat alle betrokken actoren een naadloze toepassing waarborgen, met name van de verificatie van certificaten. Zoals hieronder wordt uiteengezet, is uit een enquête van de Commissie gebleken dat er momenteel 15 verschillende verificatiecombinaties bestaan en dat dubbel werk kan worden vermeden. Zoals wordt vermeld in het COVID-19-gezondheidsprotocol voor de luchtvaart van het EASA en het ECDC, is er geen medische reden om het certificaat later tijdens de reis extra te controleren als dat vóór het vertrek op betrouwbare wijze is gebeurd. Een gecoördineerde aanpak zou helpen om potentiële druk op de luchtvaart te vermijden en de voordelen van het EU-DCC ten volle te benutten, in termen van zowel het gezondheidsbeleid als het gemak en de gezondheid van individuele reizigers.

Er is nog altijd weinig vliegverkeer van en naar derde landen. Hoewel het EU-DCC voornamelijk is ontwikkeld om reizen binnen de Unie te vergemakkelijken, kan het de mondiale norm worden voor internationale reizen. Het systeem is vanaf het begin ontworpen als een open-source-oplossing om bij te dragen tot de gezamenlijke bestrijding van de pandemie.

Alle partners in de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland zijn al in het EU-DCC-systeem opgenomen (7). Zoals in de verordening is bepaald, is de Commissie ook actief betrokken bij multilaterale werkzaamheden op het gebied van digitale certificaten, met name met de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), om strenge normen en interoperabiliteit te waarborgen. Daarnaast hebben veel internationale partners de EU bilateraal benaderd om meer over het EU-DCC-systeem te weten te komen. Alle technische specificaties zijn openbaar (8) en de Europese Commissie werkt reeds samen met internationale partners die een beveiligd verificatiesysteem voor digitale COVID-19-certificaten willen invoeren en belangstelling hebben in het EU-DCC-systeem.

2.   Verificatie van het EU-DCC voor vliegreizen

Het doel van het digitaal EU-covidcertificaat is de uitoefening van het recht op vrij verkeer (9) tijdens de COVID-19-pandemie te faciliteren. Het biedt de lidstaten een betrouwbaar instrument om na te gaan of de beperkingen op het vrije verkeer die zijn ingevoerd naar aanleiding van de COVID-19-pandemie (10), worden nageleefd.

Betrouwbare verificatie is een belangrijk element van het EU-DCC. De EU-lidstaten beslissen binnen het bij Verordening (EU) 2021/953 (11) vastgestelde kader of, wanneer en hoe een EU-DCC moet worden geverifieerd. Een gecoördineerde aanpak zou tot de vereenvoudiging van dat proces kunnen bijdragen. De EU-lidstaten verrichten die verificatie op een aantal verschillende manieren voor de toepassing van bepaalde volksgezondheidsmaatregelen, zoals inreisvoorschriften voor grensoverschrijdende reizen. Volgens artikel 3, lid 9, van Verordening (EU) 2021/953 moeten exploitanten van grensoverschrijdende vervoersdiensten die zijn aangewezen om de verificatie uit te voeren, waarborgen dat de verificatie van het EU-DCC waar nodig is geïntegreerd in de werking van grensoverschrijdende vervoersinfrastructuur zoals luchthavens, havens en trein- en busstations.

Het is van het grootste belang dat de lidstaten burgers en exploitanten snel informeren over de maatregelen die zij hebben getroffen om reisbeperkingen op te heffen of in te voeren. De lidstaten in e-gezondheidsnetwerk hebben met steun van de Commissie overeenstemming bereikt over een reeks richtsnoeren (12) voor de codificatie van validatieregels die aanzienlijk tot het verificatieproces zouden bijdragen.

Samen met de verplichting om de door de EU-lidstaten ingevoerde passenger locator forms (PLF) te gebruiken, is de digitale verificatie van digitale certificaten bedoeld om knelpunten te vermijden en mogelijke wachtrijen en wachttijden op luchthavens, met name tijdens piekuren, te beperken. Wachtrijen moeten worden vermeden om het risico op COVID-19-infectie te beperken. De specifieke wijze en timing van de verificatie zullen een invloed hebben op de mate waarin knelpunten worden vermeden. Tot dusver hebben luchthavens en luchtvaartmaatschappijen stappen ondernomen om de toenemende passagiersstroom te verwerken, bijvoorbeeld door gesloten terminals te heropenen en door het aantal personeelsleden in check-in- of informatiebalies van luchtvaartmaatschappijen te verhogen. De eerste stijging van het aantal passagiers kon zo worden opgevangen, maar het valt te verwachten dat de capaciteit later deze zomer ontoereikend zal zijn. Luchthavens die in 2019 al overbelast waren, zullen hun capaciteitslimiet waarschijnlijk bereiken bij 50 à 60 % van het verkeersniveau van 2019. Hoewel de situatie nog niet tot grote congestie heeft geleid, bedraagt het passagiersverkeer op de luchthavens in de EU begin juli 2021 al ongeveer 45 % van het niveau van 2019. Door een vlotte, ononderbroken passagierservaring zullen de exploitanten opgewassen zijn tegen de toename van het passagiersverkeer in de komende weken.

Aangezien in sommige EU-lidstaten de digitale EU-covidcertificaten worden gecontroleerd door de luchtvaartmaatschappijen, is het belangrijk dat zij de nodige verificatiesoftware krijgen. Volgens een recente enquête van Airports Council International Europe (ACI Europe) zijn de toename van het aantal controles (64 %) en de verificatie op luchthaventerreinen (54 %) de belangrijkste problemen waarmee exploitanten te maken krijgen. In dezelfde enquête verklaarde 82 % van de exploitanten dat de digitale EU-covidcertificaten niet voor vertrek buiten de luchthaven worden gecontroleerd (13). In sommige EU-lidstaten verschillen bepaalde regels nog altijd van de EU-breed aangenomen richtsnoeren van het e-gezondheidsnetwerk.

Uit een enquête onder de EU-lidstaten over de wijze waarop het EU-DCC voor vliegreizen wordt gecontroleerd, is gebleken dat het verificatieproces momenteel op 15 verschillende wijzen wordt georganiseerd. Sommige EU-lidstaten hebben bijvoorbeeld besloten de verantwoordelijkheid voor de verificatie van het EU-DCC over te dragen aan de luchthavens, terwijl andere die verplichting hebben opgelegd aan de luchtvaartmaatschappijen, en sommige aan beide. Veel EU-lidstaten hebben er ook voor gekozen om het EU-DCC van aankomende passagiers te laten controleren door overheidsinstanties. Hoewel het EU-DCC onder meer is ontwikkeld als instrument om reizen zonder obstakels te vergemakkelijken, met name binnen het Schengengebied, is het belangrijk te onderstrepen dat het EU-DCC noch een reisdocument, noch een voorwaarde om te reizen is (14).

De eengemaakte luchtvaartmarkt van de EU heeft het EU-DCC nodig om opgewassen te zijn tegen de groeiende passagiersaantallen in de zomer van 2021 en tijdens het herstel. Na het collectieve succes van de operationalisering van het EU-DCC is de volgende stap een verdere vereenvoudiging van veilig en naadloos reizen tijdens de pandemie.

De diensten van de Europese Commissie hebben operationele aanbevelingen gepubliceerd in de informatieve nota “Making the most of the EU Digital COVID Certificates in aviation: Recommendations and guidance for Member States” (15) van 28 juni 2021. Op 30 juni 2021 heeft het e-gezondheidsnetwerk, dat bestaat uit nationale gezondheidsdeskundigen, een leidraad (16) aangenomen met technische en operationele elementen voor het gebruik van het EU-DCC voor vliegreizen. Het document bevat verschillende verificatieopties die zowel juridisch (vanuit het oogpunt van gegevensbescherming in de EU, in volledige overeenstemming met de AVG van de EU (17)) als technisch mogelijk zijn.

Met deze mededeling willen wij overkoepelende beginselen, beste praktijken, aanbevelingen en richtsnoeren aan de EU-lidstaten verstrekken om de verificatie van het EU-DCC in de luchtvaart te vergemakkelijken aan het begin van de zomerpiekperiode en daarna. Dat is in de eerste plaats belangrijk voor het luchtvervoer, maar andere vervoerswijzen (bv. veerboten, cruiseschepen, spoor- en wegvervoer) zouden dat waar mogelijk geleidelijk moeten overnemen, rekening houdend met hun specifieke kenmerken.

3.   Aanbevolen aanpak

In dit deel wordt een reeks richtsnoeren en aanbevelingen voor de EU-lidstaten gegeven. Ook luchtvaartmaatschappijen en luchthavens, die het dichtst bij de passagier staan, hebben een belangrijke rol en verantwoordelijkheid om de voordelen van het EU-DCC in de luchtvaart ten volle te benutten.

In Verordening (EU) 2021/953 is bepaald dat onverminderd de bevoegdheid van de lidstaten om beperkingen op te leggen om redenen van volksgezondheid, de lidstaten die het EU-DCC aanvaarden, ervan afzien aanvullende beperkingen van het vrije verkeer op te leggen, zoals extra reisgerelateerde tests op SARS-CoV-2-infectie of reisgerelateerde quarantaine of zelfisolatie, tenzij die aanvullende beperkingen noodzakelijk en evenredig zijn om de volksgezondheid te beschermen in het kader van de COVID-19-pandemie; in dat verband moet ook rekening worden gehouden met het beschikbaar wetenschappelijk bewijsmateriaal, inclusief epidemiologische gegevens die door het ECDC worden gepubliceerd op basis van Aanbeveling (EU) 2020/1475. In Aanbeveling (EU) 2020/1475 is bepaald dat de EU-lidstaten bij het vaststellen en toepassen van beperkingen van het vrije verkeer de beginselen van het EU-recht, met name evenredigheid en non-discriminatie, moeten eerbiedigen en op gecoördineerde wijze moeten handelen.

Om de passagiers duidelijkheid te verschaffen en voor een naadloze reiservaring zonder onderbrekingen te zorgen, moeten alle betrokkenen bij het verificatieproces zich volledig bewust zijn van hun rol en de vereiste handelingen. Voor een vlotte toepassing van het EU-DCC is het essentieel dat alle EU-lidstaten de relevante belanghebbenden en het grote publiek duidelijke, volledige en tijdige informatie verstrekken over eventuele beperkingen van het vrije verkeer. De EU-lidstaten moeten waarborgen dat de op de website van Re-open EU gepubliceerde informatie volledig, actueel en gemakkelijk te begrijpen is, met betrekking tot zowel EU-lidstaten als derde landen.

De lidstaten moeten ook de toepasselijke validatieregels op volledig transparante wijze actualiseren en publiceren. De regels moeten worden gepubliceerd op de EU-DCC-gateway, die deze functionaliteit ondersteunt en informatie verspreidt naar verifier- en walletapps. Bovendien moeten de regels beschikbaar zijn op Re-open EU. Vanwege de transparantie moeten de regels duidelijk alle relevante informatie bevatten, zoals lijsten van vaccins waarvoor certificaten worden aanvaard. De informatie die momenteel door de lidstaten wordt gepubliceerd, is niet altijd duidelijk voor passagiers.

De EU-lidstaten moeten waarborgen dat luchtvaartmaatschappijen, luchthavenpersoneel of andere agenten die bevoegd zijn om een EU-DCC te controleren, volledig geïnformeerd zijn over hun rol en de vereiste handelingen. Ook die informatie moet openbaar worden gemaakt, zodat passagiers worden geïnformeerd over de punten waarop zij controles kunnen verwachten.

—	Aanbeveling 1: De EU-lidstaten moeten waarborgen dat exploitanten en reizigers volledig, begrijpelijk en tijdig worden geïnformeerd over de verificatievoorschriften en -procedures.

—	Aanbeveling 2: De EU-lidstaten moeten waarborgen dat de op Re-open EU gepubliceerde informatie volledig, actueel en gemakkelijk te begrijpen is.

De ontwikkeling van een interoperabel EU-DCC is een unieke stap om een lappendeken van individuele digitale certificaten met verschillende technische specificaties in elke EU-lidstaat te voorkomen. De EU-lidstaten hebben via het e-gezondheidsnetwerk een leidraad goedgekeurd over validatieregels voor het EU-DCC, zodat niet alleen de authenticiteit van het certificaat kan worden gecontroleerd maar ook de naleving van de overeenkomstige reisvoorschriften. In het geval dat luchtvaartmaatschappijen of luchthavenexploitanten het EU-DCC moeten controleren, moeten de EU-lidstaten geactualiseerde validatieregels publiceren en bijhouden. Hoewel het mogelijk moet zijn om een EU-DCC persoonlijk op de luchthaven van vertrek te presenteren en manueel te toetsen aan de toepasselijke bedrijfsvoorschriften, moeten exploitanten en autoriteiten verificatieprocessen volgens elektronische bedrijfsvoorschriften ondersteunen. Dat zal de verificatieprocessen versnellen.

—

Aanbeveling 3: De EU-lidstaten moeten de toepasselijke reisvoorschriften in de verificatieprocessen integreren en exploitanten een verificatieaanvraag ter beschikking stellen die de respectieve regels verifieert overeenkomstig de richtsnoeren inzake validatieregels die door het e-gezondheidsnetwerk zijn overeengekomen (18).

—	Aanbeveling 4: De EU-lidstaten moeten de regels voor reisvalidering ter beschikking stellen en altijd up-to-date houden op de EU-DCC-gateway.

—	Aanbeveling 5: De EU-lidstaten moeten waar mogelijk gebruikmaken van elektronische verificatiemiddelen overeenkomstig de desbetreffende richtsnoeren van het e-gezondheidsnetwerk.

Het EU-DCC is gebaseerd op een door de Commissie en de lidstaten overeengekomen, opgezet en onderhouden vertrouwenskader, overeenkomstig de toepasselijke regels van Verordening (EU) 2021/953. Dat vertrouwenskader waarborgt de betrouwbare en veilige afgifte en verificatie van de certificaten. Zoals wordt vermeld in het COVID-19-gezondheidsprotocol voor de luchtvaart van het EASA en het ECDC (19), is er vanuit epidemiologisch standpunt weinig reden om het certificaat later tijdens de reis extra te controleren als dat vóór het vertrek op betrouwbare wijze is gebeurd. Dat dubbel werk moet worden vermeden. Daarom moeten de lidstaten het EU-DCC met voorrang vóór vertrek controleren. Vanuit gezondheidsoogpunt zou dat ook het risico op reizen door zieke passagiers helpen beperken. Verificatie bij aankomst kan worden uitgevoerd volgens een risicogebaseerde benadering.

Om dubbele controles door meer dan één betrokkene (bv. door luchtvaartmaatschappijen en overheidsinstanties) te vermijden, moeten bij vertrek zoveel mogelijk “éénloketregelingen” tussen autoriteiten, luchthavens en luchtvaartmaatschappijen worden ingevoerd. De EU-lidstaten moeten daarom vermijden dat certificaten tijdens een vliegreis meer dan één keer worden gecontroleerd (bv. aan de incheckbalie van de luchthaven en opnieuw bij het instappen). Bovendien vormt een verplichting tot verificatie van certificaten uit hoofde van Verordening (EU) 2021/953 op zich geen rechtvaardiging voor de tijdelijke herinvoering van binnengrenscontroles.

Volgens het bovengenoemde COVID-19-gezondheidsprotocol voor de luchtvaart van het EASA en het ECDC is de vanuit medisch oogpunt doeltreffendste optie om het EU-DCC vóór aankomst op de luchthaven van vertrek te controleren. Momenteel meldt 82 % van de luchthavenexploitanten echter dat die certificaten niet vóór vertrek buiten de luchthaven worden gecontroleerd (20). De EU-lidstaten en exploitanten van vervoersdiensten worden sterk aangemoedigd om ervoor te zorgen dat de verificatie zo vroeg mogelijk wordt uitgevoerd, bij voorkeur tijdens het online inchecken bij een luchtvaartmaatschappij of via een webportaal/dienst van een EU-lidstaat, mits dat gebeurt overeenkomstig artikel 4, lid 2, van Verordening (EU) 2021/953.

Als de lidstaat van aankomst afziet van bepaalde gezondheidsgerelateerde reisbeperkingen voor reizigers die in het bezit zijn van een EU-DCC of een ander bewijs, moet de lidstaat van vertrek waarborgen dat alle passagiers hun EU-DCC hebben overgelegd voordat zij aan boord gaan. Hoewel controles buiten de luchthaven altijd de voorkeur verdienen, moeten de certificaten van passagiers die niet buiten de luchthaven zijn overgelegd, in dergelijke gevallen op de luchthaven van vertrek worden gecontroleerd. Als de controle op de luchthaven wordt uitgevoerd, moeten de middelen daarvoor in verhouding tot het aantal controles staan om te allen tijde een vlotte passagiersstroom te waarborgen.

Het is essentieel dat de lidstaten en exploitanten van vervoersdiensten verder samenwerken aan oplossingen op basis van proefondervindelijke ervaringen. Zo worden de voordelen van het EU-DCC voor het gemak en de vlotte doorstroming van passagiers niet ondermijnd door het verificatieproces op de luchthaven en blijft het gezondheidsrisico beperkt. Volgens het e-gezondheidsnetwerk kan die optie echter “een uitgebreide ontwikkelings- en testtijd vergen, waardoor ze mogelijk pas na de zomer van 2021 zou worden toegepast” (21).

Het EU-DCC en gegevensbescherming Het vertrouwenskader van het EU-DCC waarborgt het hoogste niveau van gegevensbescherming, overeenkomstig Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad (22) (AVG). Vervoersexploitanten, zoals luchtvaartmaatschappijen, mogen de informatie verwerken die nodig is om te voldoen aan de verificatieverplichtingen uit hoofde van de toepasselijke nationale wetgeving, mits zij geen van de persoonsgegevens in de QR-codes bewaren, zoals uitdrukkelijk in de verordening is bepaald. Dat betekent dat de noodzakelijke rechtsgrondslag die luchtvaartmaatschappijen in staat stelt een EU-DCC te controleren, reeds van toepassing is tijdens het online inchecken, waardoor knelpunten en wachtrijen op luchthavens kunnen worden vermeden.

—	Aanbeveling 6: De EU-lidstaten moeten ervoor zorgen dat de verificatie zo vroeg mogelijk wordt uitgevoerd, bij voorkeur voordat de passagier op de luchthaven van vertrek aankomt.

—

Aanbeveling 7: De EU-lidstaten moeten ervoor zorgen dat exploitanten bevoegd zijn om het EU-DCC te controleren en dat zij met luchtvaartmaatschappijen samenwerken om de integratie van het verificatieproces in de incheckprocedures te vergemakkelijken overeenkomstig de bepalingen van de EU-DCC-verordening.

Reisgerelateerde maatregelen zoals het Passenger Locator Form (PLF) of het EU-DCC zijn complementaire instrumenten die een veilige hervatting van reisactiviteiten moeten ondersteunen; tegelijk moeten de EU-lidstaten meer mogelijkheden krijgen voor het traceren van contacten en moet het besmettingsrisico worden beperkt. Idealiter zouden reizigers zo min mogelijk ongemak mogen ondervinden. De verzameling van PLF’s moet, net als de verificatie van het EU-DCC, zo vroeg mogelijk gebeuren en bij voorkeur voordat passagiers op de luchthaven van vertrek aankomen, om te vermijden dat zij meerdere procedures moeten ondergaan.

Mogelijke scenario’s Er kunnen twee scenario’s worden overwogen om het certificaat te verifiëren vóór aankomst op de luchthaven van vertrek: 1) Verificatie tijdens de online check-in van de luchtvaartmaatschappij: heeft als operationele voordelen dat gezondheidsdocumenten van passagiers op één plaats en vóór aankomst op de luchthaven van vertrek worden gecontroleerd zonder al te complexe technische vereisten. Daarbij moet worden opgemerkt dat vervoersexploitanten volgens zowel Verordening (EU) 2021/953 als de algemene verordening gegevensbescherming gezondheidsgegevens mogen verwerken zolang die niet worden opgeslagen, op voorwaarde dat dit geval in de nationale wetgeving is vastgelegd. 2) Verificatie van reisdocumenten aan de hand van specifieke toepassingen en een webdienst die is ontwikkeld overeenkomstig Verordening (EU) 2021/953. In dit geval zou de verificatie van het EU-DCC gecombineerd kunnen worden met het passenger locator form van de lidstaat (in digitaal formaat) en andere gezondheidsmaatregelen/-voorschriften. Een ander voordeel is dat de gezondheidsdocumenten van passagiers op één plaats en vóór aankomst op de luchthaven van vertrek worden gecontroleerd. Aangezien de tweede optie in de meeste lidstaten niet beschikbaar is en het enige tijd zal duren voor die is ontwikkeld en getest, moeten de lidstaten en de Commissie samenwerken met het oog op een zo spoedig mogelijke toepassing ervan na de zomer van 2021 (zie punt 6.1 van de richtsnoeren van het e-gezondheidsnetwerk “Richtsnoeren voor de validering van digitale EU-covidcertificaten in het kader van de luchtvaart”) (23).

—

Aanbeveling 8: De EU-lidstaten moeten streven naar een betere coördinatie van het PLF en EU-DCC-verificatie. De EU-lidstaten moeten zorgen voor nauwe samenwerking met exploitanten van vervoersdiensten zodat de verificatie van het EU-DCC op hetzelfde moment kan gebeuren als het verzamelen van andere reisgerelateerde informatie, zoals het PLF.

—	Aanbeveling 9: De EU-lidstaten moeten werk maken van oplossingen die de verificatie van het EU-DCC en de verzameling van PLF-gegevens kunnen ondersteunen, zodat dit element in het najaar kan worden ingevoerd.

4.   Conclusie

De snelle ontwikkeling en operationalisering van het EU-DCC vormt een mijlpaal en draagt in belangrijke mate bij aan de strijd tegen de pandemie. Het toont op doeltreffende wijze aan hoe Europa in recordtijd concrete resultaten kan boeken die een positief effect hebben op het leven van honderden miljoenen burgers, inwoners en bezoekers van de EU. Dankzij de betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid ondersteunt het EU-DCC het herstel van het vrije verkeer in Europa, terwijl de pandemie in grote mate onder controle blijft. Het is van cruciaal belang voor het herstel van de reis- en toerismesector, die tot de zwaarst door de pandemie getroffen sectoren behoren. De Europese Commissie, het Europees Parlement, de Raad en de EU-lidstaten hebben samen enorme inspanningen geleverd om het EU-DCC tijdig voor de zomer van 2021 te ontwikkelen. Er worden verder inspanningen geleverd om de erkenning van het EU-DCC en soortgelijke gezondheidsgegevens uit te breiden tot reizen van en naar derde landen, als basis voor het heropenen van wederzijdse internationale reizen wanneer de epidemiologische situatie dat toelaat.

De harmonisatie en digitalisering van verificatieprotocollen is van cruciaal belang om Europese reizigers een naadloze ervaring te bieden. De richtsnoeren en overkoepelende beginselen van deze mededeling hebben tot doel bij te dragen tot een vlotte reiservaring. De Commissie roept de lidstaten en alle betrokkenen bij het luchtvervoer op om samen te werken aan een beter gecoördineerde toepassing van het EU-DCC op basis van de aanbevelingen in deze mededeling. Deze voor de luchtvaart aanbevolen aanpak zou geleidelijk ook door andere vervoerswijzen kunnen worden overgenomen.

---

(1)  Verordening (EU) 2021/953 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juni 2021 betreffende een kader voor de afgifte, verificatie en aanvaarding van interoperabele COVID-19-vaccinatie-, test- en herstelcertificaten (digitaal EU-covidcertificaat) teneinde het vrije verkeer tijdens de COVID-19-pandemie te faciliteren (PB L 211 van 15.6.2021, blz. 1), en Verordening (EU) 2021/954 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juni 2021 betreffende een kader voor de afgifte, verificatie en aanvaarding van interoperabele COVID-19-vaccinatie-, test- en herstelcertificaten (digitaal EU-covidcertificaat) ten aanzien van onderdanen van derde landen die legaal op het grondgebied van de lidstaten verblijven of wonen tijdens de COVID-19-pandemie (PB L 211 van 15.6.2021, blz. 24).

(2)  Aanbeveling (EU) 2020/1475 van de Raad van 13 oktober 2020 betreffende een gecoördineerde aanpak van de beperking van het vrije verkeer in reactie op de COVID-19-pandemie (PB L 337 van 14.10.2020, blz. 3).

(3)  https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/situation-updates/weekly-maps-coordinated-restriction-free-movement

(4)  https://reopen.europa.eu/

(5)  https://ec.europa.eu/growth/content/new-european-tourism-covid-19-safety-seal-available_en

(6)  Eurocontrol, dagelijkse verkeersvariatie, Network Manager Area, 8 juli 2021 (https://www.eurocontrol.int/Economics/DailyTrafficVariation-States.html?ectl-public).

(7)  Overeenkomstig Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/1126 van de Commissie van 8 juli 2021 houdende vaststelling van de gelijkwaardigheid van de door Zwitserland afgegeven COVID-19-certificaten aan de overeenkomstig Verordening (EU) 2021/953 van het Europees Parlement en de Raad afgegeven certificaten (PB L 243 van 9.7.2021, blz. 49), worden COVID-19-vaccinatie-, test- en herstelcertificaten die door Zwitserland overeenkomstig het Zwitserse besluit inzake COVID-19-certificaten zijn afgegeven, reeds als gelijkwaardig beschouwd aan de certificaten die overeenkomstig Verordening (EU) 2021/953 zijn afgegeven.

(8)  Specificaties van het digitaal EU-covidcertificaat voor gegevensstructuur en coderingsmechanismen, waaronder de QR-code, die garanderen dat alle certificaten, digitaal of op papier, kunnen worden gelezen en geverifieerd, zijn beschikbaar op https://ec.europa.eu/health/ehealth/covid-19_nl

(9)  Zoals vastgesteld bij artikel 21 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en ten uitvoer gelegd bij Richtlijn 2004/38/EG.

(10)  Overweging 6 van Verordening (EU) 2021/953.

(11)  Volgens artikel 10, lid 3, van Verordening (EU) 2021/953 mogen de persoonsgegevens in de digitale EU-covidcertificaten alleen door de bevoegde autoriteiten van de lidstaat van bestemming of doorreis of door de exploitanten van grensoverschrijdende personenvervoersdiensten die krachtens het nationale recht verplicht zijn om tijdens de COVID-19-pandemie bepaalde volksgezondheidsmaatregelen toe te passen, worden verwerkt om de vaccinatie, het testresultaat of het herstel van de houder te verifiëren en te bevestigen. Daartoe worden de persoonsgegevens beperkt tot hetgeen strikt noodzakelijk is. De persoonsgegevens waartoe op grond van dat lid toegang is verkregen, worden niet bewaard. Volgens overweging 30 van de verordening moeten burgers van de Unie of hun familieleden die niet in het bezit zijn van een vaccinatiecertificaat dat aan de voorschriften van de verordening voldoet, alle redelijke mogelijkheden krijgen om met andere middelen te bewijzen dat zij in aanmerking komen voor de vrijstelling van de relevante beperkingen van het vrije verkeer die door een lidstaat aan de houders van vaccinatiecertificaten wordt verleend.

(12)  https://ec.europa.eu/health/sites/default/files/ehealth/docs/eu-dcc_validation-rules_en.pdf

(13)  Op basis van de antwoorden van 27 exploitanten en 92 luchthavens in 19 Europese landen (Oostenrijk, België, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Nederland, Polen, Portugal, Roemenië, Spanje, Zweden en Zwitserland). Die luchthavens zijn goed voor 58 % van het totale aantal passagiers in de zone EU + EER + Zwitserland.

(14)  Het EU-DCC heeft tot doel de uitoefening van het recht om vrij op het grondgebied van de lidstaten te reizen en te verblijven, te vergemakkelijken door in alle lidstaten een bindend en rechtstreeks toepasselijk gemeenschappelijk kader tot stand te brengen. Dat gemeenschappelijk kader moet bijdragen tot de vereenvoudiging van de geleidelijke opheffing door de lidstaten van de ingestelde beperkingen van het vrije verkeer, in overeenstemming met het Unierecht, teneinde de verspreiding van SARS-CoV-2 op gecoördineerde wijze te beperken. Volgens punt 12 van Aanbeveling (EU) 2020/1475 van de Raad mogen de lidstaten hoe dan ook het vrije verkeer van personen die naar of vanuit als “groen” aangemerkte gebieden van een andere lidstaat reizen, niet beperken. Daarom mag die personen niet worden gevraagd een EU-DCC over te leggen.

(15)  https://ec.europa.eu/transport/modes/air/news/2021-06-28-eu-digital-covid-certificates-in-aviation_en

(16)  https://ec.europa.eu/health/sites/default/files/ehealth/docs/covid-certificate_air-transport_en.pdf

(17)  Verordening (EU) 2016/679 (algemene verordening gegevensbescherming).

(18)  https://ec.europa.eu/health/sites/default/files/ehealth/docs/eu-dcc_validation-rules_en.pdf

(19)  COVID-19-gezondheidsprotocol voor de luchtvaart van het EASA en het ECDC: Operationele richtsnoeren voor het beheer van vliegtuigpassagiers en luchtvaartpersoneel in verband met de COVID-19-pandemie, 17 juni 2021, beschikbaar op: https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/Joint%20EASA-ECDC%20Aviation%20Health%20Safety%20Protocol%20issue%203.pdf

(20)  ACI Europe, enquête over de toepassing van digitale COVID-certificaten, 8 juli 2021.

(21)  Zie punt 6.1 van het e-gezondheidsnetwerk, “Richtsnoeren voor de validering van digitale EU-covidcertificaten in het kader van de luchtvaart”, 30 juni 2021.

(22)  Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad van 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Richtlijn 95/46/EG (algemene verordening gegevensbescherming) (PB L 119 van 4.5.2016, blz. 1).

(23)  E-gezondheidsnetwerk, “Richtsnoeren voor de validering van digitale EU-covidcertificaten in het kader van de luchtvaart”, 30 juni 2021.