4.8.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 181/42

Europese Commissie

Directoraat-generaal Concurrentie

Griffie Staatssteun

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Fax +32 22961242

1.

Bij besluit van 19 november 2008 heeft de Commissie besloten geen bezwaar te maken ten aanzien van de operatie liquiditeitssteun en de garantie voor verplichtingen van Dexia. De Commissie was van oordeel dat deze maatregelen als reddingssteun verenigbaar waren met de gemeenschappelijke markt uit hoofde van artikel 87, lid 3, onder b), van het Verdrag. Zij heeft deze maatregelen dan ook goedgekeurd voor een periode van zes maanden te rekenen vanaf 3 oktober 2008, met evenwel de precisering dat na afloop van deze periode de Commissie de steun opnieuw dient te beoordelen als structurele maatregel.

2.

Een herstructureringsplan is bij de Commissie aangemeld door Frankrijk op 16 februari 2009, door Luxemburg op 17 februari 2009 en door België op 18 februari 2009.

3.

De begunstigde van de steun is Dexia, een financiële groep die actief is in het bank- en verzekeringswezen. De groep is aan de beurzen Euronext Parijs en Euronext Brussel genoteerd en had op 30 juni 2008 een beurskapitalisatie van 11,7 miljard EUR. Dexia is in 1996 ontstaan uit de fusie van Crédit Local de France en het Gemeentekrediet van België. Zij is gespecialiseerd in de kredietverschaffing aan lokale overheden, maar heeft ook 5,5 miljoen particuliere cliënten, in hoofdzaak in België.

4.

Sinds september 2008 heeft Dexia, evenals de hele internationale banksector, te maken gekregen met een scherpe financiële crisis die zich heeft vertaald in een verkrapping van de liquiditeit en een duurzame toename van de kostprijs ervan. In 2008 hebben de autoriteiten van België, Frankrijk en Luxemburg (hierna tezamen „de betrokken lidstaten” genoemd) een reeks steunmaatregelen ten faveure van de bankgroep Dexia ten uitvoer gelegd: een kapitaalverhoging van 6,4 miljard EUR waarop door de betrokken lidstaten en de historische aandeelhouders van Dexia is ingetekend; een garantiemechanisme voor de door Dexia aangegane verplichtingen en een operatie liquiditeitssteun (Liquidity Assistance) die door de Nationale Bank van België in samenwerking met de Banque de France is opgezet. De betrokken lidstaten hebben zich bij die gelegenheid ertoe verbonden om, binnen een termijn van zes maanden te rekenen vanaf 3 oktober 2008, voor de Dexia-groep een herstructureringsplan in te dienen, waarin de maatregelen met het oog op het herstel van de levensvatbaarheid van de onderneming op lange termijn nader zouden worden uitgewerkt. Overigens was Dexia, via haar Amerikaanse dochteronderneming Financial Security Assurance (hierna „FSA” genoemd), ook een van de belangrijke spelers op het gebied van kredietverbetering. Deze activiteit kreeg zwaar te lijden van de crisis op de Amerikaanse vastgoedmarkt en FSA heeft dan ook sinds het eerste kwartaal 2008 verliezen geleden, die sindsdien alleen maar zijn blijven toenemen. De bijzonder moeilijke situatie van FSA heeft Dexia ertoe gedwongen meerdere scenario's te overwegen om haar risicopositie in haar dochteronderneming te beperken: een liquidatie, de geleidelijke afschrijving van de activiteiten of een verkoop. Uiteindelijk is voor deze laatste optie gekozen en is op 14 november 2008 met Assured Guaranty een verkoopovereenkomst gesloten.

5.

Een herstructureringsplan is dus bij de Commissie aangemeld door Frankrijk op 16 februari 2009, door Luxemburg op 17 februari 2009 en door België op 18 februari 2009. Dit plan omvat:

6.

Frankrijk, België en Luxemburg stellen voor om de garantiemaatregelen voor de verplichtingen van Dexia en de liquiditeitssteun te laten doorlopen gedurende de herstructureringsperiode, eventueel zelfs tot in oktober 2010.

7.

Daarnaast stellen Frankrijk en België voor om een garantie te verlenen voor het portfolio Financial Products-activiteiten van FSA, voor een totaal bedrag van 16,9 miljard USD, onder uitsluiting van activa voor een totale nominale waarde van 4,5 miljard USD die rechtstreeks door Dexia worden gedekt. Volgens de Belgische en de Franse autoriteiten is de staatsgarantie een noodzakelijke voorwaarde voor iedere verkoopovereenkomst voor FSA.

8.

De Commissie is tot de conclusie gekomen dat de kapitaalverhoging en de garantie voor het portfolio Financial Products (FP) van Financial Security Assurance (FSA) („de FSA-maatregel”), alsmede de garantie voor verplichtingen en de operatie liquiditeitssteun, in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag, staatssteun ten behoeve van Dexia vormen.

9.

Gezien evenwel: i) het belang van de verkoop van FSA voor het herstructureringsplan van Dexia; ii) het feit dat andere mogelijke opties (de liquidatie van FSA of de geleidelijke afschrijving van de activiteiten van FSA) voor de bank veel duurder zouden uitvallen, en iii) het feit dat de verkoop van FSA van een staatsgarantie door de Belgische en Franse overheid vergezeld moet gaan, heeft de Commissie besloten geen bezwaar te maken tegen deze garantie als dusdanig, het daardoor gedekte portfolio activa en de hoogte van de verliezen die Dexia uit hoofde van de garantie zal lijden, dit overeenkomstig punt 16 van de communautaire richtsnoeren inzake reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden (1) (hierna „de richtsnoeren reddings- en herstructureringssteun” genoemd). Zij beschouwt dit als een noodzakelijke, passende en evenredige structurele maatregel die dringend ten uitvoer moet worden gelegd, zelfs nog vóór het herstructureringsplan is onderzocht.

10.

Niettemin heeft de Commissie de FSA-maatregel ook aan de mededeling van de Commissie betreffende aan een bijzondere waardevermindering onderhevige activa (2) getoetst. Daarbij kon zij, op basis van de verschafte informatie, niet bevestigen dat de waardering van de gegarandeerde activa voldoet aan de in die mededeling geformuleerde methodische beginselen. Evenmin heeft de Commissie zich in dit stadium kunnen uitspreken over de vraag of de vergoeding voor de betrokken lidstaten afdoende is.

11.

Wat betreft het (op 16, 17 en 18 februari 2009) aangemelde herstructureringsplan en de daarmee samenhangende maatregelen (de kapitaalverhoging, de verlenging van de garantie voor de verplichtingen van Dexia en de operatie liquiditeitssteun die bij besluit van 19 november 2008 zijn goedgekeurd), de Commissie heeft deze, met name in het licht van de richtsnoeren reddings- en herstructureringssteun, niet met het EG-Verdrag verenigbaar kunnen verklaren.

12.

De Commissie erkent weliswaar de gunstige effecten van een inkrimping van de balansomvang van Dexia, maar maakt toch een voorbehoud wat betreft de mogelijkheden om met het herstructureringsplan de levensvatbaarheid van Dexia op lange termijn veilig te stellen. In de eerste plaats lijkt het portfolio Financial Products van FSA dat bij Dexia blijft, in de toekomst nog op de resultaten van de groep te kunnen wegen, omdat deze, ondanks de garantie van de betrokken lidstaten, een aanzienlijke first-loss-tranche blijft behouden. Bovendien is het verkleinen van het verschil tussen de middelen van Dexia en haar vorderingen op lange termijn (liquidity gap) een factor van cruciaal belang voor de levensvatbaarheid op lange termijn van de groep. Het verkleinen van deze liquidity gap is echter gebaseerd op scenario's met een verkoop van activa (met name overheidsobligaties) en het aantrekken van extra deposito's, die, in de huidige marktomstandigheden, onvoldoende gerechtvaardigd lijken te zijn. Zodoende is bij een onderzoek van het herstructureringsplan niet duidelijk gebleken of Dexia in de toekomst in staat zal zijn financieringsbronnen op lange termijn te vinden. De twijfel van de Commissie betreft met name de vraag of Dexia wel naar voldoende stabiele financieringsbronnen op zoek zal gaan wanneer voor de garantie ten behoeve van de verplichtingen van Dexia op minder dan één maand het premiepercentage van 25 basispunt wordt gehandhaafd — dus onder het niveau dat door de Europese Centrale Bank wordt aanbevolen (3).

13.

Voorts heeft de Commissie ook twijfel of de in het kader van het herstructureringsplan overwogen maatregelen verenigbaar zijn met het vereiste dat begunstigde ondernemingen steun moeten compenseren met maatregelen die een buitensporige concurrentieverstoring kunnen voorkomen. Dexia is namelijk voornemens haar productie van kredieten voor de publieke sector te verhogen op bepaalde markten, met name in België, waar het marktaandeel van Dexia al erg hoog is. Daarnaast heeft de Commissie ook twijfel of bepaalde maatregelen om activiteiten in te krimpen (zoals de verkoop van FSA) wel kunnen worden aanvaard als een compenserende maatregel, aangezien die maatregelen noodzakelijk zijn om de levensvatbaarheid van de groep te herstellen.

14.

Hoewel ook de bijdrage van Dexia in de kosten van de herstructurering aanzienlijk is, is deze bijdrage toch afhankelijk van de vraag of de groep wel in staat is bepaalde van haar activa, met name haar portfolio overheidsobligaties, te liquideren. Gezien de aanzienlijke omvang van dit portfolio en de huidige toestand van de markt, is een ordelijke liquidatie van die verplichtingen niet mogelijk. Bovendien heeft de Commissie ook twijfel of een verlaging van de nieuwe productie wel in aanmerking kan worden genomen als een reële bijdrage van Dexia in de zin van de richtsnoeren reddings- en herstructureringssteun.