De Europese Ombudsman

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU, Euratom) 2021/1163 inzake het statuut en de algemene voorwaarden voor de uitoefening van het ambt van de Europese Ombudsman

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

De verordening bevat de regels en voorwaarden voor het werk van de Europese Ombudsman. Deze zijn bekend als het statuut van de Europese Ombudsman.

KERNPUNTEN

De Europese Ombudsman:

• moet volledig onafhankelijk zijn en mag geen instructies van buitenaf aannemen;
• helpt wanbeheer* door instellingen, organen en instanties van de Europese Unie (EU) aan het licht te brengen;
• doet, waar passend, aanbevelingen en voorstellen voor oplossingen om een kwestie aan te pakken;
• mag de uitspraak of de bevoegdheid van een rechtbank, waaronder het Hof van Justitie van de EU, niet in twijfel trekken;
• werkt samen met nationale en EU-autoriteiten bij de uitoefening van zijn of haar ambt.

Klachten

• Elke EU-burger of elke natuurlijke of rechtspersoon met verblijfplaats of statutaire zetel in een EU-lidstaat kan rechtstreeks of via een lid van het Europees Parlement een klacht bij de Europese Ombudsman indienen. Klachten van andere personen of autoriteiten zijn niet-ontvankelijk.
• De persoon die de klacht indient, moet dit doen binnen twee jaar nadat hij of zij bekend is geworden met de feiten waarop de klacht is gebaseerd. Ook moet de klager de instelling in kwestie al over de desbetreffende feiten hebben benaderd.
• Klachten die buiten het mandaat van de Europese Ombudsman vallen of kennelijk ongegrond zijn, worden niet-ontvankelijk verklaard respectievelijk afgewezen. De Europese Ombudsman informeert de instelling wanneer een klacht ontvankelijk wordt verklaard.
• EU-medewerkers moeten alle interne administratieve procedures hebben uitgeput voordat zij een klacht bij de Europese Ombudsman kunnen indienen.
• De Europese Ombudsman informeert klagers over het gevolg dat aan de klacht is gegeven en probeert een einde te maken aan het wanbeheer bij de desbetreffende instelling. Als een oplossing naar tevredenheid van zowel de klager als de instelling is, dan wordt het dossier gesloten.

Onderzoeken

• De Europese Ombudsman kan zowel op eigen initiatief als naar aanleiding van een klacht onderzoek verrichten en stelt de instelling hiervan in kennis.
• Onderzoeken op eigen initiatief richten zich met name op herhaaldelijke, stelselmatige of zeer ernstige gevallen van wanbeheer die als zaak van algemeen belang worden opgepakt. Ze kunnen resulteren in voorstellen voor beste praktijken.
• Klokkenluiders die de Europese Ombudsman informatie verstrekken die tot een onderzoek leidt, worden tegen represailles beschermd.

Vervolg

• De Europese Ombudsman informeert de desbetreffende instelling indien een geval van wanbeheer wordt geconstateerd en doet, waar passend, aanbevelingen.
• De instelling kan gewoonlijk binnen drie maanden richting de Europese Ombudsman reageren. Als een reactie uitblijft, wordt het onderzoek gesloten en stuurt de Europese Ombudsman het verslag naar alle betrokkenen.
• Aan het einde van elke jaarlijkse zitting legt de Europese Ombudsman het Europees Parlement een verslag voor met het resultaat van de verrichte onderzoeken. Het verslag bevat een beoordeling van de naleving van de aanbevelingen, voorgestelde oplossingen en suggesties voor verbetering, alsmede informatie over onderzoeken naar intimidatie, klokkenluiders en belangenconflicten.

Informatie

• EU-instellingen, -organen en -instanties en relevante nationale autoriteiten moeten de Europese Ombudsman de in het kader van een onderzoek gevraagde informatie onverwijld verstrekken.
• Tot deze informatie, die onder het beroepsgeheim valt, behoren alle fysieke en elektronische documenten, inclusief gerubriceerde EU-informatie. Hiervoor gelden wel bepaalde voorwaarden.
• De Europese Ombudsman mag EU-ambtenaren horen over feiten die verband houden met een lopend onderzoek.
• De Europese Ombudsman behandelt verzoeken om toegang van het publiek tot documenten, met uitzondering van documenten die tijdens een onderzoek zijn verkregen.

Algemene voorwaarden

• Het Europees Parlement kiest de Europese Ombudsman, die herbenoembaar is, aan het begin van de zittingsperiode (en kan de Europese Ombudsman tevens uit het ambt laten ontheffen).
• De Europese Ombudsman:
  • moet EU-burger zijn, in het bezit zijn van alle politieke en burgerrechten, en mag gedurende de twee jaar voorafgaand aan de oproep tot kandidaatstelling geen nationale of Europese parlementariër zijn geweest of lid zijn geweest van de Europese Raad of de Europese Commissie;
  • mag gedurende zijn of haar ambtstermijn geen andere, politieke, administratieve of beroepswerkzaamheden verrichten, al dan niet tegen beloning;
  • ontvangt dezelfde bezoldiging, vergoedingen en hetzelfde pensioen als een rechter bij het Hof van Justitie;
  • kan beschikken over een passende begroting en een secretariaat om zijn of haar onafhankelijkheid te waarborgen en zijn of haar ambt te kunnen uitvoeren;
  • is gevestigd in Straatsburg.

Bij deze verordening wordt Besluit 94/262/EGKS, EG, Euratom ingetrokken en vervangen.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 5 augustus 2021 van toepassing.

ACHTERGROND

• De verordening tot herziening van het statuut van de Europese Ombudsman codificeert veel van de bestaande werkwijzen. Met de verordening wordt de rechtsgrondslag van de Europese Ombudsman versterkt en worden waarborgen geïntroduceerd die zijn of haar onafhankelijkheid nog verder garanderen.
• De verordening vertegenwoordigt een speciaal soort wetgevingsproces waarbij het Europees Parlement het rechtstreekse recht van wetgevingsinitiatief heeft, de Raad zijn goedkeuring verleent en de Commissie haar advies uitbrengt.
• De verordening is aangenomen op grond van artikel 228 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en artikel 106a van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie.
• Artikel 20, lid 2, punt d), VWEU erkent het recht van een EU-burger om zich te wenden tot de Europese Ombudsman en artikel 41 van het Handvest van de grondrechten van de EU erkent behoorlijk bestuur als een EU-grondrecht.
• De functie van Europese Ombudsman is in 1992 ingesteld bij het Verdrag betreffende de Europese Unie (het Verdrag van Maastricht, zie de samenvatting). Er zijn sinds 1995 in totaal drie Ombudsmannen geweest.
• Zie voor meer informatie:
  • Europese Ombudsman (Europese Ombudsman).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU, Euratom) 2021/1163 van het Europees Parlement van 24 juni 2021 inzake het statuut en de algemene voorwaarden voor de uitoefening van het ambt van de Europese Ombudsman (statuut van de Europese Ombudsman) en tot intrekking van Besluit 94/262/EGKS, EG, Euratom (PB L 253 van 16.7.2021, blz. 1–10).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Geconsolideerde tekst: Verordening nr. 31 (E.E.G.), 11 (E.G.A.), tot vaststelling van het statuut van de ambtenaren en de regeling welke van toepassing is op de andere personeelsleden van de Europese Economische Gemeenschap en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie.

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Zesde deel — Institutionele en financiële bepalingen — Titel I — Bepalingen inzake de instellingen — Hoofdstuk 1 — De instellingen — Eerste afdeling — Het Europees Parlement — Artikel 228 (oud artikel 195 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 150-151).

Geconsolideerde versie van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie — Titel III — Institutionele en financiële bepalingen — Hoofdstuk 1 — Toepassing van een aantal bepalingen van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Artikel 106 bis (PB C 203 van 7.6.2016, blz. 40).

Handvest van de grondrechten van de Europese Unie — Titel V — Burgerschap — Artikel 41 — Recht op behoorlijk bestuur (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 401-402).

Laatste bijwerking 27.09.2021