Visumversoepeling

KERNPUNTEN

De EU-lidstaten die onder deze overeenkomsten vallen

• De overeenkomsten zijn alleen van toepassing op reizen voor een kort verblijf naar landen in het Schengengebied. Van de 27 EU-lidstaten passen er 22 de Schengenwetgeving (het Schengenacquis) toe. Bulgarije, Kroatië, Cyprus en Roemenië passen het Schengenacquis nog niet volledig toe, terwijl Ierland een uitstapmogelijkheid behoudt. IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland zijn geen lid van de EU, maar maken wel deel uit van het Schengengebied.
• Denemarken en Ierland behouden een uitstapmogelijkheid ten aanzien van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht en zijn geen partij bij deze overeenkomsten.

Visumplicht voor onderdanen van niet-EU-landen

Met Verordening (EU) 2018/1806 wordt Verordening (EG) nr. 539/2001 ingetrokken en gecodificeerd. De verordening bevat de lijst van niet-EU-landen (derde landen) waarvan de onderdanen zijn vrijgesteld van de visumplicht (bijlage II), en de niet-EU-landen waarvan de burgers een visum nodig hebben om naar het Schengengebied te reizen.

Wederzijdse regelingen voor EU-burgers

De regelingen voor burgers van Azerbeidzjan, Kaapverdië en Rusland zijn wederzijds van toepassing op EU-burgers.

Bewijsstukken van het doel van de reis

Voor onder meer de volgende categorieën visumaanvragers moet, afhankelijk van het land, het doel van de reis met geschikte bewijsstukken worden bevestigd:

• naaste familieleden van legale inwoners: echtgenoten, kinderen (met inbegrip van adoptiekinderen), ouders (met inbegrip van andere voogden), grootouders en kleinkinderen;
• de leden van officiële delegaties;
• zakenlieden en vertegenwoordigers van bedrijfsorganisaties;
• chauffeurs die internationaal goederen- en personenvervoer verzorgen;
• scholieren, studenten en begeleidende docenten op studiereizen;
• deelnemers aan wetenschappelijke, academische, culturele en artistieke activiteiten;
• journalisten en het technisch personeel dat hen vergezelt;
• deelnemers aan internationale sportevenementen en personen die hen beroepshalve begeleiden;
• deelnemers aan officiële uitwisselingsprogramma’s van zustersteden;
• personen die om medische redenen reizen en hun noodzakelijke begeleiders;
• beoefenaars van vrije beroepen die deelnemen aan internationale tentoonstellingen, conferenties, symposia, studiebijeenkomsten of vergelijkbare evenementen;
• vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties op reizen in verband met een opleiding, studiebijeenkomsten, conferenties en uitwisselingsprogramma’s;
• familieleden die een begrafenisplechtigheid bijwonen;
• bezoekers van militaire of civiele begraafplaatsen;
• toeristische reizigers.

Meervoudige visa

Er gelden verschillende voorschriften voor verschillende categorieën visumaanvragers, met visa met een geldigheidsduur tot vijf jaar na afgifte. In het algemeen, afhankelijk van het land, komen familieleden en officiële bezoekers in aanmerking voor een visum voor vijf jaar, terwijl andere categorieën in aanmerking komen voor een visum met een geldigheidsduur van één tot en met vijf jaar.

Vergoedingen

De overeenkomsten voorzien in een vergoedingsvermindering voor niet-EU-onderdanen bij het aanvragen van een Schengenvisum. Behalve in de overeenkomst met betrekking tot Kaapverdië worden in alle andere overeenkomsten voor visumversoepeling in kwestie de kosten voor een visum vastgesteld op 35 euro (per aanvraag). Daarnaast worden aan veel categorieën burgers geen kosten in rekening gebracht, afhankelijk van het doel van hun reis.

Vertrek in het geval van verloren of gestolen documenten

Burgers die hun documenten hebben verloren of van wie de documenten zijn gestolen, kunnen het land zonder visum of een andere machtiging verlaten met een geldig identiteitsbewijs waarmee de grens mag worden overschreden, dat is afgegeven door een diplomatieke of consulaire post.

Verlenging van het visum in buitengewone omstandigheden

Burgers die door onvoorziene omstandigheden (overmacht) het land niet binnen de in hun visum vermelde termijn kunnen verlaten, kunnen het visum kosteloos volgens de wetgeving van de betrokken landen laten verlengen.

Diplomatieke paspoorten

Houders van een geldig diplomatiek paspoort hebben geen visum nodig voor een inreis in, een uitreis uit of een doorreis over de grondgebieden waarop deze overeenkomsten betrekking hebben. De overeenkomst met betrekking tot Kaapverdië voorziet tevens in dezelfde vrijstelling voor houders van een dienstpaspoort (paspoorten die worden afgegeven aan overheidsmedewerkers).

Deze categorieën paspoorthouders mogen ten hoogste 90 dagen per periode van 180 dagen in het Schengengebied verblijven.

Gemengde comités

Gemengde comités van deskundigen, die bestaan uit vertegenwoordigers van het EU-land en het niet-EU-land in kwestie, zien toe op de toepassing van de overeenkomsten.

Terugkeer en overname

Deze overeenkomsten zijn gekoppeld aan overnameovereenkomsten en gemeenschappelijke regels om de terugkeer van illegale migranten te beheren.

Opschorting van de visumversoepeling tussen de EU en Rusland

Na de verslechtering van de situatie die werd veroorzaakt door de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne, die heeft geleid tot een aantal beperkende maatregelen (zie samenvatting) en waardoor maatregelen ter bescherming van de essentiële veiligheidsbelangen van de EU en haar lidstaten worden gerechtvaardigd, is de toepassing van de overeenkomst inzake de versoepeling van de afgifte van visa volledig opgeschort voor alle burgers van Rusland met ingang van 12 september 2022 (zie Besluit (EU) 2022/1500 van de Raad).

De Commissie heeft de richtsnoeren voor de afgifte van visa met betrekking tot Russische aanvragers en de controle van Russische burgers aan de buitengrenzen, waaronder Russische burgers die willen ontkomen aan de militaire mobilisatie, geactualiseerd. In de richtsnoeren worden de consulaten en de grensautoriteiten van de lidstaten opgeroepen om meer veiligheidscontroles en controles op de afgifte van visa uit te voeren, naast verhoogde grenscontroles, met inachtneming van het EU-asielbeleid voor diegenen die werkelijk internationale bescherming nodig hebben (zie de richtsnoeren en de mededeling over het verstrekken van richtsnoeren voor de afgifte van visa met betrekking tot Russische asielzoekers).