NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO of het Atlantisch Bondgenootschap) is een intergouvernementeel militair bondgenootschap dat is opgericht bij het Noord-Atlantisch Verdrag, ook bekend als het Verdrag van Washington, dat op 4 april 1949 is ondertekend. Het uitdrukkelijke doel van de NAVO is het waarborgen van de vrijheid en veiligheid van haar leden met politieke en militaire middelen.

De structuur van de NAVO bestaat in grote lijnen uit twee takken:

• een civiele, administratieve tak, die bestaat uit:
  • de Noord-Atlantische Raad, bestaande uit de permanente delegaties van de NAVO-landen,
  • een nucleaire planningsgroep,
  • internationale staf in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel; en
• een militaire tak, die bestaat uit:
  • het Militair Comité van de NAVO, dat de Noord-Atlantische Raad adviseert over de militaire strategie,
  • Allied Command Operations, dat verantwoordelijk is voor de militaire activiteiten van de NAVO,
  • Allied Command Transformation, dat zich bezighoudt met defensieplanning en capaciteitsontwikkeling.

De NAVO heeft haar hoofdkantoor in Brussel en heeft na opeenvolgende uitbreidingen 31 leden:

• april 1949: België, Canada, Denemarken, Frankrijk, IJsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Portugal, Verenigd Koninkrijk en Verenigde Staten (de 12 stichtende leden);
• februari 1952: Griekenland en Turkije;
• mei 1955: Bondsrepubliek Duitsland (na de Duitse hereniging in 1990 werd het land als geheel lid);
• mei 1982: Spanje;
• maart 1999: Hongarije, Polen en Tsjechië;
• maart 2004: Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slovenië en Slowakije;
• 1 april 2009: Albanië en Kroatië;
• 5 juni 2017: Montenegro;
• 27 maart 2020: Noord-Macedonië;
• 4 april 2023: Finland.

De EU en de NAVO, die 22 lidstaten gemeen hebben, werken sinds 2003 bijzonder nauw samen (met de sluiting van de Berlijn Plus-overeenkomst die de EU onder bepaalde voorwaarden toegang geeft tot NAVO-middelen en -vermogens), voortbouwend op de samenwerking op defensiegebied die eerder was ontwikkeld tussen de NAVO en de thans ontbonden West-Europese Unie.

Recente voorbeelden van nauwe samenwerking tussen de NAVO en de EU zijn:

• op het gebied van maritieme veiligheid, de zeemacht van de Europese Unie — Operatie Irini in de Middellandse Zee, die samenwerkte met operatie Sea Guardian van de NAVO;
• in het Midden-Oosten, waar de EU als niet-militaire partner betrokken is, met alle 27 lidstaten als partners, terwijl de NAVO de wereldwijde coalitie tegen Daesh (IS) heeft gesteund.

De verbintenissen en samenwerking van EU-lidstaten in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid sluiten aan bij hun verbintenissen in het kader van de NAVO.

ZIE OOK

• Collectieve verdediging
• Gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (GVDB)
• Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)
• Extern optreden van de EU (GBVB en GVDB)
• Permanente gestructureerde samenwerking
• Het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de EU (samenvatting)
• Een militaire operatie van de Europese Unie in het Middellandse Zeegebied (Zeemacht van de Europese Unie — Operatie Irini in de Middellandse Zee) (samenvatting)
• Vormgeving van een gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (Europese Dienst voor extern optreden)
• Eunavfor Med (Zeemacht van de Europese Unie — Operatie Irini in de Middellandse Zee)
• Wereldwijde coalitie tegen Daesh (website)
• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie — NAVO (website)
• Operatie Sea Guardian (website)
• Betrekkingen met de Europese Unie (website).