Dialoog tussen het maatschappelijk middenveld in de Europese Unie en de kandidaat-lidstaten

In deze mededeling wordt een strategisch kader uitgestippeld voor de ontwikkeling van een dialoog tussen het maatschappelijk middenveld in de Europese Unie (EU) en de kandidaat-lidstaten. De bedoeling is de publieke opinie in de lidstaten beter te informeren over het effect van de toetreding van de nieuwe leden en de publieke opinie in de kandidaat-lidstaten een beter inzicht te verschaffen in de geschiedenis, de werking en de waarden van de Unie. Deze dialoog zal parallel met de toetredingsonderhandelingen verlopen en evolueren en zal in de loop van de tijd zo nodig worden bijgestuurd.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de regio's van 29 juni 2005 over de dialoog tussen het maatschappelijk middenveld van de EU-lidstaten en de kandidaat-lidstaten [COM(2005) 290 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]

SAMENVATTING

De Commissie wil het gebrek aan informatie en voorbereiding van de burger wegwerken dat tijdens de vorige uitbreiding aan het licht is gekomen. Zij wil via een dialoog met het Turks en Kroatisch maatschappelijk middenveld de betrekkingen en de uitwisseling van ervaringen versterken, de kennis die beide zijden van elkaar hebben verdiepen en het wederzijds begrip bevorderen.

De Commissie definieert het begrip maatschappelijk middenveld in de ruimst mogelijke zin *. Ook gemeenten en andere plaatselijke entiteiten worden uitgenodigd om aan de dialoog deel te nemen.

De aanpak van de dialoog verschilt naargelang het gaat om Kroatië of Turkije. De Commissie legt meer de nadruk op de betrekkingen met Turkije. Zij stelt voor de bestaande maatregelen te versterken en met nieuwe maatregelen aan te vullen.

Versterking van de bestaande maatregelen

Kroatië

De Unie werkt met het Kroatisch maatschappelijk middenveld samen in het kader van het stabilisatie- en associatieproces (de stabilisatie- en associatieovereenkomst met Kroatië is op 1 februari 2005 in werking getreden). Deze dialoog wordt versterkt door de deelname van Kroatië aan verschillende communautaire programma's zoals het 6e OTO-kaderprogramma of het Tempus -programma.

Turkije

Een aantal nationale en communautaire instanties hebben al bilaterale werkzaamheden met Turkije ontwikkeld die onder het toepassingsgebied van de dialoog tussen het maatschappelijk middenveld aan beide zijden vallen.

De EU financiert al maatregelen op de volgende terreinen:

• ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld via een programma voor de versterking van de positie van de NGO's in het land, het Europees initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR) en het programma voor financiële pretoetredingssteun;
• nauwer aanhalen van de banden met de sociale partners en de organisaties van het maatschappelijk middenveld op het gebied van de sociale dialoog, werkgelegenheid en sociale zaken, met de klemtoon op het arbeidsrecht, de gelijke behandeling van vrouwen en mannen en de discriminatiebestrijding;
• bevordering van de deelname van Turkije aan communautaire onderwijs- en opleidingsprogramma's, met name Socrates, Jongeren en Leonardo da Vinci. Er wordt ook overwogen de voorgestelde beurzen aan te vullen met een bijkomende financiering uit de pretoetredingsmiddelen. Op universitair gebied steunt het beurzenprogramma Jean Monnet Turkse studenten die hun kennis van de Europese integratie verdiepen. De Commissie wil de begrotingsmiddelen daarvoor optrekken en andere initiatieven exploreren zoals de uitbreiding van het programma tot studenten van de Unie die in Turkije wensen te studeren;
• bevordering van de Marie Curie-acties die een geheel van gestructureerde mobiliteitsprogramma's voor onderzoekers vormen. Deze acties bestaan in de ontwikkeling en overdracht van onderzoekdeskundigheid, het versterken en uitbreiden van de carrièrevooruitzichten van onderzoekers en het stimuleren van een hoog kennispeil in de Europese research.

Nieuwe maatregelen

De dialoog tussen het maatschappelijk middenveld zal op lange termijn evolueren, rekening houdend met de behoeften van de betrokkenen. De Commissie verwacht van de actoren van het maatschappelijk middenveld dat zij een actieve rol bij de ontwikkeling van de dialoog zullen spelen.

Kroatië

De dialoog met het maatschappelijk middenveld in Kroatië zal evolueren in overeenstemming met de verdieping van de betrekkingen van Kroatië met de EU, de versterking van de regionale samenwerking en de ontwikkeling van het regionaal verzoeningsproces. De Commissie wenst dat de dialoog wordt geconcentreerd op de praktische gevolgen van het toetredingsproces en stelt voor de contacten tussen de sociale partners, de media, NGO's en religieuze gemeenschappen in de Unie en Kroatië aan te moedigen.

Turkije

De Commissie overweegt een reeks maatregelen om de betrekkingen tussen Turkije en de EU te versterken op de volgende terreinen:

• partnerschappen op lange termijn tussen organisaties. Er zal een programma voor financiële steun worden opgezet om de organisaties van het Turks maatschappelijk middenveld in staat te stellen bilaterale uitwisselingsprogramma's met organisaties in de Unie te cofinancieren. Het gaat met name om beroepsverenigingen en de sociale partners. Er zal prioriteit worden toegekend aan projecten die duurzame betrekkingen tussen de organisaties bevorderen;
• gelijkheid tussen vrouwen en mannen. De Unie wenst de positie van vrouwen in de Turkse samenleving te versterken en problemen zoals huiselijk geweld aan te kaarten. De Commissie streeft ernaar de gelijkheid van vrouwen en mannen en de gelijke kansen in al haar maatregelen te integreren;
• handelsbetrekkingen. Oprichting van een raad van bedrijven uit de EU en Turkije, die bestaat uit de belangrijkste Europese bedrijven die in Turkije actief zijn en Turkse bedrijven die in Europa werkzaam zijn, teneinde banden aan te knopen tussen de Europese organisaties en de plaatselijke bedrijfsverenigingen en bij te dragen tot de expansie van handel en investeringen;
• samenwerking tussen plaatselijke gemeenschappen. De Commissie wil de jumelage tussen steden in Turkije en de Unie ondersteunen en lokale gemeenschappen in geïsoleerde en achtergestelde gebieden integreren in de maatregelen in het kader van de dialoog. Turkije zou kunnen deelnemen aan het programma "Burgers voor Europa" dat voor 2007-2013 is voorgesteld en tot doel heeft een actief Europees burgerschap te bevorderen.
• uitwisseling van jongeren, universitairen en mensen uit het beroepsleven. De Commissie zal de doeltreffendheid evalueren van de mechanismen die op dit gebied worden toegepast en nieuwe projecten onderzoeken. Zij is van plan een nauwere institutionele samenwerking tussen Europese en Turkse universiteiten te bevorderen die het mogelijk maakt onafhankelijke universitaire instellingen op te richten die openstaan voor studenten van beide zijden en een aanzet te geven tot gemeenschappelijke research en publicaties;
• cultuur en media. De Commissie zal alles in het werk stellen om een open publiek debat te stimuleren. In dat vooruitzicht plant zij het opzetten van internetplatforms en een internetsite. In samenwerking met de culturele instellingen uit de lidstaten zal zij steun verlenen voor het taalonderwijs en het stimuleren van vertolking en vertaling van en naar het Turks. Zij zal deelnemen aan de financiering van informatieve televisieprogramma's over de Turkse en de Europese samenleving. Zij zal steun verlenen voor partnerschapsprojecten voor gezamenlijke televisieprogramma's van omroepen in de Unie en in Turkije. De Commissie plant een programma van seminars voor journalisten uit de Unie en Turkije, waarbij de nadruk wordt gelegd op directe contacten tussen de beroepsverenigingen van journalisten.

De Commissie wijst er ook op dat de dialoog tussen het maatschappelijk middenveld van beide zijden ook religieuze vraagstukken zal omvatten en dat de kerken en andere religieuze organisaties of verenigingen bij de dialoog zullen worden betrokken.

Wijze van uitvoering

De Commissie zal regelmatig vooraanstaande persoonlijkheden uit Turkije en Europa raadplegen die worden gekozen op grond van hun diepgaande kennis van de betrekkingen tussen de Unie en Turkije.

De hierboven beschreven maatregelen zullen in beginsel worden gefinancierd uit de begroting voor pretoetredingssteun voor de betrokken landen, eventueel aangevuld met bijdragen van openbare of particuliere instellingen en de Commissie. Voor de financiering van de begrotingsprogramma's leveren de kandidaat-lidstaten een bijdrage tot de begroting, die gedeeltelijk door de pretoetredingsmiddelen wordt gedekt.

Voor de uitvoering van de projecten zal de Commissie gebruikmaken van de bestaande structuren en middelen, tenzij blijkt dat dit ontoereikend is. De Commissie wenst bovendien dat de lidstaten de visumprocedures voor Turkse deelnemers aan de dialoog versoepelen.

Follow-up en verslagen

De Commissie zal zorgen voor een regelmatige follow-up van de werkzaamheden en de resultaten daarvan. De informatie daarover zal beschikbaar zijn op de portaalsite Europa. Er zal speciale aandacht worden besteed aan de wederzijdse perceptie in de Unie en Turkije teneinde de strategie te oriënteren.

Laatste wijziging: 23.01.2007