Bij de verordening wordt een Fonds voor een rechtvaardige transitie (JTF) opgericht om steun te verlenen aan de bevolking, de economie en het milieu van gebieden die met ernstige sociaaleconomische uitdagingen worden geconfronteerd als gevolg van de verschuiving naar een klimaatneutrale Europese Unie (EU).

KERNPUNTEN

Het JTF is erop gericht bij te dragen aan het verwezenlijken van de specifieke doelstelling om regio’s en mensen in staat te stellen om te gaan met de sociale, werkgelegenheids-, economische en milieueffecten van de transitie naar de 2030-streefcijfers voor energie en klimaat van de EU en een klimaatneutrale economie van de Unie, uiterlijk in 2050, op basis van de Overeenkomst van Parijs (zie samenvatting).
Het is de eerste pijler van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie, in combinatie met de regeling InvestEU en de Leenfaciliteit voor de overheidssector.
Het is een belangrijk element van de Europese Green Deal (zie samenvatting).

Toepassingsgebied

Het JTF ondersteunt duurzame beleggingen in:

kleine en middelgrote ondernemingen, waaronder micro-ondernemingen en startende ondernemingen;
onderzoek en innovatie, onder meer door universiteiten en openbare onderzoeksorganisaties;
hernieuwbare energie en energie-efficiëntie;
slimme en duurzame lokale mobiliteit, met inbegrip van het koolstofvrij maken van de lokale vervoerssector en de infrastructuur daarvan;
modernisering van stadsverwarmingsnetten;
digitale innovatie en connectiviteit;
regeneratie van brownfieldsites en groene infrastructuur;
bij- en omscholing van werknemers en werkzoekenden;
onderwijs en sociale inclusie, met inbegrip van investeringen in infrastructuur ten behoeve van opleidingscentra en kinder- en ouderenzorgvoorzieningen.

Financiering van de volgende zaken wordt uitgesloten:

de ontmanteling of bouw van kerncentrales;
activiteiten die verband houden met tabaksproducten;
investeringen met betrekking tot fossiele brandstoffen;
ondernemingen in moeilijkheden, tenzij het verlenen van steun is toegestaan op grond van tijdelijke staatssteunregels die zijn vastgesteld om het hoofd te bieden aan uitzonderlijke omstandigheden.

Middelen

Voor het JTF zijn in het meerjarig financieel kader 2021-2027 middelen beschikbaar ter waarde van 8,4 miljard EUR in lopende prijzen. Dit bedrag kan eventueel worden verhoogd met vrijwillige bijdragen uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+).
Uit het EU-herstelinstrument NextGenerationEU wordt 10,8 miljard EUR beschikbaar gesteld, in aanvulling op de geplande middelen:
- 2 miljard EUR in 2021;
- 4 miljard EUR in 2022;
- 2 miljard EUR in 2023.
De gemeenschappelijke EU-regelingen voor sociaaleconomische fondsen en fondsen voor cohesiebeleid zijn uiteengezet in Verordening (EU) 2021/1060 (zie samenvatting).

Toegang tot financiering

Toegang tot JTF-financiering is afhankelijk van de mate waarin de EU-lidstaten zich ertoe verbinden in 2050 klimaatneutraal te zijn.
Voor lidstaten die zich er nog niet toe hebben verbonden de doelstellingen te verwezenlijken, is slechts 50 % van de nationale toewijzing beschikbaar.

Groen beloningsmechanisme

Als de middelen voor JTF na 31 december 2024 worden verhoogd, worden de aanvullende middelen aan de lidstaten toegewezen op basis van een “groen beloningsmechanisme”.
Dit houdt in dat lidstaten die hun broeikasgasemissies sneller verminderen, aanvullende toewijzingen zullen ontvangen.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

Deze is van toepassing sinds 1 juli 2021.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

Financieringsbronnen voor een rechtvaardige transitie (Europese Commissie);
Werkdocument van de diensten van de Commissie betreffende de territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2021/1056 van het Europees Parlement en de Raad van 24 juni 2021 tot oprichting van het Fonds voor een rechtvaardige transitie (PB L 231 van 30.6.2021, blz. 1-20).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2021/1056 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2021/1060 van het Europees Parlement en de Raad van 24 juni 2021 houdende gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds Plus, het Cohesiefonds, het Fonds voor een rechtvaardige transitie en het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur en de financiële regels voor die fondsen en voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie, het Fonds voor interne veiligheid en het instrument voor financiële steun voor grensbeheer en visumbeleid (PB L 231 van 30.6.2021, blz. 159-706).

Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad van 12 februari 2021 tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (PB L 57 van 18.2.2021, blz. 17-75).

Zie de geconsolideerde versie.

Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/1129 van de Commissie van 5 juli 2021 tot vaststelling van de jaarlijkse verdeling van de beschikbare toewijzingen per lidstaat uit het Fonds voor een rechtvaardige transitie (PB L 244 van 9.7.2021, blz. 4-9).

Verordening (EU) 2020/2094 van de Raad van 14 december 2020 tot vaststelling van een herstelinstrument van de Europese Unie ter ondersteuning van het herstel na de COVID-19-crisis (PB L 433I van 22.12.2020, blz. 23-27).

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Sustainable Europe Investment Plan — European Green Deal Investment Plan (com(2020) 21 final van 14.1.2020).

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — De Europese Green Deal (COM(2019) 640 final van 11.12.2019).

Overeenkomst van Parijs (PB L 282 van 19.10.2016, blz. 4-18).

Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 2003 tot vaststelling van een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 96/61/EG van de Raad (PB L 275 van 25.10.2003, blz. 32-46).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 28.10.2021

Top

All