91998E1075

SCHRIFTELIJKE VRAAG E-1075/98

van Kirsten Jensen (PSE) aan de Commissie

(6 april 1998)

Betreft: Samenwerking met de mafia in Oezbekistan

1. Uit een reeks artikelen in het dagblad Politiken van 18 en 19 maart 1998 (bijgesloten) blijkt dat het grote Deense brouwerijconcern Carlsberg samenwerkt met de Oezbeek Gafur Rakhimov, die betrokken is bij de handel in verdovende middelen en die nauwe connecties heeft met de mafia in Oezbekistan. Gafur Rakhimov staat op de zwarte lijst in alle Schengen-landen en het is daarom voor hem niet mogelijk een visum in de EU te krijgen. Ziet de Commissie het als een probleem dat Europese bedrijven op deze wijze samenwerken met personen die in het kader van de Schengen-samenwerking op de zwarte lijst zijn geplaatst?

2. Naar verluidt is de Europese bank voor wederopbouw en ontwikkeling als investeerder betrokken bij het genoemde project, wat betekent dat deze bank ook samenwerkt met Gafur Rakhimov. Kan de Commissie deze beweringen bevestigen?

3. Bestaan er op communautair niveau mogelijkheden tot ingrijpen in deze zaak en in soortgelijke gevallen?

4. Overweegt de Commissie initiatieven voor een dergelijk ingrijpen in deze concrete kwestie of in vergelijkbare zaken?

5. Zal er met de inwerkingtreding van het Verdrag van Amsterdam iets veranderen aan de beantwoording van bovenstaande vragen?

Antwoord van mevrouw Gradin namens de Commissie

(7 juli 1998)

Gezien het feit dat het Schengen-Akkoord en het Schengen-informatiesysteem zuiver intergouvernementele aangelegenheden zijn die buiten het bestek van het Verdrag vallen, en gezien de strenge regels inzake gegevensbescherming die van toepassing zijn op het Schengen-informatiesysteem, heeft de Commissie geen toegang tot gegevens over personen die "in het kader van Schengen op de zwarte lijst staan".

De Commissie geeft er uiteraard steeds de voorkeur aan samen te werken met burgers en bedrijven die de wet respecteren, maar zij heeft geen uitgesproken mening over de keuze van zakenpartners van particuliere ondernemingen, zolang het Gemeenschapsrecht wordt gerespecteerd.

De Europese Bank voor wederopbouw en ontwikkeling (EBWO) heeft de Commissie laten weten dat zij ernaar streeft in de landen waarin zij actief is zeer strenge gedragsnormen te bevorderen en met name erop toe te zien dat deze normen worden nageleefd in de bedrijven waarin zij investeert. De Bank is volledig bevoegd financiering te weigeren als zij, na een zorgvuldig antecedentenonderzoek, ontevreden is over de normen van een bedrijf of als de omstandigheden rond een voorgesteld project duidelijk zorgwekkend zijn. Omdat de EBWO deze zaken zeer serieus neemt, worden voor dit onderzoek externe deskundigen ingeschakeld.

De EBWO heeft de Commissie laten weten dat zij discussies heeft gevoerd over de financiering van dit project en dat het antecedentenonderzoek tot nu toe geen bewijs heeft opgeleverd voor de beschuldigingen. Als de EBWO in dit project geïnteresseerd blijft, zal de Commissie, zoals altijd met dergelijke projecten, de situatie nauwlettend blijven volgen om ervoor te zorgen dat zij over alle relevante informatie over deze zaak beschikt. Zolang de EBWO geen verplichtingen met betrekking tot een specifieke transactie zoals deze is aangegaan, blijft zij volledig bevoegd af te zien van financiering van het project indien de resultaten van haar onderzoek onbevredigend zijn.

De Commissie is voornemens de informatie die het geachte parlementslid heeft verstrekt te verifiëren en nagaan of er ook door de Gemeenschap gefinancierde contracten bij betrokken zijn. Het spreekt vanzelf dat, indien er onregelmatigheden worden geconstateerd, eventuele subsidies worden ingetrokken en reeds betaalde bedragen worden teruggevorderd. Overigens heeft de Commissie een waarschuwingssysteem opgezet met betrekking tot onbetrouwbare partners binnen en buiten de Gemeenschap. De diensten van de Commissie moeten zeer zorgvuldig met dergelijke partners omgaan, teneinde te voorkomen dat bij de uitvoering van de contracten wordt gefraudeerd en middelen van de Gemeenschap worden misbruikt voor criminele doeleinden.

De bestrijding van de georganiseerde misdaad in landen zoals Oezbekistan of andere nieuwe Onafhankelijke Staten vraagt om een internationale inspanning en samenwerking op grote schaal. Tijdens de Europese Raad van Amsterdam hebben de staatshoofden en regeringsleiders ingestemd met een actieplan tegen de georganiseerde misdaad, dat 31 verschillende initiatieven bevat om de samenwerking uit te breiden. Aanbeveling nummer 4 heeft betrekking op nauwere internationale samenwerking op dit gebied.

Met de inwerkingtreding van het Verdrag van Amsterdam komen er aanzienlijk meer mogelijkheden om fraude ten nadele van de financiële belangen van de Gemeenschap te bestrijden en wordt het besluitvormingsproces doeltreffender en democratischer. Bovendien wordt dan de samenwerking op het gebied van justitie en binnenlandse zaken verbeterd.