61984J0197

1 . VRIJ VERKEER VAN PERSONEN - VRIJHEID VAN VESTIGING - GELIJKSTELLING VAN ONDERDANEN VAN ANDERE LID-STATEN MET EIGEN ONDERDANEN - VERPLICHTING VOOR BEROEPSORGANISATIES EN PLAATSELIJKE OVERHEDEN

( EEG-VERDRAG , ARTIKEL 52 )

2.VRIJ VERKEER VAN PERSONEN - VRIJHEID VAN VESTIGING - HUUR VAN LOKAAL VOOR BEROEPSDOELEINDEN - TOEWIJZING VAN TOT PUBLIEK DOMEIN VAN GEMEENTE BEHOREND LOKAAL - VOORWAARDE INZAKE NATIONALITEIT VOOR TOELATING GEGADIGDEN - ONTOELAATBAARHEID

( EEG-VERDRAG , ARTIKEL 52 )

1 . ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG , DAT SEDERT HET EINDE VAN DE OVERGANGSPERIODE RECHTSTREEKS TOEPASSELIJK IS IN DE LID-STATEN , IS EEN DER HOEKSTENEN VAN HET GEMEENSCHAPSRECHT . DIT ARTIKEL VERLANGT OP HET GEBIED VAN HET VESTIGINGSRECHT , DE EERBIEDIGING VAN HET BEGINSEL , DAT ONDERDANEN VAN DE ANDERE LID-STATEN ALS EIGEN ONDERDANEN ZIJN TE BEHANDELEN , DOORDAT HET IEDERE DISCRIMINATIE UIT HOOFDE VAN NATIONALITEIT , VOORTVLOEIEND UIT NATIONALE WETTELIJKE OF BESTUURSRECHTELIJKE BEPALINGEN EN PRAKTIJKEN , VERBIEDT . TOT DE NALEVING VAN DAT BEGINSEL ZIJN ZOWEL ALLE BEVOEGDE OVERHEDEN ALS DE WETTELIJK ERKENDE BEROEPSORGANISATIES EN DE PLAATSELIJKE OVERHEDEN GEHOUDEN .

2.DE DOOR DIT ARTIKEL GEWAARBORGDE VRIJHEID VAN VESTIGING BETREFT NIET UITSLUITEND DE TOEGANG TOT WERKZAAMHEDEN ANDERS DAN IN LOONDIENST , DOCH EVENEENS DE UITOEFENING VAN DIE WERKZAAMHEDEN IN RUIME ZIN . HET HUREN VAN EEN LOKAAL VOOR BEROEPSDOELEINDEN VERGEMAKKELIJKT DE BEROEPSUITOEFENING EN VALT DUS BINNEN DE WERKINGSSFEER VAN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG .

ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG VERZET ZICH ERTEGEN , DAT , BIJ DE TOEWIJZING BIJ WEGE VAN OPENBARE INSCHRIJVING VAN EEN TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN EEN GEMEENTE BEHOREND LOKAAL , DE TOELATING VAN DE GEGADIGDEN IN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN AFHANKELIJK WORDT GESTELD VAN EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE .

IN ZAAK 197/84 ,

BETREFFENDE EEN VERZOEK AAN HET HOF KRACHTENS ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG VAN HET TRIBUNAL ADMINISTRATIF TE PAU ( FRANKRIJK ), IN HET ALDAAR AANHANGIG GEDING TUSSEN

P . STEINHAUSER

EN

STAD BIARRITZ ,

OM EEN PREJUDICIELE BESLISSING OVER DE UITLEGGING VAN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG ,

1 BIJ BESCHIKKING VAN 20 JULI 1984 , INGEKOMEN TEN HOVE OP 31 JULI DAARAANVOLGEND , HEEFT HET TRIBUNAL ADMINISTRATIF TE PAU KRACHTENS ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG EEN PREJUDICIELE VRAAG GESTELD OVER DE UITLEGGING VAN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG . DE VERWIJZENDE RECHTER WENST MEER IN HET BIJZONDER TE VERNEMEN , OF BEDOELD ARTIKEL VAN TOEPASSING IS OP EEN BEPALING DIE DE TOELATING TOT DE OPENBARE INSCHRIJVING VOOR DE VERHUUR VAN EEN TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN EEN GEMEENTE BEHOREND LOKAAL , AFHANKELIJK STELT VAN EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE .

2 DEZE VRAAG IS GEREZEN IN EEN GEDING TUSSEN HET STADSBESTUUR VAN BIARRITZ EN P . STEINHAUSER , KUNSTSCHILDER VAN BEROEP , VAN DUITSE NATIONALITEIT EN WONENDE TE BIARRITZ .

3 OP 27 FEBRUARI 1983 DEELDE VERZOEKER IN HET HOOFDGEDING HET STADSBESTUUR VAN BIARRITZ MEE , DAT HIJ WENSTE DEEL TE NEMEN AAN DE OPENBARE INSCHRIJVING VOOR DE VERHUUR VAN EEN DER TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN DE STAD BEHOREND ' ' CRAMPOTTES ' ' ( N.V.D.V .: EERTIJDS DOOR VISSERS GEBRUIKTE BERGPLAATSEN ) IN DE PORT DES PECHEURS VAN BIARRITZ , DIE THANS WORDEN GEBRUIKT VOOR TENTOONSTELLINGEN MET HET OOG OP DE VERKOOP VAN PRODUKTEN VAN KUNSTNIJVERHEID .

4 OP 1 MAART 1983 WEIGERDE DE STAD BIARRITZ STEINHAUSER TOT DE INSCHRIJVING TOE TE LATEN , ONDER VERWIJZING NAAR ARTIKEL 3 , TWEEDE ALINEA , VAN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN , LUIDENDE DAT ' ' NIEMAND TOT DE OPENBARE INSCHRIJVING WORDT TOEGELATEN , INDIEN HIJ NIET DE FRANSE NATIONALITEIT BEZIT ... ' '

5 STEINHAUSER STELDE BIJ HET TRIBUNAL ADMINISTRATIF TE PAU BEROEP IN TOT NIETIGVERKLARING VAN DIT AFWIJZEND BESLUIT , STELLENDE DAT ARTIKEL 3 , TWEEDE ALINEA , VAN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN ONVERENIGBAAR IS MET ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG , BETREFFENDE DE VRIJHEID VAN VESTIGING .

6 HET TRIBUNAL ADMINISTRATIF TE PAU ERKENDE WELISWAAR DE RECHTSTREEKSE TOEPASSELIJKHEID VAN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG , DOCH WAS VAN OORDEEL , DAT UIT BEPALINGEN VAN DIT ARTIKEL NIET DUIDELIJK BLIJKT OF ZIJ OOK BETREKKING HEBBEN OP NATIONALE VOORSCHRIFTEN ZOALS DIE WAAROP DE STAD BIARRITZ ZICH BEROEPT , EN DIE NIET RECHTSTREEKS TOT DOEL HEBBEN DE TOEGANG TOT EEN BEPAALD BEROEP TE REGELEN , MAAR ALLEEN DE MODALITEITEN VASTSTELLEN VOOR DE TOEWIJZING BIJ WEGE VAN OPENBARE INSCHRIJVING VAN TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN EEN TERRITORIALE OVERHEID VAN EEN LID-STAAT BEHORENDE LOKALEN , EN AAN DEZE TOEWIJZING EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE VERBINDEN .

7 IN DEZE OMSTANDIGHEDEN HEEFT DE NATIONALE RECHTER BESLOTEN ZIJN UITSPRAAK AAN TE HOUDEN , EN HET HOF VERZOCHT OM EEN PREJUDICIELE BESLISSING OVER DE VRAAG OF ' ' ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG VAN TOEPASSING IS OP DE DOOR DE STAD BIARRITZ IN ARTIKEL 3 VAN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN VAN 25 JANUARI 1983 VASTGESTELDE BEPALINGEN , DIE NIET RECHTSTREEKS TOT DOEL HEBBEN , DE TOEGANG TOT EEN WERKZAAMHEID ANDERS DAN IN LOONDIENST TE REGELEN , DOCH DE MODALITEITEN VAST TE STELLEN VOOR DE TOEWIJZING BIJ WEGE VAN OPENBARE INSCHRIJVING VAN TE HUUR AANGEBODEN LOKALEN DIE DEEL UITMAKEN VAN HAAR PUBLIEK DOMEIN , EN DIE DE TOELATING TOT DE INSCHRIJVING AFHANKELIJK STELLEN VAN EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE ... ' '

8 MET DEZE VRAAG WENST DE NATIONALE RECHTER IN WEZEN TE VERNEMEN , OF ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG ZICH ERTEGEN VERZET , DAT BIJ DE TOEWIJZING BIJ WEGE VAN OPENBARE INSCHRIJVING VAN EEN TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN EEN GEMEENTE BEHOREND LOKAAL , DE TOELATING VAN DE GEGADIGDEN IN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN AFHANKELIJK WORDT GESTELD VAN EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE .

9 VERZOEKER IN HET HOOFDGEDING BETOOGT , DAT DE UITDRUKKING ' ' UITOEFENING VAN WERKZAAMHEDEN ANDERS DAN IN LOONDIENST ' ' IN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG IN RUIME ZIN MOET WORDEN VERSTAAN , EN DAT HET VOOR DE UITOEFENING VAN ZIJN BEROEP ALS KUNSTENAAR NOODZAKELIJK IS DAT HIJ DE DOOR DE STAD BIARRITZ VOOR DE UITOEFENING VAN AMBACHTELIJKE ACTIVITEITEN BESTEMDE LOKALEN KAN HUREN . BIJGEVOLG ZOU DE WEIGERING VAN DE STAD BIARRITZ OM HEM , OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 3 VAN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN , WEGENS ZIJN NATIONALITEIT NIET TOT DE INSCHRIJVING TOE TE LATEN , NADELIG ZIJN VOOR ZIJN BEROEPSUITOEFENING EN EEN DISCRIMINATIE OPLEVEREN DIE ONVERENIGBAAR IS MET DE RECHTSTREEKS TOEPASSELIJKE BEPALINGEN VAN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG .

10 OOK DE COMMISSIE VERKLAART ZICH VOORSTANDER VAN EEN RUIME UITLEGGING VAN ARTIKEL 52 . ZIJ WIJST EROP DAT DIT RECHTSTREEKS TOEPASSELIJKE ARTIKEL EEN BIJZONDERE TOEPASSING VORMT VAN HET IN ARTIKEL 7 VAN HET VERDRAG NEERGELEGDE ALGEMENE VERBOD VAN DISCRIMINATIE OP GROND VAN NATIONALITEIT EN ZICH VERZET TEGEN ELKE VORM VAN DISCRIMINATIE TUSSEN EIGEN ONDERDANEN EN ONDERDANEN VAN ANDERE LID-STATEN . HET ZOU DERHALVE DE AFSCHAFFING VERLANGEN VAN BEPALINGEN EN PRAKTIJKEN , DIE NIET ENKEL DE TOEGANG TOT , DOCH OOK DE UITOEFENING BINNEN DE GEMEENSCHAP VAN EEN BEROEPSACTIVITEIT ANDERS DAN IN LOONDIENST VERHINDEREN OF BELEMMEREN .

11 DIT VEREISTE ZOU ZOWEL VOORTVLOEIEN UIT DE TEKST VAN ARTIKEL 52 ZELF ALS UIT HET ALGEMEEN PROGRAMMA VOOR DE OPHEFFING VAN DE BEPERKINGEN VAN DE VRIJHEID VAN VESTIGING ( PB 1962 , BLZ . 36 , TITEL III : BEPERKINGEN , SUB A ), WAARIN EEN AANTAL VOORBEELDEN ZIJN GEGEVEN VAN OP TE HEFFEN BEPERKINGEN , INZONDERHEID VOOR WAT DE BEVOEGDHEID BETREFT OM OVEREENKOMSTEN TE SLUITEN , IN TE SCHRIJVEN VOOR OPDRACHTEN VAN DE STAAT OF VAN ANDERE PUBLIEKRECHTELIJKE LICHAMEN , OPENBARE CONCESSIES OF VERGUNNINGEN TE VERKRIJGEN , ROERENDE EN ONROERENDE RECHTEN EN GOEDEREN TE VERWERVEN , TE GEBRUIKEN OF TE VERVREEMDEN .

12 TENSLOTTE ZOUDEN DE VERBODSBEPALINGEN VAN ARTIKEL 52 NIET ENKEL GELDEN VOOR REGELS GESTELD DOOR DE CENTRALE OVERHEID VAN EEN LID-STAAT OF DOOR BEROEPSORGANISATIES - HETGEEN REEDS ZOU VOORTVLOEIEN UIT ' S HOFS RECHTSPRAAK - , DOCH EVENEENS VOOR DE REGELINGEN OF ADMINISTRATIEVE PRAKTIJKEN VAN PLAATSELIJKE OVERHEDEN IN DE LID-STATEN .

13 DE COMMISSIE KOMT TOT DE SLOTSOM , DAT DE WEIGERING VAN DE STAD BIARRITZ OM VERZOEKER IN HET HOOFDGEDING , WEGENS ZIJN NATIONALITEIT , TE LATEN DEELNEMEN AAN DE HIERBEDOELDE OPENBARE INSCHRIJVING , BERUST OP EEN BEPALING DIE ONVERENIGBAAR IS MET HET FUNDAMENTELE BEGINSEL OP HET GEBIED VAN HET VESTIGINGSRECHT , TE WETEN DE GELIJKSTELLING MET DE EIGEN ONDERDANEN . VOOR DEZE BEPALING ZOU MEN ZICH VOORTS NIET KUNNEN BEROEPEN OP EEN DER TWEE TERZAKE VOORZIENE AFWIJKINGEN , TE WETEN HET VOORBEHOUD BETREFFENDE WERKZAAMHEDEN TER UITOEFENING VAN OPENBAAR GEZAG IN ARTIKEL 55 EEG-VERDRAG , EN HET VOORBEHOUD VERBAND HOUDEND MET DE OPENBARE ORDE IN ARTIKEL 56 .

14 ER ZIJ AAN HERINNERD DAT , ZOALS HET HOF BIJ HERHALING HEEFT VERKLAARD , ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG , DAT SEDERT HET EINDE VAN DE OVERGANGSPERIODE RECHTSTREEKS TOEPASSELIJK IS IN DE LID-STATEN , EEN DER HOEKSTENEN VAN HET GEMEENSCHAPSRECHT IS . DIT ARTIKEL VERLANGT OP HET GEBIED VAN HET VESTIGINGSRECHT , DE EERBIEDIGING VAN HET BEGINSEL , DAT ONDERDANEN VAN DE ANDERE LID-STATEN ALS EIGEN ONDERDANEN ZIJN TE BEHANDELEN , DOORDAT HET IEDERE DISCRIMINATIE UIT HOOFDE VAN NATIONALITEIT , VOORTVLOEIEND UIT NATIONALE WETTELIJKE OF BESTUURSRECHTELIJKE BEPALINGEN EN PRAKTIJKEN , VERBIEDT . TOT DE NALEVING VAN DAT BEGINSEL ZIJN , GELIJK HET HOF VERKLAARDE IN ZIJN ARREST VAN 28 APRIL 1977 ( ZAAK 71/76 , THIEFFRY , JURISPR . 1977 , BLZ . 765 ), ZOWEL ALLE BEVOEGDE OVERHEDEN ALS DE WETTELIJK ERKENDE BEROEPSORGANISATIES GEHOUDEN .

15 TE DEZEN ZIJ VOORTS IN HERINNERING GEBRACHT , DAT - ALDUS HET HOF IN VOORNOEMD ARREST - HET ALGEMEEN PROGRAMMA , DOOR DE RAAD VASTGESTELD OP 18 DECEMBER 1961 ( PB 1962 , BLZ . 36 ), GEZIEN IN HET ZICHT VAN DE OPHEFFING VAN DE BEPERKINGEN VAN DE VRIJHEID VAN VESTIGING , NUTTIGE AANWIJZINGEN VERSCHAFT VOOR DE UITVOERING VAN DE DESBETREFFENDE VERDRAGSBEPALINGEN , WAAR HET BEPAALT ( TITEL III , BEPERKINGEN , SUB A ), DAT DIE BEPALINGEN EN HANDELWIJZEN MOETEN WORDEN OPGEHEVEN , DIE VOOR VREEMDELINGEN DE BEVOEGDHEID OM DE RECHTEN UIT TE OEFENEN DIE GEWOONLIJK AAN HET VERRICHTEN VAN EEN WERKZAAMHEID ANDERS DAN IN LOONDIENST ZIJN VERBONDEN , UITSLUITEN , BEPERKEN OF AAN BEPAALDE VOORWAARDEN ONDERWERPEN . ZULKS GELDT MET NAME VOOR HET RECHT OM A ) OVEREENKOMSTEN TOT AANNEMING VAN WERK OF TOT HET VERRICHTEN VAN DIENSTEN , EN ANDERE OVEREENKOMSTEN , ZOALS ARBEIDS- , HUUR- EN PACHTOVEREENKOMSTEN , TE SLUITEN , ALSMEDE ALLE RECHTEN TE GENIETEN DIE UIT DEZE OVEREENKOMSTEN VOORTVLOEIEN , B ) IN TE SCHRIJVEN VOOR OPDRACHTEN VAN DE STAAT OF ANDERE PUBLIEKRECHTELIJKE LICHAMEN OF ALS CONTRACTANT OF ONDERCONTRACTANT DEEL TE NEMEN AAN DE UITVOERING DAARVAN , C ) CONCESSIES OF VERGUNNINGEN , VERLEEND DOOR DE STAAT , OF ANDERE PUBLIEKRECHTELIJKE LICHAMEN TE VERKRIJGEN , D ) ROERENDE EN ONROERENDE GOEDEREN EN RECHTEN TE VERKRIJGEN , TE GEBRUIKEN OF TE VERVREEMDEN .

16 UIT EEN EN ANDER VOLGT , DAT PRAKTIJKEN EN REGELINGEN VAN EEN PLAATSELIJKE OVERHEID VAN EEN LID-STAAT , DIE DISCRIMINEREND ZIJN VOOR ONDERDANEN VAN ANDERE LID-STATEN , KRACHTENS ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG ZIJN VERBODEN . BOVENDIEN MOET EROP WORDEN GEWEZEN , DAT DE DOOR DIT ARTIKEL GEWAARBORGDE VRIJHEID VAN VESTIGING NIET UITSLUITEND DE TOEGANG TOT WERKZAAMHEDEN ANDERS DAN IN LOONDIENST BETREFT , DOCH EVENEENS DE UITOEFENING VAN DIE WERKZAAMHEDEN IN RUIME ZIN . HET HUREN VAN EEN LOKAAL VOOR BEROEPSDOELEINDEN VERGEMAKKELIJKT DE BEROEPSUITOEFENING EN VALT DUS BINNEN DE WERKINGSSFEER VAN ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG .

17 OP DE VRAAG VAN HET TRIBUNAL ADMINISTRATIF TE PAU MOET MITSDIEN WORDEN GEANTWOORD DAT ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG ZICH ERTEGEN VERZET , DAT , BIJ DE TOEWIJZING BIJ WEGE VAN OPENBARE INSCHRIJVING VAN EEN TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN EEN GEMEENTE BEHOREND LOKAAL , DE TOELATING VAN DE GEGADIGDEN IN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN AFHANKELIJK WORDT GESTELD VAN EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE .

KOSTEN

18 DE KOSTEN DOOR DE COMMISSIE WEGENS INDIENING HARER OPMERKINGEN BIJ HET HOF GEMAAKT , KUNNEN NIET VOOR VERGOEDING IN AANMERKING KOMEN . TEN AANZIEN VAN DE PARTIJEN IN HET HOOFDGEDING IS DE PROCEDURE ALS EEN ALDAAR GEREZEN INCIDENT TE BESCHOUWEN , ZODAT DE NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIE OVER DE KOSTEN HEEFT TE BESLISSEN .

HET HOF VAN JUSTITIE ( VIJFDE KAMER ),

UITSPRAAK DOENDE OP DE DOOR HET TRIBUNAL ADMINISTRATIF TE PAU BIJ BESCHIKKING VAN 20 JULI 1984 GESTELDE VRAAG , VERKLAART VOOR RECHT :

ARTIKEL 52 EEG-VERDRAG VERZET ZICH ERTEGEN , DAT , BIJ DE TOEWIJZING BIJ WEGE VAN OPENBARE INSCHRIJVING VAN EEN TOT HET PUBLIEK DOMEIN VAN EEN GEMEENTE BEHOREND LOKAAL , DE TOELATING VAN DE GEGADIGDEN IN DE INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN AFHANKELIJK WORDT GESTELD VAN EEN NATIONALITEITSVOORWAARDE .