Samenvatting

Effectbeoordeling van het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad

betreffende Europese bedrijfsstatistieken ("FRIBS").

A. Behoefte aan actie

Waarom? Wat is het probleem?

Door de groeiende behoefte aan informatie voor beleidsontwikkeling en andere doeleinden worden Eurostat en de nationale statistische autoriteiten in toenemende mate geconfronteerd met aanvullende eisen voor kwalitatief hoogwaardige statistieken. Het huidige stelsel voor Europese bedrijfsstatistieken is gefragmenteerd in tien afzonderlijke, voor elk vakgebied specifieke wetgevingsbesluiten, waarin de inhoud en de technische voorschriften van de gegevensverzameling op een strikte manier zijn vastgesteld. Het daaruit voortkomende gefragmenteerde en inflexibele rechtsstelsel brengt de volgende belangrijke problemen met zich mee: 1) ontbreken van een samenhangend en gestroomlijnd rechtskader; 2) gebrek aan flexibiliteit; 3) weinig steun voor het gebruik van innovatieve methoden en gegevensbronnen; 4) kwaliteitsproblemen, met name op het gebied van consistentie tussen de verschillende gebieden van bedrijfsstatistieken; 5) hoge last voor de gegevensverstrekkers. Het uiteindelijke gevolg van deze problemen is dat de productie van Europese bedrijfsstatistieken steeds minder efficiënt en flexibel is, en dat de gebruikers ontevreden zijn.

Welke resultaten zijn te verwachten?

Het initiatief is gericht op verbetering van de flexibiliteit en het aanpassingsvermogen van de Europese bedrijfsstatistieken aan veranderende gebruikersbehoeften en beoogt de consistentie en kwaliteit ervan te verhogen. Het initiatief ondersteunt de belangrijkste prioriteiten van de Commissie door de verstrekking van consistentere en relevantere gegevens om bijvoorbeeld groei, werkgelegenheid, concurrentievermogen, onderzoek en innovatie, de digitale eengemaakte markt, de gevolgen van de mondialisering en de werking van de interne markt te monitoren. Dit initiatief maakt een kostenefficiëntere en modernere gegevensproductie mogelijk en biedt de middelen om de administratieve last voor gegevensverstrekkers (ondernemingen) significant te verminderen.

Wat is de meerwaarde van maatregelen op EU-niveau? 

Uit hoofde van artikel 338 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) hebben de wetgevers van de EU de bevoegdheid om maatregelen vast te stellen voor de opstelling van statistieken wanneer zulks voor de vervulling van de taken van de Unie nodig is. Er is een heel scala van beleidsterreinen van de EU (activiteiten) die worden ontwikkeld en gemonitord op basis van gegevens die worden bestreken door bedrijfsstatistieken: bijvoorbeeld werkgelegenheid, concurrentievermogen, innovatie, handel, industrie, regionaal, economisch en monetair beleid. De gegevensverzamelingen die in deze effectbeoordeling worden omschreven zijn derhalve inputs voor de vervulling van de taken van de Unie. De essentiële behoefte aan internationale vergelijkbaarheid maakt een interventie van de EU noodzakelijk.

B. Oplossingen

Welke wetgevende en niet-wetgevende beleidsmaatregelen zijn overwogen? Heeft een bepaalde optie de voorkeur? Waarom? 

Een aantal opties is overwogen en er is intensief contact geweest met de belanghebbenden. De voorkeursoptie (optie C4 – modernisering van bedrijfsstatistieken binnen één enkel kader (FRIBS) door gebruik van een combinatie van maatregelen (combinatie van de subopties SIMSTAT en het herziene Intrastat)) voldoet het best aan de beleidsdoelstellingen en de doelstellingen van het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (Refit) door vereenvoudiging en stroomlijning van de uiteenlopende en inconsistente regelgeving die momenteel geldt voor bedrijfsstatistieken in één wettelijk kader. Dit heeft het grootste potentieel voor de vermindering van de regeldruk. Deze optie maakt het stelsel voor Europese bedrijfsstatistieken klaar voor de toekomst door het gebruik van moderne, kostenefficiënte methoden voor gegevensproductie te vergemakkelijken, door de flexibiliteit en het aanpassingsvermogen aan de behoeften van de gebruikers te verbeteren en door de analytische waarde en de kwaliteit van de gegevens te verhogen; bovendien maximaliseert deze optie de toegevoegde waarde van een optreden op EU-niveau.

Wie steunt welke optie? 

Een eventuele herziening van de methoden voor de productie van gegevens of de gegevensvereisten heeft op de korte termijn kosten voor de nationale statistische autoriteiten tot gevolg, maar op de langere termijn wordt rekening gehouden met een potentiële daling van de kosten. De gegevensgebruikers staan achter een verbetering van de tijdigheid, coherentie en vergelijkbaarheid van de gegevens en het aanpassingsvermogen van de Europese bedrijfsstatistieken aan veranderende gebruikersbehoeften. Gegevensverstrekkers ondersteunen en hebben voordeel van het potentieel voor maximale vermindering van de lasten in optie C. Met name ondersteunen de gegevensverzamelaars (nationale bureaus voor de statistiek) voorkeursoptie C4 – modernisering van bedrijfsstatistieken binnen één enkel kader (FRIBS), door gebruik van een combinatie van maatregelen (combinatie van de subopties SIMSTAT en het herziene Intrastat) ten behoeve van de modernisering van Intrastat.

C. Gevolgen van de voorkeursoptie

Wat zijn de voordelen van de voorkeursoptie (indien van toepassing, anders van de belangrijkste opties)?

Naast de genoemde kwalitatieve voordelen heeft optie C4 het potentieel om de last voor gegevensverstrekkers te verminderen (een vermindering van de last met 13,5 %), terwijl de hoge kwaliteit van de geproduceerde statistieken gehandhaafd wordt. Het gestroomlijnde en vereenvoudigde rechtskader zou de doelstellingen van het Refit-programma verwezenlijken en meer flexibiliteit creëren. Dat zou op zijn beurt ten goede komen aan de gebruikers van de gegevens – met inbegrip van producenten van macro-economische indicatoren zoals het bbp – door de tijdigheid, het aanpassingsvermogen en de kwaliteit van de gegevens te verbeteren en door de consistentie van bedrijfsstatistieken ook op de lange termijn te waarborgen.

De productieprocessen van de nationale gegevensverzamelaars zouden profiteren van een betere toegang tot de administratieve en andere gegevensbronnen, alsmede van de mogelijkheid om microgegevens te gebruiken en uit te wisselen. Geïntegreerdere processen moeten ook op de lange termijn kostenbesparingen voor hen opleveren.

Wat zijn de kosten van de voorkeursoptie (indien van toepassing, anders van de belangrijkste opties)? 

Voor de voorkeursoptie zijn initiële implementatiekosten voor gegevensverzamelaars nodig, als gevolg van herzieningen van de processen voor de productie van gegevens en nieuwe gegevensbehoeften. De effectbeoordeling wijst uit dat de aanvullende implementatiekosten voor nationale statistische autoriteiten op de korte termijn worden gecompenseerd door de efficiëntiewinst op systeemniveau op de lange termijn. De geraamde eenmalige investeringskosten per lidstaat zouden tussen 1,25 miljoen en 1,9 miljoen EUR bedragen en de initiële aanvullende exploitatiekosten zouden per lidstaat tussen 691 000 EUR en 700 000 EUR per jaar bedragen. Er wordt geschat dat de verwachte langetermijngevolgen op EU-niveau tussen de maximale netto-kostenbesparingen van 10 miljoen EUR en de maximale netto-kostenstijging van (+) 9 miljoen EUR gedurende een uitvoeringsperiode van tien jaar (in netto contante waarde, afhankelijk van de definitieve uitvoeringsbepalingen in de afzonderlijke lidstaten).

Wat zijn de gevolgen voor bedrijven, kleine en middelgrote ondernemingen en micro-ondernemingen?

Enerzijds kunnen de aanvullende gegevensvereisten leiden tot een beperkte last voor kleine en middelgrote ondernemingen, met name met betrekking tot de toegenomen informatie over de dienstensector. In de reacties op de raadpleging over kwalitatieve gegevens die zijn verstrekt door de gegevensverzamelaars, hebben de nationale statistische autoriteiten verzekerd dat de grootst mogelijke zorgvuldigheid is betracht om ervoor te zorgen dat de lasten voor kleine en middelgrote ondernemingen zoveel mogelijk beperkt worden, bijvoorbeeld door gebruik te maken van administratieve gegevens of geavanceerde statistische methoden. Anderzijds zou de modernisering van de statistieken over de intra-EU-handel eveneens leiden tot een aanzienlijke vermindering van de last voor kleine en middelgrote ondernemingen (die betrokken zijn bij de intra-EU-handel in goederen). Eventuele lastenverzwaring voor kleine en middelgrote ondernemingen zouden beperkt blijven, ook omdat veel landen gebruik zullen maken van administratieve gegevens (in combinatie met op modellen gebaseerde schattingsmethoden) om aan nieuwe gegevensvereisten te voldoen.

Zijn er significante gevolgen voor de nationale begrotingen en overheden?

De implementatiekosten hebben gevolgen voor de begroting van de nationale statistische autoriteiten, en dus indirect ook voor de nationale begrotingen. Het statistische regelgevingskader voorziet in waarborgen die deze kosten zoveel mogelijk beperken. De Commissie heeft reeds ongeveer 13 miljoen EUR bijgedragen in de vorm van subsidies voor de financiering van de aanvullende kosten waarmee nationale statistische autoriteiten worden geconfronteerd bij de aanpassing van hun productieprocessen aan de wijzigingen die in het kader van FRIBS worden ingevoerd. In de toekomst worden aanvullende financiële middelen ingezet – afhankelijk van de beschikbaarheid van begrotingsmiddelen – met het oog op vergemakkelijking van de uitvoering van FRIBS. Als gevolg van de efficiëntiewinsten uit andere bepalingen van FRIBS die niet resulteren in snelle kostenverminderingen, maar meer tijd zullen vergen, wordt verwacht dat de initiële kosten op middellange en lange termijn zullen worden gecompenseerd.

Zijn er nog andere significante gevolgen? 

Er zijn geen andere significante gevolgen vastgesteld.

D. Follow-up

Wanneer wordt dit beleid geëvalueerd?

Het initiatief voorziet in regelmatige verslaglegging over de kwaliteit door de lidstaten dat relevante toezichtgegevens over de diverse behandelde aspecten omvat. Het Europees statistisch programma, met inbegrip van Europese bedrijfsstatistieken, dat momenteel de periode 2013-2017 bestrijkt (dit wordt uitgebreid tot 2020), wordt halverwege de looptijd en na voltooiing geëvalueerd. Er vindt een jaarlijkse follow-up van de belangrijkste prestatie-indicatoren plaats.