Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52017IR0093

Advies van het Comité van de Regio's over de EU-uitbreidingsstrategie 2016-2017

PB C 306 van 15.9.2017, p. 43–50 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

15.9.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 306/43


Advies van het Comité van de Regio's over de EU-uitbreidingsstrategie 2016-2017

(2017/C 306/09)

Rapporteur:

Rait Pihelgas (EE/ALDE), Burgemeester van Ambla

Referentiedocument:

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's — Mededeling 2016 over de EU-Uitbreidingsstrategie

COM(2016) 715 final

EU-uitbreidingsstrategie 2016-2017

BELEIDSAANBEVELINGEN

HET EUROPEES COMITÉ VAN DE REGIO'S (CvdR)

Algemene opmerkingen

1.

verklaart dat de uitbreidingsstrategie en de toetreding van nieuwe landen tot de EU garant staan voor de verwezenlijking van het EU-beleid en voor het succes van Europa als geheel en bevestigt dat uitbreiding het krachtigste instrument van het buitenlands beleid van de Unie is.

2.

De visie van de huidige Europese Commissie — tijdens haar mandaat (2014-2019) komt er geen uitbreiding van de Europese Unie — heeft nu een punt bereikt waarop de uitbreidingsgesprekken met Turkije om diverse politieke redenen inhoudelijk zijn stopgezet. Tegelijk nemen de door lidstaten omgeven landen van de westelijke Balkan nu rechtstreeks deel aan de beleidsmaatregelen van de Europese Commissie, omdat zij, afgezien van het uitbreidingsproces ook nauw betrokken zijn bij het migratiebeleid van de EU (westelijke Balkanroute) en de daarmee samenhangende beleidsterreinen, zoals veiligheid.

3.

De aan het uitbreidingsproces deelnemende landen van de westelijke Balkan hebben, ondanks geïntensiveerde pogingen van buitenaf om de koers van Europa radicaal te wijzigen, de uitdagingen samen met de EU-instellingen constructief benaderd. Het is verheugend dat zij bereid zijn zich in te zetten voor de oplossing van problemen waarmee de Europese Unie op het gebied van immigratie en veiligheid wordt geconfronteerd

4.

De nieuwe arbeidsverhoudingen tussen de Europese Commissie en de landen van de westelijke Balkan veronderstellen een verantwoordelijke opstelling ten aanzien van de naleving van beloften en voorwaarden voor een uitbreiding van de EU. De onderhandelingen moeten gebaseerd worden op een objectieve beoordeling van de paraatheid en de vorderingen van de kandidaat-lidstaten in verband met de naleving van de politieke en economische criteria. Tijdens het proces mogen de voorwaarden niet veranderd worden vanwege gevoeligheden van een van de onderhandelende partijen.

5.

Het is essentieel dat de door de kandidaat-lidstaat en potentiële kandidaat-landen en potentiële kandidaat-landen bereikte resultaten en vooruitgang officieel worden gezien als bevestiging dat de Europese Unie voortaan openstaat voor degenen die dezelfde doelstellingen willen bereiken en dezelfde waarden willen delen.

6.

Terecht wijst de Commissie op de sleutelrol van de lokale en regionale overheden. In mededelingen en verslagen zou beter en gedetailleerder moeten worden ingegaan op de lokale en regionale taken, zelfs als hiertoe een apart hoofdstuk in het acquis ontbreekt of als er geen gevestigd EU-model is voor decentralisering en voor het bestuur op diverse niveaus (multi level governance).

7.

Tegen de achtergrond van de nieuwe mondiale uitdagingen en de ingrijpende veranderingen in de internationale context en juist in de nabijheid van de landen van de westelijke Balkan moet de uitbreiding van de EU op regionaal en pan-Europees niveau voortdurend en officieel (via ontmoetingen, conferenties enz.) aan de orde zijn zodat het Europese perspectief van deze landen op de agenda blijft staan.

8.

Evenals bij besluiten van de Commissie die direct betrekking hebben op de EU moet ook bij discussies en beslissingen over de uitbreidingsstrategie het perspectief van de jeugd nadrukkelijk aandacht krijgen om de nieuwe generaties duidelijk te maken dat het huidige en toekomstige huis, de Europese Unie, alle jongeren kansen biedt op onderwijs, cultuur en werkgelegenheid.

9.

Verheugend is het tijdens de top in Parijs (4 juli 2016) genomen besluit tot oprichting van een regionaal bureau voor jeugdsamenwerking en de activiteiten hiervan. Het CvdR hoopt dat ook jeugddiensten uit de nieuwe en succesvolle lidstaten bij deze taken betrokken worden.

10.

Het is een goede zaak dat er jaarlijkse economische hervormingsprogramma’s worden opgesteld. Op grond van de daarmee opgedane ervaring dienen lokale en regionale overheden, alsook burgers, betrokken te worden bij de uitwerking van begrotingsplannen en projecten omdat juist op lokaal en regionaal niveau merkbaar is hoe deze ingrijpen en gevolgen hebben.

11.

Van belang is de benadering van de lokale en regionale overheden van het voorlichtingsbeleid ten aanzien van de uitbreiding over het algemeen; een breed draagvlak in de samenleving is mogelijk als de samenleving te horen krijgt hoe de voordelen van de uitbreiding benut kunnen worden.

Rechtsstaat en grondrechten

12.

De rechtsstaat, goed werkende grondrechten en eerlijke en transparante politiek zijn fundamentele voorwaarden voor de uitbreiding. Kandidaatlanden en potentiële kandidaatlanden moeten overtuigende inspanningen leveren om deze doelstellingen gestalte te geven.

13.

Het CvdR pleit voor nadruk op „eerst de basis”. Zo moeten in alle kandidaatlanden en potentiële kandidaatlanden meer resultaten worden geboekt met de opbouw van de rechtsstaat en justitie, de waarborging van grondrechten, vrijheid en veiligheid, alsook van de verankering van de bescherming van minderheden en gendergelijkheid. Van belang is voorts samenwerking binnen en met de Raad van Europa en het Congres van lokale en regionale overheden voor wat betreft grondrechten, de rechtsstaat en lokale democratie.

14.

De aandacht voor de vrijheid van mening is positief. Deze moet echter gepaard gaan met een hogere algemene politieke cultuur, waarbij het voorbeeldig gedrag van politieke besluitvormers, in de eerste plaats op lokaal en regionaal niveau, de beste garantie biedt voor vooruitgang op dit gebied (zich onthouden van confrontaties en provocaties jegens buren, vermijding van negatieve uitingen, besef van de belangen van kwetsbare en benadeelde bevolkingsgroepen, aandacht voor de situatie van minderheden enz.).

15.

Een vrije pers is essentieel is voor het waarborgen van pluralisme in een democratische samenleving. De eigendomsstructuur van de media is een serieus probleem. Als daarom het recht van de burgers op onafhankelijke informatie niet wordt gegarandeerd, kunnen politiek neutraal en transparant beheer en de bevordering van de democratie in het algemeen wel eens een lastige zaak blijken te zijn.

16.

Verheugend is de oprichting van het agentschap voor corruptiebestrijding in Montenegro, als voorbeeld voor alle landen in de regio. Het is van groot belang om de corruptie in de publieke en particuliere sector op alle bestuurlijke en maatschappelijke niveaus tegen te gaan.

17.

Racisme en xenofobie, extremisme, radicalisering en terrorisme moeten bestreden worden omdat zij de waarden en rechten van alle mensen op losse schroeven zetten. Belangrijk is preventie onder jongeren om hen te doen inzien dat de lidstaten zich ervoor inzetten om de jeugd een veilige wereld met goede kansen op onderwijs en werkgelegenheid te bieden.

Economische ontwikkeling en connectiviteit

18.

Het Comité begroet de beschikbaarstelling van steun en middelen voor de (potentiële) kandidaatlanden. De hulp moet echter voldoende zijn; de besteding en het beheer moeten efficiënt en transparant zijn.

19.

Het is positief dat de nadruk ligt op de door de EU goedgekeurde agenda voor connectiviteit en regionale initiatieven (Berlijns proces enz.), die inclusief moeten worden uitgevoerd. Lokale en regionale overheden moeten evenals de nationale overheden in (mogelijke) kandidaatlanden bij de zaak betrokken worden. De ervaringen uit de nieuwe lidstaten moeten met interesse gevolgd worden; EU-experts uit vooral deze landen moeten deelnemen aan de opzet en uitvoering van investeringsprojecten (op het gebied van vervoer, energie, digitale telecommunicatie, onderwijs, jeugd en andere, met de digitale ontwikkeling verband houdende gebieden).

20.

Het CvdR steunt de investeringsbureaus in de ontvangende landen van de westelijke Balkan bij het aanleggen van een uniform projectregister en dringt aan op betere coördinatie van de instrumenten voor het structuurbeleid. Het ziet daarin een mogelijkheid om in de landen van de westelijke Balkan projecten voor digitale ontwikkeling op te starten.

Regionale samenwerking tussen de uitbreidingslanden

21.

Het CvdR steunt alle positieve ontwikkelingen in de wederzijdse betrekkingen tussen (potentiële) kandidaatlanden, met name wat betreft verzoening en de opbouw van een klimaat van vertrouwen. Het wil echter concrete vooruitgang en duurzame resultaten in hangende kwesties zien, met inachtneming van het beginsel van goed nabuurschap, en doet een beroep op de lokale en regionale overheden om hun vooruitgang en initiatieven in dit proces doeltreffender bekend te maken, en begroet de verspreiding van nuttige praktijken en ervaringen.

22.

Het Comité wijst op de samenwerkingsvormen tussen gemeenten en internationale vormen van samenwerking, zoals de campagne „Let’s do it!” voor het behoud van een schoon milieu.

23.

De (potentiële) kandidaatlanden worden verzocht de bestaande partnerschaps- en TAIEX-programma’s aan te grijpen om over nieuwe vormen van samenwerking na te denken en bijbehorende initiatieven in het leven te roepen.

24.

Het CvdR is ingenomen met de positieve resultaten van de meest recente vergaderingen van het Gemengd Raadgevend Comités (GRC’s) en de werkgroepen van het CvdR met deze landen, alsook met de eerste Dag van de uitbreiding (1/2 juni 2016). Het beveelt aan om zulke bijeenkomsten regelmatig te organiseren.

25.

Het Comité verwelkomt de door de Commissie georganiseerde conferenties onder de titel „Speak Up!” en de campagne voor mediadagen in de regio. Deze evenementen zijn een gelegenheid om de media — inclusief de sociale media — nationaal en regionaal verder op te bouwen, de vooruitgang van de afzonderlijke landen in de uitbreiding te vergelijken en de resultaten van buurlanden optimaal te benutten.

26.

Het is mogelijk dat de deelname van de gehele regio aan één en hetzelfde proces ook op de Westelijke Balkan een dynamiek kan bewerkstelligen en de mensen tot de overtuiging brengt dat het succes van een land het succes van alle inwoners is, wat tot dusver overal geleid heeft tot meer belangstelling voor de buurlanden en de omgang met hen, alsook tot een gezonde concurrentie en wederzijdse bijstand.

Migratie

27.

Prijzenswaardig is de doortastendheid van de Commissie in migratiekwesties en de besluiten uit 2015 en 2016, omdat de toenmalige situatie van vluchtelingen en economische migranten gevolgen heeft voor de gehele regio en met name voor de routes over de westelijke Balkan, die zich snel gevormd hadden. Zonder gezamenlijke inspanningen, solidariteit en wederzijdse verantwoordelijkheid zijn er geen oplossingen mogelijk.

28.

Het CvdR is ingenomen met het initiatief van de Commissie tot hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel (tweede pakket, 13 juli 2016), dat gedetailleerde oplossingen (veilig derde land, eerste land van asiel, veilig land van herkomst) bevat voor alle door de migratiecrisis getroffenen, met onder meer waarborgen voor niet-begeleide minderjarigen asielzoekers en een regeling voor rechtsbijstand voor asielzoekers.

29.

Positief zijn de inspanningen van de lidstaten, en vooral ook van de kandidaatlanden om de crisis te overwinnen en middelen beschikbaar te stellen. Verdere ondersteuning van de EU, alsook investeringen voor de opvang en integratie van migranten en vluchtelingen in de westelijke Balkanlanden zijn geboden om daar betere vooruitzichten op werk te scheppen.

30.

Het CvdR bedankt alle gemeenten langs de migratieroute voor de onschatbare hulp en samenwerking tot nu toe en spoort hen aan om hun ervaringen te bundelen en door te geven, alsook hun beste werkmethoden en kennis bekend te maken, die bij de onverwachte aankomst van hulpbehoevende mensen hun nut kunnen bewijzen. De lokale overheden worden verzocht hun strijd tegen mensensmokkel en mensenhandel op te voeren. Tegelijk benadrukt het CvdR dat de capaciteiten van lokale overheden beperkt zijn en uiteenlopen. Er dienen voorzieningen te komen die hun extra bijstand garanderen.

31.

Gezien de in de conclusies van de Raad van 2015 verankerde prioriteiten en acties is het nog steeds nodig om preventieve maatregelen te nemen, en de inspanningen met name te richten op vluchtelingen die terecht aanspraak maken op internationale bescherming.

32.

Tegelijk verwacht het van de EU meer inspraak en medewerking voor de initiatieven en beleidsmaatregelen die gericht zijn op de gebieden van herkomst van de migranten en bedoeld zijn om de stroom van vluchtelingen die gedwongen zijn hun land te verlaten en van economische migranten naar Europa aanzienlijk te beperken. Tegelijk dient het vredesproces in de conflictlanden door diplomatieke initiatieven doeltreffender te worden gesteund.

Turkije

33.

Het Comité neemt kennis van het resultaat van het referendum van 16 april over wijzigingen in de grondwet van Turkije, en van de conclusies van de internationale verkiezingswaarnemingsmissie volgens dewelke de twee partijen in de campagne geen gelijke kansen hadden en de kiezers geen onpartijdige informatie kregen.

34.

Het CvdR herinnert aan de gevestigde internationale praktijken op lokaal niveau waarbij geschillen over het tellen van de stemmen kunnen worden opgelost door een gedeeltelijke hertelling, en beveelt aan om van deze mogelijkheid gebruik te maken wanneer dat passend en nuttig is.

35.

Het betreurt dat de recente politieke ontwikkelingen in Turkije twijfels doen rijzen over de volledige onderschrijving door de Turkse regering van de waarden en beginselen waarop de EU is gegrondvest, met name het Europees Handvest van de grondrechten, en het merkt op dat de voortzetting van het toetredingsproces dan ook aan twijfel onderhevig is.

36.

Het Comité roept de Turkse regering ertoe op om duidelijk en ondubbelzinnig afstand van de doodstraf te nemen, en garanties en bewijs te leveren dat zij volledig respect heeft voor de rechtsstaat en de mensenrechten van de leden van de Turkse oppositie en de vrijheid en onafhankelijkheid van de Turkse en internationale media.

37.

Het CvdR verzoekt de Turkse autoriteiten om ervoor te zorgen dat toekomstige constitutionele veranderingen geen afbreuk doen aan het beginsel van subsidiariteit en de autonomie en capaciteit van de Turkse lokale overheden.

38.

Gegeven de formele status van Turkije als toetredingskandidaat herhaalt het Comité zijn verzoeken aan de Turkse regering om samen met het CvdR een gemengd raadgevend comité (GRC) op te richten. Daarin zouden de gekozen regionale en lokale afgevaardigden elkaar regelmatig kunnen ontmoeten en een permanente dialoog kunnen aangaan. In het licht van een lopend toetredingsproces hebben de lokale en regionale autoriteiten uit Turkije en de EU alle belang bij een formele relatie via een GRC.

39.

Het Comité herinnert aan het lot van de bijna 3 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije en spreekt zijn dank uit aan en zijn solidariteit uit met de burgers en burgemeesters die aan de grens met Syrië wonen. Zij moeten praktische oplossingen vinden om zeer grote aantallen vluchtelingen op te vangen. Die aantallen situeren soms op hetzelfde niveau als het inwonerstal van een gemeente. Voor iedere gemeente betekent dat een enorme impact op dienstverlening zoals water- en afvalbeheer, onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en ook op het bedrijfsleven, de lokale infrastructuur. Deze situatie is onhoudbaar.

40.

Het CvdR neemt er nota van dat de Turkse regering klaagt dat de EU niet heeft voldaan aan haar verplichtingen uit het in 2016 bereikte akkoord om de toestroom van migranten en vluchtelingen die via Turkije naar Europa reizen te beheersen, maar constateert ook dat veel provincies en gemeenten migranten en vluchtelingen zonder EU-steun moesten helpen. Het wijst er echter op dat via humanitaire partnerorganisaties zeer ruime financiële bijstand is verleend door de EU aan Syrische vluchtelingen in Turkije en dat de middelen worden uitbetaald op basis van de werkelijke behoefte en de naleving van de verbintenissen. Het neemt nota van de integratieproblemen op lokaal niveau en onderstreept de belangrijke rol die opleiding kan spelen bij het faciliteren van integratie.

41.

Het betreurt dat de veelbelovende onderhandelingen over Cyprus vastgelopen lijken te zijn en het is van mening dat een succesvolle afronding van deze besprekingen een belangrijke bijdrage zou leveren om een deel van het vertrouwen tussen Turkije en de EU te herstellen.

42.

Het Comité is er vast van overtuigd dat een doeltreffende werkrelatie tussen lokale en regionale overheden aan beide zijden ook een bijdrage kan vormen — door de uitwisseling van beste praktijken over praktische aangelegenheden — aan het herstel van een deel van het vertrouwen tussen Turkije en de EU.

43.

Het bevestigt zijn voornemen om een dialoog met de Turkse burgemeesters binnen de relevante organen van het CvdR te ontwikkelen met het oog op de uitwisseling van goede praktijken en de verdediging van het subsidiariteitsbeginsel.

44.

Het Comité betreurt de poging tot staatsgreep en blijft solidair met democratische instellingen. Het maakt zich echter zorgen over de harde maatregelen die sindsdien zijn genomen. Het denkt daarbij aan de vele ontslagen, arrestaties en opsluitingen en met name aan de opsluitingen en ontzetting uit het ambt van gekozen burgemeesters en hun vervanging door „door de centrale autoriteiten benoemde burgemeesters”. Dat laatste vormt een significante verzwakking van de pluralistische lokale democratie.

45.

Het Comité verwacht dat Turkije, en zeker als toetredingskandidaat, respect heeft voor de hoogste normen van democratie, rechtsstaat en fundamentele vrijheden. Het is uiterst bezorgd over de continue aantasting van de onafhankelijkheid en het functioneren van de rechterlijke macht en van de vrijheid van meningsuiting. Ook heeft het grote bedenkingen ten aanzien van de maatregelen jegens en de beperkingen voor journalisten, academici en mensenrechtenactivisten en de veelvuldige en disproportionele verboden voor de media, waaronder ook de sociale media.

46.

Het CvdR roept op tot volledige niet-discriminerende uitvoering van het aanvullend protocol bij de arbeidsovereenkomst EU-Turkije jegens alle lidstaten, dus ook jegens de republiek Cyprus. Turkije moet zich ondubbelzinnig verbinden tot goede verhoudingen met al zijn buurlanden en tot vreedzame geschillenbeslechting overeenkomstig het handvest van de VN. Het Comité maakt zich zorgen in dit verband en dringt er bij Turkije op aan om bedreigingen van of agressieve acties jegens lidstaten achterwege te laten. Er dient respect te bestaan voor het recht van alle lidstaten om bilaterale overeenkomsten te sluiten en natuurlijke hulpbronnen te zoeken en te exploiteren overeenkomstig het communautaire acquis en internationaal recht, inclusief de VN-conventie inzake zeerecht. Ook deint er respect te zijn voor de soevereiniteit en de soevereine rechten van de lidstaten betreffende hun EEZ’s, territoriale wateren en luchtruim.

47.

Turkije wordt opgeroepen om zijn troepen uit Cyprus weg te halen en de en het afgegrendelde gebied rond Famagusta over te dragen aan de VN, overeenkomstig Resolutie 550 (1984) van de VN-Veiligheidsraad. Het Comité benadrukt dat vertrouwenwekkende maatregelen een kans op economische, sociale en regionale groei voor beide leefgemeenschappen zouden betekenen; tekent ook aan dat de dialoog tussen het maatschappelijk middenveld in de lokale gemeenschappen een overeenkomst naderbij kunnen brengen.

Montenegro

48.

Het is verheugend dat Montenegro nadrukkelijk streeft naar toetreding tot de EU en in dit verband vooruitgang kan aantonen en het protocol voor toetreding tot de NAVO ondertekend heeft zodat Montenegro in 2017 tot de NAVO zal toetreden. Positief is voorts de ondertekening van de grensverdragen tussen Bosnië-Herzegovina en Kosovo.

49.

Het Comité prijst de grote activiteit van kiezers en politieke partijen voor de parlementsverkiezingen in oktober 2016, waarvan het succesvolle verloop onder moeilijke omstandigheden een verdienste is van de consequente invoering van de rechtsstaat en waarvan het resultaat het binnen- en buitenlandse beleid tot nu toe bevestigt.

50.

Nu gaat het erom de rechtsstaat en de naleving van de grondrechten op lokaal niveau overtuigend te waarborgen. Het CvdR verwacht dat de oprichting van een bureau voor corruptiebestrijding een impuls zal zijn voor de uitvoering van lokale actieplannen en de opbouw van een doelgericht controlesysteem.

51.

Verheugend zijn de maatregelen voor de professionele ontwikkeling van lokale ambtenaren. Het CvdR beklemtoont echter dat er meer vooruitgang nodig is (bv. cursussen en transparantere aanwervingsprocedures op basis van verdienste). Positief is ook de goedkeuring van de wijzigingen op de wet inzake de financiering van lokaal zelfbestuur. Het Comité moedigt verdere inspanningen aan om het lokale zelfbestuur financieel zelfbedruipend te maken.

Servië

52.

In 2016 vonden in Servië niet alleen lokale en regionale verkiezingen plaats, maar ook vervroegde parlementsverkiezingen, die de toenemende politieke diversiteit binnen de samenleving en tegelijkertijd de nodige steun van de meerderheid voor de regerende partij bevestigd hebben, die als overwinnaar van de verkiezingen toetreding tot de EU als prioriteit blijft beschouwen in een voor het buitenlands beleid gecompliceerde situatie.

53.

Servië wordt aangespoord om werk te maken van de voor toetreding vereiste hervormingen en vooral aandacht te schenken aan de rechtsorde en de bestrijding van corruptie. Verheugend is de uitwerking van een concreet actieplan voor de uitvoering van de afzonderlijke hoofdstukken; het CvdR verwelkomt dat Servië als eerste land in het toetredingsproces de gendergelijkheidsindex van de EU heeft ingevoerd, wat algemeen de aandacht heeft getrokken.

54.

Verheugend is de vooruitgang in de uitvoering van het actieplan van de regering voor nationale minderheden. Het CvdR stelt tevreden vast dat de hoogste regeringsvertegenwoordigers zich in principe tolerant betonen tegenover etnische en andere minderheden.

55.

Het CvdR begroet de normalisering van de betrekkingen tussen Servië en Kroatië en de dialoog tussen Belgrado en Priština (heropening van de brug van Mitrovica), die resultaten oplevert voor de bevolking, en moedigt verdere vooruitgang aan via de naleving van verbintenissen en de uitvoering van akkoorden, zodat de samenwerking wordt versterkt en het vertrouwen groeit. Het dringt er bij de autoriteiten op aan om de normalisering actief te ondersteunen.

56.

Het CvdR is ingenomen met de strategie voor de overheidshervorming en de opleidingsstrategie voor lokaal zelfbestuur. Het staat positief tegenover het werk van de nationale conventie voor Europese integratie, alsook tegenover de raadplegingen op lokaal niveau.

De voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië

57.

Het CvdR herinnert eraan dat dit land als eerste een stabilisatie- en associatieovereenkomst (SAO) heeft ondertekend en uit, in het licht daarvan, zijn bezorgdheid over de huidige patstelling in het integratieproces, en in het nakomen van de toezeggingen en de succesvolle uitvoering van hervormingen. Het CvdR uit zijn bezorgdheid over de aanhoudende politieke crisis in de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië en verzoekt het land om opnieuw blijk te geven van politieke wil om tot de EU toe te treden, waarbij het zijn toezeggingen gestand doet.

58.

Op grond van de in juni/juli 2015 met behulp van internationale bemiddeling bereikte politieke overeenkomst en de in juli/augustus 2016 gemaakte nieuwe afspraken vonden in december 2016 vervroegde parlementsverkiezingen plaats (en in twee districten nieuwe verkiezingen, die een positieve stap waren om het vertrouwen te herstellen). Er moet vanuit gegaan worden dat het beleid tot nu toe en vooral de overeengekomen uitvoering van de dringende hervormingen worden voortgezet. De voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië dient de politieke overeenkomst van juni-juli 2015 onverkort toe te passen en directe en concrete maatregelen te treffen voor de bevordering en uitvoering van dringende hervormingen.

59.

Het CvdR benadrukt dat de vraag of het land de aanbeveling krijgt om toetredingsonderhandelingen te openen om het tot dusver bereikte logisch af te sluiten, afhankelijk is van naleving van de door de EU gestelde criteria, overeenkomstig de conclusies van de Raad van de EU van december 2015 en de conclusies van het Slowaakse voorzitterschap van de RAZ (13/12/16).

60.

Het CvdR neemt kennis van de inspanningen van het land voor de aanpak van de migratiecrisis. Alle hiermee verbonden problemen dienen in samenwerking met de EU en andere internationale instanties te worden opgelost. Het Comité benadrukt dat betrekkingen van goed nabuurschap van cruciaal belang blijven. Daartoe behoort ook een voor beide partijen aanvaardbare oplossing voor de naamkwestie, in het kader van de onderhandelingen onder de aegide van de VN.

Albanië

61.

Het CvdR verwelkomt de betrekkelijke vooruitgang van Albanië ter zake van de centrale hervormingsprioriteiten. Albanië moet echter meer werk maken van de uitvoering van de hervormingen, met name op de gebieden waarop de vijf hoofdprioriteiten betrekking hebben, op een duurzame, alomvattende en inclusieve manier, vooral ten aanzien van de rechtsstaat en de bescherming van de mensenrechten, met inbegrip van de rechten van minderheden. Van groot belang in dit verband was de unanieme goedkeuring op 22 juli 2016 van de hervorming van de justitie in de plenaire zitting van het parlement. Daardoor ontstaan nieuwe mogelijkheden voor een betere bescherming van de mensenrechten, inclusief antidiscriminatiebeleid, de rechten van minderheden en economische rechten in geheel Albanië, de opheldering van eigendomsverhoudingen, de verbetering van het ondernemings- en investeringsklimaat en de bestrijding van de schaduweconomie. Het CvdR is voorts ingenomen met de strategie en het actieplan voor de bestrijding van de corruptie; het dringt aan op verdere vooruitgang in de politieke en gerechtelijke maatregelen, alsook op een ordelijke uitvoering daarvan, alsmede met de bestrijding van de georganiseerde misdaad, met inbegrip van de productie van en de handel in verdovende middelen, met name cannabis. Het CvdR wijst Albanië nadrukkelijk op het belang van concrete en duurzame resultaten op deze gebieden.

62.

De vooruitgang van Albanië in het toetredingsproces wordt begunstigd door het sinds mei 2009 bestaande NAVO-lidmaatschap, dat een positief effect heeft op het verloop van de binnenlandse hervormingen en op de betrekkingen tussen Albanië en Griekenland.

63.

Het CvdR stelt vast dat de lokale verkiezingen, die in 2015 na de bestuurlijke hervorming zijn gehouden, zonder grote problemen zijn verlopen, maar het verzoekt om grotere onpartijdigheid en meer professionaliteit. Het is bovendien ingenomen met de door het parlement opgerichte ad-hoccommissie voor electorale hervormingen. Het benadrukt de aanbevelingen van de OVSE/ODIHR en die van het Congres van de Raad van Europa en de CvdR-verkiezingswaarnemingsmissie, waarin ertoe wordt opgeroepen om de overheid te depolitiseren en onpartijdigheid te waarborgen. Derhalve verwachten wij dat de bovengenoemde aanbevelingen worden toegepast tijdens de komende parlementsverkiezingen, die vrij, eerlijk en geloofwaardig moeten zijn en conform de internationale normen moeten verlopen.

64.

Het CvdR pleit ervoor om ook in de toekomst de hervormingen inclusief door te voeren, waarbij alle politieke actoren, inclusief die van de minderheden, en maatschappelijke actoren, met inbegrip van de oppositie en relevante belanghebbenden, worden betrokken, en benadrukt het werk van de nationale raad voor Europese integratie in dit verband als een goed voorbeeld.

65.

Verheugend is voorts dat de leden van de nationale raad voor het maatschappelijk middenveld zijn gekozen en dat de raad zijn activiteiten is begonnen.

Bosnië en Herzegovina

66.

Het CvdR is verheugd dat het land weer op koers ligt met het integratieproces en beschouwt een Europees perspectief als een belangrijke stimulans voor het land. Het moedigt verdere uitvoering van de hervormingsagenda aan, aangezien de inwerkingtreding van de stabilisatie- en associatieovereenkomst (SAO) aantoont dat toezeggingen resultaat kunnen opleveren.

67.

Verder is het een goede zaak dat Bosnië/Herzegovina op 15 februari 2016 een aanvraag voor EU-lidmaatschap heeft ingediend; dat is een stimulans voor het land zelf en voor het uitbreidingsproces. Het is daarom van belang om dit momentum vast te houden, zodat relevante vooruitgang geboekt kan worden in de uitvoering van de hervormingsagenda die nodig is om op deze weg vooruit te gaan.

68.

De bekendmaking van de resultaten van de volkstelling van oktober 2013 op 30 juni 2016 aan het publiek heeft bijgedragen aan een beter begrip van de verschuivingen in het politieke landschap na de gemeentelijke verkiezingen in september 2016, dat voortdurend onder druk staat, ook van buiten de regio.

69.

Alle politieke besluitvormers van Bosnië en Herzegovina worden verzocht de tijd na de verkiezingen te gebruiken om opnieuw te beginnen met een uitwisseling van standpunten met de EU en relevante internationale instellingen om historisch gegroeide problemen op te lossen en een nieuwe positieve sfeer te scheppen in de betrekkingen tussen de bevolkingsgroepen. De besluitvormers en de opinieleiders in de regio kunnen, tegen de achtergrond van de nieuwe politieke verhoudingen, met hun persoonlijk voorbeeld en initiatief veel doen om de plaatselijke ontwikkeling te stimuleren.

70.

Het CvdR benadrukt het belang van coördinatie tussen alle regerings- en bestuurlijke niveaus om belemmeringen uit de weg te ruimen voor het functioneren van het land, de doeltreffende uitvoering van de hervormingsagenda, mobiliteit, investeringen en contacten tussen de verschillende beleidsgebieden en het scheppen van één economische ruimte. Decentralisatie betekent niet versnippering; voor de uitvoering van de hervormingen zijn op alle niveaus gecoördineerde kaderstrategieën geboden. Daarom moet men gezamenlijke doelstellingen bepalen die met elkaar compatibel zijn en boven de individuele belangen uitstijgen.

71.

Het CvdR is ervan overtuigd dat het in augustus 2016 opgerichte coördinatiemechanisme voor EU-aangelegenheden zal helpen om de samenwerking van het land en zijn entiteiten met de EU en haar instellingen te verbeteren en ten volle gebruik te maken van EU-middelen.

Kosovo  (1)

72.

Verheugend zijn de ondertekening en ratificatie van de SAO en de inwerkingtreding ervan op 1 april 2016, die een nieuw hoofdstuk in de betrekkingen tussen Kosovo en de EU inluidt; ook verheugend is de oprichting van de gespecialiseerde kamers. Kosovo wordt aangemoedigd om door te gaan met de uitvoering van EU-gerelateerde hervormingen (bv. goedkeuring van een pakket wetten in verband met de mensenrechten, inwerkingtreding van de Europese hervormingsagenda) en met andere positieve stappen (bv. normaliseringsproces.

73.

Het CvdR verwelkomt de resultaten die zijn bereikt op het gebied van visumliberalisering en benadrukt hoe belangrijk het is dat aan alle relevante voorwaarden wordt voldaan en moedigt verdere vooruitgang aan.

74.

Het CvdR benadrukt het belang van een vreedzame en multilaterale politieke dialoog in het parlement en in de lokale overheden om het internationale beeld van het land te verbeteren.

75.

Het CvdR begroet en ondersteunt de positieve ontwikkelingen in de dialoog tussen Belgrado en Priština (heropening van de brug van Mitrovica, overeenkomst inzake telecommunicatie), die resultaten opleveren voor de bevolking, en moedigt verdere vooruitgang aan via de naleving van verbintenissen en de uitvoering van akkoorden, zodat de samenwerking wordt versterkt en het vertrouwen groeit. Het dringt er bij de autoriteiten, politieke besluitvormers en opinieleiders op aan om voor de normalisering het goede voorbeeld te geven om zo vlot aan het toetredingsproces te beginnen.

Brussel, 12 mei 2017.

De voorzitter van het Europees Comité van de Regio's

Markku MARKKULA


(1)  Deze benaming laat het standpunt over de status van Kosovo onverlet en is in overeenstemming met Resolutie 1244/1999 van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.


Top