EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 22.4.2016

COM(2016) 226 final

2016/0118(NLE)

Voorstel voor een

BESLUIT VAN DE RAAD

inzake het standpunt dat namens de Europese Commissie moet worden ingenomen ten aanzien van de door de Permanente Commissie van Eurocontrol vast te stellen besluiten inzake gecentraliseerde diensten

TOELICHTING

1.ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

1.1.Motivering en doel van het voorstel

Algemeen

De Raad heeft op 8 december 2015 Besluit (EU) 2015/2394 vastgesteld inzake het standpunt dat namens de Europese Unie door de lidstaten moet worden ingenomen ten aanzien van de door de Permanente Commissie van Eurocontrol vast te stellen besluiten inzake de rollen en taken van Eurocontrol en inzake gecentraliseerde diensten. Volgens de planning moesten deze besluiten worden genomen door de Permanente Commissie van Eurocontrol van 9 december 2015 over gecentraliseerde diensten, zodat Eurocontrol kan zorgen voor de financiering, aanbestedingsregelingen en technische specificaties teneinde de nieuwe EAGDCS tijdig te kunnen uitrollen.

Aangezien de Unie niet wordt toegelaten tot de Permanente Commissie, was het de bedoeling dat het besluit van de Raad ten uitvoer wordt gelegd door de lidstaten die deelnemen aan de Permanente Commissie, welke gezamenlijk optreden in het belang van de Unie.

De Raad had besloten dat de Unie het standpunt moet innemen dat de vaststelling van een besluit over gecentraliseerde diensten door Eurocontrol moet worden uitgesteld, omdat er onvoldoende informatie voorhanden was om de inhoud van een dergelijk besluit te beoordelen. Een dergelijk besluit had bovendien kunnen prejudiciëren op toekomstige werkzaamheden van Eurocontrol en wel op een wijze die nadelig had kunnen zijn voor de werkzaamheden van de Unie op dit gebied, met name wat betreft het onderzoek naar het beheer van het luchtverkeer in het gemeenschappelijke Europese luchtruim (SESAR).

Aangezien Eurocontrol momenteel bezig is met het ontwikkelen van 18 verschillende gecentraliseerde diensten, had het standpunt van de Unie niet alleen betrekking op EAGDCS, maar op alle gecentraliseerde diensten waarvan de toepassing wordt voorbereid; ze houden immers allemaal op dezelfde wijze verband met de activiteiten van de Unie op dit gebied, met name wat SESAR betreft.

Gezien het bovenvermelde standpunt van de Unie heeft de Permanente Commissie van Eurocontrol op 9 december 2015 geen besluit genomen over EAGDCS. Wel werd overeengekomen dat Eurocontrol, in nauwe samenwerking met de belanghebbenden, moet blijven werken aan een herzien besluit betreffende gecentraliseerde diensten, en ook een beoordeling moet opstellen van de economische gevolgen van de tenuitvoerlegging en toepassing van EAGDCS.

Op 9 februari 2016 hebben het Agentschap van Eurocontrol en de belanghebbenden uit de sector een gezamenlijk ondertekend herzien voorstel voor EAGDCS naar de Commissie gestuurd, waarin beide partijen erop gewezen hebben dat de gevraagde beoordeling van de economische gevolgen deel uitmaakt van de uitgevoerde haalbaarheidsstudies die eind 2015 zijn ingediend bij het Uitvoerend Agentschap innovatie & netwerken (INEA). Die studies bevatten echter alleen een oppervlakkige kosten-batenanalyse; een volledige beoordeling van de economische gevolgen van de centralisering van EAGDCS is nog steeds niet ingediend.

Bovendien kan het Agentschap van Eurocontrol aan de Permanente Commissie van Eurocontrol voorstellen om dit nieuwe besluit over EAGDCS vast te stellen volgens een schriftelijke procedure.

Dit voorstel voor een besluit van de Raad heeft betrekking op EAGDCS. Wat de ontwikkeling van een demonstratiemodel betreft, wordt voorgesteld om in beginsel steun te verlenen aan de voortzetting van de samenwerking tussen het Agentschap van Eurocontrol en de verleners van luchtvaartnavigatiediensten van de lidstaten van Eurocontrol, en met de netwerkbeheerder. In het voorstel is echter ook bepaald dat een dergelijk besluit drie belangrijke voorwaarden dient te bevatten.

De eerste voorwaarde is dat de ontwikkeling van het demonstratiemodel moet plaatsvinden met volledige inachtneming van de technische werkzaamheden van de gemeenschappelijke onderneming SESAR (SESAR Joint Undertaking, SJU). De bedoeling is te vermijden dat er verschillen ontstaan tussen de lopende en toekomstige werkzaamheden van de twee organisaties voor de ontwikkeling van de relevante gecentraliseerde diensten.

In de tweede plaats moet de betrokkenheid van het EASA worden verzekerd, aangezien het EASA alle centraal verleende diensten moet certificeren alvorens ze in werking kunnen treden, en er toezicht op moet houden. Hierdoor kunnen onderlinge verschillen op dit gebied worden voorkomen en kan worden gegarandeerd dat de financiële middelen, die niet alleen afkomstig zijn uit en-routeheffingen maar ook uit steun van de Unie, zo efficiënt mogelijk worden besteed.

Ten slotte moeten de voorwaarden van dit besluit zodanig zijn dat zij de aanbesteding, uitrol en werking van deze diensten in de interne markt onverlet laten. De toepassing van de EU-regels voor overheidsopdrachten voor dergelijke diensten, die moeten worden verleend in het kader van het gemeenschappelijk Europees luchtruim (Single European Sky, SES), moet worden gehandhaafd om een zo groot mogelijke kostenefficiëntie te bereiken.

De hierboven samengevatte voorwaarden worden als essentieel beschouwd. Gezien hun aard en toepassingsgebied, zullen ze waarschijnlijk ook relevant zijn voor het standpunt van de Unie over toekomstige besluiten van Eurocontrol op het gebied van gecentraliseerde diensten. Telkens er behoefte is aan een nieuw voorstel zal de Commissie deze kwesties in detail bekijken.

Achtergrondinformatie over de ontwikkeling van gecentraliseerde ATM-diensten

De werkzaamheden van het Agentschap van Eurocontrol inzake gecentraliseerde diensten zijn aanzienlijk gevorderd sinds de aanvang ervan eind 2012. Het Agentschap van Eurocontrol is door zijn Permanente Commissie in februari 2014 geautoriseerd om een stapsgewijze benadering op gang te brengen van de beoordeling en demonstratie van de operationele, technische en financiële haalbaarheid van deze mogelijke gecentraliseerde diensten, die rekening houdt met de uiteenlopende mate van maturiteit van deze diensten. Sindsdien heeft het Agentschap van Eurocontrol een reeks workshops gehouden en heeft het operationele concepten (CONOPS – Concepts of Operations) voor een aantal gecentraliseerde diensten ontwikkeld. Het heeft een algemene kosten-batenanalyse opgesteld, die het heeft laten bekrachtigen door een onafhankelijke consultant, hoewel de bijzonderheden van die kosten-batenanalyse niet aan publiek toezicht zijn onderworpen.

2.JURIDISCHE ELEMENTEN VAN HET VOORSTEL

Tegen de hierboven geschetste achtergrond, met name het herziene voorstel voor EAGDCS, en op basis van artikel 100, lid 2, en artikel 218, lid 9, VWEU wordt voorgesteld om een nieuw standpunt vast te stellen dat namens de Unie moet worden ingenomen ten aanzien van de door de Permanente Commissie van Eurocontrol te nemen besluiten inzake gecentraliseerde diensten.

2016/0118 (NLE)

Voorstel voor een

BESLUIT VAN DE RAAD

inzake het standpunt dat namens de Europese Commissie moet worden ingenomen ten aanzien van de door de Permanente Commissie van Eurocontrol vast te stellen besluiten inzake gecentraliseerde diensten

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 100, lid 2, en artikel 218, lid 9,

Gezien het voorstel van de Europese Commissie,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)Bij Besluit (EU) 2015/2394 van de Raad van 8 december 2015 is het standpunt van de Unie vastgesteld ten aanzien van een op 9 december 2015 door de Permanente Commissie van Eurocontrol vast te stellen besluit inzake gecentraliseerde diensten, zodat Eurocontrol tijdig de financiering, aanbestedingsregelingen en technische specificaties kan ontwikkelen voor de uitrol van nieuwe EAGDCS (European Air/Ground Data Communication Services).

(2)Het standpunt van de Unie was dat een besluit van Eurocontrol over dergelijke diensten moest worden uitgesteld omdat er onvoldoende informatie voorhanden was om de inhoud van een dergelijk besluit te beoordelen en omdat het had kunnen prejudiciëren op toekomstige werkzaamheden van Eurocontrol en wel op een wijze die nadelig had kunnen zijn voor de werkzaamheden van de Unie op dit gebied.

(3)Naar aanleiding van het bovenvermelde standpunt van de Unie heeft de Permanente Commissie van Eurocontrol op 9 december 2015 geen besluit genomen over EAGDCS; zij heeft het Agentschap van Eurocontrol gevraagd om, in nauwe samenwerking met de belanghebbenden uit de sector, te blijven werken aan een herzien voorstel en om een beoordeling van de economische kosten van EAGDCS in te dienen.

(4)Het Agentschap van Eurocontrol en belanghebbenden uit de sector hebben op 9 februari 2016 een herzien en algemeen gesteund voorstel over EAGDCS gepresenteerd en hebben ervoor gezorgd dat de volledige beoordeling van de economische kosten beschikbaar is via bestaande haalbaarheidsstudies.

(5)Het Agentschap van Eurocontrol kan aan de Permanente Commissie van Eurocontrol voorstellen om dit nieuwe besluit over EAGDCS vast te stellen volgens een schriftelijke procedure.

(6)Dit besluit heeft betrekking op de ontwikkeling van een demonstratiemodel voor EAGDCS. Het heeft rechtsgevolgen aangezien het betrekking heeft op situaties die onder het Unierecht vallen en, naar gelang van de inhoud, concrete gevolgen kan hebben voor deze situaties. Dit kan van invloed zijn op de voordelen die voortvloeien uit de technische werkzaamheden inzake datalinkdiensten die worden uitgevoerd door de gemeenschappelijke onderneming SESAR, het risico op mismatches op het gebied van certificering en toezicht, gezien de rol van het EASA op dit gebied, en dus het risico van een ondoeltreffende besteding van middelen afkomstig uit de en-routeheffingen en de steun van de Unie, alsmede de kostenefficiëntie van de relevante uitrolactiviteiten die moeten worden uitgevoerd door de Unie in het kader van het SESAR-project.

(7)Gelet op de voordelen die kunnen worden verwacht van de ontwikkeling van een demonstratiemodel, moet het besluit dat de desbetreffende samenwerking bevordert, in beginsel worden gesteund. Het besluit dient echter voorwaarden te bevatten om de belangen van de Unie met betrekking tot de hierboven genoemde punten te beschermen.

(8)Derhalve dient het namens de Unie in de Permanente Commissie van Eurocontrol in te nemen standpunt te worden vastgesteld,

BESLUIT:

Artikel 1

De lidstaten moeten in de Permanente Commissie van Eurocontrol namens de Unie het standpunt innemen dat het Agentschap van Eurocontrol met de verleners van luchtvaartnavigatiediensten van de lidstaten van Eurocontrol en met de netwerkbeheerder moet blijven samenwerken bij de ontwikkeling van een demonstratiemodel voor EAGDCS in het kader van het SESAR-project, met inbegrip van de ontwikkeling van passende governance en financiering en de opstelling van een uitgebreide beoordeling van de economische gevolgen. Dit besluit zorgt er evenwel voor dat

–het resultaat van de technische werkzaamheden met betrekking tot datalinkdiensten die zijn uitgevoerd door de gemeenschappelijke onderneming SESAR volledig in acht worden genomen,

–de activiteiten in het kader van dit besluit worden uitgevoerd in samenwerking met het EASA, voor zover zij betrekking hebben op voorbereidende werkzaamheden van het EASA voor toekomstige certificering van en toezicht op EAGDCS, en

–het geen afbreuk doet aan enige aanbesteding voor EAGDCS, noch aan de uitrol en werking ervan.

De lidstaten treden gezamenlijk op in het belang van de Unie.

Artikel 2

Dit besluit treedt in werking op de dag waarop het wordt vastgesteld.

Gedaan te Brussel,