This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52013DC0181
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS concerning the European Union Strategy for the Danube Region
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S betreffende de strategie van de Europese Unie voor de Donauregio
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S betreffende de strategie van de Europese Unie voor de Donauregio
/* COM/2013/0181 final */
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S betreffende de strategie van de Europese Unie voor de Donauregio /* COM/2013/0181 final */
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES
PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN
DE REGIO'S betreffende de strategie van de Europese Unie
voor de Donauregio 1. Inleiding De Donauregio omvat veertien landen, waarvan
acht EU-lidstaten. In de regio zijn meer dan 100 miljoen mensen
gehuisvest, hetgeen neerkomt op één vijfde van de EU-bevolking. Wat betreft
economische kracht zijn er behoorlijke verschillen tussen de landen, maar de
regio kent een sterke onderlinge samenhang, met potentieel voor verdere
integratie en groei. Als gevolg van de laatste twee uitbreidingen
van de EU heeft de regio een verandering ondergaan. Binnenkort zal ook Kroatië
toetreden. Verder zijn er nog eens vijf landen die op verschillende manieren
hun politieke, sociaaleconomische en sectorale betrekkingen met de EU aan het
ontwikkelen zijn. De regio is strategisch gelegen en vormt de toegangspoort tot
de EU voor de buurlanden (de Zwarte-Zeeregio, de zuidelijke Kaukasus en
Centraal-Azië). Door deze regio stroomt ’s werelds meest internationale rivier:
de Donau is een zeer belangrijke verkeersas, een zeer belangrijk intern vertakt
waterbekken en een wereldwijd vermaarde ecologische corridor. De regio wordt derhalve gekenmerkt door kansen
en uitdagingen. De beleidsmaatregelen van de landen zijn onderling afhankelijk.
Deze zouden echter enorm kunnen profiteren van een intensievere samenwerking,
bijvoorbeeld door ontbrekende vervoerschakels op te vullen, vervuiling en het
gevaar van overstroming terug te dringen, de afhankelijkheid van
energieleveranciers van buiten de regio terug te brengen, en de problemen van
demografische wijzigingen en kennisvlucht aan te pakken. Het
concurrentievermogen van de regio zou ook aanzienlijk kunnen worden verbeterd
door gezamenlijke actie ten aanzien van het MKB, de arbeidsmarkt, onderzoek en
veiligheid. Op alle niveaus moet de institutionele capaciteit worden verbeterd. De Europese Raad heeft in zijn conclusies van
het Voorzitterschap van 18 juni 2009 de Commissie verzocht een
EU-strategie voor de Donauregio op te stellen. De Commissie heeft aan dit
verzoek van de Raad voldaan door middel van haar mededeling van 8 december
2010. In april 2011 heeft de Raad deze mededeling bekrachtigd, evenals het
bijgevoegde actieplan waarin concrete acties en voorbeelden van projecten zijn
opgenomen ten aanzien van elf thematische prioritaire gebieden. Hierbij is de benadering
gevolgd die voor het eerst bij de EU-strategie voor de Oostzeeregio werd
gehanteerd. De onderhavige strategie voorziet in een
krachtig geïntegreerd kader waarmee landen en regio’s problemen kunnen aanpakken
die afzonderlijk niet afdoende kunnen worden opgelost, maar juist om
grensoverschrijdende strategische benaderingen, projecten en netwerken vragen.
De strategie maakt een betere samenwerking mogelijk, zodat de doelmatigheid, de
hefboomwerking en de impact van de beleidsmaatregelen op EU-, nationaal en
lokaal niveau groter worden. Daarbij kunnen bestaande beleidsmaatregelen en ‑programma’s
worden ingezet en onderlinge synergieën worden gecreëerd. De strategie heeft betrekking op een
intermediair niveau tussen nationale en EU-brede inspanningen op gebieden als onderzoek
en innovatie, migratie of veiligheid. De integratie van landen met de EU wordt
versterkt, terwijl de landen in de westelijke Balkan, Moldavië en regio’s van
Oekraïne dichter bij de Unie worden gehaald. Nu de uitvoering van de strategie 18 maanden
onderweg is, worden er aanzienlijke resultaten zichtbaar. De strategie: –
bevordert concrete transnationale projecten met
positieve effecten voor de regio en geeft een nieuwe impuls voor actie binnen
de regio; –
ondersteunt de coördinatie van verschillende
nationale en EU-beleidsmaatregelen en -fondsen, en maakt de weg vrij voor meer
samenhang en betere resultaten, met meer effect voor de periode 2014-2020; –
ontwikkelt een breed platform voor samenwerking,
waarbij problemen worden aangepakt waarvan is vastgesteld dat deze gezamenlijke
aandacht behoeven; ten behoeve hiervan zijn 24 coördinatoren van prioritaire
gebieden en 14 nationale contactpunten ingesteld om de uitvoering te
stimuleren; –
benadrukt het politieke belang van de regio door
middel van strategische ondersteuning op ministerieel niveau en concrete vooruitgang
bij de uitvoering. In de volgende hoofdstukken wordt verslag
gedaan van deze resultaten. Daarbij worden concrete voorbeelden gegeven, maar
wordt tevens gewezen op gebieden die meer aandacht behoeven. In
hoofdstuk 5 wordt een overzicht gegeven van de lessen die zijn geleerd en
in hoofdstuk 6 worden aanbevelingen voor de toekomst gedaan. 2. Projecten, beleidsmaatregelen en
netwerken voor de Donauregio De strategie is in het bijzonder gericht op
concrete en strategische projecten en initiatieven met een macroregionaal
effect. De strategie en het bijbehorende actieplan zijn gefundeerd op vier
pijlers om de belangrijkste kwesties aan te pakken. Op deze wijze worden nieuwe
projecten mogelijk gemaakt, wordt nieuwe dynamiek gegeven aan bestaande
projecten en worden netwerken voor de regio ondersteund[1]. 2.1. Verbinding van de Donauregio Nieuwe projecten –
Aan de hand van nieuwe onderzoeksprojecten ten
aanzien van innovatieve vaartuigen, zoals het project NEWS, worden technische
oplossingen ontwikkeld om de Donauvloot te vernieuwen, zowel in concurrentie-
als in ecologisch opzicht, bijvoorbeeld door middel van efficiëntere, schonere
motoren en het beter ontwerpen van scheepsrompen. Dit draagt bij aan de
algehele doelstelling om het duurzaam vrachtvervoer over de rivier, afgezet
tegen 2010, tegen 2020 met 20 % te hebben doen toenemen. –
Gezonken schepen worden uit de Donau, de Sava en de
Tisa verwijderd, waarmee de bevaarbaarheid en milieuomstandigheden worden verbeterd.
Bij een door de Servische Kamer van Koophandel als onderdeel van de strategie
opgezet project om in totaal meer dan 15 000 ton aan wrakken te
verwijderen, is ook de private sector betrokken. –
De werkzaamheden aan het gasverbindingsproject
tussen Bulgarije en Servië vorderen, waardoor de Oostzeeregio wordt verbonden
met de Adriatische Zee en de Egeïsche Zee, en vervolgens verder met de Zwarte
Zee. De gaspijpleiding zal in totaal 150 km lang zijn. Het project draagt
bij een de spreiding van de gasvoorziening, zorgt voor een grotere zekerheid
van de gasvoorziening en vormt de laatste schakel in de belangrijke regionale
‘gasvoorzieningsring’. Nieuwe dynamiek voor bestaande projecten –
De coöperatieve benadering heeft de voltooiing van
de brug tussen Calafat en Vidin mogelijk gemaakt, waardoor Roemenië en
Bulgarije worden verbonden. De brug is gecofinancierd met Europese fondsen en
is pas de tweede brug bij het 630 km lange riviergedeelte dat de grens
tussen de twee landen markeert. Als zodanig vormt hij een belangrijke
ontbrekende schakel in het trans-Europees vervoersnetwerk (TEN‑T). Nieuwe initiatieven ten aanzien van
beleidscoördinatie –
Op uitnodiging van de Commissie hebben de ministers
van Vervoer van de Donauregio op 7 juni 2012 een Verklaring inzake het
onderhoud van de Donauvaarroute aangenomen, waarin zij zich verplichten tot
concrete maatregelen, met inbegrip van toezicht op de vaardiepte en het
aangeven van vaarroutes door ondiepe delen. Dit heeft op zijn beurt weer geleid
tot een overeenkomst tussen Roemenië en Bulgarije om gezamenlijk werkzaamheden
uit te voeren en om apparatuur te delen. –
Er is een marktmodel voor gas in de Donauregio
ontwikkeld om het regionale effect van de in de regio geplande
gasinfrastructuurprojecten te kwantificeren, met als gevolg dat de Donaulanden
het nu eens zijn over een reeks beleidsaanbevelingen voor dergelijke projecten
in de toekomst. 2.2. Bescherming van het milieu in
de Donauregio Nieuwe projecten –
Het directoraat-generaal Onderzoek en Innovatie van
de Commissie heeft een oproep tot inschrijving voor onderzoeksprojecten gedaan,
met als doel milieu-onderzoek op te zetten en de benutting van de resultaten in
de regio te verbeteren. Hierdoor zijn belangrijke partijen en middelen uit
publieke (op nationaal en EU-niveau) en private bronnen gemobiliseerd voor een
efficiënt algeheel beheer van de rivier, delta, kust en zee. –
De taskforce voor de Donausteur is in het leven
geroepen om levensvatbare populaties van deze belangrijke vissoort in de rivier
veilig te stellen, en om projecten, metingen en initiatieven te bevorderen om
de steur weer terug te krijgen. Er wordt een multidisciplinaire aanpak
gepropageerd, waarbij biodiversiteit wordt gekoppeld aan beleidsterreinen zoals
waterkwaliteit, doordringbaarheid van habitats, economische ontwikkeling,
milieueducatie, en zelfs misdaadpreventie (met betrekking tot illegale
kaviaarhandel). Nieuwe dynamiek voor bestaande projecten –
In het kader van het project “Danube floodrisk”
(Donau-overstromingsgevaar) wordt gekeken naar methoden en databanken waarbij landen
kunnen samenwerken. In totaal nemen 19 instellingen in acht Donaulanden deel,
om gezamenlijk de voortgang naar gedeelde databanken en overstromingskartering
te versnellen. De werkzaamheden worden aangevuld door het Europees
waarschuwingssysteem voor overstromingen (EFAS). 2.3. Het scheppen van welvaart in
de Donauregio Nieuwe projecten –
Het directoraat-generaal Communicatienetwerken,
Inhoud en Technologie van de Commissie heeft uit hoofde van het zevende
kaderprogramma een nieuw e-infrastructuurproject gelanceerd ter verbetering van
de toegang tot en voorziening van geavanceerde automatiseringsdiensten aan
onderzoekers. De nieuwe e-infrastructuur moet functioneren als brug tussen de
supercomputerfaciliteiten van het Europese PRACE-initiatief voor landen in de Donauregio,
alsmede voor bepaalde landen in de Kaukasus. Het SEERA-EI-project bouwt hierop
voort, waardoor ook dit project en overige werkzaamheden op de regionale agenda
van de Donauregio worden gezet. –
Het Bedrijfsforum voor de Donauregio, dat wordt
gecoördineerd door de Oostenrijkse Kamer van Koophandel, biedt een belangrijk
netwerkplatform voor ruim 300 kmo’s. Het forum stimuleert onderlinge
ontmoetingen tussen bedrijven en ondersteunt de banden met kennisaanbieders,
zoals onderzoeksinstituten en universiteiten. –
Er worden centra voor technologieoverdracht in de Donauregio
opgezet, waarbij vijf proefprojecten aan belangrijke universiteiten in de regio
worden gekoppeld, ter versterking van de banden tussen academische instellingen
en de private sector. –
In een ander proefproject ontwikkelen scholen en
studenten uit de Donauregio gezamenlijk innovatieve trainingscursussen en
creatieve onderwijsprogramma’s ter bevordering van transnationale contacten
tussen de culturen. Daarbij ligt de nadruk op actief burgerschap en de
toewijding aan duurzame ontwikkeling. Er wordt een innovatieve gids voor
docenten ontwikkeld, voor toepassing binnen de gehele Donauregio. Nieuwe initiatieven ten aanzien van
beleidscoördinatie –
Ook is begonnen met het opzetten van een
onderzoeks- en innovatiefonds voor de Donauregio, waarin nationale en regionale
fondsen worden gebundeld. Het fonds bouwt voort op de ervaringen van het
BONUS-programma in de Oostzeeregio. Op 9 juli 2012 hebben de ministers van
Onderzoek te Ulm een gezamenlijke verklaring ondertekend, die de weg vrijmaakt
voor voorbereidende werkzaamheden. Het directoraat-generaal Onderzoek en
Innovatie en het directoraat-generaal Regionaal Beleid en Stadsontwikkeling
ondersteunen deze werkzaamheden, met name met een INCO.net voor de Donauregio
en met andere vormen van bijstand. 2.4. Versterking van de Donauregio Nieuwe projecten –
Het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek heeft
een initiatief gelanceerd om in samenwerking met belangrijke wetenschappelijke
partners uit de regio wetenschappelijke ondersteuning te bieden aan de
strategie. Er is gestart met de werkzaamheden om een infrastructuur voor
referentiegegevens en diensten voor de gehele Donauregio op te zetten, die betrekking
heeft op gemeenschappelijke uitdagingen zoals milieubescherming,
bevaarbaarheid, irrigatie en landbouwontwikkeling alsmede energieproductie. Er
zijn vier thematische wetenschappelijke clusters geïntroduceerd om de
wetenschappelijke samenwerking te bevorderen en de onderzoeksactiviteiten te
stroomlijnen. Speciale aandacht gaat uit naar strategieën voor slimme
specialisatie. Dit zou landen en regio’s steun moeten bieden bij het opzetten
van regionale innovatiestrategieën. –
De Financieringsdialoog voor de Donauregio heeft
tot doel de toegang tot financiering in de regio te verbeteren. Daartoe worden
projectideeën gekoppeld aan fondsen, en worden projectontwikkelaars, zoals
kmo’s, in contact gebracht met banken, internationale financieringsinstellingen
en financieringsprogramma’s. Nieuwe initiatieven ten aanzien van
beleidscoördinatie –
Naar aanleiding van een bijeenkomst van
politiecommissarissen in januari 2012 is een initiatief gelanceerd om de
samenwerking tussen de politiekorpsen in de Donauregio te verscherpen, om zo de
maatregelen tegen riviergerelateerde misdaad te verbeteren (met inbegrip van
georganiseerde misdaad), en een transnationaal ordehandhavingsplatform op te
zetten. Bovendien heeft Europol een speciaal project inzake dreigingsanalyses
voor de Donauregio ontwikkeld. 3. Voordeel putten uit wat al bestaat:
financieringsbronnen afstemmen en synergieën creëren Het werk is mogelijk gemaakt door een
verbetering van de wijze waarop middelen en kennis, die vaak al voorhanden zijn
in de regio, worden ingezet door middel van betere coördinatie. Uitgaande van
deze benadering is de strategie erop gericht betere resultaten en een groter
effect te bereiken door de bestaande fondsen en beleidsmaatregelen op EU-,
nationaal en regionaal niveau op elkaar af te stemmen. Onder meer de volgende
voorbeelden kunnen worden gegeven. –
Er worden infrastructuurprojecten, zoals een
waterzuiveringsinstallatie in Boedapest, waardoor een betere waterkwaliteit in de
gehele regio wordt gewaarborgd, gefinancierd met steun van de structuurfondsen
en het Europees Investeringsfonds. –
Grensoverschrijdende programma’s, zoals het
programma Roemenië-Servië en het programma Hongarije-Servië, worden steeds
beter afgestemd op de strategie, met behulp van specifieke oproepen tot het
indienen van voorstellen of door extra punten toe te kennen in
selectieprocedures. Alleen Servië heeft in de IPA-component voor
grensoverschrijdende samenwerking van 2011 al een bedrag van
19 miljoen euro gereserveerd voor specifieke projecten in het kader
van de strategie. –
Er worden nieuwe projecten in het kader van de
Donaustrategie gefinancierd met behulp van transnationale
samenwerkingsprogramma’s, zoals de programma’s voor Zuidoost-Europa en
Centraal-Europa. –
Uit hoofde van het zevende kaderprogramma voor
onderzoek zijn drie oproepen tot indiening van voorstellen gedaan gedaan die
specifiek gericht zijn op problemen in de Donauregio: één inzake een innovatieve
vloot, één inzake milieuoplossingen en één inzake de coördinatie van
wetenschaps- en technologiebeleid. –
Het transnationaal duurzaam toerisme in de Donauregio
wordt ondersteund door projecten die worden gecofinancierd door het
directoraat-generaal Ondernemingen en Industrie. –
Er wordt nu rekening gehouden met de gehele lengte
van de Donau in de ontwerpversie van de herziene richtsnoeren voor het
trans-Europees vervoersnetwerk. –
In de context van het investeringskader voor de
Westelijke Balkan, dat wordt gefinancierd uit hoofde van het
pretoetredingsinstrument, wordt prioriteit gegeven aan projecten die in lijn
zijn met de strategie. –
Het Europees Parlement ondersteunt proefprojecten
en voorbereidende acties voor de Donauregio, waarbij de coördinatoren van
prioritaire gebieden technische ondersteuning krijgen, en innovatieve
benaderingen voor de uitvoering van de strategie worden gestimuleerd. –
Bepaalde regio’s, zoals Baden-Württemberg, hebben
zelf fondsen gereserveerd ter ondersteuning van de strategie, met inbegrip van
de eerste fase van projecten met een expliciet macroregionaal effect. –
De Europese Investeringsbank heeft, tezamen met
Hongarije, in Boedapest het contactpunt voor de Donauregio opgezet om de
ontwikkeling van transnationale investeringsprojecten te bevorderen. –
Er zijn vergelijkbare werkzaamheden gaande ten
aanzien van een faciliteit voor technische bijstand voor de gehele Donauregio, ter
bevordering van de voorbereidingsfase van projecten. Ten aanzien van de belangrijke aanstaande
programmeringsperiode 2014-2020 is het cruciaal dat programma’s en
beleidsmaatregelen verder kunnen worden ingezet ten behoeve van de
tenuitvoerlegging van de strategie: –
binnen het gemeenschappelijk strategisch kader, dat
de coördinatie van de structuurfondsen en het Europees Investeringsfonds omvat,
krijgen macroregionale strategieën specifieke aandacht. Hierdoor wordt het
programmeringsproces strategisch aangestuurd en worden de sectorale en
territoriale verbanden voor fondsen onder een gedeeld beheer bevorderd. Daarbij
gaat het om het Cohesiefonds, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling,
het Europees Sociaal Fonds, het Europees Landbouwfonds voor
Plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij; –
de macroregionale benadering wordt voor
afzonderlijke landen opgenomen in de partnerschapsovereenkomsten, om zodoende
te zorgen dat nationale/regionale programma’s en samenwerkingsprogramma’s stuk
voor stuk rekening houden met deze benadering. Dit zorgt weer dat de strategie
in de toekomst wordt gefinancierd uit de structuurfondsen en het EIF, wat de
duurzaamheid voor de komende jaren waarborgt; –
voor de Donauregio wordt een opnieuw afgebakend,
specifiek transnationaal samenwerkingsprogramma opgezet, dat bedoeld is om
netwerkprojecten te financieren en institutionele ondersteuning te bieden aan
uitvoering en bestuur. 4. Een samenwerkingsplatform Na een periode van conflicten en verdeeldheid wordt
er derhalve, voortbouwend op de uitbreiding, met behulp van de strategie derhalve
voor het eerst in de Donauregio een operationele samenwerkingsstructuur
ingevoerd om bij het aanpakken van gezamenlijke problemen van de regio samen te
werken. Zij omvat niet alleen projecten en programmering, maar vormt ook een
belangrijk nieuw platform waarbij een breed scala aan belanghebbenden, met
inbegrip van de landen van de Donauregio, in algemene zin politiek met elkaar
verbonden zijn. Zonder dat er nieuwe instellingen worden
gecreëerd, biedt het platform de
belangrijkste belanghebbenden van nationale en regionale regeringen de
mogelijkheid om de dagelijkse uitvoering een extra impuls te geven: –
de strategie is onderverdeeld in elf functionele
prioritaire gebieden, waarin deskundigheid en verantwoordelijkheid worden
samengebracht: 1) binnenlandse waterwegen en weg-, spoor- en
luchtverbindingen; 2) energie; 3) cultuur en toerisme; 4) waterkwaliteit;
5) milieurisico’s; 6) biodiversiteit; 7) de kennismaatschappij
en informatietechnologieën; 8) concurrentievermogen en ontwikkeling van
clusters; 9) investeren in mensen en vaardigheden; 10) institutionele
capaciteit; 11) veiligheid; –
deze worden beheerd door de coördinatoren van de
prioritaire gebieden, hoge functionarissen van nationale en regionale
regeringen, en deskundigen op het specifieke thematische gebied. Zij krijgen
ondersteuning van hun tegenhangers uit de Donauregio en zijn onderverdeeld in
elf stuurgroepen, één per prioritair gebied. Deze stuurgroepen zijn op zichzelf
ook weer belangrijke nieuwe samenwerkingsplatforms; –
de uitvoering op nationaal en regionaal niveau
wordt gewaarborgd door de nationale contactpunten (NCP’s). Hierdoor wordt de
strategie ingebed in een nationale of regionale context en wordt gezorgd dat de
beleidsmakers macroregionaal denken. Er wordt voor politieke betrokkenheid
gezorgd aan de hand van bijeenkomsten met de ministers van Buitenlandse Zaken
en met sectorministers, en door middel van initiatieven door steden en regio’s; –
de Europese betrokkenheid bevordert de uitvoering
en zorgt dat de strategie is verankerd in EU-beleid. Dit gebeurt onder meer
door contact te onderhouden met de belanghebbenden in de Donaulanden, door
betrekkingen te creëren met EU-besluitvormers, bijvoorbeeld aan de hand van
periodieke fora voor leden van het Europees Parlement, door te zorgen dat de
ambtenaren van de Commissie regelmatig deelnemen aan vergaderingen voor de Donauregio,
en door institutionele steun te bieden uit de EU-begroting; –
het EU-programma INTERACT voorziet in
capaciteitsopbouw en organisatorische ondersteuning, evenals in
communicatiemiddelen (bijvoorbeeld visuele identiteit, website, nieuwsbrief) om
de resultaten van de strategie bekend te maken in de media en voor het algemene
publiek; –
om voort te bouwen op wat reeds bereikt is voorziet
de strategie in een prominente rol voor en operationele ondersteuning van de
bestaande instellingen in de regio, zoals de Internationale Commissie voor de
bescherming van de Donau, die tot doel heeft problemen op het gebied van milieu
en waterkwaliteit aan te pakken, en de Donaucommissie, die zich richt op de
bevaarbaarheid. Organisaties uit het maatschappelijk middenveld worden eveneens
bij de werkzaamheden betrokken, onder meer via seminars, stuurgroepen en een
jaarlijks forum voor belanghebbenden, met name waar het gaat om prioritair
gebied 10 (‘institutionele capaciteit’). 5. Lessen uit het verleden Nu de eerste uitvoeringsfase is afgerond,
kunnen wij vaststellen dat er een aantal belangrijke lessen is geleerd. Uitvoeringsstructuur ·
Nationale contactpunten, coördinatoren van de
prioritaire gebieden en hun stuurgroepen vormen de uitvoerende kern van de
strategie. Hun werkzaamheden moeten verder worden ingebed in de politieke en
bestuursstructuren. Om een zichtbare en centrale rol te spelen zijn
institutionele stabiliteit, politieke erkenning en toewijzing van voldoende
mankracht vereist. Het is cruciaal dat er kundige medewerkers zijn die door de
ministeries worden ondersteund zodat zijn hun rol goed kunnen vervullen. ·
De ervaring leert dat de nationale coördinatie
beter functioneert in landen die interministeriële werkgroepen hebben ingesteld
op politiek en hoger ambtelijk niveau, en waar de werkzaamheden worden
ondersteund door een technisch secretariaat. Dit is een goede praktijk die in
de gehele regio moet worden aangemoedigd. ·
De EU-begroting kan tot 2014 beperkte directe
financiering bieden voor de uitvoeringsstructuur. Omdat de financiering na die
tijd niet gegarandeerd is, moeten er overige vormen van ondersteuning worden
gezocht, zoals nationale middelen, het toekomstig transnationaal
samenwerkingsprogramma voor de Donauregio en het toekomstige
INTERACT-programma. Politieke ondersteuning ·
De strategie is van meet af aan politiek op het hoogste
niveau gesteund. Deze steun blijft cruciaal voor de uitvoering. Ministeriële
bijeenkomsten (inzake transport, onderzoek en innovatie, energie) hebben
aanzienlijk bijgedragen tot de bevordering van de instandhouding van de Donau,
de coördinatie van nationaal en regionaal beleid inzake onderzoek en innovatie,
en de ondersteuning van niet-EU-lidstaten die het derde energiepakket uit
hoofde van de Energiegemeenschap steunen. ·
Uit de vergaderingen van ministers van Buitenlandse
Zaken is de algehele politieke steun voor de strategie gebleken. De actieve rol
van Hongarije tijdens zijn voorzitterschap heeft de werkzaamheden versneld. Deze
steun is met name nuttig als het politieke niveau aan de cyclus van
gebeurtenissen in het kader van de strategie wordt gekoppeld. Financieren van concrete acties ·
Het is van groot belang zo goed mogelijk gebruik te
maken van de bestaande beleidsmaatregelen en programma’s, zoals de
structuurfondsen en het Europees Investeringsfonds, het
pretoetredingsinstrument, het TEN-T-programma, het kaderprogramma voor
onderzoek en ontwikkeling of private fondsen. Wat betreft de periode 2014-2020
is essentieel dat de strategie stelselmatig in de programma’s wordt
geïntegreerd. Er moet een gezamenlijke inspanning komen van de Donaulanden, de
regio’s en de Europese Commissie. ·
Er zijn belangrijke initiatieven gelanceerd ter
ondersteuning van projecten in hun voorbereidende fase en ter verbetering van
de toegang tot financiering. Daarbij gaat het onder meer om de faciliteit voor
technische bijstand voor de gehele Donauregio, fondsen van de Duitse deelstaat
Baden-Württemberg, het contactpunt voor de Donauregio te Boedapest en de
Financieringsdialoog voor de Donauregio. De verbanden tussen de initiatieven
moeten worden versterkt. Versterking van de bestaande
initiatieven ·
Er is gezorgd voor synergieën met bestaande
instanties en initiatieven, zoals de Internationale Commissie voor de
bescherming van de Donau, de Energiegemeenschap of de Internationale
Organisatie voor migratie. Deze kunnen nog wel verder worden versterkt. Het
betrekken van bestaande instellingen, organen en netwerken bouwt voort op
positieve ervaringen elders, met name in de Oostzeeregio. Dit wordt in
toenemende mate bevorderd door de groep op hoog niveau, die is ingesteld om
macroregionale initiatieven te begeleiden en te adviseren over dit soort
werkzaamheden. Hierdoor wordt de beschikbare deskundigheid versterkt, worden
parallelle structuren vermeden en wordt zo goed mogelijk gebruikgemaakt van de
beschikbare bronnen. Resultaatgerichtheid en doelstellingen ·
Aan de hand van doelstellingen, mijlpalen en
routekaarten kunnen de prioriteiten voor het werk worden bepaald. Dit draagt
bij aan een tijdige uitvoering en bevordert de communicatie van het potentieel
van de strategie. Dit moet voortdurend worden beoordeeld en gecontroleerd. Integreren van beleidsmaatregelen en
fondsen ·
Integratieve benaderingen hebben specifieke waarde,
bijvoorbeeld doordat ze bevaarbaarheid koppelen aan milieubelangen bij de
ontwikkeling van de rivier, bijvoorbeeld voor het traject ten oosten van Wenen.
De Commissie maakt sectoroverschrijdende samenwerking mogelijk, bijvoorbeeld op
wetenschappelijk gebied via de activiteiten van het Gemeenschappelijk Centrum
voor Onderzoek. Hierbij zijn de relevante diensten en meerdere
financieringsbronnen betrokken. Over het algemeen dient er meer gebruik te
worden gemaakt van kaders op EU-niveau, wat benadrukt dat de Donauregio veel
meer dan alleen de rivier omvat. Integratie van niet-EU-landen ·
Bij de strategie zijn zes niet-EU-landen op gelijkwaardige
wijze betrokken. Zo wordt bijgedragen aan de integratieprocessen en de
toenemende samenwerking in de regio. Er moeten innovatieve oplossingen worden
gevonden om de deelname van deze landen mogelijk te maken en de
projectuitvoering te financieren, en deze processen moeten continu worden
verbeterd. Daarbij gaat het inmiddels al om volledige deelname bij de coördinatie
van de prioritaire gebieden en in stuurgroepen, waar ondersteuning in verband
met deelname bijzondere aandacht krijgt. Voor activiteiten in het kader van de
Donaustrategie zijn aan ten minste één niet-EU-land middelen van de EU
toegewezen. Dit is een goede praktijk, die navolging verdient. Communicatie ·
De gemeenschappelijke visuele identiteit, de
uitgebreide website waarop alle prioritaire gebieden worden behandeld, de
nieuwsbrief en het promotiemateriaal dat is ontwikkeld met uitgebreide steun
van het programma INTERACT, hebben de zichtbaarheid vergroot en de communicatie
bevorderd. Het zou nuttig zijn de informatie over de Donaubijeenkomsten en ‑conferenties
te centraliseren, om tot een meer gezamenlijke voorlichting te komen. ·
Tijdens het eerste jaarlijkse forum, dat werd
gehouden in Regensburg in november 2012, werd de politieke steun voor de
strategie bevestigd en de mogelijkheid geboden de uitvoering ervan voor het
voetlicht te brengen en te bespreken. Het zou duidelijk een meerwaarde hebben
als een dergelijke conferentie op regelmatige basis werd georganiseerd als
belangrijk evenement ter ondersteuning van de strategie. De conferentie zou
tevens moeten worden gekoppeld aan een bijeenkomst van de ministers van
Buitenlandse Zaken. 6. Aanbevelingen De EU-strategie voor de Donauregio heeft in de
eerste uitvoeringsfase duidelijk haar potentieel getoond. Zij heeft een regio
met een aanzienlijk potentieel voor ontwikkeling en verdere integratie meer
zichtbaarheid gegeven. Daarbij wordt samengewerkt met betrekking tot gemeenschappelijke
uitdagingen, zoals duurzaam gebruik van hulpbronnen en klimaatverandering. Om
te waarborgen dat wordt verder gewerkt met betrekking tot de belangrijkste
problemen van de regio, doet de Commissie op basis van de hier gerapporteerde
ervaringen en de discussies tijdens het eerste jaarlijkse forum, de deelnemende
landen en regio's de volgende aanbevelingen. ·
Versterk de interne uitvoeringsstructuren van deze
landen en regio's en zorg voor adequate financiële ondersteuning, politieke
ruggensteun en grotere institutionele stabiliteit. ·
Zorg voor continuïteit en adequate mandaten voor
vertegenwoordigers die deelnemen aan de stuurgroepen, en zorg daarbij dat de
programma’s uit hoofde van de structuurfondsen en het Europees Investeringsfonds
voor de periode 2014-2020 worden ingezet om de uitvoeringsstructuren te
ondersteunen. ·
Zorg voor duurzaam leiderschap en strategische
planning voor de strategie, met ondersteuning door de Europese Commissie, waarbij
de deelnemende landen en regio’s hun verantwoordelijkheden volledig uitoefenen.
De uitvoering van de strategie dient autonomer te geschieden, op basis van
structuren die zelfs bij een wijziging van de betrokken personen continuïteit
waarborgen. ·
Houd voortdurend toezicht op de uitvoering van alle
prioritaire gebieden, onder andere ten aanzien van betrokkenheid op politiek
niveau en in de zin van concrete resultaten. Zo kan men zich beter toeleggen op
specifieke uitdagingen en kan worden gezorgd voor gerichtheid, voor een
fundament voor het bepalen van prioriteiten en voor een slankere, meer
resultaatgeoriënteerde structuur. ·
Zorg voor een grotere resultaatgerichtheid door
meer aandacht aan de juiste doelstellingen, indicatoren, mijlpalen en
routekaarten te besteden. ·
Zorg dat de strategie systematisch wordt ingebed in
de EU-, nationale en regionale programma’s voor de periode 2014-2020, met name
de structuurfondsen en het Europees Investeringsfonds, Horizon 2020, COSME
en de faciliteit Connecting Europe, en maak voor de programmering en uitvoering
gebruik van de belangrijkste belanghebbenden in de Donaunetwerken. ·
Versterk de bijdrage van de strategie aan
Europa 2020 door middel van concrete acties voor de Donauregio, die
gekoppeld zijn aan slimme, duurzame en inclusieve groei. ·
Vergroot de samenhang van de Donau-acties met de
EU-beleidsmaatregelen door te zorgen dat de werkzaamheden voor de strategie
worden besproken door de bestaande instellingen, en tijdens de relevante
sectorale Raden en, waar nodig, de specifieke ministeriële bijeenkomsten. ·
Breid de communicatieactiviteiten uit om een groter
publiek te bereiken. ·
Maak van de jaarlijkse conferentie het
belangrijkste evenement van het jaar, zodat het evenement bepalend is voor de
strategische richting en aan de wieg staat van verbanden en gemeenschappelijke
benaderingen. Zorg dat de resultaten worden gepubliceerd. ·
Versterk, in samenwerking met de Europese
Commissie, de coördinatie en de afstemming met bestaande en mogelijke
toekomstige EU-initiatieven op vergelijkbaar macroregionaal niveau of ten aanzien
van vergelijkbare zeebekkens. [1] Een
volledig verslag van elk prioritair gebied kan worden gedownload van de website
van de EU-strategie voor de Donauregio (www.danube-region.eu/pages/reports).