(1)

De Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Moldavië, anderzijds (2) (de “Associatieovereenkomst”), vormt de basis voor de betrekkingen tussen de Unie en de Republiek Moldavië. Overeenkomstig Besluit 2014/492/EU van de Raad (3) wordt titel V van de Associatieovereenkomst, die betrekking heeft op handel en daarmee verband houdende aangelegenheden, sinds 1 september 2014 voorlopig toegepast en is die titel na ratificatie door alle lidstaten in werking getreden op 1 juli 2016.

(2)

In de Associatieovereenkomst wordt uitdrukking gegeven aan de wens van de partijen bij de Associatieovereenkomst (“de partijen”) om de betrekkingen op ambitieuze en innoverende wijze te versterken en uit te breiden, om geleidelijke economische integratie te vergemakkelijken en tot stand te brengen, en om dat te doen met inachtneming van de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit het lidmaatschap van de Wereldhandelsorganisatie van de partijen.

(3)

Artikel 143 van de Associatieovereenkomst voorziet in de geleidelijke totstandbrenging van een vrijhandelsruimte tussen de partijen in overeenstemming met artikel XXIV van de Algemene Overeenkomst betreffende tarieven en handel 1994 (“GATT 1994”). Daartoe voorziet artikel 147 van de Associatieovereenkomst in de geleidelijke afschaffing van de douanerechten overeenkomstig de in bijlage XV bij de Associatieovereenkomst opgenomen lijsten en voorziet het in de mogelijkheid om die afschaffing versneld en in ruimere mate te realiseren.

(4)

De niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne sinds 24 februari 2022 heeft zeer negatieve gevolgen gehad voor de mogelijkheid van de Republiek Moldavië om handel te drijven met de rest van de wereld, met name omdat de uitvoer van de Republiek Moldavië afhankelijk is van doorvoer via Oekraïens grondgebied en van Oekraïense infrastructuur, die momenteel grotendeels niet beschikbaar is. In zulke kritieke omstandigheden en om de negatieve gevolgen van de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne voor de economie van de Republiek Moldavië te verzachten, is het noodzakelijk de ontwikkeling van nauwere economische betrekkingen tussen de Unie en de Republiek Moldavië te versnellen en de steun aan de economie van de Republiek Moldavië voort te zetten. Daarom is het noodzakelijk en passend handelsstromen te blijven stimuleren en concessies te blijven verlenen in de vorm van handelsliberaliseringsmaatregelen voor alle producten, in overeenstemming met de versnelde afschaffing van de douanerechten ter zake van handel tussen de Unie en de Republiek Moldavië.

(5)

Overeenkomstig artikel 21, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) moet de Unie toezien op de samenhang tussen de diverse onderdelen van haar externe optreden. Op grond van artikel 207, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) moet de gemeenschappelijke handelspolitiek worden gevoerd in het kader van de beginselen en doelstellingen van het externe optreden van de Unie.

(6)

Verordening (EU) 2023/1524 van het Europees Parlement en de Raad (4) verstrijkt op 24 juli 2024.

(7)

De bij deze verordening ingestelde tijdelijke handelsliberaliseringsmaatregelen moeten de volgende vorm aannemen: i) de schorsing van de toepassing van het stelsel van invoerprijzen op groenten en fruit, en ii) de schorsing van alle tariefcontingenten en invoerrechten. Door middel van die maatregelen zal de Unie de economische integratie tussen de Republiek Moldavië en de Unie verdiepen en tijdelijk passende economische steun verlenen ten behoeve van de Republiek Moldavië en de marktdeelnemers die zijn getroffen door de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne.

(8)

Om fraude te voorkomen, moet het recht op de bij deze verordening vastgestelde handelsliberaliseringsmaatregelen onderworpen zijn aan de voorwaarde dat de Republiek Moldavië heeft voldaan aan alle toepasselijke voorwaarden voor het verkrijgen van voordelen uit hoofde van de Associatieovereenkomst, met inbegrip van de regels inzake de oorsprong van de betrokken producten en de daarmee samenhangende procedures, en dat de Republiek Moldavië zich ertoe verbindt administratief nauw met de Unie samen te werken, overeenkomstig die Associatieovereenkomst.

(9)

De Republiek Moldavië mag geen nieuwe douanerechten of heffingen van gelijke werking en geen nieuwe kwantitatieve beperkingen of maatregelen van gelijke werking instellen voor de invoer van producten van oorsprong uit de Unie, de bestaande douanerechten of heffingen niet verhogen en geen andere beperkingen invoeren, tenzij de context van de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne dat duidelijk rechtvaardigt. De Commissie moet de bevoegdheid krijgen om alle of een deel van de bij deze verordening vastgestelde autonome handelsliberaliseringsmaatregelen tijdelijk te schorsen indien de Republiek Moldavië aan een of meer van die voorwaarden niet voldoet.

(10)

Artikel 2 van de Associatieovereenkomst bepaalt dat onder meer de eerbiediging van de democratische beginselen, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, alsmede de bestrijding van de verspreiding van massavernietigingswapens, verwante materialen en de overbrengingsmiddelen daarvoor, essentiële elementen zijn van de Associatieovereenkomst. Krachtens hetzelfde artikel verbinden de partijen zich met name tot inachtneming van de volgende algemene beginselen: de eerbiediging van de rechtsstaat en het beginsel van goed bestuur, de bestrijding van corruptie, al dan niet georganiseerde criminele activiteiten — met inbegrip van die met een transnationaal karakter — en terrorisme, en de eerbiediging van de beginselen van duurzame ontwikkeling en effectief multilateralisme. Het is passend te voorzien in de mogelijkheid om de in deze verordening vastgestelde handelsliberaliseringsmaatregelen tijdelijk te schorsen indien de Republiek Moldavië die essentiële elementen of die algemene beginselen niet eerbiedigt.

(11)

Onder voorbehoud van een beoordeling die de Commissie uitvoert in het kader van het regelmatige toezicht op de gevolgen van deze verordening en die zij start naar aanleiding van een met redenen omkleed verzoek van een lidstaat of op eigen initiatief, dient de mogelijkheid te bestaan om alle noodzakelijke maatregelen te nemen ten aanzien van de invoer van onder deze verordening vallende producten met nadelige gevolgen voor de markt voor soortgelijke of rechtstreeks concurrerende producten in de Unie of in een of meer lidstaten.

(12)

Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van deze verordening te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend om de handelsliberaliseringsmaatregelen waarin deze verordening voorziet tijdelijk te schorsen indien niet langer wordt voldaan aan de voorwaarden om voor die preferentiële regelingen in aanmerking te komen, en om vrijwaringsmaatregelen in te voeren in gevallen waarin de markt voor soortgelijke of rechtstreeks concurrerende producten in de Unie of in een of meer lidstaten nadelige gevolgen ondervindt van de invoer in het kader van deze verordening. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (5). Voor de vaststelling van voorlopige vrijwaringsmaatregelen moet de raadplegingsprocedure worden gevolgd, gezien de gevolgen en de aard van dergelijke maatregelen en de logische volgorde ervan in relatie tot de vaststelling van definitieve vrijwaringsmaatregelen.

(13)

Het jaarverslag van de Commissie over de uitvoering van de diepe en brede vrijhandelsruimte, die integraal deel uitmaakt van de Associatieovereenkomst, moet een gedetailleerde beoordeling bevatten van de uitvoering van de bij deze verordening vastgestelde handelsliberaliseringsmaatregelen.

(14)

Gezien de economische situatie in de Republiek Moldavië en het verstrijken van Verordening (EU) 2023/1524 op 24 juli 2024, moet deze verordening op 25 juli 2024 in werking treden,

a)

alle in bijlage XV-A bij de Associatieovereenkomst vastgestelde tariefcontingenten worden geschorst en de onder die contingenten vallende producten mogen zonder douanerechten uit de Republiek Moldavië in de Unie worden ingevoerd;

b)

de toepassing van het stelsel van invoerprijzen wordt geschorst voor de producten waarop het van toepassing is zoals bepaald in bijlage XV-B bij de Associatieovereenkomst; op de invoer van die producten zijn geen douanerechten van toepassing.

a)

de Republiek Moldavië leeft de regels na inzake de oorsprong van producten en de daarmee samenhangende procedures, zoals bepaald in de Associatieovereenkomst;

b)

de Republiek Moldavië stelt geen nieuwe douanerechten of heffingen van gelijke werking noch nieuwe kwantitatieve beperkingen of maatregelen van gelijke werking in voor de invoer van producten van oorsprong uit de Unie, verhoogt de bestaande douanerechten of heffingen niet en voert geen andere beperkingen in, met inbegrip van discriminerende interne administratieve maatregelen, tenzij dat duidelijk gerechtvaardigd is in de context van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, en

c)

de Republiek Moldavië eerbiedigt de democratische beginselen, mensenrechten en fundamentele vrijheden, en gaat de verspreiding tegen van massavernietigingswapens, verwante materialen en overbrengingsmiddelen daarvoor, eerbiedigt de beginselen van de rechtsstaat en goed bestuur, de bestrijding van corruptie, al dan niet georganiseerde criminele activiteiten, waaronder die met een transnationaal karakter, en terrorisme, en eerbiedigt de beginselen van duurzame ontwikkeling en effectief multilateralisme zoals bedoeld in de artikelen 2, 9 en 16 van de Associatieovereenkomst.