(1)

De staatshoofden en regeringsleiders van de EU hebben zich er op 11 maart 2022 in Versailles toe verbonden de Europese defensievermogens te versterken in het licht van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne. Zij kwamen overeen om de defensie-uitgaven aanzienlijk te verhogen, om verdere stimulansen te ontwikkelen om gezamenlijke investeringen van de lidstaten in gezamenlijke projecten en gemeenschappelijke aanbestedingen voor defensievermogens te stimuleren, om verder te investeren in de vermogens die nodig zijn om het volledige scala aan missies en operaties uit te voeren, om synergie te bevorderen en innovatie te stimuleren, en om de Europese defensie-industrie, met inbegrip van kleine en middelgrote ondernemingen (ook wel midden- en kleinbedrijf genoemd), te versterken en te ontwikkelen.

(2)

De ongerechtvaardigde invasie van Oekraïne door Rusland op 24 februari 2022 en zijn aanhoudende aanvalsoorlog hebben duidelijk gemaakt dat het van cruciaal belang is dringend iets te doen aan de bestaande tekortkomingen. Dat er opnieuw sprake is van zware oorlogvoering en territoriaal conflict in Europa, heeft negatieve gevolgen voor de veiligheid van de Unie en de lidstaten en vergt een aanzienlijke verhoging van de capaciteit van de lidstaten om de meest dringende en kritieke lacunes op te vullen, in het bijzonder die welke zijn verergerd door de overdracht van defensieproducten aan Oekraïne.

(3)

De Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne heeft op dramatische wijze duidelijk gemaakt dat de Europese technologische en industriële defensiebasis (European Defence Technological and Industrial Base — EDTIB) moet worden aangepast aan structurele veranderingen, dat de Unie haar onderzoek en ontwikkeling op militair gebied moet versterken, dat de militaire uitrusting moet worden gemoderniseerd en dat de lidstaten meer moeten samenwerken inzake aanbestedingen op defensiegebied.

(4)

Op 18 mei 2022 hebben de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid (de hoge vertegenwoordiger) een gezamenlijke mededeling gepresenteerd over de “analyse van de lacunes op het gebied van defensie-investeringen en de te volgen koers”. In die gezamenlijke mededeling wordt de nadruk gelegd op de gevolgen van jarenlange onderbesteding op defensiegebied en op financiële, industriële en vermogenstekorten in de defensiesector van de Unie. In de gezamenlijke mededeling staat dat de oorlog terug is in Europa en dat daardoor duidelijk is geworden dat de lacunes en tekorten in militaire inventarissen zich hebben opgehoopt, dat de industriële productiecapaciteit is teruggelopen, en dat gemeenschappelijke aanbestedingen en samenwerking beperkt zijn. Ook wordt in de gezamenlijke mededeling de aandacht gevestigd op lacunes die onmiddellijke gevolgen hebben voor de vrijheid van handelen van de strijdkrachten van de lidstaten en op de dringende noodzaak om bepaalde voorraden aan te vullen, om verouderde — bijvoorbeeld in de voormalige Sovjet-Unie ontworpen of geproduceerde — militaire uitrusting te vervangen en om de strategische vermogens te versterken.

(5)

In de gezamenlijke mededeling wordt er een specifiek kortetermijninstrument, ontworpen in een geest van solidariteit, voorgesteld als instrument om de lidstaten aan te sporen tot gemeenschappelijke aanbestedingen op vrijwillige basis om de meest dringende en kritieke leemten, in het bijzonder die welke zijn ontstaan door de reactie op de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, gezamenlijk op te vullen.

(6)

Het voorgestelde nieuwe specifiek kortetermijninstrument is bedoeld om de gemeenschappelijke defensieaanbestedingen en — via de bijbehorende financiering door de Unie — de industriële defensievermogens van de Unie te helpen versterken, onder meer door meer defensieproducten te produceren. Het zal ook bijdragen aan de collectieve benchmark van 35 % van de totale uitgaven voor aankopen van materieel voor Europese gezamenlijke aanbestedingen voor materieel die in 2007 door het bestuur van het Europees Defensieagentschap werd bepaald.

(7)

Het versterken van de EDTIB moet daarom centraal staan in die inspanningen. Er bestaan namelijk nog steeds problemen, lacunes en versnippering, wat een gebrek aan voldoende gezamenlijke actie en interoperabiliteit van producten veroorzaakt.

(8)

De in deze verordening vastgelegde specifieke structuur, subsidiabiliteitsvoorwaarden en -criteria zijn eigen aan het specifiek kortetermijninstrument en worden bepaald door de specifieke omstandigheden en de huidige noodsituatie.

(9)

In de huidige context van de defensiemarkt, die wordt gekenmerkt door een toenemende veiligheidsdreiging en het realistische vooruitzicht van een hoogintensief conflict, verhogen de lidstaten hun defensiebegrotingen snel en streven zij naar soortgelijke aankopen van defensieproducten. Het gevolg daarvan is dat de vraag groter kan worden dan de productiecapaciteit van de EDTIB, die momenteel is afgestemd op productie in vredestijd.

(10)

Bijgevolg kan een sterke prijsinflatie worden verwacht, evenals langere leveringstermijnen, waardoor de veiligheid van de Unie en de lidstaten in gevaar kan komen. De defensie-industrie moet zorgen voor voldoende productiecapaciteit om de orders te kunnen verwerken, alsook voor de beschikbaarheid van kritieke grondstoffen en subcomponenten. Producenten kunnen namelijk prioriteit geven aan grote orders, waardoor de kwetsbaarste landen mogelijk in de problemen kunnen komen omdat zij niet over de kritieke omvang en financiële middelen beschikken om grote bestellingen op zich te nemen.

(11)

De huidige geopolitieke situatie in de oostelijke buurlanden heeft aangetoond dat, hoewel dubbel werk moet worden voorkomen, een gediversifieerde defensiemarkt kan helpen om een brede waaier aan producten te ontwikkelen die onmiddellijk op de markt verkrijgbaar zijn, wat ertoe kan leiden dat de lidstaten afdoende in hun dringende behoeften kunnen voorzien.

(12)

Voorts moet worden nagestreefd dat de toegenomen uitgaven tot een veel sterkere EDTIB in de hele Unie leiden. Zonder coördinatie of samenwerking kunnen de toegenomen nationale investeringen de versnippering namelijk nog vergroten.

(13)

In het licht van die uitdagingen en de daarmee gepaard gaande structurele veranderingen lijkt het noodzakelijk de aanpassing van de EDTIB te versnellen, het concurrentievermogen en de efficiëntie ervan te vergroten, in overeenstemming met artikel 173 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), en aldus de industriële defensievermogens van de lidstaten te helpen versterken en hervormen. Om de industriële tekorten aan te pakken, moeten onder meer de dringendste lacunes snel worden weggewerkt.

(14)

Gemeenschappelijke investeringen en aanbestedingen op defensiegebied moeten in het bijzonder worden gestimuleerd, aangezien dankzij dat soort gezamenlijke acties de noodzakelijke verandering in de EDTIB door samenwerking zou plaatsvinden, waardoor verdere versnippering zou worden voorkomen en de interoperabiliteit zou worden verbeterd.

(15)

Daartoe moet een specifiek kortetermijninstrument voor de intensivering van de samenwerking tussen de lidstaten in de fase van aanbestedingen op defensiegebied (het “instrument”) worden ingesteld. Het instrument moet de lidstaten stimuleren gezamenlijke acties te ondernemen, en met name, wanneer zij aankopen doen om die leemten op te vullen, dat gezamenlijk te doen, en zo de interoperabiliteit te verhogen en hun industriële defensievermogens te versterken en te hervormen.

(16)

Onverminderd de prerogatieven van de begrotingsautoriteit zullen de voor het instrument toegewezen middelen binnen het bestaande meerjarig financieel kader worden gefinancierd zonder dat dat gevolgen heeft voor financiering die reeds voor specifieke acties van de Unie is vastgelegd.

(17)

Het instrument moet de complexiteit en de risico's van gemeenschappelijke aanbestedingen compenseren en tegelijkertijd schaalvoordelen mogelijk maken bij de acties van de lidstaten versterking en modernisering van de EDTIB, met bijzondere aandacht voor kleine en middelgrote ondernemingen en middelgrote beursgenoteerde ondernemingen (midcaps), waardoor de capaciteit, de veerkracht en de bevoorradingszekerheid van de Unie worden vergroot. Door gemeenschappelijke aanbestedingen te stimuleren, zouden ook de kosten van de administratieve lasten en het levenscyclusbeheer van relevante systemen dalen. Bij de toepassing van het instrument moeten inspanningen worden geleverd ter versterking van de Europese markten, diensten en systemen op het gebied van defensie en veiligheid, en ter realisatie van een gelijk speelveld voor de leveranciers uit alle lidstaten. Gemeenschappelijke aanbestedingen op een gemeenschappelijke markt voor de EDTIB maken schaalvoordelen mogelijk en zorgen voor innovatie en efficiëntie wat betreft productie en technologie.

(18)

Het instrument bouwt voort op en houdt rekening met de werkzaamheden van de taskforce voor gemeenschappelijke aanbestedingen op defensiegebied die — zoals aangekondigd in de gezamenlijke mededeling van 18 mei 2022 — door de Commissie en de hoge vertegenwoordiger en het hoofd van het Europees Defensieagentschap is opgericht om de aanbestedingsbehoeften op defensiegebied op zeer korte termijn te coördineren en om samen te werken met de lidstaten en defensiefabrikanten in de Unie ter ondersteuning van gemeenschappelijke aanbestedingen voor het aanvullen van voorraden, met name in het licht van de steun aan Oekraïne.

(19)

Gezien de veiligheidssituatie in Europa moet dringend worden nagedacht over hoe buitensporige versnippering kan worden verminderd met individuele initiatieven van de Unie en hoe relevante instrumenten strategisch aan elkaar kunnen worden gekoppeld. Het instrument heeft tot doel de samenhang met bestaande samenwerkingsinitiatieven van de Unie op het gebied van defensie te waarborgen, zoals het vermogensontwikkelingsplan, de gecoördineerde jaarlijkse evaluatie inzake defensie, het Europees Defensiefonds en de permanent gestructureerde samenwerking, en synergie met andere programma's van de Unie te creëren. Het instrument strookt volledig met de ambitie van het strategisch kompas voor veiligheid en defensie. Waar passend kan ook rekening worden gehouden met regionale en internationale prioriteiten, met inbegrip van de prioriteiten die in de context van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie zijn vastgelegd, indien die stroken met de prioriteiten van de Unie en geen lidstaten of geassocieerde landen beletten om deel te nemen, waarbij wordt getracht dubbel werk te vermijden.

(20)

Aangezien het instrument tot doel heeft het concurrentievermogen en de efficiëntie van de defensie-industrie van de Unie te vergroten, moeten overheidsopdrachten in het kader van gemeenschappelijke aanbestedingen — om van het instrument te kunnen profiteren — worden gegund aan aannemers of onderaannemers die in de Unie of in geassocieerde landen zijn gevestigd en niet onder zeggenschap staan van niet-geassocieerde derde landen of entiteiten uit niet-geassocieerde derde landen. In die context moet onder zeggenschap over een aannemer of onderaannemer worden verstaan het vermogen om beslissende invloed op een aannemer of onderaannemer uit te oefenen, hetzij direct, hetzij indirect via een of meer intermediaire juridische entiteiten. Daarnaast moeten de voor de gemeenschappelijke aanbesteding gebruikte infrastructuur, faciliteiten, activa en middelen van de bij die gemeenschappelijke aanbesteding betrokken aannemers en onderaannemers zich op het grondgebied van een lidstaat of een geassocieerd derde land bevinden, teneinde de bescherming van de veiligheids- en defensiebelangen van de Unie en de lidstaten veilig te stellen.

(21)

In bepaalde omstandigheden moet kunnen worden afgeweken van het beginsel dat aannemers en onderaannemers die bij een door het instrument gesteunde gemeenschappelijke aanbesteding betrokken zijn niet onder zeggenschap van niet-geassocieerde derde landen of entiteiten uit niet-geassocieerde derde landen staan. In dat verband moet een in de Unie of in een geassocieerd land gevestigde aannemer of onderaannemer die onder zeggenschap staat van een niet-geassocieerd derde land of een entiteit uit een niet-geassocieerd derde land, kunnen deelnemen als aannemer of onderaannemer die betrokken is bij de gemeenschappelijke aanbesteding, op voorwaarde dat wordt voldaan aan strikte voorwaarden met betrekking tot de veiligheids- en defensiebelangen van de Unie en haar lidstaten, zoals vastgelegd in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid op grond van titel V van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), onder meer wat betreft versterking van de EDTIB.

(22)

De procedures en overheidsopdrachten in het kader van gemeenschappelijke aanbestedingen moeten bovendien ook het vereiste omvatten dat het defensieproduct niet onderworpen is aan een door een niet-geassocieerd derde land of door een entiteit uit een niet-geassocieerd derde land opgelegde beperking op het gebruik van dat defensieproduct door de lidstaten. In dringende gevallen, wanneer de capaciteit van de EDTIB om de meest dringende en kritieke lacunes in de voorraden van de lidstaten op te vullen niet toereikend is of wanneer de EDTIB niet in staat is de nodige defensieproducten binnen een passend tijdsbestek te leveren, mag dat vereiste niet gelden indien de aangekochte producten reeds vóór 24 februari 2022 bij de strijdkrachten van een meerderheid van de aan de gemeenschappelijke aanbesteding deelnemende lidstaten in gebruik waren. Indien die afwijking van toepassing is, moeten de landen die deelnemen aan de gemeenschappelijke aanbesteding onderzoeken of de componenten waarvoor een beperking geldt, vervangen kunnen worden door componenten zonder beperking uit de Unie of geassocieerde landen.

(23)

Subsidies in het kader van het instrument moeten worden verstrekt als financiering die niet gekoppeld is aan kosten en moeten gebaseerd zijn op prestaties ten opzichte van werkpakketten, mijlpalen of streefdoelen van het gemeenschappelijke aanbestedingsproces, teneinde het nodige stimulerende effect te creëren.

(24)

Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van deze verordening te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend met betrekking tot de vaststelling van een meerjarig werkprogramma dat moet bepalen welke de financieringsprioriteiten en de toepasselijke financieringsvoorwaarden zijn. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (3).

(25)

Om een stimulerend effect te genereren, moet het niveau van de bijdrage van de Unie voor elke actie kunnen worden gedifferentieerd op basis van factoren als de complexiteit van de gemeenschappelijke aanbesteding, de kenmerken van de samenwerking of het aantal deelnemende lidstaten of geassocieerde landen of de opname van extra lidstaten of geassocieerde landen in bestaande samenwerkingsverbanden, maar mag dat niet meer dan 15 % van de totale begroting van het instrument en niet meer dan 15 % van de geraamde waarde van de overheidsopdracht in het kader van de gemeenschappelijke aanbesteding per consortium van lidstaten en geassocieerde landen bedragen. Vanwege de hogere kosten die gewoonlijk gepaard gaan met de uitvoering van aanbestedingsprocedures waarbij grote aantallen aannemers betrokken zijn of waarbij aangekochte uitrusting aan derde landen wordt overgedragen, moet dat plafond worden verhoogd tot 20 % van de totale begroting en 20 % van de geraamde waarde van de overheidsopdracht in het kader van de gemeenschappelijke aanbesteding per consortium van lidstaten en geassocieerde landen indien Oekraïne of Moldavië een van de ontvangers is van extra hoeveelheden defensieproducten in de aanbesteding of indien ten minste 15 % van de geraamde waarde van de overheidsopdracht in het kader van de gemeenschappelijke aanbesteding wordt toegewezen aan kleine en middelgrote ondernemingen of midcaps als aannemers of onderaannemers. Mits de deelnemende lidstaten daarmee instemmen, moet het mogelijk zijn om extra hoeveelheden defensieproducten voor Oekraïne en Moldavië aan te kopen, gelet op de bijzondere veiligheidssituatie van die twee kandidaat-lidstaten van de Unie in het licht van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne.

(26)

De lidstaten en geassocieerde landen moeten een aanbestedingsagent aanwijzen om namens hen een gemeenschappelijke aanbesteding uit te voeren. De aanbestedingsagent moet een, in een lidstaat of in een geassocieerd land gevestigde, aanbestedende dienst als gedefinieerd in artikel 2, lid 1, punt 1, van Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad (4) en artikel 3, lid 1, van Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad (5) zijn, het Europees Defensieagentschap of een internationale organisatie.

(27)

Overeenkomstig artikel 193, lid 2, van Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad (6) (het “Financieel Reglement”) is ook een reeds begonnen actie subsidiabel mits de aanvrager kan aantonen dat het noodzakelijk was de actie reeds vóór ondertekening van de subsidieovereenkomst aan te vangen. De Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne heeft geleid tot drastisch veranderde omstandigheden op de defensiemarkt, waaraan de EDTIB zich in zeer korte tijd moet aanpassen. Gelet op de hoogdringendheid en de ernst van die aanpassing en aangezien er een risico op verdere versnippering van de interne markt en de toeleveringsketens van relevante defensieproducten bestaat, moesten de lidstaten onmiddellijk maatregelen nemen om de samenwerking op het gebied van gemeenschappelijke aanbestedingen op gang te brengen, teneinde een sterk signaal te geven aan de markt en aan de EDTIB. Vroege financiële steun van de Unie moet daarom mogelijk zijn. In afwijking van artikel 193 van het Financieel Reglement moet het derhalve mogelijk zijn om, in het financieringsbesluit, te voorzien in financiële bijdragen voor acties die periodes vanaf 24 februari 2022 bestrijken, zelfs indien die vóór de indiening van de subsidieaanvraag van start zijn gegaan, mits die niet vóór de ondertekening van de subsidieovereenkomst voltooid zijn.

(28)

Deze verordening doet geen afbreuk aan de voorschriften die zijn vastgelegd in Richtlijn 2009/81/EG van het Europees Parlement en de Raad (7). Deze verordening voorziet echter wel in specifiekere subsidiabiliteitsvereisten. Richtlijn 2009/81/EG bepaalt dat de lidstaten in hun nationale wetgeving de mogelijkheid kunnen bieden om in de aanbestedingsstukken vereisten op te leggen met betrekking tot de bescherming van de bevoorradingszekerheid of van de gegevensbeveiliging. Deze verordening bouwt voort op die bepalingen van Richtlijn 2009/81/EG en roept verplichtingen voor aanbestedingsagenten in het leven wat betreft de subsidiabiliteitsvereisten die in aanbestedingsstukken moeten worden opgenomen. Dergelijke verplichtingen moeten voorrang hebben op andersluidende wetgeving van de lidstaat en geassocieerde landen waar de betrokken aanbestedingsagent is gevestigd.

(29)

Aanbeveling (EU) 2018/624 van de Commissie (8) heeft tot doel de grensoverschrijdende markttoegang voor kleine en middelgrote ondernemingen en intermediaire ondernemingen in de defensiesector te vergemakkelijken. In de aanbeveling worden de lidstaten er met name toe opgeroepen gebruik te maken van de door Richtlijn 2009/81/EG geboden flexibiliteit, zoals die waarin artikel 21 van die richtlijn voorziet of die geboden door het toegenomen gebruik van percelen of elektronische aanbestedingen. Ook worden de lidstaten ertoe opgeroepen de administratieve lasten van aanbestedingen te verlichten, met name door verzoeken om informatie of selectiecriteria evenredig te houden. In het kader van deze verordening moet de door de lidstaten en geassocieerde landen aangestelde aanbestedingsagent bij de uitvoering van gemeenschappelijke aanbestedingsacties optimaal gebruikmaken van de aanbevelingen van de Commissie om ervoor te zorgen dat kleine en middelgrote ondernemingen eerlijke toegang hebben tot ondersteunde aanbestedingen.

(30)

In deze verordening worden voor het instrument voor de periode vanaf 27 oktober 2023 tot en met 31 december 2025 de financiële middelen vastgelegd die voor het Europees Parlement en de Raad in de loop van de jaarlijkse begrotingsprocedure het voornaamste referentiebedrag vormen in de zin van punt 18 van het Interinstitutioneel Akkoord van 16 december 2020 tussen het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie betreffende begrotingsdiscipline, samenwerking in begrotingszaken en goed financieel beheer, alsmede betreffende nieuwe eigen middelen, met inbegrip van een routekaart voor de invoering van nieuwe eigen middelen (9).

(31)

Overeenkomstig het Financieel Reglement, Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad (10) en Verordeningen (EG, Euratom) nr. 2988/95 (11), (Euratom, EG) nr. 2185/96 (12) en (EU) 2017/1939 (13) van de Raad moeten de financiële belangen van de Unie worden beschermd door evenredige maatregelen, waaronder maatregelen die betrekking hebben op de voorkoming, opsporing, correctie en onderzoek van onregelmatigheden, met inbegrip van fraude, op de terugvordering van verloren gegane, onverschuldigd betaalde of onjuist bestede financiële middelen, en, waar passend, op de oplegging van administratieve sancties. In het bijzonder heeft het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) overeenkomstig Verordeningen (Euratom, EG) nr. 2185/96 en (EU, Euratom) nr. 883/2013 de bevoegdheid om onderzoeken uit te voeren, waaronder controles en verificaties ter plaatse, om vast te stellen of er sprake is van fraude, corruptie of andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad. Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) is overeenkomstig Verordening (EU) 2017/1939 bevoegd over te gaan tot onderzoek en vervolging van strafbare feiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad als bepaald in Richtlijn (EU) 2017/1371 van het Europees Parlement en de Raad (14). Personen of entiteiten die middelen van de Unie ontvangen, moeten overeenkomstig het Financieel Reglement ten volle meewerken aan de bescherming van de financiële belangen van de Unie, de nodige rechten en toegang verlenen aan de Commissie, aan OLAF, aan de Rekenkamer, en, wat betreft de lidstaten die deelnemen aan nauwere samenwerking op grond van Verordening (EU) 2017/1939, aan het EOM, alsook ervoor zorgen dat derden die betrokken zijn bij de uitvoering van middelen van de Unie gelijkwaardige rechten verlenen.

(32)

Op grond van artikel 85, lid 1, van Besluit (EU) 2021/1764 van de Raad (15) komen in een land of gebied overzee gevestigde personen en entiteiten in aanmerking voor financiering met inachtneming van de voorschriften en doelstellingen van het instrument en van eventuele regelingen die van toepassing zijn op de lidstaat waarmee het desbetreffende land of gebied overzee banden heeft.

(33)

Voor de toepassing van deze verordening moet onder defensieproducten worden verstaan producten die binnen het toepassingsgebied van Richtlijn 2009/81/EG vallen, zoals bepaald in artikel 2 van die richtlijn, met name soorten producten die op de in Besluit 255/58 van de Raad van 15 april 1958 (16) vastgelegde lijst van wapens, munitie en oorlogsmateriaal staan. Die lijst omvat alleen materieel dat is ontworpen, ontwikkeld en geproduceerd voor specifiek militaire doeleinden. Het betreft evenwel een generieke lijst, die ruim moet worden geïnterpreteerd in het licht van de ontwikkeling van de technologie, het aanbestedingsbeleid en de militaire behoeften, die leiden tot de ontwikkeling van nieuwe soorten materieel, bijvoorbeeld op basis van de gemeenschappelijke militaire lijst van de Unie. Voor de toepassing van deze verordening moet onder defensieproducten ook producten worden verstaan die, hoewel zij oorspronkelijk zijn ontworpen voor civiel gebruik, later zijn aangepast aan militaire doeleinden, om te worden gebruikt als wapens, munitie of oorlogsmateriaal.

(34)

Op grond van artikel 4, lid 2, VEU blijft de nationale veiligheid de uitsluitende verantwoordelijkheid van elke lidstaat. De lidstaten bepalen onderling welke regelingen van toepassing zijn op de bescherming van gerubriceerde informatie in het kader van de gemeenschappelijke aanbestedingen, overeenkomstig hun nationale wet- en regelgeving.

(35)

De Commissie beschermt gerubriceerde EU-informatie overeenkomstig de in Besluit (EU, Euratom) 2015/444 van de Commissie (17) vastgestelde veiligheidsvoorschriften. Zoals bepaald in de Overeenkomst van 4 mei 2011 tussen de lidstaten van de Europese Unie, in het kader van de Raad bijeen, betreffende de bescherming van in het belang van de Europese Unie uitgewisselde gerubriceerde informatie (18) en in Besluit 2013/488/EU van de Raad (19), bieden de lidstaten eenzelfde mate van bescherming van gerubriceerde EU-informatie als de in Besluit 2013/488/EU vastgestelde veiligheidsvoorschriften.

(36)

De Commissie moet uiterlijk op 31 december 2026 een evaluatieverslag over het instrument opstellen en bij het Europees Parlement en de Raad indienen. In dat evaluatieverslag moet het effect en de doeltreffendheid van de in het kader van het instrument ondernomen acties worden geëvalueerd en moet met het oog op de toekomst kritisch worden nagedacht over manieren om de vereiste onderdelen die, gelet op het belang van regelingen inzake bevoorradingszekerheid, nodig zijn in de defensietoeleveringsketen van de Unie, en de werking van de EDTIB, veilig te stellen. Voorts moet het evaluatieverslag tekortkomingen en kritieke afhankelijkheden van niet-geassocieerde derde landen met betrekking tot grondstoffen, componenten en productiecapaciteit in kaart brengen, voortbouwend op de werkzaamheden die zijn verricht in het kader van het waarnemingscentrum voor kritieke technologieën. Het evaluatieverslag moet als input dienen voor de werkzaamheden van de Commissie op het gebied van technologische routekaarten, met inbegrip van risicobeperkende maatregelen om die tekortkomingen en kritieke afhankelijkheden aan te pakken.

(37)

Deze verordening doet geen afbreuk aan de beslissingsvrijheid van de lidstaten in hun beleid inzake de uitvoer van defensiegerelateerde producten.

(38)

Daar de doelstellingen van deze verordening niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt, maar beter door de Unie kunnen worden verwezenlijkt, kan de Unie overeenkomstig het in artikel 5 VEU neergelegde subsidiariteitsbeginsel maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om die doelstellingen te verwezenlijken.

(39)

Om ervoor te zorgen dat de uitvoering van deze verordening zo spoedig mogelijk van start kan gaan, moet zij met spoed in werking treden,

1)

“gemeenschappelijke aanbesteding”: een aanbesteding die door ten minste drie lidstaten gezamenlijk wordt uitgevoerd;

2)

“zeggenschap” ten aanzien van een aannemer of onderaannemer: het vermogen om beslissende invloed op een aannemer of onderaannemer uit te oefenen, hetzij direct, hetzij indirect via een of meer intermediaire juridische entiteiten;

3)

“uitvoerende bestuursstructuur”: een overeenkomstig nationaal recht aangewezen orgaan van een juridische entiteit dat in voorkomend geval aan de bestuursvoorzitter rapporteert en gemachtigd is om de strategie, doelstellingen en algemene richting van die juridische entiteit te bepalen, en dat belast is met het toezicht op en de monitoring van de bestuurlijke besluitvorming;

4)

“entiteit uit een niet-geassocieerd derde land”: een juridische entiteit die in een niet-geassocieerd derde land is gevestigd of, indien het gaat om een juridische entiteit die in de Unie of een geassocieerd land is gevestigd, waarvan de uitvoerende bestuursstructuur zich in een niet-geassocieerd derde land bevindt;

5)

“aanbestedingsagent”: een aanbestedende dienst als gedefinieerd in artikel 2, lid 1, punt 1, van Richtlijn 2014/24/EU en artikel 3, lid 1, van Richtlijn 2014/25/EU die gevestigd is in een lidstaat of in een geassocieerd land, het Europees Defensieagentschap of een internationale organisatie en die door lidstaten en geassocieerde landen is aangewezen om namens hen een gemeenschappelijke aanbesteding uit te voeren;

6)

“defensieproducten”: producten die binnen het toepassingsgebied van Richtlijn 2009/81/EG vallen, zoals bepaald in artikel 2 van die verordening, met inbegrip van medische uitrusting voor gevechtssituaties;

7)

“gerubriceerde informatie”: informatie of materiaal in ongeacht welke vorm waarvan de openbaarmaking zonder machtiging de belangen van de Unie of van een of meer van haar lidstaten in meerdere of mindere mate kan schaden en die/dat een EU-rubricering of een overeenkomstige rubricering draagt die strookt met de Overeenkomst tussen de lidstaten van de Europese Unie, in het kader van de Raad bijeen, betreffende de bescherming van in het belang van de Europese Unie uitgewisselde gerubriceerde informatie (20);

8)

“gevoelige informatie”: niet-gerubriceerde informatie en gegevens die moeten worden beschermd tegen ongeoorloofde toegang of openbaarmaking op grond van in Unierecht of nationaal recht vastgelegde verplichtingen, indien van toepassing, dan wel om de bescherming van de persoonlijke levenssfeer of veiligheid van een natuurlijke persoon of rechtspersoon te waarborgen.

a)

overheidsinstanties van lidstaten;

b)

overheidsinstanties van geassocieerde landen;

c)

aanbestedingsagenten.