(1)

De betrekkingen tussen de Unie en de Republiek Noord-Macedonië (“Noord-Macedonië”) blijven zich ontwikkelen in het kader van de Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, anderzijds (2) (de “Stabilisatie- en associatieovereenkomst”). De toetredingsonderhandelingen tussen de Unie en Noord-Macedonië zijn op 19 juli 2022 gestart.

(2)

De economie van Noord-Macedonië is zwaar getroffen door de recessie van 2020 als gevolg van de COVID-19-pandemie en door de recente energiecrisis. Die omstandigheden hebben bijgedragen tot het aanzienlijke financieringstekort, de verslechterende externe positie en de toenemende budgettaire behoeften van Noord-Macedonië.

(3)

De regering van Noord-Macedonië heeft blijk gegeven van een sterke bereidheid om verdere hervormingen door te voeren, waarbij de nadruk ligt op de belangrijkste beleidsterreinen die in de gezamenlijke conclusies van de economische en financiële dialoog tussen de Unie en de Westelijke Balkan en Turkije van 24 mei 2022 zijn vastgesteld, waaronder de fundamentele aspecten zoals de rechterlijke macht, de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, goed bestuur en de rechtsstaat.

(4)

Noord-Macedonië heeft de macrofinanciëlebijstandsoperatie in het kader van de COVID-19-pandemie op grond van Besluit (EU) 2020/701 van het Europees Parlement en de Raad (3) met succes afgerond, aangezien alle in het in dat besluit bedoelde memorandum van overeenstemming met de Unie afgesproken hervormingen zijn uitgevoerd.

(5)

In april 2022 hebben de regering van Noord- Macedonië het Internationaal Monetair Fonds (IMF) op technisch niveau overeenstemming bereikt over een anticiperende en liquiditeitslijn met een looptijd van 24 maanden voor een bedrag van maximaal 530 000 000 EUR, die op 22 november 2022 officieel door het College van Bewindvoerders van het IMF is goedgekeurd. Het IMF-programma heeft tot doel de verslechterende externe situatie te verzachten, begrotingsconsolidatie te ondersteunen en structurele hervormingen op een aantal gebieden, waaronder belastingbeleid en overheidsinvesteringen, te versnellen.

(6)

Gelet op de verslechterende economische situatie en vooruitzichten heeft Noord-Macedonië de Unie voor het eerst in april 2022 om macrofinanciële bijstand ter aanvulling van het IMF-programma, verzocht. De Commissie heeft de behandeling van het verzoek echter opgeschort omdat de economie van het land toentertijd nog vrij veerkrachtig bleek te zijn en er enkele andere financieringsmogelijkheden beschikbaar waren om in de externe financieringsbehoeften van 2022 te voorzien. De regering van Noord-Macedonië heeft haar verzoek om macrofinanciële bijstand in oktober 2022 herhaald.

(7)

Aangezien Noord-Macedonië een kandidaat-lidstaat is en de toetredingsonderhandelingen van start zijn gegaan, komt het in aanmerking voor macrofinanciële bijstand van de Unie.

(8)

De macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië moet een uitzonderlijk financieel instrument zijn van ongebonden en niet-toegewezen betalingsbalanssteun, gericht op het lenigen van de onmiddellijke externe financieringsbehoeften van Noord-Macedonië, en moet dienen ter ondersteuning van de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige directe aanpassings- en structurele hervormingsmaatregelen die gericht zijn op het verbeteren van de betalingsbalans van Noord-Macedonië op korte termijn.

(9)

Aangezien er nog steeds sprake is van een aanzienlijk resterend extern financieringstekort op de betalingsbalans van Noord-Macedonië dat de door het IMF verstrekte middelen te boven gaat, wordt de door de Unie aan Noord-Macedonië toe te kennen macrofinanciële bijstand, onder de huidige uitzonderlijke omstandigheden, aangemerkt als een passende reactie op het verzoek van Noord-Macedonië om in samenhang met het IMF-programma de economische stabilisatie te ondersteunen. De macrofinanciële bijstand van de Unie zou de economische stabilisatie en de structurele hervormingsagenda van Noord-Macedonië ondersteunen en een aanvulling vormen op de middelen die in het kader van de financiële regeling met het IMF beschikbaar worden gesteld.

(10)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet gericht zijn op het helpen herstellen van een houdbare externe financiële positie voor Noord-Macedonië en aldus de economische en sociale ontwikkeling van het land ondersteunen.

(11)

De macrofinanciële bijstand van de Unie zal naar verwachting hand in hand gaan met het uitvoeren van begrotingssteunoperaties in het kader van het instrument voor pretoetredingssteun op grond van Verordening (EU) 2021/1529 van het Europees Parlement en de Raad (4).

(12)

De vaststelling van het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië moet worden gebaseerd op een kwantitatieve beoordeling van de resterende externe financieringsbehoeften van Noord-Macedonië. Daarbij is rekening gehouden met het vermogen van het land zichzelf te financieren met eigen middelen, met name met de internationale reserves waarover het beschikt. De macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië moet complementair zijn aan de programma's van het IMF en de Wereldbank en de door hen verstrekte middelen. Bij de vaststelling van het bedrag van de bijstand moet ook rekening worden gehouden met verwachte financiële bijdragen van multilaterale donoren en met de noodzaak te zorgen voor een billijke lastendeling tussen de Unie en andere donoren, alsook met de reeds bestaande inzet van de andere externe financieringsinstrumenten van de Unie in Noord-Macedonië en met de meerwaarde die over het geheel genomen door de betrokkenheid van de Unie in Noord-Macedonië wordt geboden.

(13)

De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële Uniebijstand aan Noord-Macedonië juridisch en materieel in overeenstemming is met de hoofdbeginselen, en doelstellingen op de verschillende gebieden van het externe optreden, met de maatregelen die met betrekking tot die gebieden zijn vastgesteld en met andere relevante beleidsdomeinen van de Unie.

(14)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet het externe beleid van de Unie jegens Noord-Macedonië ondersteunen. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten gedurende de hele macrofinanciëlebijstandsoperatie nauw samenwerken om het externe beleid van de Unie te coördineren en de consistentie ervan te waarborgen.

(15)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet de inspanningen van Noord-Macedonië ondersteunen om met de Unie gedeelde waarden, zoals de democratie, de rechtsstaat, goed bestuur, eerbiediging van de mensenrechten, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding, na te leven, en om het beginsel van open, op regels gebaseerde en eerlijke handel toe te passen.

(16)

Een noodzakelijke randvoorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie moet zijn dat Noord-Macedonië doeltreffende democratische mechanismen — waaronder een parlementair meerpartijenstelsel — en de rechtsstaat eerbiedigt, en dat het de eerbiediging van de mensenrechten garandeert. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheerssystemen voor de overheidsfinanciën en het bestuur en het toezicht in de financiële sector in Noord-Macedonië versterken en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, fatsoenlijk werk en begrotingsconsolidatie. De Commissie moet er regelmatig op toezien dat Noord-Macedonië aan die randvoorwaard voldoet en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt.

(17)

Om te verzekeren dat de financiële belangen van de Unie in het kader van de macrofinanciële bijstand van de Unie op efficiënte wijze worden beschermd, moet Noord-Macedonië passende maatregelen nemen in verband met de preventie en bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden met betrekking tot deze bijstand. Daarnaast moet worden bepaald dat de Commissie controles verricht en de Rekenkamer audits uitvoert en het Europees Openbaar Ministerie zijn bevoegdheden uitoefent met betrekking tot de verlening van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië.

(18)

De uitbetaling van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië laat de bevoegdheden van het Europees Parlement en de Raad onverlet.

(19)

De bedragen van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië in de vorm van leningen moeten stroken met de in het meerjarig financieel kader vastgestelde begrotingskredieten.

(20)

De macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië moet door de Commissie worden beheerd. Om ervoor te zorgen dat het Europees Parlement en de Raad de uitvoering van dit besluit kunnen volgen, moet de Commissie hen regelmatig inlichten over ontwikkelingen met betrekking tot die bijstand en hun de relevante documenten daarover verstrekken.

(21)

Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van dit besluit te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Deze bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (5).

(22)

De macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië moet onderworpen zijn aan economische beleidsvoorwaarden, die in een memorandum van overeenstemming moeten worden vastgelegd. Omwille van de efficiëntie en om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering te waarborgen, moet de Commissie worden gemachtigd om met de autoriteiten van Noord-Macedonië onderhandelingen over deze voorwaarden te voeren onder toezicht van het comité van vertegenwoordigers van de lidstaten waarin Verordening (EU) nr. 182/2011 voorziet. Uit hoofde van die verordening moet in alle andere gevallen dan die waarin die verordening voorziet, in de regel de raadplegingsprocedure worden gebruikt. Gezien de mogelijk belangrijke gevolgen van bijstand van meer dan 90 000 000 EUR, is het passend dat de onderzoeksprocedure, zoals vastgelegd in Verordening (EU) nr. 182/2011, wordt gebruikt voor verrichtingen boven die drempel. Gezien het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Noord-Macedonië moet op de goedkeuring van het Memorandum van overeenstemming en voor het verlagen, opschorten of annuleren van die bijstand de onderzoeksprocedure worden toegepast.

(23)

Gezien het beperkte bedrag van de financiële bijstand, namelijk 100 000 000 EUR, het eenmalige karakter ervan en het gewenste tijdschema voor de uitbetaling, zou de back-to-backfinanciering zorgen voor meer flexibiliteit en efficiëntie van de opgenomen leningen in vergelijking met de gediversifieerde financieringsstrategie. Daarom moet de Commissie, bij wijze van uitzondering, de leningtranches in de kapitaalmarkt back-to-back financieren in plaats van door middel van de gediversifieerde financieringsstrategie van artikel 220 bis van Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad (6). Daarom is het passend de macrofinanciële steun aan Noord-Macedonië te financieren door middel van individuele financiële transacties,