(1)

In juni 2021 begon het aantal onderdanen van derde landen en staatlozen dat onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus overstak, toe te nemen. Dit kwam doordat het regime van Belarus geen respect heeft voor het internationale recht, de grondrechten of mensenrechten, en migranten als instrument inzette, hetgeen een zeer grote impact had op buurland Litouwen. Dit zorgde voor grote druk en uitzonderlijke uitdagingen bij de grenscontrole, en de ontvangst en opvang van de onderdanen van derde landen en staatlozen. Per begin augustus 2021 waren er al ruim 55 keer zoveel personen geregistreerd die onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus hadden overgestoken als in heel 2020. Het bovenstaande heeft ertoe geleid dat Litouwen op 2 juli 2021 de nationale noodtoestand heeft uitgeroepen.

(2)

Litouwen heeft op 15 juli 2021 om bijstand verzocht overeenkomstig artikel 15, lid 1, van Besluit nr. 1313/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad (3) om met de noodsituatie om te gaan. 19 lidstaten en een derde land die aan het Uniemechanisme voor civiele bescherming deelnemen, hebben op het Litouwse bijstandsverzoek gereageerd. Deze bijstand bestond uit de levering van verwarmingssystemen en airconditioners, kampeerbedden, elektrische generatoren, containerhuizen (voor bewoning en sanitair), tenten en bijbehorende vloeren, verlichting, tafels, stoelen, dekens, kussens, slaapzakken, matrassen, kluisjes, grote tenten, voedselpakketten en andere bijstand in natura.

(3)

Litouwen heeft 13 oktober 2021 een verzoek ingediend, gewijzigd op 15 april 2022 en 6 juni 2022, voor vrijstelling van rechten bij invoer en van de btw voor goederen die in Litouwen zijn ingevoerd om gratis te worden verstrekt of ter beschikking te worden gesteld aan onderdanen van derde landen en staatlozen die onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus hebben overgestoken, en aan personen die om internationale bescherming verzoeken.

(4)

In afwachting van de kennisgeving van het besluit van de Commissie heeft Litouwen toestemming gegeven om de goederen als bedoeld in artikel 76, tweede alinea, van Verordening (EG) nr. 1186/2009 in te voeren met schorsing van de betrokken rechten bij invoer, en om de goederen als bedoeld in artikel 53, lid 2, van Richtlijn 2009/132/EG in te voeren met schorsing van de betrokken btw.

(5)

Litouwen heeft bevestigd dat de eerste invoer van goederen om gratis te worden verstrekt of ter beschikking te worden gesteld aan onderdanen van derde landen en staatlozen die onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus hebben overgestoken, en aan personen die om internationale bescherming verzoeken, op 12 augustus 2021 heeft plaatsgevonden.

(6)

Litouwen heeft de Commissie ervan in kennis gesteld dat de goederen zijn ingevoerd voor het vrije verkeer door de nationale grenswacht van Litouwen en dat de gratis verstrekking en terbeschikkingstelling van de ingevoerde goederen aan onderdanen van derde landen en staatlozen die onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus hebben overgestoken, en aan personen die om internationale bescherming verzoeken, door aangewezen overheidsorganisaties is uitgevoerd.

(7)

De humanitaire crisis, waarvoor de andere lidstaten en derde landen dringend bijstand moesten verlenen ter bescherming van een groot aantal onderdanen van derde landen en staatlozen die onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus hebben overgestoken, en aan personen die om internationale bescherming verzoeken, in het bijzonder tijdens het najaar en de winter, en de extreme uitdagingen die hieruit voor Litouwen voortvloeien, vormen een ramp in de zin van hoofdstuk XVII, punt C, van Verordening (EG) nr. 1186/2009 en titel VIII, hoofdstuk 4, van Richtlijn 2009/132/EG.

(8)

Het is daarom passend Litouwen vrijstelling te verlenen van de rechten bij invoer voor de goederen die voor de in artikel 74 van Verordening (EG) nr. 1186/2009 beschreven doeleinden zijn ingevoerd, en van de btw voor goederen die voor de in artikel 51 van Richtlijn 2009/132/EG beschreven doeleinden zijn ingevoerd.

(9)

Om toezicht te houden op de invoer waarvoor vrijstelling van rechten en van btw wordt verleend, en om de juiste toepassing van deze maatregel te waarborgen, met inachtneming van het feit dat een gelijksoortige maatregel, namelijk Besluit (EU) 2022/1108 van de Commissie (4), vanaf 24 februari 2022 van toepassing is, moet Litouwen de Commissie in kennis stellen van het soort en de hoeveelheden van de goederen die met vrijstelling van rechten bij invoer en de btw zijn ingevoerd om gratis te worden verstrekt of ter beschikking te worden gesteld aan onderdanen van derde landen en staatlozen die onrechtmatig de grens tussen Litouwen en Belarus hebben overgestoken, en aan personen die om internationale bescherming verzoeken, alsmede van de maatregelen die zijn genomen om te voorkomen dat de goederen worden gebruikt voor andere doeleinden dan het voorzien in de behoeften van die personen.

(10)

Om de naleving van de voorwaarden van dit besluit te waarborgen, onregelmatigheden te voorkomen en de financiële belangen van de Unie en de lidstaten te beschermen, moet Litouwen de Commissie binnen de bij dit besluit vastgestelde termijnen in kennis stellen van de risicobeheers- en relevante douanecontrolemaatregelen die het overeenkomstig artikel 46 van Verordening (EU) nr. 952/2013 van het Europees Parlement en van de Raad (5) heeft toegepast met betrekking tot het in het vrije verkeer brengen en het gebruik van goederen waarvoor vrijstelling van douanerechten of de btw is verleend.

(11)

Wegens de extreme uitdagingen waarvoor Litouwen zich gesteld ziet, moet zowel een vrijstelling van rechten bij invoer als van de btw worden toegekend voor de invoer in Litouwen van 12 augustus 2021 tot en met 31 juli 2022, zoals door Litouwen op 6 juni 2022 verzocht.

(12)

Op 25 november 2022 zijn de lidstaten overeenkomstig artikel 76, eerste alinea, van Verordening (EG) nr. 1186/2009 en artikel 53, eerste alinea, van Richtlijn 2009/132/EG geraadpleegd,