(1)

Centrale clearing en de uitwisseling van marges voor niet-centraal geclearde transacties hebben aanzienlijke voordelen voor de financiële stabiliteit, met name wat betreft het risicobeheer van de tegenpartij. Een grotere centrale clearing van derivaten en de zekerheidsstelling van niet-centraal geclearde derivatenposities hebben de veerkracht van de derivatenmarkten sinds de financiële crisis van 2008 aanzienlijk versterkt. Deze hervormingen, die werden geleid door de Raad voor financiële stabiliteit op basis van overeenkomsten die op het niveau van de G20 werden bereikt, hebben ertoe bijgedragen dat recente spanningen op de markt niet hebben geleid tot grote bezorgdheid over het tegenpartijkredietrisico. Centrale clearing zorgt ook voor maximering van de mogelijkheden tot verrekening (“netting”) en dus tot de liquiditeitsbesparingen, onder meer met betrekking tot de betalingen van variatiemarges die de bewegingen van de marktprijzen mechanisch weergeven.

(2)

Marktschokken, zoals scherpe dalingen van de prijzen van activa en een hoog niveau van marktvolatiliteit, vertalen zich in verhogingen van de variatiemarges en kunnen ook leiden tot aanzienlijke initiële margestortingen op posities in contante effecten, grondstoffen of derivaten. Marges zijn van fundamenteel belang voor de wijze waarop een centrale tegenpartij (CTP) tegenpartijkredietrisico beheert, zijn een integraal deel onderdeel van het risicobeheer en ondersteunen de systemische veerkracht.

(3)

Dergelijke marktomstandigheden kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor het liquiditeitsbeheer van de marktdeelnemers, voor hun financieringsbehoeften, en mogelijk zelfs voor hun solvabiliteit ingeval liquiditeitsstress leidt tot de systematische paniekverkopen van activa.

(4)

Uiteindelijk kunnen de externe effecten die voortvloeien uit significante marktbewegingen en de bijbehorende margestortingen de stabiliteit van het financiële stelsel in gevaar brengen.

(5)

De uitbraak van de COVID-19-pandemie en de recente sterke toename van de volatiliteit van de olieprijs hebben onder meer geleid tot aanzienlijke margestortingen via centraal geclearde en niet-centraal geclearde markten. Sinds midden-februari 2020 zijn de initiële marges toegenomen — in een aanzienlijk grotere mate voor beursgenoteerde derivaten dan voor over-the-counter (otc)-derivaten — als gevolg van de grotere transactievolumes en als reactie van het margemodel op potentieel hogere toekomstige verliezen vanwege de toegenomen marktvolatiliteit. Voorts hebben CTP’s ter dekking van de marktbewegingen grote bedragen aan variatiemarges voor de intradaymarkt opgevraagd en geïncasseerd, waarbij de desbetreffende uitbetaling vaak pas de volgende ochtend plaatsvindt, zodat de liquiditeit tijdelijk op de rekeningen van de CTP’s wordt gehouden. In maart werd sindsdien aanzienlijke stijging van de betalingen en de ontvangst van de dagelijkse variatiemarge op bilaterale portefeuilles opgetekend.

(6)

Veel clearingleden hebben een bijzonder duidelijke toename van initiële marges gezien en sommige clearingleden hebben wellicht te maken gehad met toegenomen liquiditeitsbeperkingen. Er heeft zich echter geen wanbetaling voorgedaan bij in de Unie gevestigde CTP’s. Margestortingen kunnen vanwege liquiditeitsproblemen een aanzienlijke impact hebben gehad op niet-bancaire entiteiten, via cliëntenclearing of bij niet-centraal geclearde transacties. Vooruitblikkend zal het vermogen van de marktdeelnemers om margestortingen te dekken, afhangen van de toekomstige niveaus van volatiliteit en van de aanhoudende veerkracht van hun liquiditeitsbeheer.

(7)

Over het geheel genomen kan de concentratie op het niveau van CTP’s en clearingleden en de verwevenheid tussen CTP’s via gemeenschappelijke clearingleden, liquiditeitsverschaffers, bewaarnemers of tegenpartijen voor beleggingen ook de besmetting met liquiditeitsrisico’s verergeren.

(8)

De krachtens Verordening (EU) nr. 648/2012 van het Europees Parlement en de Raad (3) geïntroduceerde technische normen en richtsnoeren inzake antiprocycliciteit (APC-margemaatregelen) zijn gericht op het beperken van het risico van procycliciteit van de CTP--marge. Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 153/2013 van de Commissie (4) bevat specificaties betreffende de procycliciteit van marges en zekerheden, die de nationale bevoegde autoriteiten in acht moeten nemen. De bij Verordening (EU) 2019/834 van het Europees Parlement en de Raad (“EMIR Refit”) (5) ingevoerde wijzigingen van de EMIR, vergroten de transparantie van het vaststellen van de marge tussen CTP’s en clearingleden, maar eenzelfde niveau van transparantie wordt niet uitgebreid tot de relatie tussen clearingleden en hun cliënten.

(9)

Het Europees Comité voor systeemrisico’s (ESRB) is verantwoordelijk voor het macroprudentieel oversight op het financiële stelsel in de Unie. Bij het vervullen van zijn mandaat moet het ESRB bijdragen aan het voorkomen en beperken van systeemrisico’s voor de financiële stabiliteit, met inbegrip van de met liquiditeit verband houdende risico’s. Bij het uitvoeren van zijn taak beoordeelt het ESRB de risico’s voor het financiële stelsel die kunnen voortvloeien uit grote margestortingen en stelt voor hoe deze risico’s kunnen worden beperkt.

(10)

Het ESRB erkent de voordelen van liquiditeitsbesparingen voor het financiële stelsel als geheel die verband houden met het door centrale clearing gegenereerde multilaterale nettingvoordeel; het ESRB waardeert ook het systemische voordeel van centrale clearing als een cruciaal middel om de financiële stabiliteit te versterken door te zorgen voor deugdelijke risicobeheersingpraktijken voor wat betreft krediet- en liquiditeitsrisico.

(11)

Het ESRB erkent ook dat beleidsmaatregelen betreffende marges de bescherming tegen tegenpartijkredietrisico niet in gevaar mogen brengen. Tegenpartijen, met inbegrip van CTP-clearingleden en hun cliënten, moeten ervoor zorgen dat zij voldoende liquiditeit aanhouden om tijdig aan de margestortingen te kunnen voldoen. Het is echter ook vanuit het oogpunt van de financiële stabiliteit nuttig ervoor te zorgen dat de besluiten van CTP’s op het gebied van risicobeheer de clearingleden, de cliënten van clearingleden en andere tegenpartijen niet onnodig belasten wegens buitensporige procyclische kenmerken, waardoor er onbedoeld liquiditeitsspanningen ontstaan die zich tot solvabiliteitskwesties zouden kunnen ontwikkelen. In respons op deze aanbevelingen verwacht het ESRB dat CTP’s ervoor zorgen dat hun risicobeheer en hun veerkracht solide blijven en de marktdeelnemers blijven beschermen tegen verliezen als gevolg van wanbetalingen.

(12)

Aanbevelingen A en D zijn bedoeld om te waarborgen dat plotselinge en significante (en derhalve procyclische) veranderingen en de cliffeffecten in verband met initiële marges (met inbegrip van toeslagen op marges en zekerheden beperkt zijn: i) door CTP’s ten opzichte van hun clearingleden; ii) door clearingleden ten opzichte van hun cliënten, en iii) op bilateraal niveau, wanneer zij het gevolg zijn van het automatische vertrouwen op ratings en mogelijk van procyclische interne kredietscoringmethoden. Door onverwachte en aanzienlijke margestortingen te beperken, moet liquiditeitsplanning voor zover mogelijk voorspelbaar en beheersbaar zijn. Het voorzien in redelijke en afdwingbare opzegtermijnen voor wijzigingen in de marge- en haircutprotocollen kan ertoe bijdragen dat de marktdeelnemers zich op ordelijke wijze aanpassen.

(13)

Aanbeveling B heeft tot doel ervoor te zorgen dat CTP’s in hun liquiditeitsstresstests uitvoerig rekening houden met gebeurtenissen die ertoe kunnen leiden dat zij een tekort aan liquiditeit ondervinden, teneinde hen te stimuleren hun afhankelijkheid van liquiditeitsdienstverleners beter te beheren. Dit zal de algemene veerkracht van de markt verbeteren, gezien het feit dat er een grote mate van concentratie en onderlinge koppeling bestaat tussen de CTP’s en hun aanbieders van liquiditeit en dat een prudent liquiditeitsbeheer op het niveau van individuele CTP’s in dit verband het risicobeheer vanuit een systemisch en macroprudentieel oogpunt zou verbeteren.

(14)

Aanbeveling C heeft tot doel ervoor te zorgen dat CTP’s, met behoud van hun financiële veerkracht, de asymmetrie in de betaling van de variatiemarges die intraday worden geïnd te beperken, en dat zij hun margekaders en -schema’s zodanig ontwerpen dat zij voorspelbaar zijn en buitensporige liquiditeitsbeperkingen voor clearingleden vermijden die kunnen leiden tot wanbetalingsgebeurtenissen.

(15)

Deze aanbeveling laat de monetairbeleidmandaten van de centrale banken in de Unie onverlet.

(16)

De aanbevelingen van het ESRB worden gepubliceerd nadat de geadresseerden op de hoogte zijn gebracht en nadat de Algemene Raad de Raad van de Europese Unie in kennis heeft gesteld van zijn voornemen dit te doen en de Raad in de gelegenheid heeft gesteld te reageren,

1.

2.

Voor zover dit de tijdige uitvoering van risicobeheersingsbeslissingen niet verstoort, moet deze informatie ruim vóór de tenuitvoerlegging worden verstrekt.

3.

4.

1.

2.

3.

4.

1.

2.

1.

2.

1.

a)

a)

De bevoegde autoriteiten wordt verzocht uiterlijk 30 november 2020 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling A, punten 1 en 2, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

b)

De betrokken bevoegde autoriteiten wordt verzocht uiterlijk 30 november 2020 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling A, punten 3 en 4, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

a)

ESMA wordt verzocht uiterlijk 31 december 2021 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling B, punt 1, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

b)

De bevoegde autoriteiten wordt verzocht uiterlijk 30 november 2020 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling B, punten 2, 3 en 4, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

a)

De bevoegde autoriteiten wordt verzocht uiterlijk 30 november 2020 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling C, punt 1, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

b)

De bevoegde autoriteiten wordt verzocht uiterlijk 30 november 2020 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling C, punt 2, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

a)

De bevoegde autoriteiten wordt verzocht uiterlijk 31 december 2021 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling D, punt 1, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen.

b)

De Commissie wordt verzocht uiterlijk 31 december 2022 het formulier in bijlage I betreffende de uitvoering van aanbeveling D, punt 2, bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en het ESRB in te dienen

1.

2.