6.7.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 171/11

(1)

De betrekkingen tussen de Europese Unie (hierna „de Unie” genoemd) en Oekraïne blijven zich ontwikkelen in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid (ENB) en het Oostelijk Partnerschap. Op 1 september 2017 is een associatieovereenkomst tussen de Unie en Oekraïne (2) (hierna „de associatieovereenkomst” genoemd) in werking getreden, met inbegrip van een diepe en brede vrijhandelsruimte (Deep and Comprehensive Free Trade Area; hierna „DCFTA” genoemd).

(2)

In het voorjaar van 2014 is Oekraïne begonnen met de uitvoering van een ambitieus hervormingsprogramma waarmee wordt beoogd de economie te stabiliseren en de levensstandaard van de burgers te verhogen. Oekraïne en de Unie hebben gezamenlijk een hervormingsagenda opgesteld (hierna de „associatieagenda” genoemd; deze is voor het laatst geactualiseerd in maart 2015). Corruptiebestrijding en grondwettelijke, electorale en justitiële hervormingen behoren tot de topprioriteiten op de agenda.

(3)

Naast haar politieke steun heeft de Unie in maart 2014 een financieel pakket ten belope van meer dan 11 miljard EUR toegezegd ter ondersteuning van de economische stabilisatie en de uitvoering van hervormingen in Oekraïne, waarvan 1,6 miljard EUR aan macrofinanciële bijstand op grond van Besluit 2002/639/EG van de Raad (3), Besluit nr. 646/2010/EU van het Europees Parlement en de Raad (4) en Besluit 2014/215/EU van de Raad (5). Gezien de aanzienlijke externe financieringsbehoeften van Oekraïne is in april 2015 nog eens 1,8 miljard EUR aan macrofinanciële bijstand beschikbaar gesteld aan het land op grond van Besluit (EU) 2015/601 van het Europees Parlement en de Raad (6).

(4)

Sinds mei 2014 heeft Oekraïne 2,81 miljard EUR aan macrofinanciële bijstand van de Unie ontvangen, waarvan 1,2 miljard EUR afkomstig is van de 1,8 miljard EUR die beschikbaar is gesteld uit hoofde van Besluit (EU) 2015/601. De derde en laatste tranche van 600 miljoen EUR aan macrofinanciële bijstand uit hoofde van Besluit (EU) 2015/601 is op 18 januari 2018 geannuleerd omdat Oekraïne het aan deze tranche gekoppelde programma van structurele hervormingen niet volledig heeft uitgevoerd.

(5)

Op 11 maart 2015 heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) een vierjarige regeling in het kader van de uitgebreide fondsfaciliteit (Extended Fund Facility, EFF) voor Oekraïne ten belope van ongeveer 17,5 miljard USD goedgekeurd ter ondersteuning van het economische aanpassings- en hervormingsprogramma van het land, waarvan 8,5 miljard USD is uitbetaald tussen 2015 en 2017. Die financiële bijstand van het IMF werd aangevuld door aanzienlijke steun van een aantal bilaterale partners, waaronder de Unie en haar lidstaten, de VS, Japan en Canada. Ook andere internationale financiële instellingen, zoals de Wereldbank, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling en de Europese Investeringsbank, hebben hun activiteit beduidend opgeschroefd om de economische transitie van Oekraïne te ondersteunen.

(6)

Naar aanleiding van zijn technische missie in november 2017 heeft het IMF zijn ramingen van de externe financieringsbehoeften van Oekraïne herzien, waarbij een aanvullend tekort van 4,5 miljard USD voor 2018 en 2019 is vastgesteld. Deze financieringsbehoeften liggen hoger dan de financiering die tot dusver is uitgetrokken door de internationale gemeenschap, met inbegrip van de macrofinanciële bijstand van de Unie op grond van Besluiten 2002/639/EG, nr. 646/2010/EU, 2014/215/EU en (EU) 2015/601.

(7)

In het licht van de aanhoudende moeilijke economische en financiële situatie van Oekraïne hebben de Oekraïense autoriteiten in november 2017 om aanvullende macrofinanciële bijstand van de Unie verzocht.

(8)

Op de Associatieraad EU-Oekraïne van 8 december 2017 heeft de Unie nogmaals haar steun uitgesproken voor de aanzienlijke hervormingsinspanningen van Oekraïne, en ook voor financiële bijstand die wordt gekoppeld aan concrete vorderingen met het hervormingsproces.

(9)

Omdat Oekraïne onder het ENB valt, moet het worden beschouwd als een land dat voor macrofinanciële bijstand van de Unie in aanmerking komt.

(10)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet een uitzonderlijk financieel instrument zijn van ongebonden en niet-toegewezen betalingsbalanssteun, gericht op het lenigen van de onmiddellijke externe financieringsbehoeften van de begunstigde, en moet dienen ter ondersteuning van de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige directe aanpassings- en structurele hervormingsmaatregelen die erop gericht zijn de betalingsbalanspositie van de begunstigde op korte termijn te verbeteren.

(11)

Aangezien er nog steeds sprake is van een resterend extern financieringstekort op de betalingsbalans van Oekraïne dat de door het IMF en andere multilaterale instellingen verstrekte middelen te boven gaat, wordt de toekenning van macrofinanciële bijstand door de Unie aan Oekraïne, onder de huidige uitzonderlijke omstandigheden, aangemerkt als een passende reactie op het verzoek van Oekraïne aan de Unie om zijn economische stabilisatie te ondersteunen, in samenhang met het IMF-programma. De macrofinanciële bijstand van de Unie zal de economische stabilisatie en de structurele hervormingsagenda van Oekraïne ondersteunen en een aanvulling vormen op de middelen die in het kader van de financiële regeling met het IMF beschikbaar worden gesteld.

(12)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet gericht zijn op het helpen herstellen van een houdbare externe financiële positie voor Oekraïne en aldus de economische en sociale ontwikkeling van het land ondersteunen.

(13)

Het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie is vastgesteld op basis van een volledige kwantitatieve beoordeling van de resterende externe financieringsbehoeften van Oekraïne. Daarbij is rekening gehouden met het vermogen van het land zichzelf te financieren met eigen middelen, met name met de internationale reserves waarover het beschikt. De macrofinanciële bijstand van de Unie moet complementair zijn aan de programma's van het IMF en de Wereldbank en de door hen verstrekte middelen. Bij de vaststelling van het bijstandsbedrag wordt ook rekening gehouden met verwachte financiële bijdragen van bilaterale en multilaterale donoren, met het gegeven dat de lasten billijk tussen de Unie en andere donoren moeten worden verdeeld, met de reeds bestaande inzet van andere externe financieringsinstrumenten van de Unie in Oekraïne, en met de meerwaarde die over het geheel genomen door de betrokkenheid van de Unie wordt geboden.

(14)

De Commissie moet ervoor zorgen dat de macrofinanciële bijstand van de Unie juridisch en materieel verenigbaar is met de voornaamste beginselen en doelstellingen van de verschillende onderdelen van het extern optreden en het relevante beleid van de Unie op andere terreinen, alsook met de in het kader daarvan genomen maatregelen.

(15)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet het externe beleid van de Unie jegens Oekraïne ondersteunen. De diensten van de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten gedurende de hele macrofinanciëlebijstandsoperatie nauw samenwerken om het externe beleid van de Unie te coördineren en de samenhang ervan te waarborgen.

(16)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet Oekraïne ondersteunen in zijn engagement met betrekking tot waarden die het land met de Unie deelt, waaronder democratie, de rechtsstaat, goed bestuur, eerbiediging van de mensenrechten, duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding, en ook in zijn engagement met betrekking tot de beginselen van open, op regels gebaseerde en eerlijke handel.

(17)

Een noodzakelijke voorwaarde voor toekenning van de macrofinanciële bijstand van de Unie moet zijn dat Oekraïne doeltreffende democratische mechanismen — waaronder een parlementair meerpartijenstelsel — en de rechtsstaat eerbiedigt, en dat het de eerbiediging van de mensenrechten garandeert. Daarnaast moeten de specifieke doelstellingen van de macrofinanciële bijstand van de Unie de doelmatigheid, transparantie en verantwoording van de beheersystemen voor de overheidsfinanciën in Oekraïne bevorderen en bijdragen aan structurele hervormingen die gericht zijn op de bevordering van duurzame en inclusieve groei, het scheppen van werkgelegenheid en begrotingsconsolidatie. De Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten er regelmatig op toezien dat aan de noodzakelijke voorwaarden is voldaan en dat die doelstellingen worden verwezenlijkt.

(18)

Om te verzekeren dat de financiële belangen van de Unie in het kader van de macrofinanciële bijstand van de Unie op efficiënte wijze worden beschermd, moet Oekraïne passende maatregelen nemen in verband met de preventie en bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden met betrekking tot de macrofinanciële bijstand van de Unie. Daarnaast moet erin worden voorzien dat de Commissie controles verricht en de Rekenkamer audits uitvoert.

(19)

De uitkering van de macrofinanciële bijstand van de Unie laat de bevoegdheden van het Europees Parlement en de Raad als begrotingsautoriteit onverlet.

(20)

De bedragen van de voorziening voor de macrofinanciële bijstand van de Unie moeten stroken met de in het meerjarig financieel kader vastgestelde begrotingskredieten.

(21)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet door de Commissie worden beheerd. Om ervoor te zorgen dat het Europees Parlement en de Raad de uitvoering van dit besluit kunnen volgen, moet de Commissie hen regelmatig inlichten over ontwikkelingen met betrekking tot de bijstand en hun de relevante documenten daarover verstrekken.

(22)

Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van dit besluit te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (7).

(23)

De macrofinanciële bijstand van de Unie moet zijn onderworpen aan economische beleidsvoorwaarden, die in een memorandum van overeenstemming moeten worden vastgelegd. Ter wille van de efficiëntie en om eenvormige voorwaarden voor de tenuitvoerlegging te waarborgen, moet de Commissie bevoegd zijn om met de Oekraïense overheid onderhandelingen over die voorwaarden te voeren onder toezicht van het comité van vertegenwoordigers van de lidstaten, overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011. Krachtens die verordening moet in alle andere gevallen dan die waarin die verordening voorziet, in de regel de raadplegingsprocedure worden gebruikt. Gezien de mogelijk belangrijke gevolgen van bijstand van meer dan 90 miljoen EUR, is het passend dat de onderzoeksprocedure wordt gebruikt voor verrichtingen boven die drempel. Gezien het bedrag van de macrofinanciële bijstand van de Unie aan Oekraïne moet op de goedkeuring van het memorandum van overeenstemming en voor het verlagen, schorsen of annuleren van de bijstand de onderzoeksprocedure worden toegepast,

a)

de in artikel 2, lid 1, vastgestelde noodzakelijke voorwaarde;

b)

een constante bevredigende voortgang bij de uitvoering van een beleidsprogramma met krachtige maatregelen voor aanpassing en structurele hervorming, ondersteund door een niet uit voorzorg getroffen kredietregeling met het IMF;

c)

de bevredigende uitvoering van de in het memorandum van overeenstemming vastgelegde economische beleidsvoorwaarden en financiële voorwaarden.

a)

Oekraïne controleert regelmatig of de uit de begroting van de Unie verstrekte financiering naar behoren is gebruikt, neemt passende maatregelen ter voorkoming van onregelmatigheden en fraude, en onderneemt zo nodig gerechtelijke stappen om de uit hoofde van dit besluit verstrekte middelen waaraan geen wettige bestemming is gegeven, terug te vorderen;

b)

de financiële belangen van de Unie worden beschermd, in het bijzonder door middel van specifieke maatregelen met het oog op de preventie en de bestrijding van fraude, corruptie en andere onregelmatigheden in verband met de macrofinanciële bijstand van de Unie, overeenkomstig Verordeningen (EG, Euratom) nr. 2988/95 (12) en (Euratom, EG) nr. 2185/96 (13) van de Raad en Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad (14);

c)

de Commissie, met inbegrip van het Europees Bureau voor fraudebestrijding, en haar vertegenwoordigers worden uitdrukkelijk gemachtigd tot het uitvoeren van controles, waaronder controles en inspecties ter plaatse;

d)

de Commissie en de Rekenkamer worden uitdrukkelijk gemachtigd om tijdens en na de periode waarin de macrofinanciële bijstand van de Unie beschikbaar is, audits uit te voeren, waaronder documentaudits en audits ter plaatse, zoals operationele beoordelingen; en

e)

de Unie heeft recht op vervroegde terugbetaling van de lening, indien is vastgesteld dat Oekraïne met betrekking tot het beheer van de macrofinanciële bijstand van de Unie fraude, corruptie of een andere onwettige activiteit heeft gepleegd die de financiële belangen van de Unie schaadt.

a)

wordt de geboekte vooruitgang bij de uitvoering van de macrofinanciële bijstand van de Unie onderzocht;

b)

worden de economische situatie en de vooruitzichten van Oekraïne beoordeeld, alsook de vorderingen die bij de tenuitvoerlegging van de in artikel 3, lid 1, bedoelde beleidsmaatregelen zijn gemaakt;

c)

wordt het verband gespecificeerd tussen de in het memorandum van overeenstemming vastgelegde voorwaarden inzake economisch beleid, de actuele economische en budgettaire prestaties van Oekraïne en de besluiten van de Commissie tot uitbetaling van de tranches van de macrofinanciële bijstand van de Unie.