a) Portugal legt de in de begroting voor 2011 vervatte budgettaire consolidatiemaatregelen ter grootte van circa 9 miljard EUR en de daarna door de regering aangekondigde aanvullende consolidatiemaatregelen onverkort ten uitvoer. Om ongunstige begrotingstrends, alsmede nieuwe factoren die de verwezenlijking van de tekortdoelstelling voor 2011 in gevaar brengen te neutraliseren, scherpt Portugal de uitvoering van de begroting aan, legt het de al goedgekeurde eenmalige verhoging van de personenbelasting in 2011 ten uitvoer, vervroegt het de verhoging van de btw op aardgas en elektriciteit van 2012 naar 1 oktober 2011 en zet het meer vaart achter de verkoop van concessies. Ook moet de regering waar mogelijk andere, structurele consolidatiemaatregelen treffen en/of andere maatregelen die pas voor volgend jaar zijn gepland, naar voren schuiven. Ook tracht de regering andere, structurele consolidatiemaatregelen te treffen en/of schuift zij andere maatregelen die pas voor 2012 zijn gepland, naar voren. De buffer die door de lopende gefaseerde overdracht van bancaire pensioenfondsen naar het socialezekerheidsstelsel van de centrale overheid ontstaat, wordt bij wijze van uitzondering gebruikt om de tekortdoelstelling voor 2011 te halen. De verworven activa van deze pensioenfondsen worden niet zodanig gebruikt dat de langetermijnhoudbaarheid wordt geschaad.

b) Portugal treft maatregelen om het beheer van de overheidsfinanciën te versterken. Portugal voert de in de nieuwe budgettaire kaderwet vervatte maatregelen uit, zoals de opzet van een budgettair middellangetermijnkader, de uitwerking van een budgettaire middellangetermijnstrategie en de instelling van een onafhankelijke begrotingsraad. Het begrotingskader op lokaal en op regionaal niveau wordt aanzienlijk verstevigd door met name de desbetreffende financieringswetten in overeenstemming te brengen met de eisen van de budgettaire kaderwet. Portugal intensiveert de rapportage over en de monitoring van de overheidsfinanciën, met name wat de betalingsachterstanden betreft. Het werkt een strategie voor de betaling van achterstallige bedragen uit en scherpt de voorschriften en procedures voor de uitvoering van de begroting aan. Portugal maakt een aanvang met een systematische en regelmatige analyse van budgettaire risico’s in het kader van het begrotingsproces, zoals de risico’s die uit publiek-private partnerschappen („PPP’s”) en staatsbedrijven voortvloeien.

c) Portugal gaat door met de versterking van de werking van de arbeidsmarkt door met name maatregelen te nemen die gericht zijn op een hervorming van de wetgeving inzake arbeidsbescherming, op de loonvorming en op een actief arbeidsmarktbeleid.

d) In de energiesector neemt Portugal maatregelen om de markttoegang te vergemakkelijken, de totstandkoming van de Iberische gasmarkt te bevorderen en de steun- en compensatieregelingen voor de elektriciteitsproductie te herzien. Met betrekking tot andere netwerkindustrieën, en met name vervoer, telecommunicatie en postdiensten, neemt Portugal aanvullende maatregelen ter bevordering van de concurrentie en de flexibiliteit.

e) Portugal stelt de economie verder open voor concurrentie. De regering neemt de nodige maatregelen die ervoor zorgen dat de Portugese centrale overheid of andere overheidsorganen in hun hoedanigheid van aandeelhouder geen aandeelhoudersregelingen treft die het vrije verkeer van kapitaal kunnen belemmeren of van invloed kunnen zijn op de zeggenschap over het management van bedrijven. De nieuwe privatiseringswet eerbiedigt ook de beginselen van het vrije verkeer van kapitaal en verleent of gunt de centrale overheid geen speciale rechten. Het mededingingsrecht wordt herzien om de mededingingsregels sneller en effectiever te kunnen handhaven.

f) Portugal brengt verbetering in de praktijken en regels voor overheidsopdrachten, hetgeen moet bijdragen tot een concurrerender ondernemingsklimaat en efficiëntere overheidsbestedingen.

g) Portugal treft maatregelen om de efficiëntie en houdbaarheid van staatsbedrijven op centraal, regionaal en lokaal niveau te verbeteren. Het stelt een uitgebreid strategisch document over staatsbedrijven op waarin de tariefstructuur en de dienstverlening tegen het licht worden gehouden, alsmede een plan om de financieringsbehoefte vanaf 2012 te beperken. Portugal voert de huidige plannen om de operationele kosten van centraleoverheidsbedrijven buiten de gezondheidszorg met gemiddeld ten minste 15 % te verlagen, uit en stelt een vergelijkbaar plan op voor dergelijke bedrijven van de regionale en de lokale overheid.

h) Portugal voert het privatiseringsprogramma uit. Met name wordt in 2011 het aandeel van de publieke sector in EDP, REN en GALP en, als de marktomstandigheden het toelaten, in TAP verkocht. Voor Parpublica wordt een strategisch privatiseringsplan opgesteld. Dit plan bestrijkt de periode tot en met 2013 en omvat ook Aeroportos de Portugal, de vrachtdivisie van CP, Correios de Portugal en Caixa Seguro, alsmede een aantal kleinere bedrijven.

a) De begroting voor 2012 voorziet in een budgettair neutrale herkalibratie van het belastingstelsel teneinde de loonkosten te verminderen en het concurrentievermogen te versterken. Over de uitwerking van de hervorming wordt overleg gevoerd met de Commissie, de ECB en het IMF.

b) De onder c) en d) genoemde maatregelen ter grootte van ten minste 5,1 miljard EUR worden opgenomen in de begroting van 2012. Om eventuele gaten als gevolg van de budgettaire ontwikkelingen in 2011 te dichten, worden verdere maatregelen getroffen die voornamelijk betrekking hebben op de uitgavenzijde. De regering stelt, voordat zij de begroting van 2012 goedkeurt, een geactualiseerde evaluatie van de begrotingssituatie en -vooruitzichten op, zulks met het oog op het overleg met de Commissie, de ECB en het IMF over deze begroting.

c) De begroting voorziet in een uitgavenvermindering in 2012 ter waarde van ten minste 3,5 miljard EUR door middel van onder meer: een ingrijpende reorganisatie van de centrale overheid; het wegwerken van overlappingen en andere inefficiënties; het doorvoeren van bezuinigingen op onderwijs en gezondheidszorg; het verminderen van de overdrachten aan regionale en lokale overheden; het inkrimpen van de overheidstewerkstelling; het aanpassen van de pensioenen; en het terugschroeven van de kapitaaluitgaven en andere uitgaven, zoals in het programma is beschreven.

d) Aan de ontvangstenzijde bevat de begroting inkomstenverhogende maatregelen ter waarde van in totaal 1,5 miljard EUR voor een geheel jaar, zoals onder meer: het verbreden van de grondslag van de vennootschaps- en de personenbelasting door een vermindering van fiscale aftrekposten en speciale regelingen; het gelijktrekken van de fiscale aftrekposten die in het kader van de personenbelasting op pensioenen en inkomen uit arbeid van toepassing zijn; het hervormen van de vastgoedbelasting door het aantal vrijstellingen aanzienlijk te verminderen; het verbreden van de btw-grondslag door het aantal vrijstellingen te verminderen en door over te gaan tot een herindeling van de lijsten van goederen en diensten waarvoor verminderde, intermediaire en hogere tarieven gelden; en het optrekken van de accijnzen. Deze maatregelen worden aangevuld met acties ter bestrijding van belastingontduiking, fraude en de informele economie.

e) Portugal versterkt het juridisch en institutioneel kader voor de evaluatie van budgettaire risico’s voorafgaand aan de sluiting van een PPP-contract. Ook neemt Portugal een wet aan die de oprichting en werking van staatsbedrijven op centraal, regionaal en lokaal niveau regelt. Portugal sluit geen enkel nieuw PPP-contract of richt geen enkel nieuw staatsbedrijf op zolang de evaluaties en de nieuwe juridische structuur niet zijn ingevoerd.

f) Het lokale overheidsbestuur in Portugal telt op dit ogenblik 308 gemeenten en 4 259 parochies. Portugal stelt een consolidatieplan op om deze entiteiten te reorganiseren en hun aantal aanzienlijk te verminderen Deze veranderingen zullen van kracht worden voor het begin van de volgende lokale verkiezingscyclus.

g) Portugal moderniseert het inkomstenbeheer door een enkele entiteit in het leven te roepen, het aantal gemeentelijke diensten te reduceren en de resterende knelpunten aan te pakken in de regeling voor het aantekenen van beroep tegen de fiscus.

h) Portugal voert wetgeving tot hervorming van het werkloosheidsverzekeringsstelsel in; deze wetgeving voorziet onder meer in een beperking tot 18 maanden van de maximumduur van de werkloosheidsuitkeringen, een begrenzing van de werkloosheidsuitkeringen tot 2,5 maal de socialebijstandindex, een verlaging van de uitkeringen over de duur van de werkloosheid, een reductie van de minimumduur van de bijdrageperiode en een uitbreiding ervan tot bepaalde categorieën van zelfstandigen. Het actieve arbeidsmarktbeleid wordt versterkt op basis van een evaluatie van de huidige praktijken en een afgesproken actieplan.

i) Het systeem van de ontslagvergoedingen wordt gelijkgetrokken met de praktijken in andere EU-lidstaten op basis van het bepaalde in het memorandum van overeenstemming.

j) De regelingen voor de vergoeding van overwerk worden versoepeld en er worden flexibeler werktijdregelingen ingevoerd conform het memorandum van overeenstemming.

k) Portugal bevordert loonontwikkelingen die stroken met het streven om de werkgelegenheidsschepping te stimuleren en het concurrentievermogen van het bedrijfsleven te verbeteren teneinde macro-economische onevenwichtigheden te corrigeren. De minimumlonen gaan pas omhoog als dat in het licht van economische en arbeidsmarktontwikkelingen gerechtvaardigd is. Er worden maatregelen genomen om de zwakke punten in de huidige loononderhandelingsprocessen aan te pakken, zoals onder meer wetgeving om de criteria en voorwaarden voor de uitbreiding van collectieve loonovereenkomsten te herdefiniëren en om de sluiting van overeenkomsten op ondernemingsniveau te faciliteren.

l) Er wordt een actieplan opgesteld om de kwaliteit van het secundair en beroepsonderwijs te verbeteren.

m) De werking van het rechtssysteem wordt verbeterd door de maatregelen uit te voeren die in het kader van het stappenplan voor de justitiële hervorming zijn voorgesteld, alsook door de achterstallige rechtszaken te behandelen en door te lichten teneinde maatregelen vast te stellen om de gerechtelijke achterstand weg te werken en alternatieve geschillenbeslechting te bevorderen.

n) Het mededingingskader wordt verbeterd door de nationale toezichthoudende autoriteiten onafhankelijker te maken en meer middelen te geven. De professionele dienstverlening wordt geliberaliseerd door het beroepskwalificatiekader te verbeteren en door restricties op gereglementeerde beroepen op te heffen.

o) De gereguleerde tarieven op de elektriciteits- en gaskleinhandelsmarkt worden afgeschaft.

a) De begroting voor 2013 bevat budgettaire consolidatiemaatregelen ter waarde van ten minste 3,2 miljard EUR waarmee wordt beoogd het overheidstekort binnen het in artikel 3, lid 3, bedoelde tijdsbestek terug te dringen. De begroting voorziet met name in een uitgavenreductie ten belope van ten minste 2,5 miljard EUR in 2013 door onder meer: de uitgaven van de centrale overheid en de uitgaven voor onderwijs en gezondheidszorg te verminderen; de overdrachten aan lokale en regionale autoriteiten terug te schroeven; de overheidstewerkstelling in te krimpen; en de kosten van staatsbedrijven terug te dringen.

b) De begroting bevat inkomstenverhogende maatregelen, zoals onder meer een verdere verbreding van de grondslag van de vennootschaps- en de personenbelasting, een verhoging van de accijnzen en wijzigingen in de vastgoedbelasting, die extra inkomsten van om en bij 0,8 miljard EUR opleveren. Portugal brengt verbetering in het bedrijfsklimaat door de administratieve lasten te verlichten via een uitbreiding tot alle sectoren van de economie van op vereenvoudiging gericht hervormingen (centrale aanspreekpunten en projecten tot afschaffing van vergunningen/licenties); en door de kredietbeperkingen voor het midden- en kleinbedrijf te verminderen door onder meer Richtlijn 2011/7/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties ( 2 ) ten uitvoer te leggen.

c) Portugal werkt de gerechtelijke achterstand volledig weg.

a) aanmoedigen van banken om hun zekerhedenbuffers te versterken, en monitoren van de uitgifte van de door de overheid gegarandeerde bankobligaties waarvoor goedkeuring is verleend voor een bedrag van maximaal 35 miljard EUR, dit laatste met inachtneming van de EU-regelgeving inzake staatssteun;

b) nauwlettend volgen van de plannen van de banken om uiterlijk eind 2011 en eind 2012 uit te komen op een core tier 1-ratio van respectievelijk 9 % en 10 %. Indien de banken de drempels voor de kapitaalvereisten niet op tijd halen, kunnen zij de overheid vragen tijdelijk kapitaal in de vorm van eigen vermogen ter beschikking te stellen uit de daartoe ingestelde faciliteit voor solvabiliteitssteun aan banken ter grootte van 12 miljard EUR;

c) ervoor zorgen dat de schuldhefboom van de banksector op een evenwichtige en ordelijke wijze wordt afgebouwd, hetgeen van cruciaal belang blijft in het streven om financieringsonevenwichtigheden structureel weg te werken. De financieringsplannen van de banken zijn gericht op een verlaging van de ratio kredieten/deposito’s tot circa 120 % en op een terugdringing van de afhankelijkheid van financiering door het Eurosysteem gedurende de looptijd van het programma. De centrale bank van Portugal verzoekt de banken om hun financieringsplannen uiterlijk eind september te herzien. Deze financieringsplannen worden vanaf de tweede programma-evaluatie elk kwartaal aan een onderzoek onderworpen. De centrale bank van Portugal onderneemt actie wanneer een bank afwijkt van het financieringsplan;

d) bekendmaken van duidelijke periodieke streefcijfers voor de schuldhefboom van banken en versterken van het kader voor de beoordeling van de solvabiliteit en de afbouw van de schuldhefboom in de loop van 2011;

e) ervoor zorgen dat de staatsbank Caixa Geral de Depósitos wordt gestroomlijnd teneinde de kapitaalbasis van haar kernactiviteiten als bank in de vereiste mate te verbreden; de nodige middelen voor de verbreding van de kapitaalbasis moeten uit de groep komen; afronden van de verkoop van Banco Português de Negócios na goedkeuring van de Commissie op basis van de regels inzake mededinging en staatssteun;

f) wijzigen tegen eind 2011 van de wetgeving betreffende vroegtijdig ingrijpen en afwikkeling van banken en betreffende het depositogarantiefonds en het garantiefonds voor landbouwkredietinstellingen teneinde deposanten te beschermen en herstructurering te vergemakkelijken. Deze fondsen moeten in het bijzonder de mogelijkheid behouden om de afwikkeling van kredietinstellingen in nood te financieren, maar niet om hen te herkapitaliseren. Deze financiering is beperkt tot het bedrag van de gewaarborgde deposito’s dat in geval van ontbinding zou zijn uitbetaald en is enkel toegelaten indien zij geen afbreuk doet aan het vermogen van deze fondsen om hun primaire functie te vervullen;

g) wijzigen tegen eind november 2011 van de wet inzake insolventie om erin te voorzien dat gewaarborgde deposanten en/of fondsen (rechtstreeks of via subrogatie) voorrang krijgen boven deposanten zonder waarborg in de failliete boedel van de kredietinstelling en om de effectieve redding van levensvatbare bedrijven te ondersteunen;

h) de privé-investeerders aanmoedigen om hun totale risicopositie op vrijwillige basis te handhaven.