C_202404666

Language
- My EUR-Lex
- Sign in
- Register
- My recent searches (0)

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - C_202404666 - EN

Document C_202404666

Help

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew — Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni Lejn Ġestjoni Industrijali tal-Karbonju ambizzjuża għall-UE (COM(2024) 62 final)

EESC 2024/00878

ĠU C, C/2024/4666, 9.8.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4666/oj (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4666/oj

HTML

PDF - authentic OJ

e-signature

How to verify the authenticity of the Official Journal

Il-Ġurnal Uffiċjali
ta'l-Unjoni Ewropea

Is-serje C

C/2024/4666

9.8.2024

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni Lejn Ġestjoni Industrijali tal-Karbonju ambizzjuża għall-UE

(COM(2024) 62 final)

(C/2024/4666)

Relatur:

Gonçalo LOBO XAVIER

Korelatur:

Jean-Michel POURTEAU

Konsultazzjoni	Kummissjoni Ewropea, 27.3.2024
Bażi legali	Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea
Sezzjoni kompetenti	Kummissjoni Konsultattiva dwar il-Bidliet Industrijali
Adozzjoni fis-sezzjoni	15.5.2024
Adozzjoni fis-sessjoni plenarja	30.5.2024
Sessjoni plenarja Nru	588
Riżultat tal-votazzjoni (favur/kontra/astensjonijiet)	193/4/2

1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) jemmen li l-Istrateġija għall-Ġestjoni Industrijali tal-Karbonju hija, b’mod ġenerali, dokument milqugħ b’sodisfazzjon kbir kif ukoll ibbilanċjat li jkopri ħafna elementi li huma kruċjali biex il-qbid u l-ħżin tal-karbonju (CCS) u l-qbid u l-użu tal-karbonju (CCU) jiġu applikati fuq skala industrijali fl-UE. Dan l-approċċ għall-istabbiliment ta’ regoli dwar il-ħżin, il-loġistika u t-trasport, l-infrastruttura u r-regolazzjoni/s-suq għall-ġestjoni tal-karbonju matul dan id-deċennju sabiex jinbnew il-pedamenti għal suq uniku fil-karbonju, huwa ġġustifikat bis-sħiħ.

1.2.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni dwar il-ħtieġa li jintlaħqu l-miri fattibbli għall-kapaċità ta’ ħżin ta’ CO2 fl-Ewropa: 50 miljun tunnellata sal-2030, 250 miljun tunnellata sal-2040, u 450 miljun tunnellata sal-2050. Fil-fehma tal-KESE, l-UE għandha tieħu passi effiċjenti biex tiżgura biżżejjed kapaċità ta’ ħżin ta’ CO2 f’ħafna Stati Membri, għall-ġid tal-komunità kollha. Din hija r-raġuni għaliex il-KESE jaqbel li kull Stat Membru għandu jipprovdi ħarsa ġenerali tas-siti ġeoloġiċi tiegħu adatti għall-ħżin tal-karbonju sabiex jiġu indirizzati aħjar l-isfidi inkwistjoni.

1.3.

Il-KESE jaqbel li għandu jkun hemm komunikazzjoni aħjar dwar il-miri, flimkien ma’ aġġornament effiċjenti tad-data meħtieġa għal proċess effettiv tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Hemm diversi miri għall-volumi ta’ CO2 li għandhom jinqabdu, jinħażnu u/jew jintużaw mill-ġdid (stadji importanti tal-2030, l-2040, u l-2050). Il-KESE jissuġġerixxi li jkun hemm aġġornamenti regolari dwar l-iżviluppi f’dan il-qasam, dwar il-livelli ta’ tħejjija teknoloġika, kif ukoll dwar il-kapaċità ta’ ħżin ta’ CO2. Dan se jippermetti li l-ekosistema kollha tiġi integrata aħjar.

1.4.

Il-KESE jaqbel bis-sħiħ li l-iżvilupp tal-Ewropa għandu jkun ibbażat ukoll fuq proċess nadif ta’ riindustrijalizzazzjoni. Il-ġestjoni industrijali tal-karbonju għandha titqies bħala opportunità oħra għall-Istati Membri biex itejbu l-kwalità tal-impjiegi u jagħtu spinta lit-tkabbir b’mod sostenibbli. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni dwar il-ħtieġa li l-istrateġiji għall-ġestjoni tal-karbonju jitfasslu apposta għal setturi industrijali speċifiċi (bħal dawk tal-impjanti tal-enerġija, l-azzar, is-siment u l-kimika), waqt li jitqiesu l-profili tal-emissjonijiet uniċi u r-rekwiżiti teknoloġiċi tagħhom. Għal dan l-għan, hija meħtieġa kollaborazzjoni kif ukoll strateġija ta’ sħubija sabiex titrawwem il-kooperazzjoni bejn l-istituzzjonijiet tar-riċerka, l-akkademja u organizzazzjonijiet pubbliċi u privati oħra u b’hekk jiġu sfruttati l-għarfien espert u r-riżorsi.

1.5.

Il-KESE jsostni li huwa fundamentali wkoll li jiġu identifikati l-ostakli li jfixklu l-implimentazzjoni effettiva tal-prattiki eżistenti tal-ġestjoni tal-karbonju f’ambjenti industrijali, sabiex il-bidliet jiġu implimentati faċilment u biex jiġu definiti l-istrateġiji.

1.6.

Għall-KESE, jidher ċar li l-UE teħtieġ strateġija industrijali għall-karbonju li mhux biss timplimenta l-Patt Ekoloġiku iżda tiżgura wkoll impjiegi ta’ kwalità u tranżizzjoni ġusta għall-ħaddiema, kif ukoll tidentifika skarsezzi potenzjali ta’ ħaddiema u ħiliet. Għal dan l-għan, bl-istess mod huwa meħtieġ li jitkompla l-investiment fit-taħriġ mill-ġdid u fit-titjib tal-ħiliet tal-forza tax-xogħol, b’objettiv doppju: l-ewwel nett, li tiżdied l-attraenza tal-karriera fl-industrija; it-tieni, li dan jiġi kkombinat ma’ għarfien sostenibbli sabiex jinħoloq proċess ta’ kwalità għolja u sikur u biex l-intrapriżi tal-industrija jsiru aktar kompetittivi u sostenibbli. L-Istati Membri għandhom jaħdmu mal-imsieħba soċjali biex jivvalutaw l-impatt fuq l-impjieg.

1.7.

Il-KESE japprova l-azzjoni tal-Kummissjoni li tappoġġja proġetti ta’ infrastruttura transfruntiera għat-trasport tas-CO2. Huwa importanti li jiġu mmappjati l-konnessjonijiet fiżiċi u tal-fluss tad-data bejn il-pajjiżi.

1.8.

Il-KESE jirrakkomanda li jkun hemm pjan ta’ investiment ċar li jiddeskrivi kull sors ta’ finanzjament għall-iżvilupp tat-teknoloġiji tas-CCS/CCU. Kwalunkwe finanzjament pubbliku għandu jkollu mekkaniżmu ta’ kundizzjonalità soċjali mmirat lejn il-ħolqien u ż-żamma ta’ impjiegi ta’ kwalità.

1.9.

Il-KESE jemmen li l-proġetti ta’ tnaqqis tal-karbonju għandhom jinvolvu kemm l-assorbiment tal-karbonju kif ukoll l-evitar tal-karbonju. Madankollu, iqis li l-evitar tal-karbonju bħalissa mhuwiex appoġġjat biżżejjed fil-livell tal-UE, waqt li l-investimenti f’soluzzjonijiet għall-evitar tal-karbonju diġà taw riżultati ta’ suċċess fl-utilitajiet, it-trasport u t-tisħin. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li tiġi stabbilita skema ta’ krediti ġdida, separata, imfassla tajjeb, b’integrità għolja u robusta għall-evitar tal-karbonju b’metodoloġiji adatti li għad iridu jiġu żviluppati. Il-KESE jqis li l-krediti mill-evitar tal-karbonju joffru inċentivi għad-dekarbonizzazzjoni u jipprovdu finanzjament għal proġetti b’emissjonijiet żero. Fl-istess ħin, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-kwoti tas-sistema tal-UE għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet (ETS) m’għandhomx jintużaw bħala “krediti”, peress li dan jista’ jdgħajjef in-natura tas-sistema tal-UE għall-iskambju tal-karbonju li attwalment hija bbażata fuq is-suq.

1.10.

Il-KESE jħoss li għandu jiġi nnotat ukoll li, minħabba l-prezzijiet tas-suq tal-karbonju, l-evitar tal-emissjonijiet tal-karbonju jista’ jkun sors ta’ introjtu addizzjonali. Emittenti ta’ emissjonijiet baxxi bi krediti tal-karbonju żejda jistgħu jbigħu emissjonijiet “mhux użati” lil emittenti ta’ emissjonijiet għoljin. Dan il-mekkaniżmu tas-suq għalhekk jagħmilha possibbli li jinħarġu krediti tal-karbonju bħala forma ta’ finanzjament għal proġetti futuri b’emissjonijiet baxxi.

1.11.

Fl-aħħar nett, hemm proġetti tas-CCS/CCU li huma mmirati b’mod ċar lejn l-assorbiment tal-karbonju. L-evitar tal-karbonju huwa perkors ieħor għad-dekarbonizzazzjoni u l-KESE jemmen li dan huwa rilevanti ħafna. Il-KESE jappella għal approċċ bilanċjat u raġonevoli li jista’ jieħu l-aħjar minn żewġ dinjiet komplementari: l-evitar tal-karbonju u l-assorbiment tal-karbonju.

2. Kummenti ġenerali

2.1.

Fi żmien ta’ tibdil kbir u sfidi ewlenin, ma’ hemm l-ebda dubju li l-Ewropa teħtieġ politika b’saħħitha biex tgħin lill-industrija tagħha tirkupra. Il-pjani suċċessivi ta’ riindustrijalizzazzjoni ma rnexxielhomx jilħqu l-għanijiet tagħhom u issa l-Ewropa qed tiffaċċja sitwazzjoni kritika li, meta titqies flimkien mal-objettivi u l-miri tal-istrateġija tal-Patt Ekoloġiku tal-UE, tirrikjedi rispons immedjat.

2.2.

Il-ħtieġa li tittieħed azzjoni hija saħansitra aktar urġenti fid-dawl tar-rekwiżiti tat-tranżizzjoni doppja ekoloġika u diġitali, inkluża d-dimensjoni soċjali tagħha; l-industrija u l-politika Ewropea issa jeħtieġ jgħaqqdu l-innovazzjoni, il-prestazzjoni u l-kompetittività mas-sostenibbiltà. Il-miri ġew definiti, u l-Patt Klimatiku Ewropew li tnieda mill-Kummissjoni Ewropea bħala parti mill-Patt Ekoloġiku Ewropew għandu l-għan li jgħin lill-UE tilħaq il-mira tagħha li ssir newtrali għall-klima sal-2050.

2.3.

L-isfida hija waħda reali: l-attivitajiet industrijali jikkontribwixxu b’mod sinifikanti għall-emissjonijiet tal-karbonju f’livell globali, u l-UE hija waħda miċ-ċentri industrijali prinċipali. Għal dan l-għan, minkejja l-isforzi li saru s’issa biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-karbonju, l-industrija għandha rwol ewlieni fil-proċess u huma meħtieġa sforzi estremi biex jintlaħqu l-miri proposti mill-UE.

2.4.

Hemm diversi miri għall-volumi ta’ CO2 li għandhom jinqabdu, jinħażnu u/jew jintużaw mill-ġdid (stadji importanti tal-2030, l-2040, u l-2050). Il-KESE jissuġġerixxi li jkun hemm aġġornamenti regolari dwar l-iżviluppi f’dan il-qasam, dwar il-livelli ta’ tħejjija teknoloġika, kif ukoll dwar il-kapaċità ta’ ħżin ta’ CO2.

2.5.

Għandha tingħata attenzjoni partikolari dwar il-ħtieġa li jintlaħqu l-miri fattibbli għall-kapaċità ta’ ħżin ta’ CO2 annwali fl-Ewropa: 50 miljun tunnellata sal-2030, 250 miljun tunnellata sal-2040, u 450 miljun tunnellata sal-2050. Fil-fehma tal-KESE, l-UE għandha tieħu passi effiċjenti biex tiżgura biżżejjed kapaċità ta’ ħżin ta’ CO2 f’ħafna Stati Membri. Din hija r-raġuni għaliex il-KESE jaqbel li kull Stat Membru għandu jipprovdi ħarsa ġenerali tas-siti ġeoloġiċi tiegħu adatti għall-ħżin tal-karbonju.

2.6.

Il-qbid tal-karbonju huwa għodda meħtieġa biex jintlaħqu l-miri klimatiċi tal-Ewropa u biex tinżamm il-kompetittività industrijali. Fl-istess ħin, huwa essenzjali li l-ambitu tal-użu tas-CCS ma jiġix estiż iżżejjed u li jkun immirat lejn l-aktar setturi diffiċli biex jitrażżnu. Dan huwa meħtieġ biex jiġi evitat l-intrappolament f’użu fit-tul tal-fjuwils fossili meta jkunu jeżistu alternattivi fi kwantitajiet biżżejjed biex jissodisfaw id-domanda. F’ħafna każijiet, l-elettrifikazzjoni, il-miżuri tal-effiċjenza enerġetika u l-fjuwils rinnovabbli huma opzjonijiet aktar kosteffettivi għad-dekarbonizzazzjoni. L-użu tas-CCS jeħtieġ investiment u enerġija. Għalhekk jenħtieġ li t-tranżizzjoni lil hinn mill-fjuwils fossili fil-proċessi industrijali tkun l-għażla prestabbilita, u l-qbid tal-karbonju jkun immirat lejn dawk l-użi fejn l-alternattivi ma jkunux vijabbli.

2.7.

Sabiex l-affarijiet isiru, il-KESE jappella għal approċċ ibbilanċjat, waqt li jitqiesu wkoll l-iżviluppi fil-proċess u d-data miġbura fil-qafas tal-politiki attwali. Fl-istess ħin, huwa assolutament meħtieġ isir rieżami tal-politiki eżistenti tal-UE relatati mal-ġestjoni tal-karbonju fis-setturi industrijali, inklużi skemi għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet u mekkaniżmi tal-ipprezzar tal-karbonju. Huwa essenzjali wkoll li jiġu identifikati ostakli li jipperikolaw l-implimentazzjoni effettiva tal-prattiki attwali tal-ġestjoni tal-karbonju f’ambjenti industrijali.

2.8.

Sabiex l-industrija kompetittiva tiġi kkombinata mas-sostenibbiltà huma meħtieġa riżorsi umani edukati, bi tmexxija b’saħħitha u alleanzi b’saħħithom (ħaddiema, kumpaniji, imsieħba soċjali b’mod ġenerali). Il-KESE tkellem ħafna dwar il-ħtieġa li jitkompla l-investiment fit-taħriġ mill-ġdid u fit-titjib tal-ħiliet tal-forza tax-xogħol, b’objettivi doppji: l-ewwel nett, li tiżdied l-attraenza tal-karriera fl-industrija; it-tieni, li dan jiġi kkombinat ma’ għarfien sostenibbli sabiex l-intrapriżi tal-industrija jsiru aktar kompetittivi u sostenibbli.

2.9.

Huwa naturali li l-ekosistema kollha tkun involuta fit-tfassil tal-istrateġiji u l-miżuri għall-implimentazzjoni ta’ ġestjoni industrijali ambizzjuża tal-karbonju fl-UE. Is-soċjetà ċivili organizzata tista’ u jeħtiġilha tkun involuta.

2.10.

Il-KESE jemmen li t-tmexxija bl-eżempju hija importanti ħafna u għalhekk jappella għal komunikazzjoni u kondiviżjoni tal-għarfien aħjar, b’enfasi fuq eżempji ta’ inizjattivi ta’ ġestjoni tal-karbonju li rnexxew fl-UE.

2.11.

Bl-istess raġunament, l-UE jeħtiġilha tinkoraġġixxi u tippromovi proġetti ta’ riċerka u żvilupp dwar teknoloġiji tal-qbid, l-użu u l-ħżin tal-karbonju ffukati fuq l-industrija, bl-għan li jsiru aktar kosteffettivi u skalabbli.

2.12.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni wkoll dwar il-ħtieġa li l-istrateġiji għall-ġestjoni tal-karbonju jitfasslu apposta għal setturi industrijali speċifiċi, fid-dawl tal-profili tal-emissjonijiet uniċi u r-rekwiżiti teknoloġiċi speċifiċi tagħhom. Għal dan l-għan, hija meħtieġa kollaborazzjoni kif ukoll strateġija ta’ sħubija sabiex titrawwem il-kollaborazzjoni bejn l-istituzzjonijiet tar-riċerka, l-akkademja u organizzazzjonijiet pubbliċi u privati oħra sabiex jiġu sfruttati l-għarfien espert u r-riżorsi.

2.13.

Il-KESE jemmen li kull Stat Membru għandu jsawwar l-istrateġija proprja tiegħu allinjata mal-prinċipji tal-UE, iżda l-UE għandha tikkoordina biex tara jekk hemmx livell adatt ta’ impenn u jridu jiġu kondiviżi l-prattiki tajbin.

3. Kummenti speċifiċi

3.1.

Il-Patt Ekoloġiku tal-UE stabbilixxa miri ambizzjużi biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-gassijiet serra: - 55 % sal-2030, u n-newtralità klimatika sal-2050. Sabiex jintlaħqu dawn l-għanijiet, speċjalment għall-emissjonijiet tas-CO2, it-teknoloġiji magħrufa bħala CCS (qbid u ħżin tal-karbonju) u CCU (qbid u użu tal-karbonju) għandhom jintużaw biex jindirizzaw l-emissjonijiet “diffiċli biex jitrażżnu”, jiġifieri fejn it-tnaqqis tal-emissjonijiet permezz tal-effiċjenza enerġetika u tal-effiċjenza tal-proċess ma jkunx biżżejjed biex jintlaħqu l-miri ta’ mitigazzjoni.

3.2.

Huwa meħtieġ li ssir distinzjoni ċara fir-regolament bejn is-CO2 li joriġina minn fjuwils fossili (jiġifieri CO2 li xi darba kien fl-art f’depożiti ta’ faħam, gass naturali jew żejt) u CO2 bijoġeniku (jiġifieri CO2 diġà fl-atmosfera u sekwestrat fil-bijomassa permezz tal-fotosintesi). Il-qbid tas-CO2 ibbażat fuq il-fossili jista’ jwassal biex l-emissjonijiet jiġu evitati, iżda l-qbid tas-CO2 bijoġeniku jista’ jiġġenera impatt pożittiv nett reali għall-klima permezz tat-tneħħija permanenti tal-karbonju permezz ta’ bjar teknoloġiċi u tneħħija fit-tul permezz tal-użu fi prodotti bħall-polimeri; dan jista’ jipprovdi wkoll sors sostenibbli ta’ CO2 għal kimiċi, polimeri u fjuwils.

3.3.

Għandu jiġi nnotatat li, minbarra l-formazzjonijiet ġeoloġiċi, jista’ jkun hemm teknoloġiji oħra li jipprovdu ħżin permanenti tal-karbonju, bħall-mineralizzazzjoni.

3.4.

Minbarra l-ħżin, is-CO2 huwa materja prima kruċjali li hija meħtieġa, pereżempju, fl-industrija kimika u fil-produzzjoni tax-xarbiet. Parti importanti minn strateġija Ewropea għall-ġestjoni tal-karbonju għandha tkun li tissostitwixxi d-domanda industrijali tas-CO2 b’sorsi ċirkolari u sostenibbli. L-użu tal-karbonju ċirkolari għandu jiġi inċentivat.

3.5.

Filwaqt li l-qbid u l-ħżin tas-CO2 ibbażat fuq il-fossili diġà huwa rikonoxxut fid-Direttiva dwar l-Iskema għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-Emissjonijiet (ETS), bħalissa ma hemm l-ebda inċentiv għall-qbid tas-CO2 bijoġeniku. Għalhekk, l-istabbiliment ta’ inċentivi għall-qbid, il-ħżin u l-użu tas-CO2 bijoġeniku għandu jkun prijorità. Għażla waħda hija li l-qbid tas-CO2 bijoġeniku jintrabat mal-ETS billi, pereżempju, jiġu ġġenerati kwoti ġodda permezz tal-assorbimenti.

3.6.

Bosta industriji tal-manifattura għandhom emissjonijiet tas-CO2: impjanti tal-enerġija taż-żejt u tal-gass, impjanti tal-enerġija li jaħdmu bil-faħam/linjite, impjanti li jipproduċu l-ħadid u l-azzar, impjanti li jagħmlu s-siment, l-industrija kimika, impjanti tal-enerġija tal-bijomassa u li jaħdmu bl-iskart, u impjanti tal-fertilizzanti. Minkejja li bħalissa qed jaħdmu fuq proċessi ġodda mingħajr karbonju, dawn is-setturi (li jiġġeneraw 20 % tal-emissjonijiet globali tas-CO2 fl-UE) se jiddependu ħafna mit-teknoloġiji tal-assorbiment tal-karbonju biex inaqqsu drastikament l-emissjonijiet tas-CO2 tagħhom. Id-dekarbonizzazzjoni tal-industrija mhijiex meħtieġa biss għall-ġlieda kontra t-tisħin globali, iżda wkoll pass kruċjali lejn l-eliminazzjoni gradwali tad-dipendenza tagħna mill-fjuwils fossili.

3.7.

Fil-proċess tas-CCS, is-CO2 jiġi sseparat minn sorsi industrijali u wara jiġi separat permezz ta’ diversi sottoteknoloġiji: assorbiment, adsorbiment, membrani, ċikli ta’ temperatura għolja (high temperature looping) u, aktar reċentement, qbid dirett mill-arja (fejn is-CO2 jiġi separat direttament mill-arja). Is-CO2 imbagħad jiġi kkompressat biex jiġi ttrasportat lejn postijiet oħra, l-aktar permezz ta’ pipelines iżda possibbilment ukoll permezz ta’ trakkijiet, ferroviji jew vapuri. L-aħħar pass huwa l-ħżin f’siti ġeoloġiċi fuq l-art u lil hinn mill-kosta: f’formazzjonijiet salmastri (pereżempju fi Sleipner tan-Norveġja fil-Baħar tat-Tramuntana, sa mill-1996) jew f’saffi tal-faħam li ma jistgħux jiġu estratti. Il-monitoraġġ ta’ kif id-dijossidu tal-karbonju jaġixxi fl-istrata ġeoloġiċi huwa mbagħad essenzjali biex tiġi żgurata l-permanenza ta’ din il-forma ta’ tnaqqis tal-emissjonijiet.

3.8.

L-ewwel stadji tal-proċess tas-CCU huma l-istess bħal dawk tas-CCS, iżda l-għan aħħari mhuwiex li s-CO2 jinħażen b’mod permanenti. Minflok, id-diossidu tal-karbonju maqbud jiġi kkonvertit f’sustanzi jew prodotti ta’ valur bħalma huma: sustanzi kimiċi u materjali polimeriċi (plastik, konkrit), alkoħols, u idrokarburi u derivattivi. Minħabba l-potenzjal konsiderevoli marbut mas-CCU, hemm interess dejjem akbar f’diversi oqsma relatati (eż. jista’ jikkostitwixxi lieva għad-dekarbonizzazzjoni tas-setturi tal-avjazzjoni u tat-tbaħħir bi fjuwils sintetiċi).

3.9.

Fir-rigward tal-introduzzjoni tal-infrastruttura tat-trasport, għandhom jiġu definiti regoli dwar is-saħħa u s-sikurezza relatati mal-kundizzjonijiet tax-xogħol speċifiċi għal dan il-qasam, u għandu jissaħħaħ id-djalogu kostruttiv bejn l-imsieħba soċjali.

3.10.

Il-ħolqien ta’ impjiegi ġodda fit-teknoloġiji tas-CCS/CCU se jirrikjedi taħriġ adegwat permezz tal-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali (VET) u t-titjib tal-ħiliet tal-ħaddiema, l-inġiniera, kif ukoll skemi ta’ taħriġ nazzjonali.

3.11.

Sabiex jiġu implimentati dawn il-proġetti tas-CCS/CCU, il-partijiet ikkonċernati kollha għandhom ikunu involuti minn kmieni fil-proċess: industrijalisti, awtoritajiet pubbliċi, soċjetà ċivili, NGOs u unions. Dan se jkun kruċjali għall-aċċettazzjoni soċjali. Se jkun meħtieġ li dawk li jfasslu l-politika fil-livell lokali u nazzjonali jitlaqqgħu flimkien man-negozji u atturi tas-soċjetà bħat-trade unions, l-NGOs ambjentali u r-rappreżentanti tal-komunitajiet lokali, sabiex jipparteċipaw fi djalogu trasparenti dwar l-interessi u l-benefiċċji tal-proġetti tas-CCS/CCU. Tali bidla fi ħdan il-kumpaniji industrijali affettwati mis-CCS/CCU titlob tranżizzjoni ġusta fejn ħadd ma jitħalla jibqa’ lura. Id-djalogu soċjali rispettuż mal-unions għandu jiżgura li jiġi offrut taħriġ adatt lill-ħaddiema li jeħtieġu taħriġ mill-ġdid.

3.12.

Il-KESE jemmen li l-kampanji ta’ sensibilizzazzjoni tal-pubbliku jeħtieġ jiżguraw li n-nies jifhmu x’inhuma l-konsegwenzi iżda wkoll li jikkondividu l-għarfien u jipprovdu ħarsa ġenerali tal-emissjonijiet tas-CO2 attwali.

3.13.

Il-KESE jinnota n-nuqqas ta’ approċċ effiċjenti fl-użu tal-enerġija għat-teknoloġiji tal-qbid tal-karbonju. Fil-fatt il-kost ta’ dan il-proċess intensiv fl-enerġija ma għandux jiġix sottovalutat u għandu jiġi allinjat mal-Pjan REPowerEU.

3.14.

L-iskema attwali tal-UE għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet għandha l-għan li tnaqqas l-emissjonijiet kollha billi tkejjilhom. Fit-teknoloġiji tas-CCU, il-karbonju maqbud jerġa’ jintuża, u għalhekk ma għandux jingħadd darbtejn (l-ewwel bħala emissjoni inizjali, imbagħad meta jiġi rilaxxat mill-ġdid fi proċess ġdid).

4. Qafas finanzjarju

4.1.

Bħalissa l-ispejjeż tas-CCS/CCU huma kbar, u għan-negozji mhumiex vijabbli mingħajr krediti tat-taxxa, finanzjament pubbliku jew self. It-tnaqqis fl-ispejjeż jista’ jinkiseb meta t-teknoloġiji jiġu implimentati b’mod wiesa’ u ladarba jiġu introdotti l-infrastrutturi tat-trasport (pipelines). L-istimi tal-kostijiet ivarjaw ħafna bl-inċertezza tal-prezz futur tas-CO2.

4.2.

Il-finanzjament allokat għas-CCS/CCU għandu jiġi ttikkettat bħala tali fid-dettall u jitqiegħed f’perspettiva fir-rigward tal-finanzjament ġenerali għall-Pjan Industrijali tal-Patt Ekoloġiku.

4.3.

Stimi inizjali tal-ispejjeż biex jintlaħqu l-miri tal-2030 jinkludu: investiment ta’ EUR 3 biljun meħtieġ għall-iżvilupp ta’ siti tal-ħżin; bejn EUR 6 u 9 biljun meħtieġa għall-infrastruttura tat-trasport; u bejn EUR 13 sa 103/tunnellata meħtieġa għall-qbid tas-CO2 fl-lokalità tas-sors (1). Il-KESE jirrakkomanda li jkun hemm pjan ta’ investiment ċar li jiddeskrivi kull sors ta’ finanzjament għall-iżvilupp tat-teknoloġiji tas-CCS/CCU. Kwalunkwe finanzjament pubbliku għandu jkollu mekkaniżmu ta’ kundizzjonalità soċjali mmirat lejn il-ħolqien u ż-żamma ta’ impjiegi ta’ kwalità. Għalhekk, il-KESE jilqa’ kwalunkwe skema li tista’ tiggwida l-innovazzjoni u r-riżorsi lejn din il-bidla kritika. Dan jinkludi:

—	Fond għall-Innovazzjoni (taxxi mill-ETS) b’EUR 25 biljun iddedikati għas-CCS/CCU

—	Il-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa għan-network tat-trasport

—	Il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza biex tgħin l-investimenti f’teknoloġiji nodfa

—	Fond għal Tranżizzjoni Ġusta għar-reġjuni li qed jiffaċċjaw sfidi soċjali

—	Orizzont Ewropa għar-riċerka u l-iżvilupp

4.4.

Kwistjoni partikolari tal-finanzjament għas-CCS/CCU huwa li jkun meħtieġ biex ikopri partijiet differenti tal-katina tal-valur kollha: is-sors tal-emissjonijiet, il-qbid, it-trasport, il-ħżin u l-użu. Kwistjoni oħra hija l-argument tal-vijabbiltà għal dawn il-proċessi, skont il-prezz tal-karbonju fl-ETS tal-UE.

4.5.

Il-biċċa l-kbira tal-investiment meħtieġ biex jiġu implimentati dawn it-teknoloġiji ġodda u nodfa għall-qbid u l-użu mill-ġdid tal-karbonju huwa mistenni li jiġi mis-settur privat fis-snin li ġejjin. Madankollu, il-finanzjament Ewropew u tal-Istati Membri jrid jkollu rwol kritiku biex jingrana l-investiment privat u biex jattira ħafna proġetti innovattivi.

5. L-iskambju ta’ kwoti tal-karbonju u l-evitar tal-karbonju

5.1.

Il-KESE jemmen li s-Sistema tal-UE għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet (ETS) u s-swieq internazzjonali tal-karbonju jista’ jkollhom rwol ewlieni fit-tnaqqis kosteffettiv tal-emissjonijiet globali tal-gassijiet serra. Reċentement, l-EU ETS taħt il-pakkett “lesti għall-mira ta’ 55 %” issaħħet biex tkopri setturi ekonomiċi addizzjonali, inklużi l-bini, it-trasport bit-triq, it-trasport marittimu u l-avjazzjoni. L-Artikolu 6 tal-Ftehim ta’ Pariġi diġà jipprovdi bażi ġuridika għall-użu tas-swieq internazzjonali tal-karbonju, permezz tal-użu ta’ skambju internazzjonali tal-kwoti tal-emissjonijiet b’konformità ma’ regoli robusti tal-kontabbiltà. Il-ġestjoni industrijali tal-karbonju għandha tibbenefika minn tali mekkaniżmi tal-ipprezzar tal-karbonju u n-negozjar.

5.2.

Il-KESE jinnota li hemm diversi inizjattivi leġiżlattivi li jistgħu jintużaw biex jappoġġjaw azzjonijiet settorjali li jikkontribwixxu għall-assorbiment tal-karbonju u l-evitar tal-karbonju. Eżempju tajjeb huwa r-Regolament dwar l-Assorbiment tal-Karbonju u l-Kultivazzjoni Karbonika, li jistabbilixxi l-ewwel qafas volontarju għall-UE kollha għaċ-ċertifikazzjoni tal-assorbiment tal-karbonju, tal-kultivazzjoni karbonika u tal-ħżin tal-karbonju fil-prodotti ġġenerati fl-Ewropa. B’rabta mat-trasport, bħalissa l-UE qed tiddiskuti mekkaniżmu armonizzat biex jitqiesu l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra mis-servizzi tat-trasport permezz tar-Regolament CountEmissionsEU; dan għandu jiġi kkunsidrat ukoll.

5.3.

Il-KESE jemmen li l-proġetti ta’ tnaqqis tal-karbonju għandhom jinvolvu kemm l-assorbiment tal-karbonju kif ukoll l-evitar tal-karbonju. Madankollu, jemmen li l-evitar tal-karbonju bħalissa mhuwiex appoġġjat biżżejjed fil-livell tal-UE, waqt li l-investimenti f’soluzzjonijiet għall-evitar tal-karbonju diġà taw riżultati ta’ suċċess fl-utilitajiet, it-trasport u t-tisħin. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li tiġi stabbilita skema ta’ krediti ġdida, separata, imfassla tajjeb, b’integrità għolja u robusta għall-evitar tal-karbonju b’metodoloġiji adatti li għad iridu jiġu żviluppati. Il-KESE jqis li l-krediti mill-evitar tal-karbonju joffru inċentivi għad-dekarbonizzazzjoni u jipprovdu finanzjament għal proġetti b’emissjonijiet żero. Fl-istess ħin, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-kwoti tal-ETS ma jridux jintużaw bħala “krediti”, peress li dan jista’ jdgħajjef in-natura tas-sistema tal-UE għall-iskambju tal-karbonju li attwalment hija bbażata fuq is-suq.

5.4.

Il-KESE jqis li għandu jiġi nnotat ukoll li, minħabba l-prezzijiet tas-suq tal-karbonju, l-evitar tal-emissjonijiet tal-karbonju jista’ jkun sors ta’ introjtu addizzjonali. Emittenti ta’ emissjonijiet baxxi bi krediti tal-karbonju żejda jistgħu jbigħu emissjonijiet “mhux użati” lil emittenti ta’ emissjonijiet għoljin. Dan il-mekkaniżmu tas-suq jagħmilha possibbli li jinħarġu krediti tal-karbonju bħala forma ta’ finanzjament għal proġetti futuri b’emissjonijiet baxxi.

5.5.

Barra minn hekk, fl-ETS bħalissa hemm inċentivi (għadd imnaqqas ta’ kwoti bla ħlas u prezzijiet għoljin tal-karbonju) għal emittenti ta’ emissjonijiet għoljin biex inaqqsu l-emissjonijiet tagħhom. Madankollu, ir-regoli għall-iskambju ta’ krediti tal-karbonju fost il-kumpaniji għadhom mhumiex magħrufa sew: ir-regoli huma ċari u t-trasferiment tas-sjieda huwa faċli. Dawn ir-regoli għandhom jiġu estiżi sabiex jinkoraġġixxu lill-emittenti ta’ emissjonijiet baxxi biex ikomplu jnaqqsu l-emissjonijiet tagħhom u jirċievu finanzjament għat-tnaqqis fl-emissjonijiet. Għandha tiġi promossa l-kjarifika.

5.6.

Il-KESE jqis li l-finanzjament tal-UE u tal-Istati Membri għandu jkollu rwol biex jingrana l-investiment privat u biex jattira ħafna proġetti innovattivi tas-CCS/CCU u tat-tnaqqis u l-evitar tal-karbonju.

Brussell, it-30 ta’ Mejju 2024

Il-President

tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Oliver RÖPKE

(1) Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni COM(2024) 62, il-paragrafu 5.1; Investiment u finanzjament, paġna 19.

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4666/oj

ISSN 1977-0987 (electronic edition)

Top