This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62024CC0202
Opinion of Advocate General Szpunar delivered on 27 June 2024.#Minister for Justice and Equality v MA.#Request for a preliminary ruling from the Supreme Court.#Reference for a preliminary ruling – Trade and Cooperation Agreement between the European Union and the European Atomic Energy Community, of the one part, and the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, of the other part – Surrender of a person to the United Kingdom for criminal prosecution – Competence of the executing judicial authority – Risk of breach of a fundamental right – Article 49(1) and Article 52(3) of the Charter of Fundamental Rights of the European Union – Principle that offences and penalties must be defined by law – Changes, to the detriment of that person, to the licence regime.#Case C-202/24.
Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali M. Szpunar, ippreżentati fis-27 ta’ Ġunju 2024.
MA.
Talba għal deċiżjoni preliminari,imressqa mis-Supreme Court.
Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l‑Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, minn naħa waħda, u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, min-naħa l-oħra – Konsenja ta’ persuna lir-Renju Unit għall-finijiet ta’ proċedura kriminali – Kompetenza tal-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni – Riskju ta’ ksur ta’ dritt fundamentali – Artikolu 49(1) u Artikolu 52(3) tal‑Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea – Prinċipju ta’ nullum crimen, nulla poena sine lege – Modifika, li hija sfavorevoli għal dik il-persuna, tar-reġim ta’ libertà kundizzjonata.
Kawża C-202/24.
Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali M. Szpunar, ippreżentati fis-27 ta’ Ġunju 2024.
MA.
Talba għal deċiżjoni preliminari,imressqa mis-Supreme Court.
Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l‑Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, minn naħa waħda, u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, min-naħa l-oħra – Konsenja ta’ persuna lir-Renju Unit għall-finijiet ta’ proċedura kriminali – Kompetenza tal-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni – Riskju ta’ ksur ta’ dritt fundamentali – Artikolu 49(1) u Artikolu 52(3) tal‑Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea – Prinċipju ta’ nullum crimen, nulla poena sine lege – Modifika, li hija sfavorevoli għal dik il-persuna, tar-reġim ta’ libertà kundizzjonata.
Kawża C-202/24.
Court reports – general – 'Information on unpublished decisions' section
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2024:559
Edizzjoni Provviżorja
KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
SZPUNAR
ippreżentati fis‑27 ta’ Ġunju 2024 (1)
Kawża C‑202/24 [Alchaster] (i)
Ministru għall-Ġustizzja u għall-Ugwaljanza
vs
MA
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mis-Supreme Court (il‑Qorti Suprema, l‑Irlanda))
(Talba għal deċiżjoni preliminari – Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni Unjoni Ewropea – Renju Unit – Konsenja ta’ persuni – Artikolu 49(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea – Prinċipju ta’ legalità ta’ reati u ta’ pieni – Emenda tas-sistema tar-rilaxx kundizzjonali)
I. Introduzzjoni
1. Din it-talba għal deċiżjoni preliminari, imressqa mis-Supreme Court (il-Qorti Suprema, l-Irlanda), tirrigwarda l-interpretazzjoni, l-ewwel, tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, minn naħa waħda, u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, min-naħa l-oħra (iktar ’il quddiem il-“FKK”) (2), u, it-tieni, tal-Artikolu 49(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”).
2. Din it-talba tressqet fil-kuntest tal-eżekuzzjoni fl-Irlanda ta’ mandat ta’ arrest Ewropew maħruġ mill-awtoritajiet ġudizzjarji tar-Renju Unit għal MA għall-finijiet tal-eżerċizzju ta prosekuzzjoni kriminali. Il-qorti tar-rinviju tixtieq tiddetermina l-obbligi li awtorità ġudizzjarja għandha għall-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest meta l-persuna rikjesta ssostni li d-drittijiet fundamentali tagħha ser jiġu miksura mill-awtoritajiet tal-Istat emittenti.
3. F’dawn il-konklużjonijiet, ser insostni li, għalkemm id-dispożizzjonijiet tal-FKK dwar il-proċeduri ta’ konsenja jistabbilixxu fl-ordinamenti ġuridiċi rispettivi tagħhom livell għoli ta’ fiduċja bejn l-Unjoni u r-Renju Unit, u għalkemm, f’ċerti ċirkustanzi, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tista’ tirrifjuta li teżegwixxi mandat ta’ arrest, ma teżisti l-ebda raġuni sabiex il-mandat ta’ arrest ma jiġix eżegwit f’dan il-każ.
II. Il‑kuntest ġuridiku
4. Il-FKK huwa ftehim ta’ assoċjazzjoni bbażat fuq l-Artikolu 217 TFUE (3) u fuq l-Artikolu 101 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (4). Wara l-ewwel applikazzjoni provviżorja mill‑1 ta’ Jannar 2021 (5), dan daħal fis-seħħ fl‑1 ta’ Mejju 2021, wara r-ratifika tiegħu mill-Unjoni Ewropea u mir-Renju Unit (6). Il-ftehim huwa kompost minn seba’ partijiet (7).
5. L-Artikolu 5 tal-FKK, intitolat “Drittijiet privati”, li jinsab fit-Titolu II (8) tal-Ewwel Parti (9) tal-FKK, huwa fformulat kif ġej:
“(1) Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu SSC.67 tal-Protokoll dwar il-Koordinazzjoni tas-Sigurtà Soċjali u bl-eċċezzjoni, fir-rigward tal-Unjoni, tat-Tielet Parti ta’ dan il-Ftehim, xejn f’dan il-Ftehim jew f’xi ftehim supplimentari ma għandu jiġi interpretat li jagħti drittijiet jew jimponi obbligi fuq persuni għajr dawk maħluqa bejn il-Partijiet skont il-liġi internazzjonali pubblika, jew li jippermetti li dan il-Ftehim jew xi ftehim supplimentari jiġu invokati direttament fis-sistemi ġuridiċi domestiċi tal-Partijiet.
(2) Parti ma għandhiex tipprevedi dritt ta’ azzjoni skont il-liġi tagħha kontra l-Parti l-oħra għax il-Parti l-oħra tkun aġixxiet bi ksur ta’ dan il-Ftehim jew ta’ xi ftehim supplimentari.”
6. It-Tielet Parti tikkonċerna l-infurzar tal-liġi u kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali.
7. L-Artikolu 524 tal-FKK, li jinsab fit-Titolu I tat-Tielet Parti (10), intitolat “Il-ħarsien tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali”, huwa fformulat kif ġej:
“(1) Il-kooperazzjoni prevista f’din il-Parti hija bbażata fuq ir-rispett fit-tul tal-Partijiet u tal-Istati Membri għad-demokrazija, l-istat tad-dritt u l-protezzjoni tad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-individwi, inkluż kif stabbilit fid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u fil-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, u fuq l-importanza li d-drittijiet u l-libertajiet f’dik il-Konvenzjoni jingħataw effett domestikament.
(2) Xejn f’din il-Parti ma jimmodifika l-obbligu tar-rispett tad-drittijiet fundamentali u tal-prinċipji legali kif riflessi, b’mod partikolari, fil-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u, fil-każ tal-Unjoni u l-Istati Membri tagħha, fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.”
8. It-Titolu VII tat-Tielet Parti (Artikoli 596 sa 632), intitolat “Ċessjoni”, jistabbilixxi reġim ta’ konsenja bejn l-Istati Membri u r-Renju Unit. Dawn id-dispożizzjonijiet huma ssupplimentati mill-Anness 43, li jistabbilixxi l-informazzjoni li għandha tiġi inkluża f’mandat ta’ arrest (11).
9. L-Artikolu 599(3) tat-TCA (12) jipprovdi:
“Soġġett għall-Artikolu 600, il-punti (b) sa (h) tal-Artikolu 601(1), u l-Artikoli 602, 603 u 604, Stat ma għandux jirrifjuta li jeżegwixxi mandat ta’ arrest maħruġ fir-rigward tal-imġiba li ġejja fejn tali mġiba hija punibbli b’ċaħda tal-libertà jew ordni ta’ detenzjoni ta’ perjodu massimu ta’ mill-inqas 12‑il xahar:
(a) l-imġiba ta’ kwalunkwe persuna li tikkontribwixxi għat-twettiq minn grupp ta’ persuni li jaġixxu bi skop komuni ta’ reat wieħed jew aktar fil-qasam tat-terroriżmu msemmi fl-Artikoli 1 u 2 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar is-Soppressjoni tat-Terroriżmu, magħmula fi Strasburgu fis‑27 ta’ Jannar 1977, jew fir-rigward ta’ traffikar illeċitu ta' drogi narkotiċi u ta’ sustanzi psikotropiċi, jew ta’ omiċidju volontarju, ta’ ħtif ta’ persuna, ta’ żamma illegali, ta’ teħid ta’ ostaġġi jew ta’ stupru, anki meta dik il-persuna ma tiħux sehem fl-eżekuzzjoni proprja tar-reat jew tar-reati konċernati; tali kontribuzzjoni għandha tkun intenzjonata u ssir bl-għarfien li l-parteċipazzjoni ser tikkontribwixxi għall-kisba tal-attivitajiet kriminali tal-grupp; jew
(b) terroriżmu kif definit fl-Anness 45.”
10. L-Artikolu 604(c) tal-FKK (13) jipprevedi li “jekk ikun hemm raġunijiet sostanzjali biex wieħed jemmen li hemm riskju reali għall-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali tal-persuna rikjesta, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tista’ titlob, kif xieraq, garanziji addizzjonali fir-rigward tat-trattament tal-persuna rikjesta wara l-konsenja tal-persuna qabel ma tiddeċiedi jekk teżegwixxix il-mandat ta’ arrest.”
III. Il‑kawża prinċipali u d‑domanda preliminari
11. Erba’ mandati ta’ arrest għal MA inħarġu mid-District Judge of the Magistrates’ Courts of Northern Ireland (United Kingdom) (l-Imħallef Distrettwali tal-Qorti tal-Maġistrati tal-Irlanda ta’ Fuq, ir-Renju Unit) fis‑26 ta’ Novembru 2021 għal erba’ reati terroristiċi (14), allegatament imwettqa bejn it‑18 u l‑20 ta’ Lulju 2020.
12. Permezz ta’ sentenza tal‑24 ta’ Ottubru 2022 u d-digrieti tal‑24 ta’ Ottubru u tas‑7 ta’ Novembru 2022, il-High Court (il-Qorti Għolja, l-Irlanda) ordnat il-konsenja ta’ MA fir-Renju Unit, filwaqt li rrifjutatlu l-awtorizzazzjoni li jappella quddiem il-Court of Appeal (il-Qorti tal-Appell, l-Irlanda).
13. Permezz ta’ deċiżjoni tas‑17 ta’ Jannar 2023, is-Supreme Court (il-Qorti Suprema) awtorizzat lil MA jappella minn din is-sentenza u minn dawn id-digrieti tal-High Court (il-Qorti Għolja).
14. MA jsostni li l-konsenja tiegħu hija inkompatibbli mal-prinċipju ta’ legalità ta’ reati u ta’ pieni.
15. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirrileva li l-FKK jipprevedi li l-mekkaniżmi ta’ konsenja japplikaw bejn ir-Renju Unit u l-Istati Membri. Hija tikkunsidra li, skont il-leġiżlazzjoni Irlandiża applikabbli u d-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2002/584/JHA (15), ir-Renju Unit għandu jiġi ttrattat daqslikieku kien Stat Membru.
16. Il-qorti tar-rinviju tindika li, kieku MA kellu jiġi kkonsenjat fir-Renju Unit u kkundannat għal piena ta’ priġunerija, id-dritt tiegħu għal-libertà kkundizzjonata jkun irregolat mil-leġiżlazzjoni tar-Renju Unit adottata wara l-allegat twettiq tar-reati li fir-rigward tagħhom huwa s-suġġett ta’ proċeduri kriminali.
17. Fil-fatt, is-sistema li tippermetti l-libertà kkundizzjonata fl-Irlanda ta’ Fuq ġiet emendata b’effett mit‑30 ta’ April 2021. Qabel din il-bidla, persuna kkundannata għal ċerti reati marbuta mat-terroriżmu kienet eliġibbli għal rilaxx kundizzjonali awtomatiku wara li tkun skontat nofs il-piena tagħha. Skont is-sistema applikabbli minn din id-data, il-libertà kkundizzjonata ta’ tali persuna għandha tiġi approvata minn awtorità speċjalizzata u tista’ sseħħ biss wara li l-persuna kkonċernata tkun skontat żewġ terzi tal-piena tagħha.
18. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tindika li l-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (iktar ’il quddiem il-“Qorti EDB”) ċaħdet l-argument li emendi retroattivi għall-iskemi ta’ maħfra jew ta’ ħelsien bikri jikkostitwixxu ksur tal-Artikolu 7 tal-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali (iktar ’il quddiem il-“KEDB”). Madankollu, il-Qorti EDB qieset, fis-sentenza Del Río Prada vs Spanja (16), li miżuri meħuda waqt l-eżekuzzjoni ta’ piena jistgħu jaffettwaw il-portata tagħha. Għalhekk huwa essenzjali, skont il-qorti tar-rinviju, li jiġu ddeterminati l-effetti preċiżi ta’ din is-sentenza sabiex tingħata deċiżjoni fuq il-kawża prinċipali.
19. Il-kompatibbiltà tal-leġiżlazzjoni tar-Renju Unit inkwistjoni mal-KEDB ġiet eżaminata mill-qrati tar-Renju Unit. Għalhekk, fis-sentenza tagħha tad‑19 ta’ April 2023, is-Supreme Court (United Kingdom) (il-Qorti Suprema tar-Renju Unit) iddeċidiet li l-applikazzjoni tal-iskema għal reati mwettqa qabel id-dħul fis-seħħ tagħha ma kinitx inkompatibbli mal-Artikolu 7 KEDB, sa fejn din l-iskema kienet tbiddel biss il-metodu ta’ eżekuzzjoni tas-sentenzi ta’ kustodja tal-persuni kkonċernati, mingħajr ma żiedet it-tul tagħhom.
20. F’dan il-kuntest, fid-dawl, b’mod partikolari, tal-garanziji offruti mis-sistema ġudizzjarja tar-Renju Unit f’dak li jirrigwarda l-applikazzjoni tal-KEDB, fid-dawl tal-assenza ta’ prova ta’ nuqqas sistemiku li jissuġġerixxi ksur probabbli u flagranti tad-drittijiet iggarantiti mill-KEDB fil-każ ta’ konsenja, u fid-dawl tal-possibbiltà miftuħa għal MA li jadixxi lill-Qorti EDB, il-qorti tar-rinviju ċaħdet l-argument ta’ MA li kien jeżisti riskju ta’ ksur ta’ dawk id-drittijiet.
21. Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk huwiex possibbli li tinsilet konklużjoni simili fir-rigward ta’ riskju ta’ ksur tal-Artikolu 49(1) tal-Karta.
22. Il-qorti tenfasizza f’dan ir-rigward li, sa fejn l-Artikolu 49(1) tal-Karta jikkorrispondi għall-Artikolu 7 KEDB, dawk iż-żewġ dispożizzjonijiet għandhom, bħala prinċipju, jingħataw l-istess portata, skont l-Artikolu 52(3) tal-Karta. Għaldaqstant, jista’ jkun possibbli li wieħed jibbaża ruħu fuq ir-raġunament adottat fir-rigward tal-Artikolu 7 KEDB mingħajr verifika ulterjuri. Madankollu, il-qorti tar-rinviju tirrileva li l-Qorti tal-Ġustizzja għadha ma ddeċidietx dwar l-implikazzjonijiet tal-Artikolu 49 tal-Karta fir-rigward ta’ emenda tad-dispożizzjonijiet dwar il-libertà kkundizzjonata.
23. Barra minn hekk, peress li l-Istat ta’ eżekuzzjoni huwa obbligat jikkonsenja l-persuna rikjesta, il-qorti tar-rinviju tqis neċessarju li tevalwa jekk dan l-Istat għandux ġurisdizzjoni sabiex jiddeċiedi dwar argument ibbażat fuq l-inkompatibbiltà tal-Artikolu 49(1) tal-Karta ma’ dispożizzjonijiet dwar is-sanzjonijiet li x’aktarx jiġu applikati fl-Istat emittenti, meta dak l-Istat ma huwiex obbligat jikkonforma mal-Karta u l-Qorti tal-Ġustizzja stabbilixxiet rekwiżiti għolja fir-rigward tat-teħid inkunsiderazzjoni ta’ riskju ta’ ksur tad-drittijiet fundamentali fl-Istat Membru emittenti.
24. Il-qorti tar-rinviju tqis għalhekk li għandha tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar liema kriterji l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni għandha tapplika sabiex tevalwa l-osservanza fl-Istat ta’ eżekuzzjoni tal-prinċipju ta’ legalità ta’ pieni u jekk hemmx riskju ta’ ksur ta’ dak il-prinċipju f’ċirkustanzi fejn il-konsenja la hija eskluża mill-kostituzzjoni nazzjonali u lanqas mill-KEDB.
25. F’dawn iċ-ċirkustanzi, permezz ta’ digriet tas‑7 ta’ Marzu 2024, irċevut mill-Qorti tal-Ġustizzja fl‑14 ta’ Marzu 2024, is-Supreme Court (il-Qorti Suprema, l-Irlanda) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:
“Fejn, skont il-[FKK] (li jinkorpora d-dispożizzjonijiet tad-[Deċiżjoni Qafas 2002/584]), tintalab konsenja għall-finijiet ta’ azzjonijiet kriminali għal reati terroristiċi u l-persuna kkonċernata tipprova tirreżisti tali konsenja billi tallega li din tikkostitwixxi ksur tal-Artikolu 7 tal-[KEDB] u tal-Artikolu 49(2) tal-[Karta] minħabba li ġiet introdotta, wara d-data tar-reat allegat li fir-rigward tiegħu l-konsenja tiegħu tkun mitluba, miżura leġiżlattiva li tibdel il-parti tal-piena li neċessarjament tkun ta’ priġunerija u l-modalitajiet għal ħelsien kundizzjonali, u fejn japplikaw il-kunsiderazzjonijiet li ġejjin:
[i] L-Istat rikjedenti (f’dan il-każ ir-Renju Unit) ikun parti għall-KEDB u jagħti effett lill-KEDB fid-dritt intern tiegħu bis-saħħa tal-Human Rights Act (l-Att dwar id-Drittijiet tal-Bniedem) tal-1998;
[ii] L-applikazzjoni tal-miżuri inkwistjoni għall-priġunieri li diġà qegħdin jiskontaw piena li ngħatat minn qorti ġiet meqjusa kompatibbli mal-KEDB mill-qrati tar-Renju Unit (inkluża s-Supreme Court of the United Kingdom (il-Qorti Suprema tar-Renju Unit));
[iii] Kull persuna, inkluż il-persuna kkonċernata fil-każ ta’ konsenja, għandha l-possibbiltà li tressaq ilment quddiem il-[Qorti EDB]”;
[iv] Ma jkun hemm l-ebda bażi sabiex jiġi kkunsidrat li deċiżjoni tal-Qorti EDB ma tiġix implimentata mill-Istat rikjedenti;
[v] Konsegwentement, is-Supreme Court (il-Qorti Suprema, l-Irlanda) tqis li ma jkunx ġie stabbilit li l-konsenja tinvolvi riskju reali ta’ ksur tal-Artikolu 7 tal-KEDB jew tal-Kostituzzjoni;
[vi] Ma jkunx allegat li l-konsenja hija prekluża mill-Artikolu 19 tal-Karta;
[vii] L-Artikolu 49 tal-Karta ma jkunx japplika għall-proċedura ta’ sentenza jew ta’ kundanna;
[viii] Ma jkunx ġie sostnut li teżisti xi raġuni sabiex wieħed jemmen li hemm xi differenza sinjifikattiva fl-applikazzjoni tal-Artikolu 7 tal-[KEDB] u tal-Artikolu 49 tal-Karta;
B’teħid inkunsiderazzjoni tal-Artikolu 52(3) tal-Karta u tal-obbligu ta’ lealtà bejn l-Istati Membri u bejn dawk obbligati li jwettqu konsenja abbażi tad-dispożizzjonijiet [tal-mandat ta’ arrest Ewropew] u tal-[FKK], huwa permess li qorti li kontra d-deċiżjoni tagħha ma hemm l-ebda dritt ta’ appell, fis-sens tat-tielet paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE, tikkonkludi li l-persuna rikjesta ma stabbilixxietx l-eżistenza ta’ riskju reali li l-konsenja tagħha tikkostitwixxi ksur tal-Artikolu 49(2) tal-Karta, jew tali qorti hija obbligata twettaq xi investigazzjoni ulterjuri, u jekk iva, x’inhuma n-natura u l-portata ta’ din l-investigazzjoni?”
IV. Il‑proċedura quddiem il‑Qorti tal‑Ġustizzja
26. Permezz ta’ dokument separat tal‑25 ta’ Marzu 2024, is-Supreme Court (il-Qorti Suprema) talbet li din il-kawża tkun suġġetta għall-proċedura mħaffa prevista fl-Artikolu 105 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.
27. L-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura jipprevedi li, fuq talba tal-qorti tar-rinviju jew, f’każijiet eċċezzjonali, ex officio, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja jista’, wara li jinstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, jiddeċiedi li rinviju għal deċiżjoni preliminari jiġi suġġett għal proċedura mħaffa meta n-natura tal-kawża teżiġi li din tiġi ttrattata f’qasir żmien (17).
28. Fit‑22 ta’ April 2024, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċieda, wara li nstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, li jilqa’ t-talba tal-qorti tar-rinviju sabiex din it-talba għal deċiżjoni preliminari tiġi suġġetta għal proċedura mħaffa, skont l-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura. Il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja bbaża d-deċiżjoni tiegħu fuq il-fatt li d-domanda preliminari magħmula mill-qorti tar-rinviju tqajmet f’kawża li tikkonċerna persuna f’kustodja, fis-sens tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE. Barra minn hekk, ir-risposta għal din id-domanda jista’ jkollha, fid-dawl tan-natura tad-domanda u taċ-ċirkustanzi li fihom tqajmet, effett fuq iż-żamma f’detenzjoni tal-persuna kkonċernata (18).
29. Il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja stabbilixxa t-terminu għall-preżentazzjoni tal-osservazzjonijiet bil-miktub għas‑7 ta’ Mejju 2024. Skont l-Artikolu 105(2) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-data tas-seduta ġiet iffissata għall‑4 ta’ Ġunju 2024.
30. Osservazzjonijiet bil-miktub ġew ippreżentati mill-partijiet fil-kawża prinċipali, mill-Gvern Ungeriż, mill-Kummissjoni Ewropea u mill-Gvern tar-Renju Unit (19). Il-partijiet kollha, bl-eċċezzjoni tal-Gvern Ungeriż, ipparteċipaw fis-seduta li nżammet fl‑4 ta’ Ġunju 2024.
V. Evalwazzjoni
31. Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ Stat Membru jistgħux jirrifjutaw li jeżegwixxu mandat ta’ arrest maħruġ għall-finijiet ta’ prosekuzzjoni minn awtorità ġudizzjarja tar-Renju Unit taħt il-FKK minħabba li jista’ jkun hemm riskju ta’ ksur tal-Artikolu 49(1) tal-Karta għaliex il-persuna rikjesta tkun, jekk tiġi kkundannata, suġġetta għal sistema ta’ rilaxx ikkundizzjonat iktar iebsa minn dik fis-seħħ fil-mument meta twettaq il-ksur allegat. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar in-natura u l-portata tal-istħarriġ li għandu jitwettaq qabel ma tiddeċiedi, għal din ir-raġuni, għal rifjut ta’ eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest inkwistjoni.
A. Osservazzjonijiet preliminari
1. Il‑FKK u l‑Karta bħala l‑liġi applikabbli
32. Sabiex nirrispondi għad-domanda, ser niddetermina l-ewwel nett liema huma r-regoli ġuridiċi li jirregolaw din il-kawża u, b’mod kruċjali, liema huma l-kriterji interpretattivi u ġurisprudenzjali li għandhom jiġu applikati, qabel ma nindirizza l-kwistjoni sostantiva dwar liema huma r-rekwiżiti ta’ dawn ir-regoli min-naħa tal-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni (20).
33. Peress li l-erba’ mandati ta’ arrest (21) inħarġu wara d-dħul fis-seħħ tal-FKK, id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-ftehim jirregolaw din il-kawża. F’dan ir-rigward, nirrileva li, kuntrarjament għal dak li ssostni l-qorti tar-rinviju, ma hijiex id-Deċiżjoni Qafas 2002/584 li għandha tiġi applikata. Fil-fatt, din id-deċiżjoni qafas (i) kienet applikabbli qabel il-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea (22) (ii) kompliet tapplika matul il-perijodu ta’ tranżizzjoni ta’ wara (23) u (iii) ma baqgħetx tapplika għar-Renju Unit sussegwentement.
34. Barra minn hekk, il-Karta hija applikabbli. Din il-kawża taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni fis-sens tal-Artikolu 51(1) tal-Karta, peress li din il-kawża tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-FKK. Sa fejn id-domanda magħmula mill-qorti nazzjonali tirrigwarda l-obbligi ta’ awtorità ġudizzjarja (ta’ eżekuzzjoni) ta’ Stat Membru tal-Unjoni, din l-awtorità għandha, meta taġixxi fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, tosserva r-rekwiżiti tal-Karta.
2. Bilanċ bejn il‑fiduċja reċiproka u l‑protezzjoni tad‑drittijiet fundamentali
a) Kunsiderazzjonijiet ġenerali
35. Kull sistema li tittratta l-konsenja transkonfinali u l-eżekuzzjoni ta’ mandati ta’ arrest tmur kontra interessi li jidhru kontradittorji li għandhom, sabiex is-sistema tiffunzjona, jiġu rrikonċiljati. Minn naħa, l-effettività bħala tali tas-sistema għandha tiġi kkunsidrata. Sabiex proċedura ta’ konsenja tkun tista’ taħdem, il-mandati ta’ arrest għandhom jiġu eżegwiti. Dan jirrikjedi u jippreżupponi livell għoli ta’ lealtà reċiproka li huwa rifless legalment f’dak li jissejjaħ il-prinċipju ta’ “rikonoxximent reċiproku”. Dan il-prinċipju jimplika li teżisti ekwivalenza funzjonali wiesgħa bejn l-Istati parteċipanti f’dak li jirrigwarda s-sistemi legali rispettivi tagħhom b’mod ġenerali u s-salvagwardja tad-drittijiet fundamentali tal-persuni kkonċernati b’mod partikolari. Min-naħa l-oħra, dawn id-drittijiet fundamentali stess għandhom jiġu rrispettati. Dan l-obbligu japplika kemm għall-awtorità ġudizzjarja emittenti kif ukoll għal dik ta’ eżekuzzjoni.
36. Ġeneralment, id-drittijiet fundamentali tal-persuna rikjesta huma prinċipalment fil-perikolu u l-Istati huma obbligati jipproteġu dawn id-drittijiet. Madankollu, il-kwistjoni tista’ tkun iktar kumplessa. Jista’ jkun hemm sitwazzjonijiet li fihom l-Istati (kemm dawk emittenti kif ukoll dawk ta’ eżekuzzjoni) għandhom jiggarantixxu diversi drittijiet fundamentali li ma humiex neċessarjament, iżda jistgħu jkunu, f’kunflitt, u b’hekk ikun meħtieġ li dawn id-drittijiet fundamentali jiġu bbilanċjati b’mod delikat. Pereżempju, awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni għandha l-obbligu ċar li tara li d-drittijiet fundamentali tal-persuna rikjesta jiġu rrispettati fl-Istat emittenti. Fl-istess ħin, jekk ikun il-każ, din l-istess awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tista’ tkun obbligata tiżgura dak li tissejjaħ il-parti proċedurali tad-dritt għall-ħajja, stabbilit fl-Artikolu 2 tal-Karta (24), li jfisser li għandha tikkontribwixxi għat-tmexxija ta’ investigazzjoni effettiva meta d-dritt għall-ħajja ta’ persuna jkun inkiser jew ikun mhedded li jinkiser – li jiġġustifika intrinsikament konsenja rapida lill-Istat emittenti (25).
37. Sistema li timponi l-eżekuzzjoni ta’ mandati ta’ arrest, meta dan iwassal għal ksur tad-drittijiet fundamentali, la hija konċepibbli u lanqas, fid-dawl tad-dritt tal-Unjoni, kompatibbli mal-Karta.
38. Il-fiduċja reċiproka la hija kunċett assolut u lanqas binarju. Pjuttost jikkostitwixxi, kif qalet il-Kummissjoni waqt is-seduta, skala digressiva. Jeżistu forom u permutazzjonijiet differenti ta’ fiduċja reċiproka. Fi kliem ieħor, iktar ma l-fiduċja reċiproka bejn il-partijiet tkun kbira, inqas ikun għoli l-livell ta’ skrutinju ta’ awtorità ġudizzjarja li teżegwixxi mandat ta’ arrest fir-rigward tal-kwistjoni dwar jekk, f’każijiet individwali, il-persuna li għandha tiġi kkonsenjata hijiex ikkonfrontata bi kwistjonijiet dwar id-drittijiet fundamentali tagħhom. Madankollu, anki f’dan il-każ, fiduċja reċiproka ma tfissirx fiduċja “għamja” (26). Dan iwassalna għad-Deċiżjoni Qafas 2002/584.
b) Taħt id‑Deċiżjoni Qafas 2002/584
39. Dwar dawn is-sitwazzjonijiet ta’ ġewwa l-Unjoni, jiġifieri, f’sitwazzjonijiet bejn Stati Membri, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni li dawn is-sitwazzjonijiet huma rregolati, kif qalet il-Qorti tal-Ġustizzja fl-Opinjoni 2/13 (27) minn “karatteristiċi essenzjali tad-dritt tal-Unjoni [li] taw lok għal nisġa strutturata ta’ prinċipji, ta’ regoli u ta’ relazzjonijiet legali reċiprokament interdipendenti li jorbtu, b’mod reċiproku, lill-Unjoni stess u lill-Istati Membri tagħha, kif ukoll lill-Istati Membri bejniethom, li issa huma impenjati, kif ifakkar it-tieni paragrafu tal-Artikolu 1 TUE, fil-‘ħolqien ta’ għaqda dejjem iżjed ravviċinata fost il-popli ta’ l-Ewropa’” (28). Din l-istruttura legali hija bbażata fuq il-premessa fundamentali li, skont l-Artikolu 2 TUE, kull Stat Membru jikkondividi, u jirrikonoxxi li huwa jikkondividi, flimkien mal-Istati Membri l-oħra kollha, sensiela ta’ valuri komuni li fuqhom hija bbażata l-Unjoni (29). Hija din il-premessa li timplika u tiġġustifika l-eżistenza ta’ fiduċja reċiproka bejn l-Istati Membri fir-rikonoxximent ta’ dawn il-valuri u, għalhekk, fir-rispett tad‑dritt tal-Unjoni li jimplimentahom (30).
40. Konsegwentement, l-ogħla livell ta’ fiduċja reċiproka fir-rigward tas-sitwazzjonijiet ta’ konsenja jinsab fid-Deċiżjoni Qafas 2002/584, dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew. Hawnhekk, kif spiss imfakkar mill-Qorti tal-Ġustizzja (31), il-premessa 6 tad-Deċiżjoni Qafas 2002/58; tipprovdi li l-mandat ta’ arrest Ewropew jikkostitwixxi l-ewwel miżura konkreta fil-qasam tal-liġi kriminali li timplimenta l-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku li l-Kunsill Ewropew (32) irrefera għalih bħala l-“bażi” tal-kooperazzjoni ġudizzjarja.
41. Dan jimplika li l-livell minimu għal awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni li ma teżegwixxix mandat ta’ arrest għal raġunijiet ta’ drittijiet fundamentali huwa għoli ħafna. Għal dan il-għan, hija ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja li l-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ eżekuzzjoni jistgħu jirrifjutaw li jeżegwixxu mandat ta’ arrest Ewropew biss għar-raġunijiet li jirriżultaw mid-Deċiżjoni Qafas 2002/584, kif interpretata mill-Qorti tal-Ġustizzja, u li, jekk l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew tikkostitwixxi l-prinċipju, ir-rifjut ta’ eżekuzzjoni huwa maħsub bħala eċċezzjoni li għandha tkun is-suġġett ta’ interpretazzjoni stretta (33).
42. Madankollu, peress li jirriżulta mill-Artikolu 1(3) tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584, li jipprovdi li din id-deċiżjoni qafas ma jistax ikollha l-effett li timmodifika l-obbligu tar-rispett tad-drittijiet fundamentali ggarantit mill-Karta, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li r-riskju ta’ ksur ta’ dawn id-drittijiet jista’ jippermetti lill-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tastjeni, b’mod eċċezzjonali u wara eżami xieraq, milli teżegwixxi mandat ta’ arrest Ewropew. Sa issa, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li dan kien applikabbli għad-dritt li persuna ma tkunx suġġetta għal pieni jew trattamenti inumani jew degradanti, stabbilit fl-Artikolu 4 tal-Karta (34), għad-dritt għal rimedju effettiv previst fl-Artikolu 47 tal-Karta (35), kif ukoll għad-dritt għar-rispett tal-ħajja privata u tal-familja u l-protezzjoni tal-aħjar interessi tal-wild, iggarantiti rispettivament mill-Artikoli 7 u 24 tal-Karta (36).
43. Fir-rigward tal-metodoloġija li għandha tiġi applikata mill-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni fil-kuntest tal-evalwazzjoni ta’ tali riskju, il-Qorti tal-Ġustizzja normalment teżiġi li din l-awtorità twettaq eżami f’żewġ stadji. Din hija analiżi bbażata fuq kriterji differenti, li jfisser li dawn l-istadji ma jistgħux jikkoinċidu u għandhom jitwettqu suċċessivament (37). Għal dan il-għan, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni għandha, fl-ewwel lok, tivverifika jekk teżistix informazzjoni oġġettiva, affidabbli, speċifika u aġġornata kif xieraq li tippermetti li tintwera l-eżistenza ta’ riskju reali ta’ ksur, fl-Istat Membru emittenti, tad-drittijiet fundamentali. Din l-informazzjoni tista’ tirriżulta minn, inter alia sentenzi ta’ qrati internazzjonali, minn deċiżjonijiet, rapporti u dokumenti oħra mfassla mill-korpi tal-Kunsill tal-Ewropa jew tan-Nazzjonijiet Uniti, jew minn informazzjoni miġbura minn databases rilevanti tal-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għad-Drittijiet Fundamentali (FRA) (38). Sabiex tieħu l-eżempju ta’ allegat ksur tal-Artikoli 7 u 24 tal-Karta, fil-kuntest tat-tieni stadju, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni għandha tiddetermina, b’mod konkret u preċiż, sa fejn in-nuqqasijiet irrilevati fl-ewwel stadju tal-eżami jista’ jkollhom effett fuq il-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni tal-persuna li tkun is-suġġett tal-mandat ta’ arrest Ewropew jew tal-kura tal-ulied tagħha, u jekk, fid-dawl tas-sitwazzjoni personali tagħhom, jeżistux raġunijiet serji u kkonfermati li jwasslu lil wieħed jemmen li din il-persuna jew uliedha jistgħu jkunu suġġetti għal riskju reali ta’ ksur ta’ dawn id-drittijiet fundamentali (39).
44. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat, fir-rigward tal-Artikolu 47 tal-Karta (40) u tal-Artikoli 7 u 24 tagħha, li għandu jsir eżami f’żewġ stadji, anki jekk il-persuna inkwistjoni ma tinvokax nuqqasijiet sistemiċi jew iġġeneralizzati (41). Min-naħa l-oħra, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni setgħet tkun obbligata, abbażi tal-Artikolu 4 tal-Karta, li tirrifjuta l-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest Ewropew għal persuna marida b’mod gravi meta hija ma kinitx f’pożizzjoni li teskludi riskju ta’ ksur ta’ dan l-artikolu, mingħajr ma jkollha tissodisfa l-ewwel stadju tal-eżami f’żewġ stadji (42).
c) Barra mid‑Deċiżjoni Qafas 2002/584
45. Fir-rigward tar-relazzjoni bejn l-Istati Membri tal-Unjoni u pajjiżi li ma humiex membri, il-punt tat-tluq huwa li, assjomatikament, ir-relazzjoni ma hijiex u ma tistax tiġi ankrata fl-istess livell ta’ fiduċja reċiproka. Dan għaliex ir-relazzjoni ġuridika ġenerali bejn il-partijiet hija, mid-definizzjoni tagħha stess, inqas stretta.
1) Stati Membri – l‑Islanda u n‑Norveġja
46. L-Islanda u n-Norveġja, tnejn mit-tliet Stati membri taż-Żona Ekonomika Ewropea, ikkonkludew ftehim li jirregola proċedura ta’ konsenja mal-Unjoni (43). Fil-preambolu ta’ dan il-ftehim u kif enfasizzat mill-Qorti tal-Ġustizzja, il-partijiet kontraenti esprimew il-“fiduċja reċiproka” fl-istruttura u fil-funzjonament tas-sistemi legali tagħhom u fil-kapaċità li jiggarantixxu smigħ xieraq (44).
47. Sabiex jitneħħa kwalunkwe dubju dwar it-terminoloġija, nixtieq nenfasizza li, sa fejn naf jien, it-termini “fiduċja reċiproka” u “lealtà reċiproka” jintużaw b’mod interkambjabbli. Fil-fatt, fil-maġġoranza l-kbira tal-lingwi uffiċjali tal-Unjoni, jintuża terminu wieħed biss. Għaldaqstant, tenut kont li (i) il-lingwi uffiċjali kollha tal-Unjoni huma lingwi awtentiċi ta’ abbozzar u, (ii) għaldaqstant, il-verżjonijiet lingwistiċi kollha ta’ att tal-Unjoni għandhom, bħala prinċipju, jingħataw l-istess valur (45), (iii) interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni timplika għalhekk paragun tal-verżjonijiet lingwistiċi differenti (46) u (iv) li d-diversi verżjonijiet lingwistiċi ta’ test tad-dritt tal-Unjoni għandhom jiġu interpretati b’mod uniformi (47), nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex tfittex differenza meta l-fiduċja reċiproka jew il-lealtà reċiproka tissemma bl-Ingliż.
48. Fir-rigward tal-ftehim ta’ konsenja konkluż mal-Islanda u man-Norveġja, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat ukoll li d-dispożizzjonijiet ta’ dan il-ftehim kienu “simili ħafna għad-dispożizzjonijiet korrispondenti tad-Deċiżjoni [Qafas] 2002/584” (48).
49. F’dan ir-rigward, nirrileva li, sabiex tinterpreta dan il-ftehim, il-Qorti tal-Ġustizzja tibbaża ruħha fuq l-interpretazzjoni tagħha tad-dispożizzjonijiet korrispondenti tad-Deċiżjoni [Qafas] 2002/584 (49). Anki fejn il-ftehim ma għandux dispożizzjoni simili għad-dispożizzjoni fundamentali tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584 (50), il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li “minkejja l-assenza ta’ dispożizzjoni espressa f’dan is-sens fil-Ftehim dwar il-proċedura ta’ konsenja, l-Istati partijiet għal dan il-ftehim huma bħala prinċipju obbligati li jeżegwixxu mandat ta’ arrest maħruġ minn Stat ieħor li huwa parti għall-imsemmi ftehim u jistgħu jirrifjutaw li jeżegwixxu tali mandat biss għal raġunijiet li jirriżultaw mill-istess ftehim” (51).
50. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kuntest ta’ konsenja intra-Unjoni li tinvolvi lin-Norveġja b’mod inċidentali ddeskriviet ir-relazzjoni bejn l-Unjoni u n-Norveġja bħala “relazzjonijiet privileġġati [...] li jmorru lil hinn mill-kuntest ta’ kooperazzjoni ekonomika u kummerċjali” (52). Dan minħabba li n-Norveġja “[hija] parti mill-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea, [t]ipparteċipa fis-sistema ta’ ażil Ewropew komuni, [t]implimenta u [t]applika l-acquis ta’ Schengen u kkonklud[iet] mal-Unjoni l-Ftehim dwar il-proċedura ta’ konsenja bejn l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea u l-Islanda u n-Norveġja” (53).
51. Għandu jiġi nnotat li l-Qorti tal-Ġustizzja tinvoka, insostenn tal-argument tagħha, l-applikazzjoni magħmula min-Norveġja tal-acquis ta’ Schengen. Ser nispjegah bil-fatt li l-karatteristiċi speċifiċi tal-kawżi inkwistjoni jiġġustifikawh. Kull darba, il-fatti tal-kawżi kienu jikkonċernaw kemm l-Istat li huwa membru taż-Żona Ekonomika Ewropea kif ukoll sitwazzjoni intra-Unjoni (54). Min-naħa l-oħra, din il-kawża hija iktar ċara peress li tikkonċerna biss Stat Membru (l-Irlanda) u pajjiż li ma huwiex membru (ir-Renju Unit).
2) Stati Membri – Stati Terzi
52. Fil-kawża li tat lok għas-sentenza f’Petruhhin (55), waħda mid-domandi kienet, f’sitwazzjoni li taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Karta skont l-Artikolu 51(1) tagħha (56), liema kriterji l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni setgħet tapplika sabiex teżegwixxi talba għal estradizzjoni li toriġina minn Stat terz li miegħu l-Unjoni ma kkonkludietx ftehim ta’ estradizzjoni (57).
53. Filwaqt li bbażat ruħha fuq ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti EDB (58), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-eżistenza ta’ dikjarazzjonijiet u l-adeżjoni ma’ trattati internazzjonali li jiggarantixxu, bħala prinċipju, ir-rispett tad-drittijiet fundamentali ma humiex biżżejjed, waħedhom, sabiex jiżguraw protezzjoni adegwata kontra r-riskju ta’ trattament ħażin, fejn sorsi affidabbli indikaw prattiki, implimentati jew ittollerati mill-amministrazzjoni, li huma manifestament kuntrarji għall-prinċipji tal-KEDB (59). Minn dan irriżulta għall-Qorti tal-Ġustizzja li, sa fejn l-awtorità kompetenti tal-Istat Membru rikjest ikollha għad-dispożizzjoni tagħha provi li juru li jeżisti riskju reali ta’ trattament inuman jew degradanti ta’ persuni fl-Istat terz rikjedenti, hija għandha tevalwa l-eżistenza ta’ dak ir-riskju meta tintalab tiddeċiedi dwar l-estradizzjoni ta’ persuna lejn dak l-Istat (60). Għal dan il-għan, l-awtorità kompetenti tal-Istat Membru rikjest trid tiddependi fuq informazzjoni li tkun oġġettiva, affidabbli, speċifika u aġġornata kif xieraq. Dawn l-elementi jistgħu jirriżultaw minn, inter alia, sentenzi tal-qrati internazzjonali, bħalma huma s-sentenzi tal-Qorti EDB, minn sentenzi tal-Istat terz rikjedenti kif ukoll minn deċiżjonijiet, rapporti u dokumenti oħra stabbiliti minn korpi tal-Kunsill tal-Ewropa jew li jaqgħu taħt l-aegis tan-Nazzjonijiet Uniti (61).
54. Nifhem l-eżami meħtieġ mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Petruhhin bħala inqas riġidu u strett mill-eżami f’żewġ stadji skont id-Deċiżjoni Qafas 2002/584. Huma ċ-ċirkustanzi partikolari ta’ dan il-każ, u mhux neċessarjament eventwali nuqqasijiet fis-sistema legali tal-Istat emittenti b’mod ġenerali, li huma deċiżivi.
B. Il‑FKK
1. Bażi legali, għan u struttura ġenerali
55. Kif spjegat fil-qosor fit-taqsima dwar il-kuntest ġuridiku f’dawn il-konklużjonijiet, il-FKK huwa ftehim ta’ assoċjazzjoni bbażat fuq l-Artikolu 217 TFUE (62). Dan ġie adottat bħala “ftehim għall-Unjoni biss”, u mhux bħala ftehim imħallat, b’tali mod li l-Istati Membri ma humiex partijiet kontraenti.
56. Il-kwistjoni possibbilment kardinali għad-dispożizzjonijiet ta’ kwalunkwe ftehim internazzjonali hija jekk (xi wħud minn) id-dispożizzjonijiet tiegħu għandhomx effett dirett, li jfisser li jistgħu jiġu invokati minn individwi quddiem il-qrati nazzjonali (tal-Unjoni). Il-Qorti tal-Ġustizzja ġeneralment iddeċidiet din il-kwistjoni billi eżaminat l-ispirtu, l-istruttura u t-termini tad-dispożizzjonijiet tal-ftehim internazzjonali inkwistjoni (63). Fir-rigward tad-dispożizzjonijiet dwar il-“konsenja” li jaqgħu taħt it-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-FKK, din il-kwistjoni tista’, fil-fehma tiegħi, tiġi riżolta permezz tal-eżami tal-Artikolu 5(1) tal-FKK u bl-applikazzjoni ta’ raġunament a contrario. Skont l-Artikolu 5(1) tal-FKK, bl-eċċezzjoni, f’dak li jirrigwarda l-Unjoni, tat-Tielet Parti tal-FKK (64), ebda dispożizzjoni tal-FKK jew ta’ ftehim komplementari ma għandha tiġi interpretata bħala li tagħti drittijiet jew timponi obbligi fuq persuni li ma humiex dawk maħluqa bejn il-partijiet taħt id-dritt internazzjonali pubbliku, u lanqas bħala li tippermetti lill-FKK jew lil kwalunkwe ftehim addizzjonali li jiġi invokat direttament fl-ordinamenti ġuridiċi domestiċi tal-partijiet. Peress li t-Tielet Parti tal-FKK hija speċifikament eskluża, ma hemm l-ebda raġuni sabiex wieħed jassumi li d-dispożizzjonijiet tagħha, ladarba jissodisfaw il-kriterji abitwali tal-effett dirett, ma għandux ikollhom effett dirett fl-ordinament ġuridiku tal-Unjoni.
57. Kif jirriżulta mill-Artikolu 216(2) TFUE u mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, bħala ftehim internazzjonali konkluż mill-Unjoni, il-FKK huwa vinkolanti fir-rigward tagħha u jifforma parti integrali mill-ordinament ġuridiku tagħha sa mid-dħul fis-seħħ tiegħu (65). Fl-interpretazzjoni tal-ftehimiet internazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja tenfasizza b’mod partikolari l-għanijiet ta’ ftehim. Għalhekk hija ġurisprudenza stabbilita li trattat internazzjonali għandu jiġi interpretat mhux biss skont it-termini li fih huwa redatt, iżda wkoll fid-dawl tal-għanijiet tiegħu (66). B’mod kruċjali, minn dan jirriżulta li l-identiċità tat-termini tad-dispożizzjonijiet ta’ ftehim u tad-dispożizzjonijiet korrispondenti tad-dritt tal-Unjoni ma tfissirx li dawn għandhom neċessarjament ikunu suġġetti għal interpretazzjoni identika (67).
58. L-għan tal-FKK huwa ddefinit fl-Artikolu 1 sabiex jistabbilixxi l-bażi għal relazzjoni wiesgħa bejn l-Unjoni u r-Renju Unit, f’ambjent ta’ prosperità u viċinanza tajba kkaratterizzat minn relazzjonijiet mill-qrib u paċifiċi bbażati fuq il-kooperazzjoni, li jirrispettaw l-awtonomija u s-sovranità tal-partijiet. L-Artikolu 3 tal-FKK jippreċiża sussegwentement li l-partijiet, b’rispett reċiproku sħiħ u in bona fide, għandhom jgħinu lil xulxin fit-twettiq tal-kompiti li jirriżultaw mill-ftehim. L-interpretazzjoni ta’ dan il-ftehim għandha, skont l-Artikolu 4(1) tiegħu, issir in bona fide skont is-sens ordinarju tiegħu fil-kuntest u fid-dawl tal-oġġettiv u tal-iskop tal-ftehim f’konformità mar-regoli konswetudinarji ta’ interpretazzjoni tal-liġi internazzjonali pubblika, inkluż dawk ikkodifikati fil-Konvenzjoni ta’ Vjenna dwar il-Liġi tat-Trattati (68). Għal iktar ċertezza, la l-FKK u lanqas ftehim addizzjonali ma jistabbilixxu obbligu li d-dispożizzjonijiet tagħhom jiġu interpretati skont il-liġi domestika ta’ waħda mill-partijiet (69); bl-istess mod, l-ebda interpretazzjoni tal-FKK u l-ebda ftehim addizzjonali tal-qrati ta’ waħda mill-partijiet ma hija vinkolanti għall-qrati tal-parti l-oħra (70).
59. Mingħajr ma nidħol fid-dettall tad-dispożizzjonijiet korrispondenti tat-Trattat UE u tat-Trattat FUE, jirriżulta mill-ewwel li dan l-għan huwa, f’dak li jirrigwarda l-ambizzjoni u l-intenzjoni tiegħu, ferm differenti minn dak li jirriżulta mill-preambolu u mill-ewwel artikoli tat-Trattat UE u tat-Trattat FUE.
60. Madankollu, kif ikompli jsostni l-FKK u mill-qari tad-dispożizzjonijiet sostantivi tiegħu, jirriżulta ċertu grad ta’ ambizzjoni nettament superjuri għal dak imsemmi fl-artikoli ta’ ftuħ tiegħu. Għalhekk, it-tielet parti dwar l-infurzar tal-liġi u l-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali (71) u, b’mod iktar partikolari, it-Titolu VII tat-Tielet Parti dwar il-konsenja, tinkludi sett iddettaljat ta’ regoli mogħnija bi drittijiet u obbligi reċiproċi għall-Unjoni u għar-Renju Unit.
61. L-ewwel, l-Artikolu 524 tal-FKK (72) jistipula, għat-Tielet Parti kollha tal-FKK, li (i) il-kooperazzjoni prevista fit-Tielet Parti tal-FKK hija bbażata fuq ir-rispett fit-tul tal-partijiet u tal-Istati Membri għad-demokrazija, għall-Istat tad-dritt u għall-protezzjoni tad-drittijiet u tal-libertajiet fundamentali tal-individwi, inkluż kif stabbilit fid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u fil-KEDB, u fuq l-importanza li d-drittijiet u l-libertajiet f’dik il-Konvenzjoni jingħataw effett domestiku u (ii) xejn fit-Tielet Parti tal-FKK ma jimmodifika l-obbligu tar-rispett tad-drittijiet fundamentali u tal-prinċipji legali kif riflessi, b’mod partikolari, fil-KEDB u, fil-każ tal-Unjoni u tal-Istati Membri tagħha, fil-Karta.
62. Sa fejn tali deskrizzjoni hija awtorizzata fir-rigward ta’ ftehim internazzjonali konkluż mill-Unjoni u minn Stat terz, l-Artikolu 524 tal-FKK huwa dispożizzjoni ta’ importanza kostituzzjonali. L-infurzar tal-liġi u l-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali huma, mid-definizzjoni tagħhom stess, qasam tal-liġi li jimplika intrinsikament drittijiet fundamentali. Sabiex l-Unjoni u r-Renju Unit jaffermaw l-impenn reċiproku tagħhom fil-qasam tad-demokrazija, l-Istat tad-dritt u d-drittijiet fundamentali jittrażmettu sinjal qawwi dwar il-prossimità tal-kooperazzjoni koperta mit-Tielet Parti tal-FKK u jservu bħala kriterju ta’ interpretazzjoni għal dik il-parti sħiħa.
2. Fuq il‑mekkaniżmu tal-konsenja previst mill‑FKK
63. L-għan tat-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-FKK huwa deskritt fl-Artikolu 596 ta’ dan il-ftehim bħala intiż li jiżgura li s-sistema ta’ estradizzjoni bejn l-Istati Membri, minn naħa, u r-Renju Unit, min-naħa l-oħra, tkun ibbażata fuq mekkaniżmu ta’ konsenja.
64. Peress li din id-dispożizzjoni tuża t-termini “estradizzjoni” u “konsenja”, osservazzjoni qasira ħafna fir-rigward tat-terminoloġija hija xierqa. Fid-dritt tal-Unjoni, il-“konsenja” skont id-Deċiżjoni Qafas 2002/584 tirrigwarda sitwazzjoni bejn żewġ Stati Membri, filwaqt li l-“estradizzjoni” b’mod ġenerali tirrigwarda sitwazzjoni bejn Stat Membru u Stat terz (73). Madankollu, meta dawn l-Istati terzi jkunu marbuta mill-qrib mal-Unjoni, bħala Stati li huma membri taż-Żona Ekonomika Ewropea, it-terminu użat huwa dak ta’ “proċeduri ta’ konsenja” (74). L-istess japplika għall-FKK. It-Titolu VII jirreferi b’mod sistematiku għal “konsenja” meta jiddeskrivi sitwazzjoni bejn l-Istati Membri tal-Unjoni u r-Renju Unit u “estradizzjoni” meta tkun tikkonċerna sitwazzjoni bejn l-Istati Membri jew ir-Renju Unit u Stat terz (75). Għaliex, għalhekk, l-Artikolu 596 tal-FKK huwa intiż kemm għall-estradizzjoni kif ukoll għall-konsenja? Nispjega f’dan is-sens li l-“estradizzjoni” hija kkunsidrata bħala t-terminu standard tad-dritt internazzjonali pubbliku, filwaqt li t-terminu “konsenja” jirreferi għas-sitwazzjonijiet li jinvolvu l-Unjoni u wħud mill-eqreb imsieħba tagħha, kif deskritti iktar ’il fuq (76).
65. L-Artikolu 599 tal-FKK jirrigwarda l-kamp ta’ applikazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ konsenja u jippreċiża meta jista’ jinħareġ mandat ta’ arrest. Skont l-Artikolu 599(1) tal-FKK, mandat ta’ arrest jista’ jinħareġ għal atti li huma punibbli bil-liġi tal-Istat li joħroġ sentenza ta’ kustodja jew ordni ta’ detenzjoni għal perijodu massimu ta’ mill-inqas 12‑il xahar jew, fejn tkun ingħatat sentenza jew ordni ta’ detenzjoni, għal sentenzi jew ordnijiet ta’ detenzjoni ta’ mill-inqas erba’ xhur. Barra minn hekk, skont l-Artikolu 599(3) tal-FKK, suġġett b’mod partikolari għall-Artikolu 600, l-Artikolu 601(1)(b) sa (h) kif ukoll l-Artikolu 604 tal-FKK, Stat ma jistax jirrifjuta li jeżegwixxi mandat ta’ arrest li jirrigwarda, inter alia, reati terroristiċi meta dawn ir-reati jkunu punibbli b’sentenza ta’ kustodja ta’ mill-inqas 12‑il xahar.
66. L-Artikoli 600 u 601 tal-FKK jistabbilixxu sensiela ta’ raġunijiet obbligatorji (77) u fakultattivi (78) għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest. Bħal fid-dispożizzjonijiet korrispondenti tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584 (79), l-ebda waħda minn dawn ir-raġunijiet ma hija relatata direttament mad-drittijiet fundamentali b’mod ġenerali jew, evidentement, mal-Artikolu 49(1) tal-Karta b’mod partikolari.
67. L-Artikolu 604(c) tal-FKK jipprevedi li l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest minn awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tista’ tkun suġġetta għall-garanzija li jekk ikun hemm raġunijiet sostanzjali biex wieħed jemmen li hemm riskju reali għall-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali tal-persuna rikjesta, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tista’ titlob, kif xieraq , garanziji addizzjonali fir-rigward tat-trattament tal-persuna rikjesta wara l-konsenja tal-persuna qabel ma tiddeċiedi jekk teżegwixxix il-mandat ta’ arrest.
68. L-Artikolu 613 tal-FKK jirregola d-deċiżjonijiet dwar il-konsenja. Skont l-ewwel paragrafu ta’ din id-dispożizzjoni, l-awtorità ġudizzjarja eżekutorja għandha tiddeċiedi jekk il-persuna għandhiex tiġi kkonsenjata fil-limiti ta’ żmien u skont il-kundizzjonijiet iddefiniti fit-Titolu VII, b’mod partikolari l-prinċipju tal-proporzjonalità kif stabbilit fl-Artikolu 597 (80). It-tieni paragrafu tal-Artikolu 613 tal-FKK jipprevedi li jekk l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ssib li l-informazzjoni kkomunikata mill-Istat emittenti ma tkunx biżżejjed biex hija tkun tista’ tiddeċiedi dwar il-konsenja, hija għandha titlob li l-informazzjoni supplementari meħtieġa, b’mod partikolari fir-rigward tal-Artikolu 597, l-Artikoli 600 sa 602, l-Artikolu 604 u l-Artikolu 606, tiġi pprovduta b’urġenza u tista’ tiffissa limitu ta’ żmien biex tirċeviha, b’kont meħud tal-ħtieġa li jiġu osservati l-limiti ta’ żmien previsti fl-Artikolu 615.
69. Għandu jiġi nnotat li l-ebda dispożizzjoni ma tikkorrispondi għall-Artikolu 1(2) tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584 direttament (81). Madankollu, dan ma jbiddel xejn mill-fatt li jeżisti obbligu ġenerali impliċitu għall-awtoritajiet li jeżegwixxu mandat ta’ arrest maħruġ abbażi tal-FKK. Nifhem li d-dispożizzjonijiet kollha tat-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-FKK huma bbażati fuq din il-premessa.
70. Id-dispożizzjonijiet tat-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-FKK huma kkaratterizzati minn livell għoli ta’ fiduċja bejn l-Unjoni Ewropea u r-Renju Unit fl-impenn li jiġu rrispettati d-drittijiet fundamentali. Fiduċja reċiproka li d-drittijiet fundamentali kienu, għadhom u ser jiġu protetti fil-futur tidher fit-test kollu (82).
71. Minn din il-ħarsa ġenerali qasira u bl-ebda mod komprensiva ta’ ċerti dispożizzjonijiet ewlenin tat-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-FKK jirriżulta li l-Unjoni u r-Renju Unit stabbilixxew sistema ta’ konsenja kkaratterizzata minn prossimità kunsiderevoli u minn livell għoli ta’ fiduċja reċiproka. Fil-fatt, il-qorti tar-rinviju tqis li d-dispożizzjonijiet li jinsabu fit-Titolu VIII tat-Tielet Parti tal-FKK huma “identiċi għall-arranġamenti [ta’ konsenja] previsti fid-Deċiżjoni [Qafas] 2002/584” (83).
72. Din l-affermazzjoni tal-qorti tar-rinviju tolqot il-qofol ta’ din il-kawża u tiġġustifika kelma ta’ kawtela f’dan l-istadju. Anki jekk il-parti l-kbira tad-dispożizzjonijiet tat-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-FKK huma simili għal dawk tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584, sa fejn huma fformulati b’mod identiku, jeżistu punti li fuqhom iż-żewġ testi huma differenti (84); eżempju ċar huwa l-kwistjoni tar-reati politiċi (85).
3. Obbligi tal‑awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni
73. Dan iwassalna fil-qalba ta’ din il-kawża, li hija l-kwistjoni tal-obbligi tal-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni f’dak li jirrigwarda r-rispett tad-drittijiet fundamentali mill-awtoritajiet tal-Istat emittenti. Dan iwassal għall-osservazzjonijiet li ġejjin.
74. L-ewwel nett, peress li s-sitwazzjoni inkwistjoni taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni skont l-Artikolu 51(1) tal-Karta, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni li tiddeċiedi dwar l-eżekuzzjoni ta’ mandat ta’ arrest hija marbuta bil-Karta sa fejn għandha tiżgura li l-konsenja tal-persuna rikjesta ma twassalx għal ksur tad-drittijiet li hija tislet mill-Karta.
75. It-tieni nett, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni għandha twettaq dan l-eżami biss meta dan il-ksur eċċezzjonali tad-drittijiet fundamentali jiġi allegat mill-persuna li tkun is-suġġett tal-mandat ta’ arrest.
76. It-tielet nett, fil-fehma tiegħi, huwa inutli li wieħed jipprova jittrasponi letteralment l-eżami f’żewġ stadji, applikabbli sa mis-sentenza Aranyosi u Căldăraru (86) għas-sitwazzjonijiet intra-Unjoni, għas-sistema stabbilita mid-Deċiżjoni Qafas 2002/584. Kif spjegat fid-dettall iktar ’il fuq, dan il-kriterju fil-ġurisprudenza huwa bbażat fuq l-ogħla livell possibbli ta’ fiduċja reċiproka fi ħdan l-ordinament ġuridiku tal-Unjoni, jiġifieri dak tal-fiduċja reċiproka bejn l-Istati Membri tal-Unjoni. Il-livell ta’ fiduċja reċiproka bejn l-Unjoni u r-Renju Unit huwa għoli, iżda mhux għoli daqs il-livell ta’ fiduċja sottostanti fid-Deċiżjoni Qafas 2002/584.
77. Ir-raba’ nett, il-fiduċja reċiproka ma hijiex kunċett binarju, iżda skala varjabbli u, kif indikat iktar ’il fuq, id-dispożizzjonijiet rilevanti tal-FKK huma sostnuti minn livell kunsiderevoli ta’ fiduċja reċiproka, li jmur lil hinn mill-fiduċja li jibbenefikaw minnha Stat Membru u l-maġġoranza kbira tal-pajjiżi mhux membri. L-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni hija għalhekk, bħala prinċipju, obbligata li teżegwixxi l-mandat ta’ arrest u tista’ tirrifjuta dan biss fil-preżenza ta’ indizji tanġibbli ta’ riskju reali ta’ ksur tad-drittijiet fundamentali. L-Unjoni u r-Renju Unit, permezz tad-dispożizzjonijiet rilevanti tal-FKK, esprimew il-fiduċja li kemm l-Unjoni kif ukoll ir-Renju Unit it-tnejn li huma ser jirrispettaw l-obbligi tagħhom fir-rigward tad-drittijiet fundamentali. Għalhekk teżisti preżunzjoni, bla ħsara għall-konfutazzjoni, li d-drittijiet fundamentali sa issa kienu protetti, huma protetti u ser jiġu protetti wkoll fil-futur mill-partijiet kontraenti.
78. F’dan ir-rigward, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja (i) bħala punt ta’ tluq, tapplika kriterji paragunabbli għal dawk żviluppati fis-sentenza Petruhhin (87), iżda (ii) li dan isir bil-premessa li l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ser twettaq l-evalwazzjoni tagħha stess tad-drittijiet fundamentali invokati.
79. F’din il-kawża, jekk l-awtoritajiet Irlandiżi jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom provi li juru li jeżisti riskju reali ta’ ksur tad-drittijiet fundamentali fl-Istat terz rikjedenti, huma meħtieġa jevalwaw l-eżistenza ta’ dan ir-riskju meta jkunu mitluba jiddeċiedu dwar l-estradizzjoni ta’ persuna lejn dan l-Istat. Għal dan il-għan, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni għandha tibbaża ruħha fuq informazzjoni oġġettiva, affidabbli, speċifika u aġġornata kif xieraq. Din l-informazzjoni tista’ tirriżulta minn, inter alia, sentenzi tal-qrati internazzjonali, bħalma huma s-sentenzi tal-Qorti EDB, minn sentenzi tal-Istat terz rikjedenti kif ukoll minn deċiżjonijiet, rapporti u dokumenti oħra stabbiliti mill-korpi tal-Kunsill tal-Ewropa jew li jaqgħu taħt l-aegis tan-Nazzjonijiet Uniti. Is-sempliċi eżistenza ta’ dikjarazzjonijiet u l-adeżjoni ma’ trattati internazzjonali li jiggarantixxu bħala prinċipju, ir-rispett tad-drittijiet fundamentali ma hijiex suffiċjenti.
80. B’mod kruċjali, għandu jiġi enfasizzat li ma huwiex biżżejjed li l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni tibbaża ruħha sempliċement fuq il-fatt li r-Renju Unit, wara l-ħruġ tiegħu mill-Unjoni, għadu membru tal-KEDB. Bl-istess mod, ma huwiex biżżejjed li jsir riferiment formali biss għall-ġurisprudenza tal-qrati tar-Renju Unit sabiex jintwera li l-proċedura ta’ konsenja hija kompatibbli mad-dritt fundamentali inkwistjoni. Hija l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni li għandha twettaq l-eżami tagħha stess sabiex tifforma, biex ngħidu hekk, l-opinjoni tagħha dwar il-kompatibbiltà ta’ konsenja mad-drittijiet fundamentali. Dan jimplika li l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni ma tistax sempliċement tieħu nota tal-eżistenza ta’ sentenzi rilevanti tal-qrati tar-Renju Unit. Filwaqt li dawn is-sentenzi jistgħu jikkostitwixxu indikazzjoni li d-drittijiet fundamentali qegħdin jiġu rrispettati, l-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni xorta waħda għanda twettaq l-evalwazzjoni tagħha stess u tagħmel “inklużjoni” tagħha stess dwar il-kwistjoni.
C. L‑Artikolu 49(1) tal‑Karta
81. Filwaqt li jien ovvjament konxju tal-fatt li fl-aħħar mill-aħħar hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina jekk f’dan il-każ jeżistix riskju ta’ ksur tal-Artikolu 49(1) tal-Karta, nemmen li, abbażi tal-informazzjoni li għandha għad-dispożizzjoni tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja hija f’pożizzjoni li tiggwida lill-qorti tar-rinviju f’dan l-istadju.
82. Għandu jitfakkar li r-reġim li jippermetti l-libertà kkundizzjonata fl-Irlanda ta’ Fuq ġie emendat b’effett mit‑30 ta’ April 2021. Qabel din il-bidla, persuna kkundannata għal ċerti reati marbuta mat-terroriżmu kienet eliġibbli għal rilaxx kundizzjonali awtomatiku wara li tkun skontat nofs il-piena tagħha. Skont ir-reġim applikabbli minn din id-data, il-libertà kkundizzjonata ta’ tali persuna għandha tiġi approvata minn awtorità speċjalizzata u tista’ sseħħ biss wara li l-persuna kkonċernata tkun skontat żewġ terzi tal-piena tagħha.
83. Il-kwistjoni hija dwar jekk din il-bidla fis-sistema ta’ rilaxx ikkundizzjonat tmurx kontra l-prinċipju ta’ nuqqas ta’ retroattività, stabbilit fit-tieni sentenza tal-Artikolu 49(1) tal-Karta.
84. L‑Artikolu 49(1) tal‑Karta jipprevedi li l-ebda persuna ma għandha tiġi kkundannata għal xi att jew ommissjoni li, fiż-żmien meta sar jew saret, ma kienx jew ma kinitx reat skont il-liġi nazzjonali jew il-liġi internazzjonali. Lanqas ma għandha tiġi imposta piena ikbar minn dik li kienet applikabbli fiż-żmien meta twettaq ir-reat. Jekk wara li twettaq ir-reat, il-liġi tipprovdi għal piena inqas, dik il-piena għandha tkun applikabbli.
85. L-Artikolu 49 tal-Karta jinkludi għalhekk ir-rekwiżiti dwar l-impożizzjoni ta’ sanzjonijiet. Din id-dispożizzjoni ma tinkludix (sempliċi) prinċipji fis-sens tal-Artikolu 52(5) tal-Karta, iżda tistabbilixxi drittijiet infurzabbli (88).
86. Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-Artikolu 49 tal-Karta għandu jiġi interpretat fis-sens li jinkludi l-istess rekwiżiti bħal dawk li jirriżultaw mill-Artikolu 7 KEDB (89), u b’hekk jikkonferma l-informazzjoni li tinsab fl-ispjegazzjonijiet mhux vinkolanti iżda madankollu istruttivi (90) dwar il-Karta (91). Inċidentalment, il-formulazzjoni tal-ewwel żewġ sentenzi tal-Artikolu 49(1) hija identika għal dik tal-Artikolu 7(1) KEDB. Għaldaqstant, il-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti EDB tista’ tiġi invokata (92).
87. F’dan ir-rigward, nenfasizza li l-garanzija stabbilita fl-Artikolu 7, li tikkostitwixxi element essenzjali tal-Istat tad-dritt, tokkupa post importanti fis-sistema ta’ protezzjoni tal-KEDB, kif jixhed il-fatt li ebda deroga minnha ma hija awtorizzata fl-Artikolu 15 KEDB (93).
88. Kif tirrileva l-qorti tar-rinviju stess, il-Qorti EDB ċaħdet l-argument li l-bidliet retrospettivi tas-sistemi ta’ maħfra jew ta’ ħelsien bikri jiksru l-Artikolu 7 KEDB, peress li tali miżuri ma jagħmlux parti mill-“piena” fis-sens ta’ dan l-artikolu.
89. Għalkemm il-kunċett ta’ “piena” għandu portata awtonoma (94), il-Qorti EDB (95) tagħmel, fil-ġurisprudenza tagħha, distinzjoni bejn miżura li tikkostitwixxi piena fiha nnifisha u miżura li tikkonċerna l-eżekuzzjoni jew l-infurzar tal-piena. Konsegwentement, fejn in-natura u l-għan ta’ miżura tirrigwarda l-maħfra ta’ piena jew il-bidla ta’ reġim għall-ħelsien bikri, dan ma jagħmilx parti mill-“piena” fis-sens tal-Artikolu 7 tal-KEDB (96).
90. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirrileva li l-Qorti EDB indikat li, “fil-prattika, id-distinzjoni bejn miżura li tikkostitwixxi ‘piena’ u miżura li tikkonċerna l-‘eżekuzzjoni’ jew l-‘infurzar’ tal-‘piena’ tista’ ma tkunx dejjem ċara” [traduzzjoni mhux uffiċjali] u li ma jistax jiġi eskluż li miżura meħuda waqt l-eżekuzzjoni ta’ sentenza, u mhux sempliċement il-mod ta’ eżekuzzjoni tagħha, tista’, għall-kuntrarju, taffettwa l-portata tagħha. Il-qorti tar-rinviju hawnhekk tirreferi għas-sentenza Del Río Prada vs Spanja. Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk u, jekk ikun il-każ, sa fejn dik is-sentenza tiddevja mill-ġurisprudenza preċedenti tal-Qorti EDB.
91. Ma nqisx li d-deċiżjoni tal-Qorti EDB imsemmija mill-qorti nazzjonali tikkostitwixxi bidla fil-konfront tal-ġurisprudenza ta’ din tal-aħħar li ilha teżisti dwar l-Artikolu 7(1) KEDB.
92. Is-silta ċċitata fis-sentenza Del Río Prada vs Spanja tirreferi għall-ġurisprudenza preċedenti u stabbilita ta’ din il-qorti. Għalhekk, il-Qorti EDB, diġà qabel l-għoti ta’ din is-sentenza, tat attenzjoni stretta ħafna għall-kwistjoni dwar jekk miżura li tidher li tikkonċerna l-eżekuzzjoni jew l-infurzar ta’ piena taffettwax, fir-realtà, il-portata tal-piena. Fi kliem ieħor, ma nara l-ebda possibbiltà li jiġi affermat, kif jagħmel MA, li s-sentenza Del Río Prada vs Spanja turi “approċċ iktar flessibbli min-naħa tal-Qorti EDB fir-rigward tal-applikazzjoni tal-Artikolu 7 [tal-KEDB] mill-ġurisprudenza preċedenti tagħha” (97).
93. Fis-sentenza Del Río Prada vs Spanja, il-termini tal-priġunerija li għalihom ġiet ikkundannata r-rikorrenti, is-Sinjura del Río Prada, għal reati mwettqa bejn l‑1982 u l‑1987, ammontaw għal iktar minn 3 000 sena (98). Sussegwentement, dawn tnaqqsu b’mod kunsiderevoli taħt il-Kodiċi Kriminali Spanjol tal‑1973, li ppermetta priġunerija effettiva massima ta’ 30 sena. F’dan ir-rigward, ir-rikorrenti kellha dritt għal ċerti maħfriet tal-piena tagħha għal xogħol u studji fil-ħabs. Sussegwentement, jiġifieri wara l-kundanna tar-rikorrenti u l-ħelsien tagħha mill-ħabs, it-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema, Spanja) introduċiet duttrina legali ġdida (99), li tipprovdi li l-maħfriet tal-piena għandhom jiġu applikati għal kull piena individwali pjuttost milli għat-tul massimu ta’ 30 sena. Minn dan irriżultat estensjoni taż-żmien tad-diversi priġunieri, inkluża s-Sinjura del Río Prada, imqatta’ fil-ħabs, li wassal sabiex il-Qorti EDB tikkonstata ksur tal-Artikolu 7 KEDB.
94. B’dan il-mod, il-Qorti EDB iddeċidiet li huwa kruċjali li, fil-mument tal-kundanna tar-rikorrenti u fil-mument tan-notifika tagħha tad-deċiżjoni li jiġu akkumulati l-pieni tagħha u li tiġi stabbilita piena massima ta’ priġunerija, xejn ma kien jindika evoluzzjoni ġurisprudenzjali f’linja perċettibbli konformi mas-sentenza inkwistjoni tal-Qorti Suprema Spanjola(100).
95. In-natura eċċezzjonali tas-sentenza Del Río Prada vs Spanja hija kkonfermata mid-deċiżjoni sussegwenti tal-Qorti EDB fil-kawża Devriendt (101). F’dan il-każ, fir-rigward tal-kundanni għal piena ta’ għomor il-ħabs, liġi Belġjana żiedet il-livell minimu għal rilaxx kundizzjonali minn 10 sa 15‑il sena (102). Din iż-żieda seħħet bejn ir-reati kriminali mwettqa mill-persuna inkwistjoni u l-kundanna (definittiva). Il-Qorti EDB għamlet distinzjoni espliċita bejn din il-kawża u s-sentenza Del Río Prada vs Spanja u kkonkludiet li ma kienx hemm ksur tal-Artikolu 7 KEDB. B’mod partikolari, hija ddeċidiet li l-libertà kkundizzjonata inkwistjoni kienet metodu ta’ infurzar ta’ sentenza ta’ kustodja li permezz tagħha l-persuna kkundannata teżegwixxi s-sentenza barra mill-ħabs, bla ħsara għall-osservanza tal-kundizzjonijiet imposti matul perijodu ta’ prova partikolari u li din il-kawża kienet differenti, f’dan ir-rigward, mis-sentenza Del Río Prada vs Spanja, iċċitata iktar ’il fuq, fejn kien hemm inkwistjoni tnaqqis tal-piena li għandha tiġi skontata u mhux sempliċi tnaqqis jew adattament tal-kundizzjonijiet ta’ infurzar (103). Hija rrilevat ukoll li, għalkemm is-sistema l-ġdida kellha l-effett li żżid it-terminu ta’ eliġibbiltà għal-libertà kkundizzjonata, li wassal mingħajr dubju għal sitwazzjoni iktar diffiċli għad-detenzjoni tar-rikorrent, kuntrarjament għal dak li kienet is-sitwazzjoni fis-sentenza Del Río Prada vs Spanja, tali trattament iktar aħrax ma kienx wieħed li jirrendi impossibbli l-għoti tal-libertà kkundizzjonata (104).
96. Sabiex jiġi ddeterminat jekk miżura meħuda waqt l-eżekuzzjoni ta’ piena tikkonċernax biss il-metodu ta’ eżekuzzjoni tal-piena jew, għall-kuntrarju, taffettwax il-portata tagħha, għandu jiġi eżaminat f’kull każ liema hija l-“piena” effettivament imposta skont id-dritt intern fis-seħħ fil-mument materjali jew, fi kliem ieħor, liema kienet in-natura intrinsika tagħha. B’dan il-mod, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni d-dritt intern kollu u l-mod kif dan ġie applikat fiż-żmien materjali (105).
97. F’dan il-każ, ninnota li ma hemm l-ebda indikazzjoni li l-pieni applikabbli għall-atti allegati, jiġifieri l-piena ta’ għomor il-ħabs, inbidlu mid-data allegata li fiha twettqu l-fatti sad-data tal-lum.
98. Barra minn hekk, il-fatt li, skont is-sistema emendata li tippermetti l-libertà kkundizzjonata fl-Irlanda ta’ Fuq, persuna kkundannata għal ċerti reati marbuta mat-terroriżmu ma tibqax eliġibbli għar-rilaxx kundizzjonali wara li tkun skontat nofs il-piena tagħha, iżda pjuttost il-libertà kkundizzjonata ta’ tali persuna għandha tiġi approvata minn awtorità speċjalizzata u tista’ sseħħ biss wara li l-persuna kkonċernata tkun skontat iż-żewġ terzi tal-piena tagħha, ma jbiddel xejn mill-fatt li, anki fil-każ ta’ libertà kkundizzjonata, din il-persuna xorta waħda ser tiskonta din il-piena.
99. Bħala konklużjoni, wieħed jista’ għalhekk jiddikjara li r-reġim li jippermetti l-libertà kkundizzjonata ma jaqax taħt il-kunċett ta’ “piena” fis-sens tat-tieni sentenza tal-Artikolu 49(1) tal-Karta u għalhekk ma jaqax taħt din id-dispożizzjoni.
100. Bis-saħħa tal-Artikolu 52(3) tal-Karta, sa fejn il-Karta tinkludi drittijiet li jikkorrispondu mad-drittijiet protetti mill-KEDB, is-sens u l-portata tagħhom huma l-istess bħal dawk mogħtija mill-KEDB. Dan ma jipprekludix id-dritt tal-Unjoni milli jagħti protezzjoni iktar estensiva.
101. Sa fejn dan iqajjem il-kwistjoni dwar jekk l-Artikolu 49(1) tal‑Karta għandux kamp ta’ applikazzjoni usa’ jew jimponi rekwiżiti iktar stretti mill-Artikolu 7(1) KEDB, ma nara l-ebda possibbiltà li jiġi kkunsidrat jew maħsub li dan jista’ jkun il-każ. B’mod partikolari, kif enfasizzat il-Kummissjoni, ma teżistix tradizzjoni komuni kostituzzjonali viżibbli għall-Istati Membri li skontha l-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 49(1) tal-Karta huwa jew għandu jkun usa’ minn dak tal-Artikolu 7(1) KEDB.
VI. Konklużjoni
102. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domanda rrinvijata mis-Supreme Court (il-Qorti Suprema, l-Irlanda) kif ġej:
Meta Stat Membru jirċievi talba mir-Renju Unit skont id-dispożizzjonijiet tat-Titolu VII tat-Tielet Parti tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, minn naħa waħda, u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, min-naħa l-oħra, għall-konsenja ta’ persuna rikjesta, u jekk jitressqu argumenti u evidenza li l-konsenja tal-persuna rikjesta tikser id-drittijiet tagħha skont l-Artikolu 49(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, l-awtoritajiet ġudizzjarji tal-Istati Membri
– għandhom iwettqu l-evalwazzjoni tagħhom stess sabiex jiddeterminaw jekk il-konsenja tippreġudikax id-drittijiet imsemmija fl-Artikolu 49(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali;
– għal dan l-għan, għandhom jibbażaw ruħhom fuq informazzjoni li tkun oġġettiva, affidabbli, speċifika u aġġornata kif xieraq.
– jistgħu jirrifjutaw il-konsenja meta jkun hemm raġunijiet sostanzjali u stabbiliti li jġegħluhom jaħsbu li l-persuna rikjesta ser tiġi esposta għal riskju reali li d-drittijiet fundamentali tagħha ggarantiti mill-Artikolu 49(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali jinkisru fil-każ ta’ konsenja.
Il-fatt li l-persuna rikjesta tkun, fil-każ ta’ kundanna, suġġetta għal sistema ta’ rilaxx kundizzjonali iktar aħrax minn dik fis-seħħ fil-jum meta twettaq il-ksur allegat, ma jikkostitwixxix, fih innifsu, ksur tal-Artikolu 49(1) tal‑Karta tad-Drittijiet Fundamentali.
1 Lingwa oriġinali: l-Ingliż.
i L-isem tal-kawża preżenti huwa isem fittizju. Ma jikkorrispondix għall-isem reali ta’ ebda waħda mill-partijiet fil-proċedura.
2 ĠU 2021, L 149, p. 10.
3 Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2021/689 tad‑29 ta’ April 2021 dwar il-konklużjoni, f’isem l-Unjoni, tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, minn naħa waħda, u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, min-naħa l-oħra, u tal-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq dwar il-proċeduri ta’ sigurtà għall-iskambju u għall-protezzjoni ta’ informazzjoni klassifikata (ĠU 2021, L 149, p. 2).
4 Deċiżjoni tal-Kunsill (Euratom) 2020/2253 tad‑29 ta’ Diċembru 2020 li tapprova l-konklużjoni, mill-Kummissjoni Ewropea, tal-Ftehim bejn il-Gvern tar-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika għall-Kooperazzjoni dwar l-Użu Sikur u Paċifiku tal-Enerġija Nukleari u l-konklużjoni, mill-Kummissjoni Ewropea, f’isem il-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, minn naħa waħda, u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, min-naħa l-oħra (ĠU 2020, L 444, p. 11).
5 Ara l-Artikolu 783(2) tal-FKK.
6 Ara l-Artikolu 783(1) tal-FKK u l-Avviż dwar id-dħul fis-seħħ tal-FKK u l-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq dwar proċeduri ta’ sigurtà għall-iskambju u għall-protezzjoni ta’ informazzjoni klassifikata (ĠU 2021, L 149, p. 2540).
7 Dwar dispożizzjonijiet komuni u istituzzjonali (l-Ewwel Parti), dwar kummerċ, trasport, sajd u arranġamenti oħra (it-Tieni Parti), dwar infurzar tal-liġi u kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali (it-Tielet Parti), dwar il-kooperazzjoni tematika (ir-Raba’ Parti), dwar parteċipazzjoni fil-programmi tal-Unjoni, ġestjoni finanzjarja tajba u dispożizzjonijiet finanzjarji (il-Ħames Parti), dwar soluzzjoni ta’ tilwim u dispożizzjonijiet orizzontali (is-Sitt Parti) u dwar dispożizzjonijiet finali (is-Seba’ Parti).
8 Prinċipji ta’ interpretazzjoni u definizzjonijiet.
9 Dispożizzjonijiet komuni u istituzzjonali.
10 Dispożizzjonijiet ġenerali.
11 Skont l-Artikolu 778(2)(r) tal-FKK, l-Anness 43 jifforma parti integrali mit-Titolu VII tat-Tielet Parti. Ara wkoll l-Artikolu 606 tal-FKK, dwar il-kontenut u l-forma tal-mandat ta’ arrest.
12 L-Artikolu 599 tal-FKK huwa intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni”.
13 L-Artikolu 604 tal-FKK huwa intitolat “Garanziji li għandhom jingħataw mill-Istat li joħroġ il-mandat f’każijiet partikolari”.
14 L-erba’ reati huma: li wieħed ikun membru f’organizzazzjoni pprojbita, li wieħed imexxi attivitajiet ta’ organizzazzjoni involuta fit-twettiq ta’ atti terroristiċi, ir-reat ta’ assoċjazzjoni sabiex wieħed imexxi l-attivitajiet ta’ organizzazzjoni kkonċernata mit-twettiq ta’ atti terroristiċi, u l-preparamenti għat-twettiq ta’ atti terroristiċi.
15 Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill tat‑13 ta’ Ġunju 2002 dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew u l-proċeduri ta’ konsenja bejn l-Istati Membri (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 6, p. 34, rettifika fil-ĠU 2009, L 17, p. 45), kif emendata bid-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2009/299/ĠAI tas‑26 ta’ Frar 2009 (ĠU 2009, L 81, p. 24) (iktar ’il quddiem id-“Deċiżjoni Qafas 2002/584”).
16 Sentenza tal‑21 ta’ Ottubru 2013 (CE:ECHR:2013:1021JUD004275009; iktar ’il quddiem is-sentenza Del Río Prada vs Spanja).
17 Barra minn hekk, meta kawża tqajjem inċertezzi serji li jaffettwaw kwistjonijiet fundamentali tad-dritt kostituzzjonali nazzjonali u tad-dritt tal-Unjoni, jista’ jkun meħtieġ, fid-dawl taċ-ċirkustanzi partikolari ta’ tali kawża, li din tiġi ttrattata f’qasir żmien. Ara d-digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tad‑19 ta’ Ottubru 2018, Wightman et (C‑621/18, mhux ippubblikat, EU:C:2018:851, punt 10 u l-ġurisprudenza ċċitata).
18 Ara d-digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat‑22 ta’ April 2024, Alchaster (C‑202/24, EU:C:2024:343, punt 7).
19 Id-dritt tar-Renju Unit li jintervjeni u jipparteċipa fil-proċedura hija rregolata mill-Artikolu 90(1) tal-Ftehim dwar il-ħruġ tar-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq mill-Unjoni Ewropea u mill-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (ĠU 2020 L 29, p. 7, iktar ’il quddiem il-“Ftehim dwar il-Ħruġ”), approvat mill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, f’isem l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika bid-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2020/135 tat‑30 ta’ Jannar 2020 (ĠU 2020, L 29, p. 1). Skont l-Artikolu 90(1) tal-Ftehim dwar il-Ħruġ, sakemm is-sentenzi u d-digrieti tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-proċeduri u fit-talbiet għal deċiżjoni preliminari kollha msemmija fl-Artikolu 86 [dwar il-kawżi pendenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja] isiru definittivi, ir-Renju Unit jista’ jintervjeni bl-istess mod bħal Stat Membru jew, fil-kawżi mressqa quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja skont l-Artikolu 267 TFUE, jipparteċipa fil-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja bl-istess mod bħal Stat Membru. Tul dak il-perijodu, ir-Reġistratur tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea għandu jinnotifika lir-Renju Unit, fl-istess ħin u bl-istess mod li jinnotifika lill-Istati Membri, b’kull kawża rrinvijata lill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea għal deċiżjoni preliminari minn qorti jew tribunal ta’ Stat Membru. Peress li għadhom jeżistu kawżi pendenti għall-finijiet tal-Artikolu 86 tal-Ftehim dwar il-Ħruġ, ir-Renju Unit għandu d-dritt jintervjeni f’din il-proċedura.
20 Skont l-Artikolu 598(c) tal-FKK, “awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni” tfisser l-awtorità ġudizzjarja tal-Istat ta’ eżekuzzjoni li tkun kompetenti sabiex teżegwixxi l-mandat ta’ arrest permezz tad-dritt domestiku ta’ dak l-Istat.
21 Skont l-Artikolu 598(a) tal-FKK, “mandat ta’ arrest” ifisser deċiżjoni ġudizzjarja maħruġa minn Stat bil-ħsieb tal-arrest u l-konsenja minn Stat ieħor ta’ persuna rikjesta, għall-finijiet tat-tmexxija ta’ prosekuzzjoni kriminali jew l-eżekuzzjoni ta’ sentenza ta’ kustodja jew ordni ta’ detenzjoni;
22 Il-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea daħal fis-seħħ fil‑31 ta’ Jannar 2020.
23 Il-perijodu ta’ tranżizzjoni intemm fil‑31 ta’ Settembru 2020. L-Artikolu 127 tal-Ftehim dwar il-Ħruġ jipprovdi li d-dritt tal-Unjoni għandu jkun applikabbli għar-Renju Unit matul il-perijodu ta’ tranżizzjoni sakemm il-Ftehim dwar il-Ħruġ ma kienx jipprovdi mod ieħor. Minħabba li l-Ftehim dwar il-Ħruġ ma jipprovdix għal deroga mill-Artikolu 127 għad-dispożizzjonijiet relatati mal-mandat ta’ arrest Ewropew, dawk id-dispożizzjonijiet komplew japplikaw matul il-perijodu ta’ tranżizzjoni.
24 U l-Artikolu 2 KEDB korrispondenti.
25 Ara, dwar din il-kwistjoni bħala eżempju, is-sentenza tal-Qorti EDB, tad‑9 ta’ Lulju 2019, Romero Castaño vs Il‑Belġju (CE:ECHR:2019:0709JUD000835117).
26 Ara f’dan ir-rigward K. Lenaerts, “La vie après l’avis; exploring the principle of mutual (yet not blind) trust”, Common Market Law Review, Vol. 54, 2017, p. 805 sa 840, f’p. 806, u Bay Larsen, L., “Some reflections on mutual recognition in the area of freedom, security and justice” f’Cardonel, P., Rosas, A., u Wahl, N. (edituri), Constitutionalising the EU Judicial System: Essays in Honour of Pernilla Lindh, Hart Publishing, Londra 2012, p. 139 sa 152, p. 140.
27 Opinjoni 2/13 (Adeżjoni tal-Unjoni għall-KEDB), tat‑18 ta’ Diċembru 2014 (EU:C:2014:2454).
28 Ara l-Opinjoni 2/13 (Adeżjoni tal-Unjoni għall-KEDB), tat‑18 ta’ Diċembru 2014 (EU:C:2014:2454, punt 167).
29 L-Artikolu 2 TUE ma jikkostitwixxix sempliċi artikolazzjoni ta’ linji gwida jew ta’ intenzjonijiet ta’ natura politika, iżda jinkludi valuri li huma parti integrali mill-identità nnifisha tal-Unjoni inkwantu ordinament ġuridiku komuni, valuri li huma kkonkretizzati fil-prinċipji li jinkludu obbligi legalment vinkolanti għall-Istati Membri. Ara s-sentenza tas‑16 ta’ Frar 2022, L‑Ungerija vs Il‑Parlament u Il‑Kunsill (C‑156/21, EU:C:2022:97, punt 232). Għal evalwazzjoni reċenti tal-Artikolu 2 TUE fid-duttrina, ara Nettesheim, M., “Die föderale Homogenitätsklausel des Art. 2 EUV”, in Europarecht, 2024, p. 269 sa 299, f’p. 273, li jsejjaħ dik id-dispożizzjoni “klawżola ta’ omoġeneità federali”.
30 Opinjoni 2/13 (Adeżjoni tal-Unjoni għall-KEDB), tat‑18 ta’ Diċembru 2014 (EU:C:2014:2454, punt 168). Ara wkoll il-konklużjonijiet tiegħi f’Ir-Repubblika tal-Moldova (C‑741/19, EU:C:2021:164, punt 87).
31 Ara, bħala eżempju, is-sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2016, Petruhhin (C‑182/15, EU:C:2016:630, punt 43 u l-ġurisprudenza ċċitata).
32 Il-Kunsill Ewropew ta’ Tampere tal‑15 u tas‑16 ta’ Ottubru 1999.
33 Ara s-sentenza tat‑18 ta’ April 2023, E.D.L.(Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq mard) (C‑699/21, EU:C:2023:295, punt 34 u l-ġurisprudenza ċċitata).
34 Ara s-sentenza tal‑5 ta’ April 2016, Aranyosi u Căldăraru (C‑404/15 u C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198).
35 Ara s-sentenza tal‑25 ta’ Lulju 2018, Minister for Justice and Equality (Nuqqasijiet tas-sistema ġudizzjarja) (C‑216/18 PPU, EU:C:2018:586).
36 Ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2023, GN (Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq l-aħjar interessi tal-wild) (C‑261/22, EU:C:2023:1017).
37 Ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2023, GN (Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq l-aħjar interessi tal-wild) (C‑261/22, EU:C:2023:1017, punt 46 u l-ġurisprudenza ċċitata).
38 Ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2023, GN (Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq l-aħjar interessi tal-wild) (C‑261/22, EU:C:2023:1017, punt 47 u l-ġurisprudenza ċċitata).
39 Ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2023, GN (Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq l-aħjar interessi tal-wild) (C‑261/22, EU:C:2023:1017, punt 48 u l-ġurisprudenza ċċitata).
40 Ara s-sentenza tal‑31 ta’ Jannar 2023, Puig Gordi et (C‑158/21, EU:C:2023:57, punt 111).
41 Ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2023, GN (Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq l-aħjar interessi tal-wild) (C‑261/22, EU:C:2023:1017).
42 Ara s-sentenza tat‑18 ta’ April 2023, E.D.L.(Raġuni ta’ rifjut ibbażata fuq mard) (C‑699/21, EU:C:2023:295, punt 55).
43 Ara l-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ l-Iżlanda u r-Renju tan-Norveġja dwar il-proċedura ta’ konsenja bejn l-Istati Membri ta’ l-Unjoni Ewropea u l-Iżlanda u n-Norveġja (ĠU 2006, L 292, p. 2). Dan il-ftehim ġie approvat f’isem l-Unjoni permezz, minn naħa, tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2006/697/KE tas‑27 ta’ Ġunju 2006 (ĠU 2006, L 292, p. 1) u, wara d-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Lisbona, li rrendiet approvazzjoni ġdida neċessarja, bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2014/835/UE tas‑27 ta’ Novembru 2014 (ĠU 2014, L 343, p. 1). Ilu fis-seħħ mill‑1 ta’ Novembru 2019 (ara l-avviż korrispondenti ppubblikat f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, ĠU 2019, L 230, p. 1).
44 Ara s-sentenza tat‑2 ta’ April 2020, Ruska Federacija (C‑897/19 PPU, EU:C:2020:262, punt 73).
45 Ara, bħala eżempju, is-sentenza tal‑25 ta’ Ġunju 2020, A et (Eoliċi f’Aalter u f’Nevele) (C‑24/19, EU:C:2020:503, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata).
46 Ara s-sentenza tas‑6 ta’ Ottubru 1982, Cilfit et (283/81, EU:C:1982:335, punt 18).
47 Ara, bħala eżempju, is-sentenza tat‑30 ta’ Mejju 2013, Genil 48 u Comercial Hostelera de Grandes Vinos (C‑604/11, EU:C:2013:344, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata).
48 Ara s-sentenzi tat‑2 ta’ April 2020, Ruska Federacija (C‑897/19 PPU, EU:C:2020:262, punt 73), u tal‑14 ta’ Settembru 2023, Sofiyska gradska prokuratura et (Mandati ta’ arrest suċċessivi) (C‑71/21, EU:C:2023:668, punt 30).
49 Ara s-sentenza tal‑14 ta’ Settembru 2023, Sofiyska gradska prokuratura et (Mandati ta’ arrest suċċessivi) (C‑71/21, EU:C:2023:668, punti 33 sa 43 u 45 sa 61).
50 Bħad-dispożizzjoni kruċjali tal-Artikolu 1(2) tal-imsemmija deċiżjoni qafas, li skontu l-Istati Membri għandhom jeżegwixxu kwalunkwe mandat ta’ arrest Ewropew abbażi tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku u skont id-dispożizzjonijiet tad-deċiżjoni qafas.
51 Ara s-sentenza tal‑14 ta’ Settembru 2023, Sofiyska gradska prokuratura et (Mandati ta’ arrest suċċessivi) (C‑71/21, EU:C:2023:668, punt 48).
52 Ara s-sentenza tas‑17 ta’ Marzu 2021, JR (Mandat ta’ arrest – Kundanna fi Stat terz, membru taż-ŻEE) (C‑488/19, EU:C:2021:206, punt 60).
53 Ibid. Ara wkoll is-sentenza tat‑2 ta’ April 2020, Ruska Federacija (C‑897/19 PPU, EU:C:2020:262, punt 44).
54 Fis-sentenza tas‑17 ta’ Marzu 2021, JR (Mandat ta’ arrest – Kundanna fi Stat terz, membru taż-ŻEE) (C‑488/19, EU:C:2021:206), il-Qorti tal-Ġustizzja kellha essenzjalment tirrispondi lill-qorti tar-rinviju tal-Istat ta’ eżekuzzjoni (l-Irlanda) u tiddetermina jekk mandat ta’ arrest Ewropew setax jinħareġ skont id-Deċiżjoni Qafas 2002/584 sabiex tiġi eżegwita sentenza ta’ ħabs mogħtija mill-qorti ta’ Stat terz (in-Norveġja) u rrikonoxxuta fl-Istat emittenti (il-Litwanja).
55 Ara s-sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2016 (C‑182/15, EU:C:2016:630).
56 Ara s-sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2016, Petruhhin (C‑182/15, EU:C:2016:630, punt 52).
57 In casu, it-tielet Stat kien ir-Russja.
58 Ara s-sentenza tal-Qorti EDB, 28 ta’ Frar 2008, Saadi vs L‑Italja (CE:ECHR:2008:0228JUD003720106, punt 147).
59 Ara s-sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2016, Petruhhin (C‑182/15, EU:C:2016:630, punt 57).
60 Ara s-sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2016, Petruhhin (C‑182/15, EU:C:2016:630, punt 58).
61 Ara s-sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2016, Petruhhin (C‑182/15, EU:C:2016:630, punt 59).
62 L-Artikolu 101 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea dwar l-Enerġija Atomika.
63 Din hija ġurisprudenza stabbilita sa mis-sentenza tat‑12 ta’ Diċembru 1972, International Fruit Company et (21/72 sa 24/72, EU:C:1972:115, punt 20). Ara wkoll is-sentenzi tad‑9 ta’ Settembru 2008, FIAMM et vs Il‑Kunsill u Il‑Kummissjoni (C‑120/06 P u C‑121/06 P, EU:C:2008:476, punt 108), u tat‑13 ta’ Jannar 2015, Il‑Kunsill u Il‑Kummissjoni vs Stichting Natuur en Milieu u Pesticide Action Network Europe (C‑404/12 P u C‑405/12 P, EU:C:2015:5, punt 45).
64 Infurzar tal-liġi u kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali.
65 Din hija ġurisprudenza stabbilita sa mis-sentenza tat‑30 ta’ April 1974, Haegeman (181/73, EU:C:1974:41, punt 5). Ara wkoll is-sentenzi tal‑1 ta’ Awwissu 2022, Sea Watch (C‑14/21 u C‑15/21, EU:C:2022:604, punt 94), u tas‑27 ta’ Frar 2024, EUIPO vs The KaiKai Company Jaeger Wichmann (C‑382/21 P, EU:C:2024:172, punt 57).
66 Ara l-Opinjoni 1/91 (L-Ewwel Opinjoni dwar il-Ftehim ŻEE), tal‑14 ta’ Diċembru 1991 (EU:C:1991:490, punt 14), u s-sentenza tal‑24 ta’ Novembru 2016, SECIL (C‑464/14, EU:C:2016:896, punt 94).
67 Ara l-Opinjoni 1/91 (L-Ewwel Opinjoni dwar il-Ftehim ŻEE), tat‑14 ta’ Diċembru 1991 (EU:C:1991:490, punt 14).
68 Magħmula fi Vjenna fit‑23 ta’ Mejju 1969.
69 Ara l-Artikolu 4(2) tal-FKK.
70 Ara l-Artikolu 4(3) tal-FKK.
71 Artikoli 522 sa 701 tal-FKK.
72 Dawn id-dispożizzjonijiet jinsabu fit-Titolu I (“Dispożizzjonijiet ġenerali”) tat-Tielet Parti tal-FKK.
73 Ara wkoll il-konklużjonijiet f’R O (C‑327/18 PPU, EU:C:2018:644, punt 68 u n-nota ta’ qiegħ il-paġna 61).
74 Ara l-formulazzjoni użata fi-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ l-Iżlanda u r-Renju tan-Norveġja dwar il-proċedura ta’ konsenja bejn l-Istati Membri ta’ l-Unjoni Ewropea u l-Iżlanda u n-Norveġja.
75 Ara l-Artikolu 614(3), l-Artikolu 623(6) u l-Artikolu 626 tal-FKK.
76 Tali interpretazzjoni hija barra minn hekk ikkorroborata mill-formulazzjoni tal-Artikolu 629 tal-FKK u mit-terminoloġija użata fil-Konvenzjoni Ewropea dwar l-Estradizzjoni tal-Kunsill tal-Ewropa, magħmula f’Pariġi fit‑13 ta’ Diċembru 1957 (Nru STKE 24, disponibbli fuq https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/024).
77 Fil-każ tal-Artikolu 600 tal-FKK.
78 Fil-każ tal-Artikolu 601 tal-FKK.
79 Artikoli 3 et seq. tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584.
80 Din id-dispożizzjoni hija fformulata f’termini kważi identiċi għal dawk tal-Artikolu 15(1) tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584, l-unika differenza sostanzjali hija li l-Artikolu 613(1) tal-FKK jirreferi wkoll għall-prinċipju tal-proporzjonalità.
81 Skont din id-dispożizzjoni, l-Istati Membri għandhom jeżegwixxu kull mandat ta’ arrest Ewropew abbażi tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku u konformement mad-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584.
82 Il-Kummissjoni sostniet b’mod partikolari, fl-osservazzjonijiet kemm bil-miktub kif ukoll orali tagħha, li l-fatt li r-Renju Unit ma huwiex pajjiż fiż-żona Schengen huwa kriterju determinanti f’dan ir-rigward. Jiena ma naqbilx ma’ affermazzjoni bħal din. Meta r-Renju Unit kien Stat Membru tal-Unjoni, lanqas ma kien parti miż-żona Schengen. Bħalissa, l-Irlanda (jew Ċipru) lanqas ma huma. Fiż-żmien meta l-Qorti tal-Ġustizzja tat is-sentenza tagħha tal‑5 ta’ April 2016, Aranyosi u Căldăraru (C‑404/15 u C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198), ir-Rumanija ma kinitx parti miż-żona Schengen u bħalissa lanqas biss hija membru sħiħ (ir-Rumanija u l-Bulgarija huma attwalment Stati Membri fiż-żona Schengen biss fir-rigward tal-fruntieri tal-ajru u tal-baħar interni). Għalhekk Schengen ma hijiex kriterju deċiżiv.
83 Ara l-punt 3 tat-talba għal deċiżjoni preliminari.
84 Ara Peers, St., “So close, yet so far: the EU/UK Trade and Cooperation Agreement”, Common Market Law Review, Vol. 59, 2022, p. 49 sa 80, f’p. 68. Ara wkoll, fid-dettall, Grange, E. Keith, B., u Kerridge, S., “Extradition under the EU-UK Trade and Cooperation Agreement”, New Journal of European Criminal Law, Vol. 12, 2021, p. 213 sa 221, p. 217 u 218.
85 Ara l-Artikolu 602 tal-FKK. Id-Deċiżjoni Qafas 2002/584 ma tinkludix dispożizzjoni korrispondenti.
86 Sentenza tal‑5 ta’ April 2016 (C‑404/15 u C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198).
87 Jiġifieri, f’sitwazzjoni li taqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni iżda li tinvolvi estradizzjoni lejn pajjiż terz.
88 Ara Lemke, S., f’von der Groeben, H., Schwarze, J., u Hatje, A., (edituri), Europäisches Unionsrecht (Kommentar), Band 1, is-seba’ edizzjoni, Nomos, Baden-Baden, 2015, Artikolu 49 GRC, punt 2.
89 Ara s-sentenza tal‑10 ta’ Novembru 2022, DELTA STROY 2003 (C‑203/21, EU:C:2022:865, punt 46).
90 Skont it-tielet subparagrafu tal-Artikolu 6(1) TUE u l-Artikolu 52(7) tal-Karta, l-ispjegazzjonijiet ġew imfassla sabiex jiggwidaw l-interpretazzjoni tal-Karta u għandhom jittieħdu debitament inkunsiderazzjoni kemm mill-qrati tal-Unjoni kif ukoll mill-qrati tal-Istati Membri.
91 Ara l-Ispjegazzjoni dwar l-Artikolu 52 – L-ambitu u l-interpretazzjoni ta’ drittijiet u ta’ prinċipji, li tinsab fi Spjegazzjonijiet dwar il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali (ĠU 2007, C 303, p. 17).
92 Ara wkoll Szwarc, M., f’Wróbel, A., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, C.H.Beck, Varsavja, 2020, p. 1221.
93 Ara s-sentenzi tal-Qorti EDB tat‑22 ta’ Novembru 1995, C.R. vs Ir‑Renju Unit (CE:ECHR:1995:1122JUD002019092, punt 32); 22 ta’ Novembru 1995, S.W. vs Ir‑Renju Unit (CE:ECHR:1995:1122JUD002016692, punt 34); 12 ta’ Frar 2008, Kafkaris vs Ċipru (CE:ECHR:2008:0212JUD002190604, punt 137).
94 Madankollu, għandu jiġi enfasizzat li, bħala punt ta’ tluq, wara li eżaminat jekk il-miżura inkwistjoni hijiex imposta wara kundanna għal “reat kriminali”, il-Qorti EDB tista’ tieħu inkunsiderazzjoni fatturi oħra, bħan-natura u l-għan tal-miżura inkwistjoni, il-karatterizzazzjoni tagħha fid-dritt nazzjonali, il-proċeduri involuti fit-tfassil u fl-implimentazzjoni ta’ din il-miżura, kif ukoll il-gravità tagħha. Ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-Qorti EDB, 9 ta’ Frar 1995, Welch vs Ir‑Renju Unit (CE:ECHR:1995:0209JUD001744090, punt 28); 8 ta’ Ġunju 1995, Jamil vs Franza (CE:ECHR:1995:0608JUD001591789, punt 31); u 12 ta’ Frar 2008, Kafkaris vs Ċipru (CE: ECHR:2008:0212JUD002190604, punt 142).
95 Kif ukoll l-ex Kummissjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem, qabel id-dħul fis-seħħ, fl‑1 ta’ Novembru 1998, tal-Protokoll Nru 11 tal-KEDB, li jirristruttura l-mekkaniżmu ta’ kontroll hekk stabbilit.
96 Ara d-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni tat‑28 ta’ Frar 1996, Hosein vs Ir‑Renju Unit (CE:ECHR:1996:0228DEC002629395), u tat‑3 ta’ Marzu 1996, Hogben vs Ir‑Renju Unit (CE:ECHR:1986:0303DEC001165385); deċiżjoni tal-Qorti EDB, 29 ta’ Novembru 2005, Uttley vs Ir‑Renju Unit (CE:ECHR:2005:1129DEC003694603), u s-sentenza tal-Qorti EDB, 12 ta’ Frar 2008, Kafkaris vs Ċipru (CE:ECHR:2008:0212JUD002190604, punt 142).
97 Ara d-digriet tal-qorti tar-rinviju għal domanda preliminari, punt 12.
98 Ara s-sentenza Del Río Prada vs Spanja, punt 12.
99 Magħrufa bħala “duttrina Parot”.
100 Ara s-sentenza Del Río Prada vs Spanja, punt 117.
101 Ara d-deċiżjoni tal-Qorti EDB, 31 ta’ Awwissu 2021, Devriendt vs Il‑Belġju (CE:ECHR:2021:0831DEC003556719).
102 Fis‑26 ta’ Settembru 2006, ir-rikorrent ġie kkundannat għal piena ta’ għomor il-ħabs mill-Cour d’assises du Brabant (il-Qorti tal-Assiżi ta’ Brabant, il-Belġju) għal qtil imwettaq matul il-lejl bejn l‑24 u l‑25 ta’ Awwissu 2003. F’dak iż-żmien, il-livell minimu ta’ eliġibbiltà għal rilaxx kundizzjonat kien ta’ 10 snin għall-pieni tul il-ħajja. Fit‑30 ta’ Jannar 2007, il-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni, il-Belġju) ċaħdet l-appell tar-rikorrenti. Fis‑17 ta’ Frar 2015, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat ksur tal-Artikolu 6(1) tal-KEDB, minħabba nuqqas ta’ motivazzjoni tad-deċiżjoni tal-ġuri. Konsegwentement, fis‑16 ta’ Ġunju 2015, il-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni) reġgħet fetħet il-kawża, annullat id-deċiżjoni preċedenti tagħha u bagħtet lura l-kawża quddiem il-Cour d’assises du Brabant (il-Qorti tal-Assiżi ta’ Brabant) għal eżami mill-ġdid. Fid‑29 ta’ Ġunju 2016, il-Cour d’assises (il-Qorti tal-Assiżi) ikkundannat lir-rikorrent għal piena ta’ għomor il-ħabs in absentia. Wara l-oppożizzjoni tar-rikorrent, dan reġa’ ġie kkundannat għal piena ta’ għomor il-ħabs fit‑28 ta’ April 2017 u l-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni) ċaħdet l-appell tiegħu fl‑24 ta’ Ottubru 2017. Sadanittant, liġi adottata fis‑17 ta’ Marzu 2013 għolliet il-limitu minimu ta’ eliġibbiltà għal rilaxx ikkundizzjonat minn 10 għal 15‑il sena għall-pieni ta’ għomor il-ħabs. Fis‑16 ta’ Awwissu 2018, ir-rikorrent ippreżenta rikors għal rilaxx ikkundizzjonat, billi sostna li huwa kien laħaq il-limitu ta’ 10 snin. Madankollu, fil‑25 ta’ Frar 2019, it-tribunal de l’application des peines, Ghent (il-Qorti Penitenzjarja, Ghent, il-Belġju) iddikjarat ir-rikors inammissibbli, peress li r-rikorrent kien għadu ma serviex il‑15‑il sena meħtieġa. Fis‑26 ta’ Marzu 2019, il-Cour de cassation (il-Qorti tal-Kassazzjoni) ċaħdet l-appell tar-rikorrent billi ppreċiżat li ma kienx hemm żieda fil-piena, iżda bidla fit-termini tal-eżekuzzjoni tagħha, fatt li ma kienx jikser l-Artikolu 7 tal-KEDB.
103 Ara s-sentenza tal-Qorti EDB, 31 ta’ Awwissu 2021, Devriendt vs Il‑Belġju (CE:ECHR:2021:0831DEC003556719, punt 26).
104 Ara d-deċiżjoni tal-Qorti EDB, 31 ta’ Awwissu 2021, Devriendt vs Il‑Belġju (CE:ECHR:2021:0831DEC003556719, punt 28).
105 Ara s-sentenzi tal-Qorti EDB tat‑12 ta’ Frar 2008, Kafkaris vs Ċipru (CE:ECHR:2008:0212JUD002190604, punt 145), u f’Del Río Prada vs Spanja (punt 90).