Edizzjoni Provviżorja

SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It‑Tieni Awla)

21 ta’ Diċembru 2023 (*)

“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Konvenzjoni li tiddefinixxi l-Istatut tal-Iskejjel Ewropej – Artikolu 27(2) – Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej – Artikoli 62, 66, u 67 – Kontestazzjoni tad-deċiżjoni li student ma jiġix promoss għall-klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju adottata mill-kunsill tal-klassi – Assenza ta’ ġurisdizzjoni tal-qrati nazzjonali – Ġurisdizzjoni esklużiva tal-Bord tal-Ilmenti tal-Iskejjel Ewropej – Protezzjoni ġudizzjarja effettiva”

Fil-Kawża C‑431/22,

li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja), permezz ta’ deċiżjoni tas‑6 ta’ Ġunju 2022, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit‑28 ta’ Ġunju 2022, fil-proċedura

Scuola europea di Varese

vs

PD, bħala persuna li teżerċita r-responsabbiltà ta’ ġenitur fuq NG

LC, bħala persuna li teżerċita r-responsabbiltà ta’ ġenitur fuq NG

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tieni Awla),

komposta minn A. Prechal (Relatriċi), Presidenta tal-Awla, F. Biltgen, N. Wahl, J. Passer u M. L. Arastey Sahún, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: M. Szpunar,

Reġistratur: I. Illéssy, Amministratur,

wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tal‑4 ta’ Mejju 2023,

wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:

–        għal la Scuola europea di Varese, minn A. De Peri Lozito, R. Invernizzi u M. Luciani, avvocati,

–        għal PD u LC, minn L. De Margheriti u R. Massaro, avvocati,

–        għall-Kummissjoni Ewropea, minn M. Bruti Liberati, I. Melo Sampaio, A. Spina u L. Vernier, bħala aġenti,

wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tat‑13 ta’ Lulju 2023,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1        It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 27(2) tal-Konvenzjoni li tiddefinixxi l-Istatut tal-Iskejjel Ewropej, konkluża fil-Lussemburgu fil‑21 ta’ Ġunju 1994 bejn l-Istati Membri u l-Komunitajiet Ewropej (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 16, Vol. 1, p. 16, iktar ’il quddiem iċ-“CSEE”).

2        Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn la Scuola europea di Varese (l-Iskola Ewropea ta’ Varese, l-Italja) u PD u LC, li jaġixxu fil-kwalità ta’ persuni li jeżerċitaw l-awtorità tal-ġenituri fuq it-tifel minuri tagħhom NG, dwar il-ġurisdizzjoni tal-qrati Taljani sabiex jieħdu konjizzjoni ta’ rikors intiż għall-annullament ta’ deċiżjoni ta’ kunsill tal-klassi li ma jawtorizzax it-trasferiment ta’ NG, student tal-ħames sena taċ-ċiklu sekondarju fi ħdan l-iskola, fil-klassi li jmiss.

 Il‑kuntest ġuridiku

 Il‑Konvenzjoni ta’ Vjenna

3        Skont l-Artikolu 1 tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna dwar il-Liġi tat-Trattati, tat‑23 ta’ Mejju 1969 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 1155, p. 331, iktar ’il quddiem il-“Konvenzjoni ta’ Vjenna”), intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni ta’ din il-konvenzjoni”, jipprevedi li din “tapplika għat-trattati bejn Stati”.

4        L-Artikolu 3 ta’ din il-konvenzjoni, intitolat “Ftehimiet internazzjonali li ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din il-konvenzjoni”, jipprovdi:

“Il-fatt li din il-konvenzjoni ma tapplikax għal ftehimiet internazzjonali konklużi bejn Stati u suġġetti oħra tad-dritt internazzjonali jew bejn tali suġġetti oħra tad-dritt internazzjonali, jew għal ftehimiet internazzjonali li ma jkunux f’forma miktuba, ma għandux jaffettwa:

[...]

b)      l-applikazzjoni għal dawn il-ftehimiet ta’ kwalunkwe regoli li huma stabbiliti f’din il-[k]onvenzjoni li kienu jkunu suġġetti għalihom taħt id-dritt internazzjonali b’mod indipendenti mill-[k]onvenzjoni;

[...]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

5        Skont l-Artikolu 31 tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, intitolat “Regola ġenerali ta’ interpretazzjoni”:

“1.      Trattat għandu jiġi interpretat in bona fide konformement mat-tifsira ordinarja li għandha tingħata lit-termini tat-trattat fil-kuntest tagħhom u fid-dawl tal-għan u tal-iskop tiegħu.

[...]

3.      Flimkien mal-kuntest, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni:

a)      kwalunkwe ftehim sussegwenti bejn il-Partijiet fir-rigward tal-interpretazzjoni tat-trattat jew tal-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tiegħu;

b)      kwalunkwe prassi sussegwenti fl-applikazzjoni tat-trattat li tistabbilixxi l-ftehim tal-Partijiet dwar l-interpetazzjoni tiegħu;

c)      kwalunkwe regoli rilevanti tad-dritt internazzjonali applikabbli fir-relazzjonijiet bejn il-Partijiet.

[...]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

 Iċ-CSEE

6        Il-ħolqien ta’ skejjel Ewropej oriġinarjament kien ibbażat fuq żewġ strumenti, jiġifieri, minn naħa, l-Istatut tal-Iskola Ewropea, iffirmat fil-Lussemburgu fit‑12 ta’ April 1957 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 443, p. 129) u, min-naħa l-oħra, il-Protokoll dwar it-Twaqqif tal-Iskejjel Ewropej b’riferiment għall-Istatut tal-Iskola Ewropea, iffirmat fil-Lussemburgu fit‑12 ta’ April 1957 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 752, p. 267). Dawn l-istrumenti ġew sostitwiti miċ-CSEE, li daħlet fis-seħħ fl‑1 ta’ Ottubru 2002.

7        It-tielet u r-raba’ premessa tad-Deċiżjoni 94/557/KE, Euratom tal-Kunsill tas‑17 ta’ Ġunju 1994 li tawtorizza lill-Komunità Ewropea u lill-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika jiffirmaw u jikkonkludu l-Konvenzjoni li tiddefinixxi l-Istatut tal-Iskejjel Ewropej (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 16, Vol. 1, p. 14), u t-tielet u r-raba’ premessa tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 94/558/CECA tas‑17 ta’ Ġunju 1994 dwar il-konklużjoni tal-Konvenzjoni li tiddefinixxi l-Istatut tal-Iskejjel Ewropej (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 16 Vol. 1, p. 29), jistabbilixxu:

“billi l-parteċipazzjoni [tal-Komunitajiet] fl-implimentazzjoni [taċ-CSEE] hija meħtieġa biex tiżgura li jintlaħqu l-għanijiet tal-[Komunitajiet];

billi [l-Komunitajiet ser jipparteċipaw] f’dik l-implimentazzjoni billi jeżerċitaw is-setgħat li joħorġu mir-regoli provduti [fiċ-CSEE] u b’dawk l-atti futuri li jistgħu jadottaw skond it-termini tal-Konvenzjoni”.

8        L-ewwel sar-raba’ premessi taċ-CSEE huma fformulati kif ġej:

“waqt li kunsidraw li, għall-edukazzjoni flimkien tat-tfal ta’ l-impjegati tal-Komunitajiet Ewropej sabiex ikun żgurat il-funzjonament xieraq ta’ l-Istituzzjonijiet Ewropej, stabbilimenti bl-isem ta’ ‘Skola Ewropea’, ġew imwaqqfin mill-1957 ’il quddiem;

waqt li kunsidraw li l-Komunitajiet Ewropej huma ansjużi li jiżguraw edukazzjoni flimkien għal dawn it-tfal kollha u, għal dan il-għan, jagħmlu kontribuzzjoni għall-estimi ta’nfiq għall-iskejjel Ewropej;

waqt li kunsidraw li s-sistema ta’ l-Iskejjel Ewropej hija ‘sui generis’; waqt li kunsidraw li tikkostitwixxi forma ta’ kooperazzjoni bejn l-Istati Membri u bejniethom u l-Komunitajiet Ewropej filwaqt li jirrikonoxxu bis-sħiħ ir-responsabbiltà ta’ l-Istati Membri għall-kontenut tat-tagħlim u l-organizzazzjoni tas-sistema edukattiva tagħhom, u għad-diversitá kulturali u lingwistika tagħhom;

waqt li kunsidraw li:

–        l-Istatut ta’ l-Iskola Ewropea, adottat fl-1957, għandu jiġi konsolidat biex jitqiesu t-testi rilevanti kollha adottati mill-Partijiet Kontraenti;

–        għandu jkun adattat, filwaqt li jitqies l-iżvilupp tal-Komunitajiet Ewropej;

–        il-proċedura tat-teħid tad-deċiżjonijiet fl-organi ta’ l-iskejjel għandha tkun modifikata;

–        għandha titqies l-esperjenza fl-operazzjoni ta’ l-Iskejjel;

–        għandha tingħata protezzjoni legali xierqa kontra atti tal-Bord tal-Gvernaturi jew Bordijiet Amministrattivi [tad-Diretturi] lill-għalliema kif ukoll persuni oħra koperti minnu; għal dan il-għan għandu jinħoloq Bord ta’ l-Ilmenti, b’ġurisdizzjoni strettanent limitata;

–        il-ġurisdizzjoni tal-Bord ta’ l-Ilmenti tkun mingħajr preġudizzju għall-ġurisdizzjoni tal-qrati nazzjonali rigward responsabbiltá ċivili u kriminali”.

9        It-tieni paragrafu tal-Artikolu 1 taċ-CSEE jipprovdi:

“L-għan tal-Iskejjel hu li jedukaw flimkien lit-tfal ta’ l-impjegati tal-Komunitajiet Ewropej. [...]”

10      L-Artikolu 6 taċ-CSEE jistabbilixxi:

“Kull Skola jkollha il-personalità ġuridika meħtieġa għall-kisba tal-għanijiet tagħha, kif imfisser fl-Artikolu 1. [...] Tista’ tkun parti fi proċeduri legali. [...]

Safejn għandhom x’jaqsmu d-drittijiet u l-obbligi tagħha, l-Iskola għandha tkun ittrattata f’kull Stat Membru, bla ħsara għad-dispożizzjonijiet speċifiċi ta’din il-Konvenzjoni, bħala stabbiliment edukattiv regolat mid-dritt pubbliku.”

11      L-Artikolu 7 taċ-CSEE jipprovdi:

“L-organi komuni għall-iskejjel kollha għandhom ikunu:

1)      Il-Bord tal-Gvernaturi;

2)      Is-Segretarju Ġenerali;

3)      Il-Bordijiet ta’ Spetturi;

4)      il-Bord ta’ l-Ilmenti.

Kull Skola tkun amministrata minn Bord Amministrattiv [tad-Diretturi] u mmexxija minn Kap tal-Għalliema.”

12      Skont l-Artikolu 8(1) taċ-CSEE:

“[...] il-Bord tal-Gvernaturi għandu jikkonsisti mill-membri li ġejjin:

a)      ir-rappreżentant jew rappreżentanti fuq livell ministerjali ta’ kull wieħed mill-Istati Membri tal-Komunitajiet Ewropej awtorizzat li jorbot lill-Gvern ta’ l-Istat Membru, bil-patt li kull Stat Membru għandu biss vot wieħed;

b)      membru tal-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej;

c)      rappreżentant nominat mill-Kumitat tal-Persunal (minn fost il-persunal tal-għalliema) [...] ;

d)      rappreżentant tal-ġenituri ta’ l-istudenti nominat mill-assoċjazzjonijiet tal-ġenituri [...]”

13      L-Artikolu 9(1) taċ-CSEE jipprevedi:

“Għajr f’każi fejn hi meħtieġa l-unanimità minn din il-Konvenzjoni, d-deċiżjonijiet tal-Bord tal-Gvernaturi għandhom ikunu adottati minn żewġ terzi tal-maġġoranza tal-membri tiegħu [...]”

14      L-Artikolu 10 taċ-CSEE jistipula:

“Il-Bord tal-Gvernaturi għandu jissorvelja fuq l-implimentazzjoni ta’ din il-Konvenzjoni; għal dan il-għan, għandu jkollu s-saħħa għat-teħid tad-deċiżjonijiet meħtieġa f’affarijiet edukattivi, ta’ l-estimi u amministrattivi [...]

Il-Bord tal-Gvernaturi għandu jistabbilixxi r-Regoli Ġenerali ta’ l-Iskejjel.

[...]”

15      Skont l-Artikolu 11 taċ-CSEE:

“F’affarijiet edukattivi, il-Bord tal-Gvernaturi għandu jiddetermina liema studji għandhom isiru u kif għandhom ikunu organizzati. B’mod partikolari, wara li jkun kiseb l-opinjoni tal-Bord ta’ Spetturi xieraq, dan għandu:

[...]

3)      [...] Għandu jistabblixxi regoli għal promozzjoni ta’ l-istudentu għas-sena li jmiss ta’ studju jew għall-iskola sekondarja [...]

4)      jirranġa biex jsiru eżamijiet bħala mezz ta’ ċertifikazzjoni tax-xogħol magħmul fl-Iskola; għandu jistabbilixxi r-regoli għall-eżamijiet, jinnomina bordijiet għall-eżamijiet u jqassam diplomi. Għandu jiżgura li l-karti ta’ l-eżamijiet [...]”

16      L-Artikolu 12 taċ-CSEE jipprevedi:

“Fi ħwejjeġ amministrattivi, il-Bord tal-Gvernaturi għandu:

[...]

2)      jaħtar is-Segretarju Ġenerali [...]

[...]”

17      L-Artikolu 14 taċ-CSEE jipprovdi:

“Is-Segretarju Ġenerali għandu jirrappreżenta lill-Bord tal-Gvernaturi [...]. Huwa jirrappreżenta lill-Iskejjel fi proċeduri legali. Huwa għandu jkun taħt ir-responsabbiltá tal-Bord tal-Gvernaturi.”

18      L-Artikolu 26 taċ-CSEE jistabbilixxi:

“Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Komunitajiet Ewropej għandu jkollha ġurisdizzjoni esklużiva f’tilwim bejn il-Partijiet Kontraenti rigward l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni ta’ din il-Konvenzjoni li ma jkunx ġie solvut mill-Bord tal-Gvernaturi.”

19      L-Artikolu 27 taċ-CSEE jistipula:

“1.      Qed jiġi b’dan stabbilit Bord ta’ l-Ilmenti.

2.      Il-Bord ta’ l-Ilmenti jkollu ġurisdizzjoni esklużiva fil-prim’istanza u fl-aħħar istanza, wara li jkun sar użu mill-kanali kollha amministrattivi, f’kull tilwima li tirrigwarda l-applikazzjoni ta’ din il-Konvenzjoni għall-persuni kollha li huma koperti biha ħlief persunal amministrattiv u anċillari, u rigward il-legalità ta’ kull att ibbażat fuq il-Konvenzjoni jew regoli magħmulin taħtha,

li jaffettwaw ħażin dwak il-persuni, mwettqa mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord Amministrattiv ta’ skola fl-eżerċizzju tas-setgħat tagħhom kif speċifikat b’din il-Konvenzjoni. Meta dan it-tilwim huwa ta’ tip finanzjarju, il-Bord ta’ l-Ilmenti jkollu ġurisdizzjoni bla limitu.

Il-kondizzjonijiet u r-regoli dettaljati li għandhom x’jaqsmu ma’ dawn il-proċeduri għandhom jiġu stabbiliti, kif ikun xieraq, bir-Regolamenti tas-Servizzi għall-persunal tal-għalliema jew bil-kondizzjonijiet għall-għalliema part-time, jew bir-Regoli Ġenerali ta’ l-Iskejjel.

3.      Il-membri tal-Bord ta’ l-Ilmenti jkunu persuni li l-indipendenza tagħhom hi mingħajr l-ebda dubju u li huma magħrufa li huma kompetenti fil-liġi.

Dawk il-persuni biss li jkunu fuq lista li għandha ssir mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Komunitajiet Ewropej ikunu eleġibbli biex ikunu membri tal-Bord ta’ l-Ilmenti.

4.      L-Istatut tal-Bord ta’ l-Ilmenti jkun adottat mill-Bord tal-Gvernaturi, li jaġixxu unanimament.

L-Istatut tal-Bord ta’ l-Ilmenti jiddetermina n-numru ta’ membri tal-Bord, il-proċedura għall-ħatra tagħhom mill-Bord tal-Gvernaturi, kemm idumu fil-kariga tagħhom u l-ftehim finanzjarju applikabbli għalihom. L-Istatut għandu jispeċifika l-mod li bih il-Bord għandu jaħdem.

5.      Il-Bord ta’ l-Ilmenti għandu jadotta r-regoli tal-proċedura tiegħu, li għandu jkun fihom dawk id-dispożizzjonijiet li huma meħtieġa għall-applikazzjoni ta’ l-Istatut. Ir-regoli tal-proċedura jirrikjedu l-approvazzjoni unanima tal-Bord tal-Gvernaturi.

6.      Id-deċiżjonijiet tal-Bord ta’ l-Ilmenti jorbtu lill-partijiet u, jekk dawn ta’ l-aħħar jonqsu milli jimplimentawhom, id-deċiżjonijiet għandhom jiġu infurzati mill-awtoritajiet rilevanti ta’ l-Istati Membri skond il-liġijiet nazzjonali rispettivi tagħhom.

7.      Tilwim ieħor li l-Iskejjel ikunu parti fih għandu jaqa’ taħt il-ġurisdizzjoni nazzjonali. B’mod partikolari, il-ġurisdizzjoni tal-qrati nazzjonali rigward materji ta’ responsabbiltà ċivili u kriminali mhix affettwata b’dan l-Artikolu.”

20      Skont l-Artikolu 31(4) taċ-CSEE:

“Kull Parti Kontraenti tista’ titlob li din il-Konvenzjoni tiġi emendata. Għal dak il-għan, għandha tinnotifika lill-Gvern tal-Lussemburgu bit-talba tagħha. Il-Gvern tal-Lussemburgu għandu jagħmel l-arranġamenti meħtieġa mal-Parti Kontraenti li jkollha l-Presidenza tal-Kunsill tal-Komunitajiet Ewropej biex tlaqqa’ Konferenza Intergovernattiva.”

 Ir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej

21      L-Artikolu 61(A)(1) tar-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej, fil-verżjoni tagħhom numru°2014-03-D-14-fr-11 applikabbli għall-fatti tat-tilwima (iktar ’il quddiem ir-“RGEE tal‑2014”), jipprevedi li, fiċ-ċiklu sekondarju, id-deċiżjonijiet għall-promozzjoni għall-klassi li jmiss jittieħdu fl-aħħar tas-sena skolastika mill-kunsill tal-klassi kompetenti.

22      Skont l-Artikolu 62 tar-RGEE tal‑2014, intitolat “Appell kontra d-deċiżjonijiet ta’ repetizzjoni”:

“1.      Id-deċiżjonijiet tal-kunsilli tal-klassi jistgħu jkunu s-suġġett ta’ appell mir-rappreżentanti legali tal-istudenti unikament minħabba difett formali jew fatt ġdid, irrikonoxxut bħala tali mis-Segretarju Ġenerali abbażi tal-proċess ipprovdut mill-iskola u r-rappreżentanti legali tal-istudent.

Difett formali għandu jfisser kwalunkwe ksur ta’ regola ta’ dritt dwar il-proċedura li għandha tiġi segwita għall-promozzjoni għall-klassi li jmiss, b’tali mod li kieku ma titwettaqx, id-deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi kienet tkun differenti.

L-assenza ta’ assistenza taħt il-forma ta’ integrazzjoni tal-istudent fil-programmi ta’ sostenn edukattiv ma tikkostitwixxix difett formali, ħlief jekk jintwera li l-istudent jew ir-rappreżentanti legali tiegħu talbu din l-assistenza u din ġiet irrifjutata mill-iskola b’mod abbużiv.

Il-modalitajiet ta’ organizzazzjoni prattika tal-eżamijiet jappartjenu lill-iskejjel u ma jistgħux jitqiesu bħala difett formali.

Fatt ġdid għandu jfisser kwalunkwe element li ma ġiex mgħarraf lill-kunsill tal-klassi għaliex ma kienx magħruf minn kull -għalliem, ġenituri, student - fil-mument tad-deliberazzjoni tiegħu u li seta’ jinfluwenza s-sens tad-deċiżjoni tiegħu. Fatt magħruf mill-ġenituri, iżda mhux mgħarraf lill-kunsill tal-klassi ma jistax jikklassifika bħala element ġdid, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni.

L-evalwazzjonijiet dwar il-kapaċitajiet tal-istudenti, l-għoti ta’ marka għal komponiment jew xogħol matul is-sena skolastika u l-evalwazzjoni taċ-ċirkustanzi partikolari msemmija fl-Artikolu 61(B)(5) jaqgħu biss taħt is-setgħa diskrezzjonali tal-kunsill tal-klassi. Dawn ma jistgħux ikunu s-suġġett ta’ rikors.

2.      It-terminu stabbilit għall-preżentazzjoni ta’ rikors quddiem is-Segretarju Ġenerali huwa ta’ sebat ijiem kalendarji wara t-tmiem tas-sena skolastika. [...]

[...]

Is-Segretarju Ġenerali (jew b’delega d-Deputat Segretarju Ġenerali) għandu jiddeċiedi dwar dan ir-rikors qabel il‑31 ta’ Awwissu. L-Artikoli 66 u 67 ta’ dawn ir-regoli għandhom japplikaw. Jekk ir-rikors jiġi deċiż ammissibbli u fondat, il-kunsill tal-klassi jerġa’ jiddeċiedi mill-ġdid fuq il-każ.

Id-deċiżjoni l-ġdida tista’ tkun ukoll is-suġġett ta’ rikors amministrattiv quddiem is-Segretarju Ġenerali [...]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

23      L-Artikolu 66 tar-RGEE tal-2014, intitolat “Rikorsi amministrattivi”, jistabbilixxi:

“1.      Id-deċiżjonijiet imsemmija [fl-Artikolu 62] jistgħu jkunu s-suġġett ta’ rikors amministrattiv taħt il-kundizzjonijiet previsti minn [dan l-artikolu]. [...]

[...]

5.      Id-deċiżjoni tas-Segretarju Ġenerali li tiddeċiedi dwar rikors amministrattiv għandha tiġi nnotifikata lir-rikorrent(i) [...]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

24      L-Artikolu 67 tar-RGEE tal‑2014, intitolat “Rikors kontenzjuż”, jipprovdi:

“1.      Id-deċiżjonijiet amministrattivi, espliċiti jew impliċiti, meħuda dwar ir-rikorsi msemmija fl-artikolu preċedenti jistgħu jkunu s-suġġett ta’ rikors kontenzjuż ippreżentat mir-rappreżentanti legali tal-istudenti, direttament ikkonċernati mid-deċiżjoni kontenzjuża quddiem il-Bord tal-Ilmenti previst fl-Artikolu 27 taċ-[CSEE].

[...]

4.      Kull rikors kontenzjuż għandu, taħt piena ta’ inammissibbiltà, jiġi ippreżentat fit-terminu ta’ ġimagħtejn min-notifika jew mill-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni kkontestata [...]

5.      Ir-rikorsi msemmija f’dan l-artikolu għandhom jinstemgħu u jiġu deċiżi taħt il-kundizzjonijiet previsti mir-Regoli tal-Proċedura tal-Bord tal-Ilmenti.

6.      Il-Bord tal-Ilmenti għandu jiddeċiedi f’terminu ta’ sitt xhur minn meta jirċievi r-rikors, bla ħsara għall-applikazzjoni tal-Artikoli 16, 34 u 35 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Bord tal-Ilmenti tal-Iskejjel Ewropej, li jipprovdu l-possibbiltà li jiġi ppreżentat rikors interim.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

25      Il-possibbiltà li l-Bord tal-Ilmenti jiġi adit b’rikors ippreżentat kontra d-deċiżjoni tas-Segretarju Ġenerali li jiddeċiedi dwar rikors kontra deċiżjoni tar-repetizzjoni ta’ sena meħuda mill-kunsill tal-klassi ġiet stabbilita mir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej, fil-verżjoni tagħhom Nru 2004-D-6010-fr-5 li daħlet fis-seħħ fit‑2 ta’ Frar 2005 (iktar ’il quddiem ir-“RGEE tal-2005”). Preċedentement, ir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej ma kinux jipprovdu għal tali rikors quddiem il-Bord tal-Ilmenti, peress li kien biss possibbli li jsir rikors amministrattiv għar-rappreżentanti legali tal-istudent.

 Id‑dritt Taljan

26      Skont l-Artikolu 41 tal-codice di procedura civile (il-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili):

“Sakemm il-kawża ma tkunx ġiet deċiża fil-mertu fl-ewwel istanza, kull parti tista’ titlob lill-Awli Magħquda tal-[Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, l-Italja)] jsolvu l-kwistjonijiet ta’ ġurisdizzjoni [...]”

 Il‑kawża prinċipali u d‑domanda preliminari

27      Fil‑25 ta’ Ġunju 2020, PD u LC, li binhom NG dak iż-żmien kien student fil-ħames sena taċ-ċiklu sekondarju fi ħdan l-Iskola Ewropea ta’ Varese, ġew innotifikati b’deċiżjoni tal-kunsill ta’ klassi kompetenti li ma tippermettix li NG jgħaddi għal klassi li jmiss.

28      Fl‑20 ta’ Lulju 2020, PD u LC ippreżentaw quddiem it-Tribunale amministrativo regionale per la Lombardia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali tal-Lombardia, l-Italja) b’rikors intiż għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni.

29      B’digriet tad‑9 ta’ Settembru 2020, dik il-qorti ddikjarat li għandha ġurisdizzjoni sabiex tieħu konjizzjoni ta’ dan ir-rikors, laqgħet it-talba għal miżuri provviżorji magħmula lilha għall-finijiet tad-dħul kundizzjonat fil-klassi li jmiss ta’ NG u ddiferiet l-eżami tal-mertu tal-kawża għal seduta tad‑19 ta’ Ottubru 2021.

30      Fit‑13 ta’ Ottubru 2021, l-Iskola Ewropea ta’ Varese, li kienet qiegħda taġixxi abbażi tal-Artikolu 41 tal-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili, ressqet talba għal riżoluzzjoni preliminari tal-kwistjoni tal-ġurisdizzjoni, quddiem l-awli magħquda tal-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni), sabiex jiġi kkonstatat in-nuqqas ta’ ġurisdizzjoni tal-qrati Taljani sabiex jieħdu konjizzjoni tat-tilwima msemmija iktar ’il fuq. Skont din l-iskola, tali tilwima taqa’ taħt il-ġurisdizzjoni esklużiva tal-Bord tal-Ilmenti, skont id-dispożizzjonijiet magħquda tal-Artikolu 27 taċ-CSEE u tal-Artikolu 67(1) tar-RGEE tal‑2014.

31      PD u LC, kif ukoll l-Uffiċċju tal-Prosekutur, iqisu, min-naħa l-oħra, li l-qrati Taljani għandhom ġurisdizzjoni sabiex jieħdu konjizzjoni tal-imsemmija tilwima minħabba, b’mod partikolari, li, skont l-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, il-ġurisdizzjoni esklużiva tal-Bord tal-Ilmenti hija limitata għall-atti li jikkawżaw preġudizzju li joriġinaw mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord tad-Diretturi tal-Iskola. Skont dawn il-partijiet fil-kawża prinċipali, estensjoni tal-ġurisdizzjoni ta’ dan il-bord għall-atti adottati minn kunsill tal-klassi tikkostitwixxi għaldaqstant modifika taċ-CSEE, li tista’ ssir biss b’konformità mal-proċedura prevista fl-Artikolu 31(4) ta’ din il-konvenzjoni.

32      PD u LC huma, barra minn hekk, tal-opinjoni li l-Artikolu 62(1), l-Artikolu 66(1) u l-Artikolu 67(1) tar-RGEE tal‑2014 jistabbilixxu, għar-rappreżentanti legali tal-istudent, sempliċi possibbiltà li jippreżentaw appell mid-deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi quddiem is-Segretarju Ġenerali segwit minn eventwali rikors kontenzjuż quddiem il-Bord tal-Ilmenti. Dawn ir-rappreżentanti legali jibqgħu għalhekk liberi li jiffavorixxu rimedju ġudizzjarju ieħor billi jikkontestaw id-deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi direttament quddiem il-qorti nazzjonali kompetenti.

33      Mitluba tiddeċiedi dwar din il-kwistjoni preliminari relatata mal-ġurisdizzjoni tal-qrati Taljani, il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) tindika li, f’sentenza tal‑15 ta’ Marzu 1999 (IT:CASS:1999:138CIV), hija ddeċidiet favur tali ġurisdizzjoni, f’ċirkustanzi analogi għal dawk li jikkaratterizzaw it-tilwima msemmija fil-punt 28 ta’ din is-sentenza. F’din is-sentenza, il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni), fil-fatt, iddeċidiet li, skont id-dispożizzjonijiet tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 6 flimkien mal-Artikolu 27(1), (2) u (7) taċ-CSEE, il-ġurisdizzjoni esklużiva tal-Bord tal-Ilmenti kienet tkopri l-atti li jikkawżaw preġudizzju li joriġinaw mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord ta’ Diretturi ta’ skola Ewropea, iżda mhux l-atti maħruġa minn kunsill tal-klassi ta’ tali skola.

34      Il-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) tirrileva, madankollu, li, fiż-żmien meta ddeċidiet f’dan is-sens, ir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej li kienu fis-seħħ dak iż-żmien kienu jipprevedu biss rikors limitat, intern għall-Iskejjel Ewropej u ta’ natura purament amministrattiva, kontra deċiżjonijiet ta’ kunsill tal-klassi li ma jawtorizzawx il-passaġġ ta’ student fil-klassi li jmiss u kien għadu ma jagħtix il-possibbiltà li jadixxi lill-Bord tal-Ilmenti, b’titolu kontenzjuż, f’dak li jirrigwarda tali deċiżjonijiet.

35      Issa, skont il-qorti tar-rinviju, il-fatt li l-possibbiltà ta’ tali rimedju ġudizzjarju kienet, fil-frattemp, ġiet stabbilita mir-RGEE tal‑2005, u sussegwentement, ikkonfermata fl-Artikolu 67 tar-RGEE tal‑2014 jista’ jirriżulta ta’ natura li jiġġustifika r-rikonoxximent tal-ġurisdizzjoni esklużiva tal-Bord tal-Ilmenti biex jieħu konjizzjoni ta’ dan it-tip ta’ kontenzjuż.

36      Skont din il-qorti, tali soluzzjoni tidher li tista’ ssib sostenn, minn naħa, fit-tagħlim li jirriżulta mis-sentenza tal‑11 ta’ Marzu 2015, Oberto u O’Leary (C‑464/13 u C‑465/13, iktar ’il quddiem is-“sentenza Oberto u O’Leary”, EU:C:2015:163), li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja diġà aċċettat, billi bbażat ruħha fuq ir-regoli tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, li l-Bord tal-Ilmenti seta’ validament jingħata ġurisdizzjoni esklużiva sabiex jieħu konjizzjoni tar-rikorsi diretti kontra att tad-Direttur ta’ Skola Ewropea li jikkawża preġudizzju lil għalliem tagħha.

37      Jista’ jkun rilevanti wkoll, f’dan ir-rigward, id-digriet tal-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea tat‑18 ta’ Ġunju 2020, JT vs Segretarju Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej u l-Bord tal-Ilmenti tal-Iskejjel Ewropej (T‑42/20, EU:T:2020:278), kif ukoll diversi dokumenti prodotti mill-Iskola Ewropea ta’ Varese u, b’mod partikolari, id-diversi deċiżjonijiet li permezz tagħhom il-Bord tal-Ilmenti iddeċieda f’tilwim relatat ma’ deċiżjonijiet tal-kunsilli tal-klassi li jirrifjutaw li jawtorizzaw it-trasferiment ta’ student fil-klassi li jmiss, u b’hekk żviluppa prassi ġudizzjarja stabbilita minn meta ngħata ġurisdizzjoni sabiex jieħu konjizzjoni ta’ tali tilwim mir-RGEE tal‑2005.

38      Madankollu, filwaqt li rrilevat li s-sentenza Oberto u O’Leary kienet tikkonċerna att meħud mid-direttur ta’ Skola Ewropea dwar il-limitazzjoni tat-tul tar-relazzjoni ta’ xogħol li tinsab fil-kuntratt ta’ xogħol konkluż bejn Skola Ewropea u għalliem u li l-ġurisdizzjoni tal-Bord tal-Ilmenti kienet tirriżulta, f’dan ir-rigward, mhux mir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej, iżda mir-Regolamenti tal-Persunal tal-għalliema, il-qorti tar-rinviju hija tal-fehma li d-differenzi ta’ natura fattwali li jeżistu b’dan il-mod bejn dik il-kawża Oberto u O’Leary u din il-kawża jipprekludu li jitqies li hija meħtieġa interpretazzjoni tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, f’dan il-każ, b’evidenza tali li ma tħalli lok għal ebda dubju raġonevoli.

39      Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Corte suprema di cassazione (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:

“L-ewwel sentenza tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) [taċ-CSEE] għandha tiġi interpretata fis-sens li l-Bord ta’ l-Ilmenti imsemmi hemmhekk għandu kompetenza esklużiva tal-ewwel u l-aħħar istanza sabiex jiddeċiedi, wara l-eżawriment tal-proċedura amministrattiva prevista mir-Regoli Ġenerali [tal-Iskejjel Ewropej], dwar kwalunkwe tilwima relatata mad-deċiżjoni tar-ripetizzjoni ta’ sena meħuda mill-kunsill tal-klassi fir-rigward ta’ student taċ-ċiklu sekondarju?”

 Fuq it‑talba għal applikazzjoni tal‑proċedura mħaffa

40      Il-qorti tar-rinviju talbet li dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari jiġi suġġett għall-proċedura mħaffa abbażi tal-Artikolu 105 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. Insostenn tat-talba tagħha, din il-qorti sostniet li l-applikazzjoni ta’ din il-proċedura kienet iġġustifikata kemm fir-rigward tan-neċessità li tiġi kkjarifikata malajr kemm jista’ jkun is-sitwazzjoni skolastika tal-istudent ikkonċernat kif ukoll fid-dawl tal-importanza, għall-partijiet kontraenti kollha għaċ-CSEE, li tiġi ppreċiżata l-portata tal-ġurisdizzjoni tal-Bord tal-Ilmenti f’dak li jirrigwarda kontenzjuż bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

41      L-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja jipprevedi li, meta n-natura tal-kawża teżiġi li tiġi ttrattata f’qasir żmien, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja jista’, fuq talba tal-qorti tar-rinviju jew, f’każijiet eċċezzjonali, ex officio, u wara li jinstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, jiddeċiedi li r-rinviju għal deċiżjoni preliminari għandu jiġi suġġett għal proċedura mħaffa.

42      Għandu jitfakkar li tali proċedura mħaffa tikkostitwixxi strument proċedurali intiż biex jissodisfa sitwazzjoni ta’ urġenza straordinarja (sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Randstad Italia, C‑497/20, EU:C:2021:1037, punt 37 u l-ġurisprudenza ċċitata).

43      F’dan il-każ, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċieda, fl‑21 ta’ Lulju 2022, li ma kienx hemm lok li tintlaqa’ t-talba msemmija fil-punt 40 ta’ din is-sentenza.

44      F’dan ir-rigward, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li s-sempliċi interess tal-partijiet fil-kawża, filwaqt li huwa leġittimu, li jiddeterminaw malajr kemm jista’ jkun il-portata tad-drittijiet li huma jisiltu mid-dritt tal-Unjoni ma huwiex ta’ natura li jistabbilixxi l-eżistenza ta’ ċirkustanza eċċezzjonali, fis-sens tal-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja (digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat‑28 ta’ Novembru 2013, Sähköalojen ammattiliitto, C‑396/13, EU:C:2013:811, punt 16 u l-ġurisprudenza ċċitata).

45      F’dan il-każ, u fir-rigward, b’mod iktar partikolari, tas-sitwazzjoni tal-istudent ikkonċernat, għandu jiġi rrilevat, minn naħa, li mid-dikjarazzjonijiet tad-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li t-Tribunale amministrativo regionale per la Lombardia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali tal-Lombardia) ordnat fid‑9 ta’ Settembru 2020 li dan l-istudent jiġi ammess b’mod kundizzjonali għall-klassi li jmiss matul is-sena skolastika 2020/2021. Min-naħa l-oħra, il-Qorti tal-Ġustizzja ġiet adita b’din it-talba għal deċiżjoni preliminari biss fit‑28 ta’ Ġunju 2022, b’tali mod li r-risposta mistennija mill-Qorti tal-Ġustizzja, fi kwalunkwe każ, seta’ jkollha konsegwenzi konkreti eventwali fir-rigward tal-passaġġ skolastiku tal-imsemmi student biss, l-iktar kmieni, matul is-sena skolastika 2022/2023. F’tali ċirkustanzi, ma jistax jiġi konkluż li teżisti sitwazzjoni ta’ emerġenza straordinarja fis-sens tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 42 ta’ din is-sentenza.

46      Barra minn hekk, għalkemm huwa leġittimu, l-interess preżunt tal-partijiet kontraenti għaċ-CSEE li tiġi ċċarata kemm jista’ jkun malajr il-kwistjoni ta’ interpretazzjoni mqajma f’din it-talba għal deċiżjoni preliminari lanqas ma jidher li huwa ta’ natura li jistabbilixxi l-eżistenza ta’ ċirkustanza eċċezzjonali fis-sens tal-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.

 Fuq id‑domanda preliminari

47      Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk id-dispożizzjonijiet moqrija flimkien tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE u tal-Artikoli 61, 62, 66 u 67 tar-RGEE tal‑2014 għandhomx jiġu interpretati fis-sens li l-Bord tal-Ilmenti għandu ġurisdizzjoni esklużiva tal-ewwel u tal-aħħar istanza sabiex jiddeċiedi, wara l-eżawriment tar-rimedju amministrattiv stabbilit minn dan ir-regolament ġenerali, dwar kull tilwima dwar il-legalità tad-deċiżjoni ta’ kunsill tal-klassi ta’ skola Ewropea li ma jawtorizzax il-passaġġ ta’ student għal klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju.

 Fuq il‑ġurisdizzjoni tal‑Qorti tal‑Ġustizzja

48      Waqt is-seduta, PD u LC esprimew dubji dwar il-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tagħti deċiżjoni preliminari fil-kuntest ta’ din il-kawża, billi sostnew, essenzjalment, li, skont l-Artikolu 26 taċ-CSEE, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha raġun tiddeċiedi dwar kwistjonijiet relatati mal-interpretazzjoni ta’ din il-konvenzjoni biss meta tkun adita b’tilwima dwar tali interpretazzjoni jew dwar l-applikazzjoni tal-imsemmija konvenzjoni bejn il-partijiet kontraenti għaliha u li ma setgħetx tiġi riżolta fi ħdan il-Bord tal-Gvernaturi.

49      Madankollu, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 33 u 34 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-fatt li tali mekkaniżmu ġudizzjarju speċifiku jkun ġie stabbilit sabiex jippermetti li tali tilwimiet bejn partijiet kontraenti fiċ-CSEE jitressqu quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ma huwiex ta’ natura li jista’ jaffettwa l-portata tal-ġurisdizzjoni li din tal-aħħar għandha, barra minn hekk, bis-saħħa tat-trattati stess, sabiex tiddeċiedi, konformement mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 267 TFUE, fuq l-interpretazzjoni ta’ dawn it-trattati u tal-atti adottati mill-istituzzjonijiet, meta tali kwistjoni titqajjem, bħal fil-kawża prinċipali, quddiem qorti ta’ wieħed mill-Istati Membri u din tal-aħħar tqis li deċiżjoni fuq dan il-punt hija neċessarja sabiex tagħti s-sentenza tagħha u titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi dwar din il-kwistjoni.

50      F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja barra minn hekk diġà ddeċidiet li ftehim internazzjonali bħaċ-CSEE, li ġie konkluż abbażi tal-Artikolu 235 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 308 KE, li huwa stess sar l-Artikolu 352 TFUE) mill-Komunitajiet Ewropej, li ġew awtorizzati għal dan l-għan mid-Deċiżjonijiet 94/557 u 94/558, jikkostitwixxi, fir-rigward tal-Unjoni Ewropea, att adottat minn istituzzjoni tagħha, fis-sens tal-punt (b) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE. Id-dispożizzjonijiet ta’ tali ftehim għalhekk jifformaw parti integrali, mid-dħul fis-seħħ tiegħu, mill-ordinament ġuridiku tal-Unjoni, b’tali mod li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tagħti deċiżjoni preliminari dwar l-interpretazzjoni tal-imsemmi ftehim kif ukoll tal-atti adottati abbażi tiegħu (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punti 29 sa 31 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata), atti li fosthom hemm, b’mod partikolari, ir-RGEE tal‑2014.

51      Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tagħti deċiżjoni preliminari dwar l-interpretazzjoni ta’ din il-konvenzjoni u ta’ dan ir-regolament.

 Fuq il‑mertu

52      Qabel kollox, għandu jitfakkar li, is-sistema tal-iskejjel Ewropej hija sistema sui generis li, permezz ta’ ftehim internazzjonali, tinħoloq forma ta’ kooperazzjoni bejn l-Istati Membri, u bejn dawn tal-aħħar u l-Unjoni (sentenza Oberto u O’Leary, punt 32 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

53      Mill-ġurisprudenza jirriżulta wkoll li l-Iskejjel Ewropej jikkostitwixxu organizzazzjoni internazzjonali li, minkejja r-rabtiet funzjonali li għandha mal-Unjoni, tibqa’ formalment distinta minnha u mill-Istati Membri tagħha (sentenza Oberto u O’Leary, punt 33 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

54      Għaldaqstant, għalkemm iċ-CSEE tikkostitwixxi, fir-rigward tal-Unjoni u kif tfakkar fil-punt 50 ta’ din is-sentenza, att adottat minn istituzzjoni tal-Unjoni fis-sens tal-punt (b) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE, din hija rregolata wkoll mid-dritt internazzjonali, u b’mod iktar partikolari, mill-perspettiva tal-interpretazzjoni tiegħu, mid-dritt internazzjonali tat-trattati (sentenza Oberto u O’Leary, punt 34 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

55      Id-dritt internazzjonali dwar it-trattati ġie kkodifikat, essenzjalment, fil-Konvenzjoni ta’ Vjenna. Skont l-Artikolu 1 ta’ din il-konvenzjoni, din tapplika għat-trattati bejn Stati. Madankollu, skont l-Artikolu 3(b) ta’ din il-konvenzjoni, il-fatt li din ma tapplikax għall-ftehimiet internazzjonali konklużi bejn Stati u suġġetti oħra tad-dritt internazzjonali ma jippreġudikax l-applikazzjoni għal dawn il-ftehimiet tar-regoli kollha stabbiliti fil-Konvenzjoni ta’ Vjenna li huma suġġetti għaliha skont id-dritt internazzjonali indipendentement mill-konvenzjoni stess (sentenza Oberto u O’Leary, punt 35).

56      Isegwi li r-regoli li jinsabu fil-Konvenzjoni ta’ Vjenna japplikaw għal ftehim konkluż bejn Stati Membri u organizzazzjoni internazzjonali, bħal CSEE, sa fejn dawn ir-regoli huma l-espressjoni tad-dritt internazzjonali ġenerali ta’ konswetudni. Din l-aħħar konvenzjoni għandha, konsegwentement, tiġi interpretata skont dawn ir-regoli u b’mod partikolari skont dawk li jinsabu fl-Artikolu 31 tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, li tesprimi d-dritt konswetudinarju internazzjonali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punti 36 u 37 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

57      F’dan il-każ, għandu jitfakkar, minn naħa, li, skont l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, il-Bord tal-Ilmenti għandu ġurisdizzjoni esklużiva fl-ewwel u fl-aħħar istanza li jiddeċiedi, wara li jkun sar użu mill-mezzi amministrattivi, fuq kull tilwima dwar l-applikazzjoni ta’ din il-konvenzjoni għall-persuni msemmija fiha, bl-eċċezzjoni tal-persunal amministrattiv u anċillari, u li tirrigwarda l-legalità ta’ att li jaffettwa ħażin lil dik il-konvenzjoni jew ir-regoli adottati fl-applikazzjoni tagħha, adottat fir-rigward tagħhom mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord ta’ Diretturi ta’ skola fl-eżerċizzju tas-setgħat mogħtija lilhom mill-istess konvenzjoni. F’dan ir-rigward, it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE jippreċiża, barra minn hekk, li l-kundizzjonijiet u r-regoli ta’ applikazzjoni dwar il-proċeduri mibdija quddiem il-Bord tal-Ilmenti għandhom jiġu stabbiliti, skont il-każ, mir-Regolamenti tal-Persunal tal-għalliema part‑time jew mill-Kundizzjonijiet tal-Impjieg applikabbli għall-għalliema jew mir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej.

58      Min-naħa l-oħra, mid-dispożizzjonijiet moqrija flimkien tal-Artikolu 61(A)(1), tal-Artikolu 62(1) u (2), tal-Artikolu 66(1) u (5) kif ukoll tal-Artikolu 67(1) tar-RGEE tal‑2014 jirriżulta li d-deċiżjonijiet dwar il-passaġġ fil-klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju adottati mill-kunsill tal-klassi kompetenti ta’ skola Ewropea jistgħu jkunu suġġetti għal azzjoni amministrattiva min-naħa tar-rappreżentanti legali tal-istudenti biss fil-każ ta’ difett formali jew ta’ fatt ġdid, irrikonoxxuti bħala tali mis-Segretarju Ġenerali, u li, fil-każ ta’ ċaħda ta’ tali rikors minn dan tal-aħħar, din id-deċiżjoni ta’ ċaħda tista’ tkun is-suġġett ta’ rikors kontenzjuż quddiem il-Bord tal-Ilmenti.

59      Fir-rigward tal-portata ta’ dawn id-dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014, għandu, qabel kollox, jiġi ppreċiżat li, kuntrarjament għal dak li sostnew PD u LC, l-imsemmija dispożizzjonijiet ma jistgħux jinqraw fis-sens li l-azzjoni amministrattiva, eventwalment segwita minn rikors kontenzjuż quddiem il-Bord tal-Ilmenti, li huma jipprevedu għalhekk, teżisti flimkien ma’ rimedju ġudizzjarju ieħor disponibbli u li jikkonsisti, għar-rappreżentanti legali tal-istudent ikkonċernat, f’li jitressaq rikors direttament quddiem il-qrati nazzjonali kontra d-deċiżjoni ta’ kunsill tal-klassi li ma tawtorizzax il-passaġġ ta’ dan l-istudent fi klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju.

60      Fil-fatt, skont il-kliem stess tal-Artikolu 62(1) tar-RGEE tal‑2014, id-deċiżjonijiet ikkonċernati “ma jistgħux jiġu appellati” “ħlief għal difett formali jew fatt ġdid, rikonoxxuti bħala tali mis-Segretarju Ġenerali”, li jikkonferma li l-uniku mod, għar-rappreżentanti legali ta’ student, li jikkontestaw tali deċiżjoni jikkonsisti, fl-ewwel lok, f’li jadixxi lis-Segretarju Ġenerali bir-rikors amministrattiv hekk previst, bl-esklużjoni, f’dan l-istadju, ta’ kull azzjoni ġudizzjarja li tkun direttament diretta kontra l-imsemmija deċiżjoni.

61      Kif jirriżulta, barra minn hekk, mid-dispożizzjonijiet magħquda tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, tal-Artikolu 66(1) u (5) u tal-Artikolu 67(1) tar-RGEE tal‑2014, id-deċiżjoni meħuda mis-Segretarju Ġenerali wara tali rikors amministrattiv tista’, min-naħa tagħha, tkun suġġetta għal rikors kontenzjuż biss quddiem il-Bord tal-Ilmenti, li għandu, f’każ bħal dan, ġurisdizzjoni esklużiva tal-ewwel u tal-aħħar istanza f’dak li jirrigwarda l-eżami tal-legalità ta’ din id-deċiżjoni u dik tal-kunsill tal-klassi li ma tawtorizzax il-passaġġ tal-istudent ikkonċernat fil-klassi li jmiss. F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat ukoll li l-Artikolu 27(6) taċ-CSEE jippreċiża li s-sentenzi tal-Bord tal-Ilmenti huma obbligatorji għall-partijiet u li dawn għandhom, jekk ikun meħtieġ, isiru eżekuttivi mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri, u dan jikkonferma wkoll li l-imsemmija awtoritajiet ma jistgħux jiksru l-kamp tal-ġurisdizzjoni, min-natura tagħhom esklużivi, mogħtija lill-Bord tal-Ilmenti.

62      Bil-benefiċċju ta’ dawn il-preċiżazzjonijiet preliminari, u fir-rigward tal-punt dwar jekk l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE għandux jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix li l-Bord tal-Ilmenti jingħata ġurisdizzjoni esklużiva bħal dik li tirriżulta b’hekk mid-dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014 imsemmija fil-punt 58 ta’ din is-sentenza, għandu, qabelxejn, jiġi rrilevat li l-kundizzjoni prevista fl-imsemmi l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2), li l-kawżi mressqa quddiem il-Bord tal-Ilmenti għandhom ikunu relatati mal-applikazzjoni taċ-CSEE għal “persuni msemmija fiha” hija ssodisfatta f’dan il-każ.

63      Fil-fatt, ma hemmx dubju li jaqgħu b’mod partikolari taħt tali kategorija ta’ persuni l-istudenti tal-iskejjel Ewropej, li huma l-benefiċjarji prinċipali tas-sistema u tal-istrutturi ta’ tagħlim stabbiliti skont iċ-CSEE. L-ewwel premessa ta’ din il-konvenzjoni tenfasizza, f’dan ir-rigward, li huwa għall-edukazzjoni konġunta tat-tfal tal-persunal tal-Komunitajiet Ewropej fid-dawl tal-funzjonament tajjeb tal-istituzzjonijiet Ewropej li ġew stabbiliti l-Iskejjel Ewropej. Dawn l-istudenti huma, barra minn hekk, espressament imsemmija f’diversi dispożizzjonijiet taċ-CSEE u, b’mod partikolari, fil-punt 3 tal-Artikolu 11 ta’ din il-konvenzjoni, li jipprovdi li huwa l-Bord tal-Gvernaturi li għandu jiddefinixxi r-regoli li jawtorizzaw il-passaġġ tal-istudenti fil-klassi li jmiss jew fiċ-ċiklu sekondarju.

64      Sussegwentement, fir-rigward tal-kundizzjoni, prevista wkoll fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, li tgħid li r-rikors għandu jkun dirett kontra “att ibbażat fuq il-Konvenzjoni jew regoli magħmulin taħtha, li jaffettwaw ħażin dwak il-persuni”, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta, minn naħa, li dan il-kunċett ta’ “att li jaffettwa ħażin” għandu jiġi interpretat b’mod wiesa’ u għandu jinftiehem bħala kull att li jista’ jaffettwa direttament sitwazzjoni legali partikolari (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punti 49 u 53). Issa, dan huwa manifestament il-każ ta’ deċiżjoni li tirrifjuta lil student id-dritt ta’ aċċess għall-klassi li jmiss.

65      Min-naħa l-oħra, huwa paċifiku li d-deċiżjonijiet dwar il-passaġġ fil-klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju jittieħdu mill-kunsill ta’ klassi kompetenti abbażi tal-Artikolu 61 (A)(1) tar-RGEE tal‑2014, jiġifieri dispożizzjoni adottata mill-Bord tal-Gvernaturi b’applikazzjoni konġunta tad-dispożizzjonijiet tal-ewwel u tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 10 u tal-punti 3 u 4 tal-Artikolu 11 taċ-CSEE. Deċiżjoni ta’ kunsill tal-klassi li ma tawtorizzax tali passaġġ tikkostitwixxi għalhekk att “ibbażat fuq iċ-[CSEE] jew fuq regoli adottati fl-applikazzjoni tagħha”, fis-sens tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) ta’ din il-konvenzjoni.

66      Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-kundizzjoni li tinsab f’dan l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2), li l-atti li jikkawżaw preġudizzju li kontrihom jista’ jitressaq rikors quddiem il-Bord tal-Ilmenti għandhom jittieħdu fir-rigward tal-persuni kkonċernati “mill-Bord tal-Gvernaturi jew tal-Bord tad-Diretturi ta’ skola”, il-Qorti tal-Ġustizzja, filwaqt li bbażat ruħha fuq ir-regoli ta’ interpretazzjoni li jinsabu fl-Artikolu 31 tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, diġà ppreċiżat, fil-punt 58 tas-sentenza Oberto u O’Leary, li s-sempliċi fatt li l-atti tad-Direttur ta’ skola Ewropea ma jissemmewx espressament f’din id-dispożizzjoni ma jistax ikollu bħala effett li dawn jiġu esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija dispożizzjoni.

67      F’dan il-każ, għandu jiġi vverifikat jekk, b’mod analogu għal dak li ddeċidiet il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Oberto u O’Leary fir-rigward ta’ deċiżjonijiet mogħtija mid-Direttur ta’ skola Ewropea, ir-regoli stabbiliti fl-Artikolu 31 tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna jippermettux li l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix li l-Bord tal-Ilmenti jkollu, skont id-dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014 imsemmija fil-punt 58 ta’ din is-sentenza, ġurisdizzjoni esklużiva sabiex jieħu konjizzjoni tad-deċiżjonijiet li ma jiġix awtorizzata l-passaġġ ta’ student minn skola Ewropea għall-klassi li jmiss, minkejja li dawn id-deċiżjonijiet ma jirriżultawx mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord ta’ Diretturi ta’ din l-iskola iżda minn kunsill tal-klassi.

68      F’dan ir-rigward, fir-rigward tal-Artikolu 31(1) tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, għandu jitfakkar li, skont din id-dispożizzjoni, trattat għandu jiġi interpretat skont is-sens ordinarju li għandu jingħata lit-termini tat-trattat fil-kuntest tagħhom u fid-dawl tal-għan u tal-iskop tiegħu.

69      Issa, fir-rigward, fl-ewwel lok, tal-kuntest normattiv li fih jidħlu l-kliem “att [...] mwettqa mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord Amministrattiv ta’ skola” li jinsab fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, għandu, l-ewwel nett, jittieħed inkunsiderazzjoni l-fatt li, skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 27(2) ta’ din il-konvenzjoni, il-kundizzjonijiet u l-modalitajiet ta’ applikazzjoni relatati mal-proċeduri mibdija quddiem il-Bord tal-Ilmenti huma ddeterminati, skont il-każ, b’mod partikolari mir-Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punt 59). F’dan il-każ, ir-regoli li jagħtu lill-Bord tal-Ilmenti ġurisdizzjoni esklużiva sabiex jieħu konjizzjoni, wara eżawriment minn qabel tar-rikors amministrattiv previst, tar-rikorsi kontenzjużi relatati mad-deċiżjonijiet ta’ kunsill tal-klassi li ma jawtorizzax il-passaġġ minn student fil-klassi li jmiss u dawk li jippreċiżaw il-modalitajiet ta’ dawn ir-rikorsi huma, fil-fatt, inklużi f’dan ir-regolament ġenerali, jiġifieri r-RGEE tal‑2014.

70      It-tieni nett, kif diġà ġie rrilevat fil-punt 65 ta’ din is-sentenza, ir-regoli li jagħtu lill-kunsill tal-klassi s-setgħa li jiddeċiedi dwar il-passaġġ tal-istudenti fil-klassi li jmiss u li jirregolaw tali passaġġ huma fihom infushom fir-RGEE tal‑2014 u għalhekk ġew adottati mill-Bord tal-Gvernaturi bis-saħħa tas-setgħat li huwa għandu skont id-dispożizzjonijiet tal-ewwel u t-tieni paragrafu tal-Artikolu 10, il-punti 3 u 4 tal-Artikolu 11 taċ-CSEE. Għalhekk, għalkemm l-att inkwistjoni fil-kawża prinċipali, sa fejn jirriżulta minn kunsill ta’ klassi, ċertament ma tteħidx direttament mill-Bord tal-Gvernaturi, xorta waħda ġie adottat minn dan il-kunsill tal-klassi skont is-setgħat inkwadrati li huwa għandu bis-saħħa ta’ att adottat mill-Bord tal-Gvernaturi.

71      It-tielet nett, il-ġurisdizzjoni esklużiva tal-Bord tal-Ilmenti skont l-Artikolu 67 tar-RGEE tal‑2014 tikkonċerna, fl-ewwel lok, id-deċiżjoni li permezz tagħha s-Segretarju Ġenerali ddeċieda dwar ir-rikors ippreżentat mir-rappreżentanti legali tal-istudent ikkonċernat kontra d-deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi li ma tawtorizzax il-passaġġ ta’ dan tal-aħħar fil-klassi li jmiss. Issa, kif jirriżulta mill-punt 2 tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7, mill-punt 2 tal-Artikolu 12 u mill-Artikolu 14 taċ-CSEE, is-Segretarju Ġenerali huwa organu komuni għall-iskejjel Ewropej kollha maħtur mill-Bord tal-Gvernaturi, awtorizzat jirrappreżenta lil dan tal-aħħar u responsabbli quddiem dan il-Bord. Minn dan jirriżulta li l-atti ta’ dan is-Segretarju Ġenerali jistgħu fl-aħħar mill-aħħar jiġu imputati lill-imsemmi bord. Dan jgħodd b’mod partikolari meta dawn jiġu adottati mis-Segretarju Ġenerali abbażi ta’ awtorizzazzjoni mogħtija minn dan l-istess bord bħal dik li tirriżulta mill-Artikolu 62 tar-RGEE tal‑2014.

72      Fir-rigward, fit-tieni lok, tal-għanijiet segwiti miċ-CSEE, kif jirriżulta mill-ewwel premessa ta’ din il-konvenzjoni, l-iskejjel Ewropej inħolqu sabiex jiżguraw “għall-edukazzjoni flimkien tat-tfal ta’ l-impjegati” tal-Unjoni, “sabiex ikun żgurat il-funzjonament xieraq ta’ l-Istituzzjonijiet ” ta’ din tal-aħħar.

73      Issa, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 73 u 75 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-fatt li wieħed jikkonċentra f’idejn qorti speċjalizzata waħda, integrata fl-organizzazzjoni internazzjonali li tikkostitwixxi l-iskejjel Ewropej, l-istħarriġ ġudizzjarju tal-atti tal-kunsilli tal-klassi relatati mal-passaġġ għall-klassi li jmiss tal-istudenti ta’ dawn l-iskejjel huwa ta’ natura li jista’ jikkontribwixxi għal uniformità ta’ approċċ proċedurali u ġurisprudenzjali u sabiex jintlaħaq tali għan ta’ edukazzjoni komuni u tal-istess livell, f’kundizzjonijiet ugwali fl-imsemmija skejjel kollha.

74      Għaldaqstant, mill-kunsiderazzjonijiet esposti fil-punti 69 sa 73 ta’ din is-sentenza jirriżulta li, minkejja li l-atti tal-kunsilli tal-klassi ma humiex espressament imsemmija fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, il-kuntest leġiżlattiv li fih tinsab din id-dispożizzjoni u l-għanijiet segwiti miċ-CSEE jippermettu li jitqies li l-estensjoni tal-ġurisdizzjoni magħmula favur il-Bord tal-Ilmenti permezz tad-dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014 imsemmija fil-punt 58 ta’ din is-sentenza ma tiksirx din id-dispożizzjoni taċ-CSEE.

75      Fir-rigward tal-Artikolu 31(3)(a) u (b) tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, għandu jitfakkar li minn dan jirriżulta li, għall-finijiet tal-interpretazzjoni ta’ trattat, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni, fl-istess ħin bħall-kuntest, minn naħa, kull ftehim sussegwenti li jsir bejn il-partijiet dwar l-interpretazzjoni tat-trattat jew tal-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tiegħu u, min-naħa l-oħra, kull prassi sussegwenti segwita fl-applikazzjoni ta’ dan it-trattat li permezz tagħha huwa stabbilit il-ftehim tal-partijiet fir-rigward tal-interpretazzjoni tal-imsemmi trattat.

76      F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni tenfasizza li ma kienx ipprojbit u lanqas inabitwali, fid-dritt internazzjonali, li tiġi prevista l-possibbiltà għall-partijiet fi ftehim internazzjonali li jippreċiżaw, hekk kif tiżviluppa r-rieda komuni tagħhom dwar il-portata ta’ dan il-ftehim żviluppat, l-interpretazzjoni tagħhom. Tali preċiżazzjonijiet jistgħu jsiru mill-partijiet stess jew minn korp stabbilit mill-partijiet u li għandu setgħa deċiżjonali li torbothom. Tali atti interpretattivi għandhom, f’dan il-każ, l-effetti legali li jirriżultaw mill-Artikolu 31(3)(a) tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna (ara f’dan is-sens, l-Opinjoni 1/17 (Ftehim ECG UE-Kanada), tat‑30 ta’ April 2019 (EU:C:2019:341, punti 233 u 234).

77      Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li, sabiex tiġi ddeterminata l-portata tal-kliem “att [...] mwettqa mill-Bord tal-Gvernaturi jew mill-Bord Amministrattiv [tad-Diretturi] ta’ skola”, li jinsab fl-ewwel sentenza tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE, għandu jsir riferiment, konformement mal-Artikolu 31(3)(b) tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, b’mod partikolari, għal kull prassi sussegwenti segwita fl-applikazzjoni ta’ din il-konvenzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punti 60 u 62).

78      Issa, f’dan il-każ, għandu jiġi enfasizzat, l-ewwel nett, li, kif jirriżulta mill-Artikolu 8(1) taċ-CSEE, il-Bord tal-Gvernaturi huwa kompost b’mod partikolari “[m]ir-rappreżentant jew rappreżentanti fuq livell ministerjali ta’ kull wieħed mill-Istati Membri tal-[Unjoni] awtorizzat li jorbot lill-Gvern ta’ [dak] l-Istat Membru” kif ukoll minn membru tal-Kummissjoni Ewropea.

79      Minn dan isegwi li d-dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014 u, b’mod partikolari, l-Artikoli 62, 66 u 67 tagħha li, minn naħa, stabbilixxew il-possibbiltà li jiġi ppreżentat rikors amministrattiv quddiem is-Segretarju Ġenerali kontra d-deċiżjonijiet ta’ kunsill tal-klassi li ma jawtorizzax il-passaġġ ta’ student fi klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju u, min-naħa l-oħra, taw lill-Bord tal-Ilmenti ġurisdizzjoni esklużiva sabiex jieħu konjizzjoni ta’ rikors kontenzjuż ippreżentat kontra d-deċiżjoni adottata mis-Segretarju Ġenerali wara tali rikors amministrattiv, ġew adottati minn rappreżentanti debitament awtorizzati tal-imsemmija Stati Membri u tal-Unjoni awtorizzati li jirreklutawhom.

80      It-tieni nett, minkejja li l-Artikolu 26 taċ-CSEE jagħti lill-Qorti tal-Ġustizzja ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi dwar it-tilwimiet bejn il-partijiet kontraenti dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni ta’ din il-konvenzjoni li ma setgħux jiġu riżolti fi ħdan il-Bord tal-Gvernaturi, l-adozzjoni tal-Artikoli 62, 66 u 67 tar-RGEE tal‑2014 u, qabel dan, dik tad-dispożizzjonijiet korrispondenti tar-RGEE tal‑2005, ma wasslu għal ebda riferiment lill-Qorti tal-Ġustizzja minn dawn il-partijiet kontraenti sabiex jipprevjenu jew jikkontestaw tali adozzjonijiet. Għalhekk, l-adozzjoni stess ta’ dawn id-dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014 mill-partijiet kontraenti taċ-CSEE miġbura fi ħdan il-Bord tal-Gvernaturi tidher li turi kunsens bejn dawn il-partijiet dwar l-applikazzjoni u l-interpretazzjoni li saru tad-dispożizzjonijiet taċ-CSEE waqt l-adozzjoni tal-imsemmija dispożizzjonijiet tar-RGEE tal‑2014.

81      Barra minn hekk, l-imsemmija partijiet kontraenti la kkontestaw u lanqas iddubitaw, jekk ikun il-każ billi rrikorrew għall-mekkaniżmu hekk previst mill-Artikolu 26 taċ-CSEE, peress li sussegwentement saret l-applikazzjoni sistematika tad-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 62, 66 u 67 tar-RGEE tal‑2014 u tad-dispożizzjonijiet analogi preċedenti inklużi fir-RGEE tal‑2005, minn naħa, mis-Segretarju Ġenerali li kellu jieħu konjizzjoni ta’ rikorsi amministrattivi kontra deċiżjonijiet ta’ kunsilli tal-klassi li ma awtorizzawx il-passaġġ minn student fi klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju, u, min-naħa l-oħra, mill-Bord tal-Appell li kien imwassal jieħu konjizzjoni ta’ appelli kontenzjużi kontra d-deċiżjonijiet tas-Segretarju Ġenerali u li sistematikament eżerċitaw il-ġurisdizzjoni mogħtija lilu mill-Artikolu 67 tar-RGEE tal‑2014.

82      F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-adozzjoni mill-Bord tal-Gvernaturi tal-Artikoli 62, 66 u 67 tar-RGEE 2014 u, qabel dan, tad-dispożizzjonijiet analogi li jinsabu fir-RGEE tal‑2005, kif ukoll l-applikazzjoni ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, mingħajr ma waqfu minn dak iż-żmien, kemm mis-Segretarju Ġenerali kif ukoll mill-Bord tal-Ilmenti u din l-applikazzjoni, huma ta’ natura li jikkonfermaw l-eżistenza jekk mhux ta’ ftehim ulterjuri li sar bejn dawn il-partijiet fir-rigward tal-interpretazzjoni ta’ din il-konvenzjoni u tal-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tagħha fis-sens tal-Artikolu 31(3)(a) tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna, tal-inqas ta’ prattika li tistabbilixxi l-ftehim tal-partijiet dwar tali interpretazzjoni fis-sens tal-Artikolu 31(3)(b) ta’ din l-aħħar konvenzjoni. Fil-fatt, l-assenza ta’ kontestazzjonijiet min-naħa tal-partijiet għaċ-CSEE fir-rigward ta’ tali applikazzjoni mhux interrotta għandu jitqies bħala aġir ta’ dawn il-partijiet li jirrifletti l-kunsens taċitu tagħhom għall-imsemmija applikazzjoni u għalhekk bħala tali prattika.

83      Issa, tali ftehim u/jew tali prattika jistgħu jipprevalu fuq il-formulazzjoni tal-ewwel sentenza tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE. Minn dan isegwi li din id-dispożizzjoni għandha tinqara bħala li ma tipprekludix li d-deċiżjonijiet tal-kunsilli tal-klassi tal-iskejjel Ewropej li ma jawtorizzawx il-passaġġ ta’ student għall-klassi li jmiss, jitqiesu, bħala prinċipju, bħala li jaqgħu taħt l-imsemmija dispożizzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punti 65 sa 67).

84      Minn dak kollu li ntqal jirriżulta li l-Bord tal-Ilmenti għandu, skont l-Artikolu 67(1) tar-RGEE tal‑2014, ġurisdizzjoni esklużiva tal-ewwel u tal-aħħar istanza sabiex jiddeċiedi, wara l-eżawriment tar-rimedju amministrattiv stabbilit mill-Artikolu 62(1) ta’ dan ir-regolament, fuq kull tilwima relatata mad-deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi ta’ skola Ewropea li ma jawtorizzax il-passaġġ ta’ student għal klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju u li tali ġurisdizzjoni esklużiva ma tiksirx l-Artikolu 27(2) taċ-CSEE.

85      Għandu jiġi ppreċiżat ukoll li, kuntrarjament għal dak li sostnew PD u LC, tali interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti taċ-CSEE u tar-RGEE tal-2014 ma tippreġudikax id-dritt tal-persuni kkonċernati għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva.

86      F’dan ir-rigward, mill-punti 52 u 72 ta’ din is-sentenza jirriżulta li s-sistema tal-iskejjel Ewropej hija sistema sui generis, implimentata permezz ta’ ftehim internazzjonali, riżultat ta’ impenji assunti bejn l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha, li bir-raġun tagħha hija bbażata fuq ir-rieda ta’ dawn il-partijiet li jiżguraw il-funzjonament tajjeb tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni. Minkejja li tinkludi organizzazzjoni internazzjonali distinta mill-Unjoni, is-sistema tal-iskejjel Ewropej hija, għalhekk, marbuta mill-qrib ħafna mal-Unjoni fuq il-livell funzjonali, kif tfakkar fil-punt 53 ta’ din is-sentenza. It-tielet u r-raba’ premessa tad-Deċiżjonijiet 94/557 u 94/558 jenfasizzaw, barra minn hekk, li l-konklużjoni mill-Unjoni taċ-CSEE kienet b’mod partikolari ggwidata miċ-ċirkustanza li l-parteċipazzjoni tal-Unjoni fl-implimentazzjoni ta’ din il-konvenzjoni, billi eżerċitat il-kompetenzi li jirriżultaw mir-regoli stabbiliti minnha u minn atti futuri adottati skont id-dispożizzjonijiet tagħha, dehret neċessarja sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-Unjoni.

87      Kif sostniet il-Kummissjoni waqt is-seduta u l-Avukat Ġenerali rrileva fil-punt 97 tal-konklużjonijiet tiegħu, l-ordinament ġuridiku stabbilit mit-Trattati li jistabbilixxu l-Unjoni jinkludi għalhekk sett ta’ regoli tad-dritt internazzjonali konvenzjonali li jistgħu jirriżultaw rilevanti għall-finijiet tal-interpretazzjoni taċ-CSEE, kif jirriżulta mill-Artikolu 31(3)(c) tal-Konvenzjoni ta’ Vjenna. Fil-fatt, din l-aħħar dispożizzjoni, li tikkodifika d-dritt internazzjonali konswetudinarju, tipprevedi li, fl-interpretazzjoni ta’ trattat, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni, fl-istess ħin bħall-kuntest, ir-regoli rilevanti tad-dritt internazzjonali applikabbli fir-relazzjonijiet bejn il-partijiet, li fosthom jinsabu b’mod partikolari t-trattati l-oħra konklużi mill-partijiet kontraenti fit-trattat li huma s-suġġett ta’ tali interpretazzjoni (ara QIĠ, kawża dwar ċerti kwistjonijiet dwar l-assistenza legali reċiproka f’materji kriminali (Djibouti vs Franza), sentenza tal‑4 ta’ Ġunju 2008, Ġabra 2008, p. 219, § 112 sa 114). Issa, f’dan il-każ, iċ-CSEE ġiet konkluża mill-Istati Membri tal-Unjoni u mill-Unjoni nnifisha, bl-ewwel partijiet fit-trattati li jistabbilixxu t-tieni waħda u din tal-aħħar tislet l-eżistenza tagħha, il-personalità ġuridika tagħha u l-kompetenzi tagħha minn dawn it-trattati.

88      F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar ukoll li l-ftehimiet internazzjonali konklużi mill-Unjoni għandhom ikunu kompletament kompatibbli mat-Trattati kif ukoll mal-prinċipji kostituzzjonali li jirriżultaw minnhom, fosthom, b’mod partikolari, il-garanziji stabbiliti mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”) (ara, f’dan is-sens, l-Opinjoni 1/17 (Ftehim ECG UE-Kanada), tat‑30 ta’ April 2019, EU:C:2019:341, punti 165 u 167 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

89      Fir-rigward taċ-CSEE, mill-kunsiderazzjonijiet esposti fil-punti 86 sa 88 ta’ din is-sentenza jirriżulta b’mod partikolari li l-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni għandhom jirregolaw kemm l-interpretazzjoni ta’ din il-konvenzjoni kif ukoll jittieħdu debitament inkunsiderazzjoni u osservati mill-korpi stabbiliti mill-imsemmija konvenzjoni meta dawn il-korpi jeżerċitaw il-kompetenzi li jirriżultaw mir-regoli stabbiliti minnha u jadottaw atti konformement mad-dispożizzjonijiet tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑14 ta’ Ġunju 2011, Miles et, C‑196/09, EU:C:2011:388, punt 43, kif ukoll is-sentenza Oberto u O’Leary, punt 74).

90      Fir-rigward, b’mod iktar partikolari, tal-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva inkwistjoni f’dan il-każ, skont ġurisprudenza stabbilita, dan il-prinċipju jikkostitwixxi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni, li jirriżulta mit-tradizzjonijiet kostituzzjonali komuni għall-Istati Membri, li ġie stabbilit fl-Artikoli 6 u 13 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl‑4 ta’ Novembru 1950, u li issa huwa affermat fl-Artikolu 47 tal-Karta (sentenza tat‑18 ta’ Mejju 2021, Asociaċia “Forumul Judecătorilor din România” et, C‑83/19, C‑127/19, C‑195/19, C‑291/19, C‑355/19 u C‑397/19, EU:C:2021:393, punt 190 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

91      Barra minn hekk, mill-ħames inċiż tar-raba’ premessa taċ-CSEE jirriżulta li, fost l-għanijiet tagħha, hemm dak li tiġi żgurata protezzjoni ġudizzjarja adegwata kontra l-atti tal-Bord tal-Gvernaturi jew tal-Bordijiet ta’ Diretturi tal-iskejjel Ewropej u li tali għan ippreseda l-istabbiliment tal-Bord tal-Ilmenti (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Oberto u O’Leary, punt 48).

92      F’dan ir-rigward, fir-rigward, qabelxejn, tal-Bord tal-Ilmenti bħala tali, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li din l-istanza tissodisfa l-elementi kollha li jippermettu li organu jiġi kklassifikat bħala “qorti jew tribunal”, fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE, b’mod partikolari l-oriġini legali ta’ dan l-organu, il-permanenza tiegħu, in-natura obbligatorja tal-ġurisdizzjoni tiegħu, in-natura kontradittorja tal-proċedura, l-applikazzjoni, mill-imsemmi organu, tar-regoli tad-dritt kif ukoll l-indipendenza tiegħu, bl-eċċezzjoni tal-fatt li jaqa’ taħt wieħed mill-Istati Membri (sentenza Oberto u O’Leary, punt 72 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

93      Sussegwentement, fir-rigward tal-fatt li l-Bord tal-Ilmenti jiddeċiedi fl-ewwel u fl-aħħar istanza, għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 47 tal-Karta, il-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva jirrigwarda d-dritt ta’ aċċess mhux għal grad doppju ta’ ġurisdizzjoni, iżda biss għal qorti jew tribunal (sentenza Oberto u O’Leary, punt 73 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

94      Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-portata tal-ġurisdizzjoni mogħtija lill-Bord tal-Ilmenti f’dak li jirrigwarda d-deċiżjonijiet ta’ kunsill tal-klassi ta’ skola Ewropea li ma jawtorizzax il-passaġġ ta’ student għal klassi li jmiss, mill-Artikolu 62(1) tar-RGEE tal‑2014 jirriżulta li tali deċiżjonijiet ta’ kunsill tal-klassi jistgħu jiġu appellati min-naħa tar-rappreżentanti legali tal-istudenti biss minħabba difett formali jew fatt ġdid, irrikonoxxuti bħala tali mis-Segretarju Ġenerali abbażi tal-proċess ipprovdut mill-iskola u r-rappreżentanti legali tal-istudent.

95      Din id-dispożizzjoni tipprovdi li b’“difett proċedurali” għandu jinftiehem kull ksur ta’ regola tad-dritt dwar il-proċedura li għandha tiġi segwita għall-passaġġ lejn il-klassi li jmiss, bħal li kieku ma kienx twettaq, id-deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi kienet tkun differenti, filwaqt li tippreċiża, b’mod partikolari, f’dan ir-rigward, li l-modalitajiet ta’ organizzazzjoni prattika tal-eżamijiet jappartjenu għall-iskejjel u ma jistgħux jitqiesu bħala difett formali. B’“fatt ġdid”, għandu jinftiehem kull element li ma ġiex mgħarraf lill-kunsill tal-klassi peress li ma kienx magħruf minn kulħadd — għalliema, ġenituri, student — fil-mument tad-deliberazzjoni tiegħu u li seta’ jinfluwenza s-sens tad-deċiżjoni tiegħu, fatt magħruf mill-ġenituri, iżda li ma ġiex innotifikat lill-kunsill tal-klassi li ma setax jiġi kklassifikat bħala element ġdid, fis-sens tal-imsemmija dispożizzjoni.

96      L-Artikolu 62(1) tar-RGEE tal‑2014 jippreċiża, barra minn hekk, fl-aħħar subparagrafu tiegħu, li l-evalwazzjonijiet dwar il-kapaċitajiet tal-istudenti u l-għoti ta’ punteġġ għal kompożizzjoni jew xogħol matul is-sena skolastika jaqgħu biss taħt is-setgħa diskrezzjonali tal-kunsill tal-klassi u li dawn l-evalwazzjonijiet ma jistgħux jiġu kkontestati.

97      Kif jirriżulta mid-deċiżjonijiet mogħtija mill-Bord tal-Ilmenti prodotti mill-Iskola Ewropea ta’ Varese, id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 62(1) tar-RGEE tal‑2014, minkejja li ddedikati għall-azzjoni amministrattiva miftuħa quddiem is-Segretarju Ġenerali, jikkundizzjonaw ukoll, konsegwentement, il-portata tal-ġurisdizzjoni ta’ dan il-bord fil-każ ta’ rikors ippreżentat mir-rappreżentanti legali tal-istudent kontra deċiżjoni tas-Segretarju Ġenerali li ċaħdet ir-rikors amministrattiv ippreżentat inizjalment quddiem dan tal-aħħar.

98      Issa, rikors ġudizzjarju anki ddelimitat sabiex, b’mod partikolari, jiġi ppreżervat il-marġni ta’ diskrezzjoni ta’ natura pedagoġika li għandu neċessarjament imur lura għand il-kulleġġ tal-professuri li pprovdew tagħlim lill-istudent li l-passaġġ tiegħu għal klassi li jmiss huwa s-suġġett ta’ eżami u ta’ deċiżjoni minn dan il-kulleġġ, ma jippreġudikax il-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva, sa fejn bi “ksur ta’ regola tad-dritt dwar il-proċedura li għandha tiġi segwita għall-passaġġ lejn il-klassi li jmiss” fis-sens tal-Artikolu 62(1) tar-RGEE tal‑2014, wieħed għandu jifhem, f’sens wiesa’, il-ksur ta’ kull regola kemm strettament formali kif ukoll sostantiva li għandha neċessarjament tippresjedi d-deliberazzjonijiet tal-kunsilli tal-klassi. Kif jirriżulta mill-punt 89 ta’ din is-sentenza hemm, b’mod partikolari, fost tali regoli l-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni applikabbli li l-Bord tal-Ilmenti għandu, konsegwentement, jiżgura l-osservanza tagħhom meta jiġi adit b’rikors li jirrigwarda deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi li ma jawtorizzax il-passaġġ minn student fil-klassi li jmiss.

99      Fir-rigward tal-portata tal-istħarriġ eżerċitat minn dan il-Bord tal-Ilmenti relatat mal-motivazzjoni ta’ tali deċiżjoni tal-kunsill tal-klassi, il-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva jeħtieġ għalhekk, b’mod partikolari, li, bla ħsara għall-marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ msemmija iktar ’il fuq inerenti għall-funzjoni ta’ deliberazzjoni mogħtija lill-kunsill tal-klassi, tali stħarriġ jirrigwarda, tal-inqas il-verifika tal-assenza ta’ eċċess jew ta’ użu ħażin ta’ poter, ta’ żball ta’ liġi jew ta’ żball manifest ta’ evalwazzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tad‑19 ta’ Novembru 2019, A. K. et (Indipendenza tal-Awla Dixxiplinari tal-Qorti Suprema), C‑585/18, C‑624/18 u C‑625/18, EU:C:2019:982, punt 145, kif ukoll tal‑15 ta’ April 2021, FV vs Il‑Kunsill, C‑875/19 P, EU:C:2021:283, punt 65 u l-ġurisprudenza ċċitata).

100    Fid-dawl ta’ dak kollu li ntqal iktar ’il fuq, ir-risposta għad-domanda preliminari magħmula għandha tkun li d-dispożizzjonijiet moqrija flimkien tal-Artikolu 27(2) taċ-CSEE u tal-Artikoli 61, 62, 66 u 67 tar-RGEE tal‑2014 għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-Bord tal-Ilmenti għandu ġurisdizzjoni esklużiva tal-ewwel u tal-aħħar istanza sabiex jiddeċiedi, wara l-eżawriment tar-rimedju amministrattiv previst minn dan ir-regolament ġenerali, dwar kull tilwima dwar il-legalità tad-deċiżjoni ta’ kunsill tal-klassi ta’ skola Ewropea li ma tawtorizzax il-passaġġ minn student għal klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju.

 Fuq l‑ispejjeż

101    Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tieni Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

Id-dispożizzjonijiet moqrija flimkien tal-Artikolu 27(2) tal-Konvenzjoni li tiddefinixxi l-Istatut tal-Iskejjel Ewropej, konkluża fil-Lussemburgu fil‑21 ta’ Ġunju 1994 bejn l-Istati Membri u l-Komunitajiet Ewropej, u tal-Artikoli 61, 62, 66 u 67 tar‑Regoli Ġenerali tal-Iskejjel Ewropej, fil-verżjoni tagħhom numru°2014-03-D-14-fr-11, għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-Bord tal-Ilmenti għandu ġurisdizzjoni esklużiva tal-ewwel u tal-aħħar istanza sabiex jiddeċiedi, wara l-eżawriment tar-rimedju amministrattiv previst minn dan ir-regolament ġenerali, dwar kull tilwima dwar il-legalità tad-deċiżjoni ta’ kunsill tal-klassi ta’ skola Ewropea li ma tawtorizzax il-passaġġ minn student għal klassi li jmiss taċ-ċiklu sekondarju.

Firem

*      Lingwa tal-kawża: it-Taljan.