1.

Fl-Italja, l-operaturi ekonomiċi privati tas-settur postali għandhom iħallsu l-ispejjeż tal-awtorità regolatorja nazzjonali (iktar ’il quddiem l-“ARN”), mingħajr l-ebda kofinanzjament pubbliku. Dan l-obbligu huwa impost kemm fuq il-fornituri tas-servizz ta’ posta espressa, kif ukoll fuq dawk tas-servizz universali.

2.

F’dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari qed jiġi mistoqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja, essenzjalment, dwar jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali applikata fil-kawża prinċipali hijiex kompatibbli kemm mad-Direttiva 97/67/KE, kif emendata bid-Direttiva 2008/6/KE ( 2 ), kif ukoll mal-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ nondiskriminazzjoni.

3.

Skont l-Artikolu 9 tagħha:

“1.   Għal servizzi li jaqgħu barra l-ambitu tas-servizz universali, l-Istati Membri jistgħu jintroduċu awtorizzazzjonijiet ġenerali sal-limitu meħtieġ sabiex tiġi garantita konformità mar-rekwiżiti essenzjali.

2.   Għal servizzi li jaqgħu fl-ambitu tas-servizz universali, l-Istati Membri jistgħu jintroduċu proċeduri ta’ awtorizzazzjoni, inklużi liċenzji individwali, sal-limitu meħtieġ biex tiġi garantita konformità mar-rekwiżiti essenzjali u biex jiġi żgurat il-forniment tas-servizz universali.

L-għoti ta’ l-awtorizzazzjonijiet jista:

[…]

[…]

L-obbligi u r-rekwiżiti msemmijin fl-ewwel inċiż u fl-Artikolu 3 jistgħu jiġu imposti biss fuq il-fornituri nnominati ta’ servizz universali.

[…]

3.   Il-proċeduri, l-obbligi u r-rekwiżiti msemmijin fil-paragrafi 1 u 2 għandhom ikunu trasparenti, aċċessibbli, non-diskriminatorji, proporzjonati, preċiżi u mhux ambigwi, jkunu pubbliċi minn qabel u bbażati fuq kriterji oġġettivi […].”

4.

L-Artikolu 22 jistipula li:

“1.   Kull Stat Membru għandu jaħtar awtorità nazzjonali regolatorja waħda jew aktar għas-settur postali li tkun legalment separata minn topera b’mod indipendenti mill-operaturi postali. […]

[…]

2.   L-awtoritajiet regolatorji nazzjonali għandu jkollhom bħala kompitu partikolari li jiżguraw konformità ma’ l-obbligi li jirriżultaw minn din id-Direttiva, b’mod partikolari billi jistabbilixxu proċeduri ta’ monitoraġġ u regolatorji biex jiżguraw il-forniment ta’ servizz universali. Jistgħu wkoll jiġu fdati li jiżguraw l-konformità mar-regoli ta’ kompetizzjoni fis-settur postali.

[…].”

5.

Id-Direttiva 97/67 ġiet trasposta fid-dritt Taljan permezz tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 261, tat‑22 ta’ Lulju 1999 ( 3 ), li l-Artikolu 2(1) tiegħu jipprovdi li “l-awtorità regolatorja tas-settur postali hija l-Ministeru għall-Komunikazzjonijiet.”

6.

L-Artikolu 1 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 58, tal‑31 ta’ Marzu 2011 ( 4 ), emenda l-Artikolu 2 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 261, tat‑22 ta’ Lulju 1999, billi pprovda li:

7.

L-attivitajiet u l-kompetenzi tal-aġenzija regolatorja nazzjonali għas-settur postali, li qatt ma ħadet sura, ġew ittrasferiti lill-Autorità per le garanzie nelle comunicazioni (l-Awtorità għall-Garanzija tal-Komunikazzjonijiet; iktar ’il quddiem l-“AGCOM”) ( 5 ) permezz tad-Digriet Liġi Nru 201, tas‑6 ta’ Diċembru 2011 ( 6 ). Madankollu, ir-regoli fis-seħħ fil-qasam tal-finanzjament tal-imsemmija aġenzija ma ġewx emendati.

8.

Il-paragrafi 65 u 66 tal-Artikolu 1 tal-Liġi Nru 266, tat‑23 ta’ Diċembru 2005 ( 7 ), jistabbilixxu li:

9.

Il-bidla fil-finanzjament tal-AGCOM saret skont l-Artikolu 65 tad-Digriet Liġi Nru 50, tal‑24 ta’ April 2017 ( 8 ), b’dan il-mod:

“1.   Mill‑2017, l-ispejjeż tal-funzjonament tal-Awtorità Regolatorja tal-komunikazzjonijiet marbuta mal-funzjonijiet tagħha bħala awtorità regolatorja nazzjonali tas-settur postali ser ikunu esklużivament issussidjati permezz tal-modalitajiet previsti fit-tieni sentenza tal-Artikolu 1 (65) u (66) tal-Liġi Nru 266, tat‑23 ta’ Diċembru 2005, skont id-dħul miksub mill-operaturi tas-settur postali. Id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 2(6) sa (21) u tal-Artikolu 15(2)(a) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 261 tat‑22 ta’ Lulju 1999 huma mħassra”.

10.

Din l-emenda neħħiet is-sistema mħallta, pubblika u privata, ta’ finanzjament tal-awtorità regolatorja u allinjat il-kontribuzzjoni tal-operaturi tas-settur postali lill-AGCOM ma’ dik tas-setturi ekonomiċi l-oħra taħt is-superviżjoni tagħha.

11.

Matul is-snin 2017 u 2018, l-AGCOM adottat il-ftehimiet Nru 182/17/CONS, Nru 427/17/CONS u Nru 528/18/CONS (iktar ’il quddiem il-“ftehimiet”), li permezz tagħhom ġew iffissati l-ammont u l-modalitajiet tal-kontribuzzjoni li għandha titħallas lilha mill-operaturi ekonomiċi privati tas-settur tas-servizzi postali għas-snin 2017, 2018 u 2019, rispettivament. B’mod partikolari, l-AGCOM stabbilixxiet ħlas ta’ 1.4 għal kull elf (tad-dħul iddikjarat minn kull operatur) għas-snin 2017, 2018 u ta’ 1.35 għal kull elf għas-sena 2019.

12.

Il-ftehimiet:

13.

Dawn l-ispejjeż ġew ikkalkolati billi ttieħdu inkunsiderazzjoni mhux biss l-attivitajiet marbuta direttament mar-regolamentazzjoni tas-suq tas-servizzi postali, iżda wkoll is-servizzi komuni għad-diversi oqsma tal-AGCOM, bħall-użu ta’ proprjetajiet immobbli u l-attivitajiet ta’ segretarjat. L-ispejjeż indiretti marbuta mas-servizzi komuni tqassmu bejn id-diversi swieq irregolati mill-AGCOM f’ishma proporzjonali.

14.

Ċerti operaturi ekonomiċi privati ta’ posta espressa, li ma jaqgħux taħt is-servizz universali, ikkontestaw il-ftehimiet quddiem it-Tribunale amministrativo regionale per il Lazio (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Lazio).

15.

Huma kkontestaw, b’mod partikolari:

16.

It-Tribunale amministrativo regionale per il Lazio (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Lazio)ċaħdet ir-rikorsi billi qieset, essenzjalment, li:

17.

Ir-rikorrenti appellaw mis-sentenza tal-ewwel istanza quddiem il-Consiglio di Stato (il-Kunsill tal-Istat, l-Italja), li ressaq quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi li ġejjin:

18.

It-talba għal deċiżjoni preliminari ġiet irreġistrata fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fil‑31 ta’ Marzu 2022.

19.

Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub minn General Logistic System Enterprises Srl u General Logistic System Italy SpA, BRT SpA, Associazione Italiana Corrieri Aerei Internazionali (A.I.C.A.D.I.) et al, mill-Gvern Belġjan, Grieg, Taljan, Litwan, Norveġiż u Portugiż kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea.

20.

Iż-żamma ta’ seduta ma ġietx ikkunsidrata bħala indispensabbli.

21.

Id-Direttiva 97/67, kif emendata bid-Direttiva 2008/6, tippermetti li l-Istati Membri jissuġġettaw l-għoti ta’ liċenzji lill-operaturi tas-settur postali, “fejn xieraq”, “għal obbligu li jingħata kontribut finanzjarju lill-ispejjeż operazzjonali ta’ l-[ARN] ( 9 ).”

22.

L-Avukat Ġenerali Mengozzi diġà nnota diffikultajiet ta’ interpretazzjoni tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67, minħabba r-redazzjoni mhux ċara tiegħu ( 10 ). Din il-kawża tikkonferma d-dikjarazzjoni tiegħu.

23.

Fit-trattazzjoni tad-domandi tal-Consiglio di Stato (il-Kunsill tal-Istat, l-Italja), jidhirli li huwa preferibbli li nibda mit-tieni waħda sabiex jiġu ddeterminati liema tipi ta’ spejjeż tal-ARN tas-settur postali għandhom jiġu ffinanzjati mill-operaturi ta’ dan is-settur ( 11 ). Imbagħad, ser neżamina jekk id-Direttiva 97/67 timponix neċessarjament finanzjament minimu tal-ARN permezz ta’ fondi pubbliċi. Finalment, ser nanalizza jekk l-operaturi kollha tas-settur postali għandhomx jagħmlu kontribuzzjonijiet skont id-dħul tagħhom jew jekk għandhiex issir distinzjoni bejn il-fornituri tas-servizz universali u dawk ta’ posta espressa.

24.

Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk ir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67, moqri flimkien mal-Artikolu 22 tagħha, jinkludix fost l-ispejjeż operattivi tal-ARN li huma ffinanzjati mill-fornituri ta’ servizzi postali:

25.

Fir-rigward ta’ din il-kategorija, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, jidhirli li hija konklużiva: “Rigward l-obbligu speċifiku ta’ kontribuzzjoni għall-finanzjament tal-awtorità regolatorja responsabbli għas-settur postali, imsemmi fir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67 […], għandu jiġi rrilevat li l-attivitajiet li jaqgħu fuq l-awtoritajiet nazzjonali regolatorji jirrigwardaw is-settur postali kollu u mhux biss il-fornituri ta’ servizzi li jaqgħu taħt is-servizz universali ( 12 ).”

26.

L-obbligu kkonfigurat b’dan il-mod huwa koerenti mal-funzjonijiet tal-ARN tas-settur postali, li għandhom il-missjoni li tiżgura l-eżekuzzjoni tal-obbligi li jirriżultaw mid-Direttiva 97/67 u li tiżgura l-osservanza tar-regoli tal-kompetizzjoni f’dan is-settur. B’hekk huma jiffavorixxu lill-operaturi postali kollha, u mhux biss kategorija waħda jew oħra tagħhom.

27.

B’hekk, ir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67 għandu jiġi interpretat fis-sens li l-fornituri kollha tas-servizzi postali, inkambju għall-vantaġġi li huma jiksbu mill-azzjoni tal-ARN, jistgħu “jkunu suġġetti għall-obbligu li jikkontribwixxu għall-finanzjament tal-attivitajiet ta’ dawn l-awtoritajiet ( 13 ).”

28.

L-obbligu jinkludi, fil-qosor, l-ispejjeż inerenti għall-attivitajiet tal-ARN fir-rigward tas-servizzi postali kollha, kemm dawk esklużi kif ukoll dawk inklużi fis-servizz universali.

29.

Jidhirli li r-risposta għad-domanda dwar jekk l-ispejjeż operazzjonali msemmija fir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67 jinkludux dawk imsejħa “spejjeż tal-istrutturi u servizzi transversali” (iktar ’il quddiem “spejjeż trażversali”) ( 14 ) tal-ARN, li għalihom tirreferi l-qorti tar-rinviju, hija inqas evidenti.

30.

Id-Direttiva 97/67 ma tiddefinixxix il-kunċett ta’ “spejjeż operazzjonali”, li fir-rigward tal-interpretazzjoni tiegħu ma jaqblux il-partijiet li intervjenew f’din il-proċedura għal deċiżjoni preliminari:

31.

L-użu tal-verżjonijiet lingwistiċi differenti ma jgħinx f’interpretazzjoni letterali li tista’ tiċċara d-dispożizzjoni ( 15 ). Għalhekk, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 16 ), jeħtieġ li jsir riferiment għall-interpretazzjoni sistematika u finali tagħha.

32.

Lanqas id-Direttiva 97/67, bħala tali, ma tipprovdi elementi li jippermettu interpretazzjoni sistematika li tagħti iktar dawl fuq is-sinjifikat tal-“ispejjeż operazzjonali ( 17 ).”

33.

Madankollu, huwa minnu li regoli oħra tad-dritt tal-Unjoni, relatati mal-komunikazzjonijiet elettroniċi (b’mod partikolari d-Direttiva 2002/21/KE ( 18 ) u d-Direttiva 2002/20/KE ( 19 ), jew il-predeċessuri tagħhom), jistgħu jipprovdu, mill-perspettiva sistematika, indikazzjonijiet utli għal dan ir-rinviju.

34.

Dan ikun il-każ li kieku dawn ir-regoli l-oħra ( 20 ), li diġà ġew interpretati mill-Qorti tal-Ġustizzja, kienu introduċew kunċetti analogi li setgħu jiġu trasposti għas-settur postali ( 21 ).

35.

Fil-qasam tal-komunikazzjonijiet elettroniċi, huwa previst, bħal fis-settur postali, li l-operaturi privati jiffinanzjaw l-ARN rispettivi. Id-Direttiva 2002/20 tuża, għal dan il-għan, il-kunċett ta’ “spejjeż amministrattivi” tal-ARN. Dawn l-awtoritajiet għandhom ikunu, bħal dik tas-settur postali, imparzjali u indipendenti u għandhom jibbenefikaw minn finanzjament xieraq ( 22 ).

36.

Ir-regoli li jirregolaw il-finanzjament tal-ARN fis-settur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi jipprevedu, speċifikament, li l-kontribuzzjonijiet tal-operaturi (il-ħlasijiet li għandhom jitħallsu għas-sostenn tal-ARN) huma limitati għall-kopertura ta’ ċerti spejjeż amministrattivi reali marbuta, b’mod partikolari, mal-ġestjoni tal-awtorizzazzjonijiet jew tad-drittijiet ta’ użu ( 23 ).

37.

Fil-fatt, skont l-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2002/20, kull ħlas amministrattiv impost fuq impriżi li jfornu servizz sabiex jiffinanzjaw l-attivitajiet tal-ARN, għandu “fit-total, ikopri biss l-ispejjeż amministrattivi magħmula fl-amministrazzjoni, kontroll u infurzar ta’ l-iskema ta’ l-awtorizzazzjoni ġenerali u tad-drittijiet ta’ użu u l-obbligi speċifiċi kif imsemmija f’Artikolu 6(2) ( 24 ).”

38.

Għaldaqstant, il-ħlasijiet tas-settur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi ma jistgħux ikunu intiżi sabiex ikopru anki l-ispejjeż relatati ma’ funzjonijiet oħra minbarra dawk elenkati f’din id-dispożizzjoni, u b’mod partikolari, l-ebda tipi oħra ta’ spejjeż amministrattivi sostnuti mill-ARN ( 25 ).

39.

Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, mill-Artikolu 12(2) tad-Direttiva 2002/20, moqri flimkien mal-premessa 30 tagħha, jirriżulta li l-ħlasijiet sostnuti mill-operaturi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi:

40.

Ir-rikorrenti quddiem il-qorti tar-rinviju li ppreżentaw osservazzjonijiet jiddefendu l-estrapolazzjoni għas-settur postali tas-soluzzjoni adottata għas-suq tal-komunikazzjonijiet elettroniċi mill-Artikolu 12 tad-Direttiva 2002/20 u mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tinterpretah.

41.

Il-proposta interpretattiva tista’ tiġi kklassifikata bħala waħda suġġestiva, mal-ewwel daqqa t’għajn ( 28 ), iżda mhux bħala waħda adegwata: minkejja x-xebh fir-rekwiżiti tal-indipendenza tal-ARN tas-settur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi u tas-settur postali, ir-regoli speċifiċi dwar il-finanzjament tagħhom huma differenti:

42.

L-interpretazzjoni teleoloġika tar-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) u tal-Artikolu 22 tad-Direttiva 97/67 twassal sabiex jiġi argumentat li dawn id-dispożizzjonijiet jippermettu li l-ARN tas-settur postali jwettqu l-kompiti ġenerali tagħhom, jiġifieri li jiggarantixxu t-twettiq tal-obbligi li jirriżultaw mid-Direttiva 97/67 ( 29 ). Għal dan il-għan, irid ikollhom finanzjament adegwat li jkopri l-ispejjeż trażversali ġġenerati mill-funzjonament tagħhom, li mingħajrhom l-imsemmija entitajiet sempliċement ma jkunux jistgħu jaġixxu.

43.

Għalhekk ma hemm l-ebda raġuni li tipprekludi li l-ispejjeż trażversali tal-ARN tas-settur postali (jiġifieri l-ispejjeż komuni, mhux speċifikament intiżi għal attività ta’ regolamentazzjoni jew ta’ superviżjoni) jiġu kklassifikati bħala spejjeż operattivi li hija ġġarrab minħabba l-eżerċizzju tal-kompetenzi istituzzjonali tagħha. Naqbel mal-Kummissjoni meta tenfasizza r-rabta mill-qrib ta’ din il-kategorija ta’ spejjeż, qabel kull attività oħra, mal-funzjonijiet rispettivi tal-ARN.

44.

Finalment, kif tenfasizza ġustament il-qorti tar-rinviju, jekk ARN teżerċita (bħall-AGCOM) kompiti f’oqsma oħra minbarra s-settur postali, l-ispejjeż indiretti jitqassmu pro rata bejn is-setturi kollha involuti.

45.

Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk id-Direttiva 97/67 tipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali li permezz tagħha l-finanzjament tal-ARN tas-settur postali jiġi sostnut biss mill-fornituri privati ta’ servizzi, bl-esklużjoni ta’ kull forma ta’ finanzjament pubbliku mill-baġit tal-Istat.

46.

Ir-risposta għal din l-ewwel domanda hija impliċita fir-risposta li pproponejt għat-tieni domanda, abbażi tar-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) u tal-Artikolu 22 tad-Direttiva 97/67.

47.

Jekk l-ispejjeż operattivi tal-ARN tas-settur postali jinkludu kemm dawk li jirriżultaw direttament mill-attivitajiet regolatorji u ta’ sorveljanza tagħhom, kif ukoll dawk li jirriżultaw mill-istruttura amministrattiva u deċiżjonali tagħhom, l-operaturi privati għandhom, bħala prinċipju, isostnu l-finanzjament sħiħ tal-ARN innifisha.

48.

Id-dubju tal-qorti tar-rinviju (l-ispejjeż kollha tal-ARN jistgħu jiġu sostnuti mill-operaturi privati, bl-esklużjoni tal-finanzjament pubbliku?), jista’ għalhekk jiġi mwieġeb fl-affermattiv.

49.

Din ir-risposta ma hijiex affettwata mill-fatt li r-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67 juża l-kliem “fejn xieraq”, sabiex jindika l-mekkaniżmu ta’ finanzjament tal-ARN. Permezz ta’ tali termini tiġi osservata l-għażla ta’ formuli differenti, li d-Direttiva 97/67 tħalli f’idejn l-Istati Membri ( 30 ).

50.

Għaldaqstant, għandha tiġi ppreċiżata l-portata tal-obbligu li “jingħata kontribut finanzjarju”, previst fir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9 tad-Direttiva 97/67.

51.

Il-letteralità ta’ din l-espressjoni tista’ tinkoraġġixxi interpretazzjoni restrittiva: l-operaturi għandhom biss l-obbligu li jikkontribwixxu b’mod finanzjarju sabiex jassumu parti mill-ispejjeż operattivi tal-ARN, iżda mhux dawn l-ispejjeż kollha.

52.

Peress li l-interpretazzjoni letterali ma hijiex determinanti, għandha tintuża mill-ġdid l-interpretazzjoni sistematika u finali tar-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67.

53.

Jekk wieħed jieħu bħala premessa li l-kunċett ta’ spejjeż operattivi jinkludi l-ispejjeż kollha ġġenerati mill-ARN tas-settur postali fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet tagħhom, jista’ jiġi sostnut il-fatt li l-Istati Membri għandhom il-possibbiltà li jagħżlu bejn:

54.

Skont id-data pprovduta mill-Kummissjoni, abbażi ta’ studju reċenti ( 31 ), ħmistax-il Stat Membru għażlu sistema ta’ finanzjament kompletament privata, sitta ppreferew sistema pubblika, u ħamsa għażlu sistema mħallta (erbgħa minn dawn għandhom parti kbira mill-finanzjament ipprovdut minn operaturi postali).

55.

Fl-opinjoni tiegħi, l-Artikolu 9 tad-Direttiva 97/67 la jimponi u lanqas ma jipprekludi li jintgħażel mudell jew ieħor ta’ finanzjament tal-ARN. Il-paragrafu 3 tiegħu sempliċement jeżiġi li, ladarba jiġu mħarsa l-indipendenza u l-funzjonament ta’ dawn l-awtoritajiet, l-elementi tas-sistema adottata għandhom ikunu “trasparenti, aċċessibbli, non-diskriminatorji, proporzjonati, preċiżi u mhux ambigwi, jkunu pubbliċi minn qabel u bbażati fuq kriterji oġġettivi.”

56.

Nirrepeti, xejn ma jipprekludi lil Stat Membru milli jimplimenta sistema pubblika jew sistema mħallta: it-tnejn huma adattati għall-għan tad-Direttiva 97/67, li tipprevedi l-eżistenza tal-ARN indipendenti mill-operaturi tas-settur postali ( 32 ), sabiex jiġi żgurat li jissodisfaw b’mod adegwat il-funzjonijiet regolatorji u ta’ superviżjoni tagħhom. Jidhirli li ż-żewġ sistemi huma kompatibbli mar-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 97/67, peress li dawn jippreżervaw l-indipendenza tal-ARN fir-rigward tal-operaturi tas-settur postali kif ukoll il-funzjonament xieraq tagħhom.

57.

L-istess japplika għall-kompatibbiltà tas-sistemi ta’ finanzjament strettament privati (bħal dak Taljan), dejjem sakemm dawn jiżguraw, minn naħa, l-indipendenza tal-ARN u, min-naħa l-oħra, li din l-ARN għandha, fil-prattika, il-mezzi neċessarji għat-twettiq tal-kompiti tagħha ( 33 ).

58.

Fir-realtà, is-sors tal-finanzjament tal-ARN ma jiddeterminax neċessarjament l-indipendenza tagħha ( 34 ). L-għan huwa li jkollha l-mezzi finanzjarji neċessarji, b’tali mod li l-ARN stess tkun tista’ tevita l-influwenza indebita tal-operaturi prinċipali tas-suq u ta’ awtoritajiet pubbliċi oħra ( 35 ).

59.

Ċertament, il-possibbiltà li attività tal-ARN tiġi “imblukkata” tkun ikbar meta l-finanzjament tagħha jiddependi esklużivament mill-kontribuzzjonijiet tal-operaturi tas-settur postali. Il-każ Taljan, kif tfakkar il-qorti tar-rinviju ( 36 ), huwa paradigmatiku: skont l-AGCOM innifisha, minn meta, fl‑2012, hija saret l-ARN Taljana fis-settur postali, ma rnexxielha tiġbor l-ebda kontribuzzjoni mingħand l-operaturi postali privati u kellha teżerċita l-funzjonijiet tagħha ta’ regolamentazzjoni u ta’ sorveljanza permezz ta’ mezzi finanzjarji meħuda minn setturi oħra jew mir-riżervi rispettivi tagħha. L-AGCOM tindika li l-impossibbiltà li tiġbor l-kontribuzzjonijiet tal-operaturi twassalha sabiex ma tkunx tista’ teżerċita l-funzjonijiet tagħha fis-settur postali Taljan ( 37 ).

60.

Issa, dan il-fatt jidher li jirrispondi għal patoloġija konkreta (u li seħħet) tas-sistema ta’ finanzjament Taljan iktar milli għal nuqqas strutturali tal-mudell adottat. Ir-rimedji tiegħu jistgħu jkunu fit-tisħiħ tal-kompetenzi ta’ ġbir tal-ARN innifisha.

61.

Fl-aħħar mill-aħħar, inqis li r-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2), moqri flimkien mal-Artikolu 22 tad-Direttiva 97/67, iħalli lill-Istati Membri l-libertà li jagħżlu s-sistema ta’ finanzjament tal-ARN tagħhom tas-settur postali. Meta Stat Membru jagħżel il-finanzjament strettament privat, permezz ta’ ħlasijiet imposti fuq l-operaturi postali, huwa għandu jieħu l-miżuri neċessarji sabiex jiżgura, fi kwalunkwe każ, l-indipendenza u l-operazzjoni tal-ARN. Dawn il-miżuri għandhom ikunu effettivi biżżejjed sabiex jevitaw prattiki ta’ mblukkar tal-attività tagħhom.

62.

Jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi, kuntrarjament għall-interpretazzjoni li nipproponi, li l-kunċett ta’ spejjeż operattivi jinkludi biss dawk li jirriżultaw mill-attivitajiet regolatorji u superviżorji tal-ARN, l-ispejjeż trażversali tagħhom għandhom jitħallsu mill-Istat permezz ta’ finanzjament pubbliku, b’tali mod li l-funzjonament tal-ARN jibqa’ salvagwardat.

63.

Il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk il-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ nondiskriminazzjoni kif ukoll ir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu, u t-tielet subparagrafu tal-Artikolu 9(2), u l-Artikolu 22 tad-Direttiva 97/67 jippermettux sistema ta’ finanzjament tal-ARN ibbażata fuq ħlasijiet imposti fuq l-operaturi postali:

64.

Id-Direttiva 97/67 ma tipprovdix mod speċifiku ta’ kalkolu tal-ħlasijiet applikabbli għall-operaturi postali għall-finanzjament tal-ARN. L-Artikolu 9(3) tagħha jeżiġi biss, kif diġà enfasizzajt, li dawn jiġu stabbiliti fuq il-bażi ta’ elementi ta’ kalkolu “trasparenti, aċċessibbli, non-diskriminatorji, proporzjonati, preċiżi u mhux ambigwi, jkunu pubbliċi minn qabel u bbażati fuq kriterji oġġettivi.”

65.

L-ugwaljanza teżiġi li sitwazzjonijiet paragunabbli ma jiġux ittrattati b’mod differenti u li sitwazzjonijiet differenti ma jiġux ittrattati bl-istess mod, sakemm tali trattament ma jkunx iġġustifikat b’mod oġġettiv ( 38 ).

66.

L-operaturi ta’ posta espressa Taljana jikkunsidraw li ma għandhomx ikunu suġġetti għal kontribuzzjonijiet favur l-ARN bl-istess mod bħall-operaturi tas-servizz universali, peress li jinsabu f’sitwazzjonijiet differenti. Fl-opinjoni tagħhom, l-ARN teżerċita attivitajiet ta’ regolamentazzjoni u ta’ superviżjoni ħafna ikbar fuq l-operaturi tas-servizz universali.

67.

Infakkar li l-Artikolu 9(1) ta’ din id-Direttiva 97/67 jippermetti li l-Istati Membri jissuġġettaw lill-impriżi tas-settur postali għal awtorizzazzjonijiet ġenerali, sabiex jipprovdu s-servizzi mhux inklużi fis-servizz universali. L-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 2 tiegħu jawtorizza lill-Istati Membri jużaw proċeduri ta’ awtorizzazzjoni għas-servizzi inklużi fis-servizz universali ( 39 ).

68.

Skont il-premessa 18 tad-Direttiva 97/67, id-differenza essenzjali bejn is-servizzi ta’ posta espressa u s-servizzi postali universali tinsab fil-valur miżjud (tkun xi tkun il-forma tiegħu) mogħtija minn dawn tal-ewwel u li jifhmu l-konsumaturi. Tali servizzi jikkorrispondu għal servizzi speċifiċi, li jistgħu jiġu sseparati mis-servizz ta’ interess ġenerali, li jissodisfaw il-bżonnijiet partikolari ta’ ċerti operaturi ekonomiċi u li jeżiġu ċerti servizzi supplimentari li s-servizz postali tradizzjonali ma joffrix ( 40 ).

69.

Madankollu, id-differenza bejn is-servizzi ta’ posta espressa u s-servizzi postali universali ( 41 ) ma tpoġġix lill-operaturi ta’ kategorija waħda jew oħra f’sitwazzjonijiet differenti f’dak li jirrigwarda l-obbligu tagħhom li jsostnu l-ispejjeż tal-ARN. Fi kliem ieħor, din id-differenza ma għandhiex neċessarjament tirriżulta f’kontribuzzjoni iktar jew inqas intensa fil-finanzjament tal-ARN.

70.

L-attività regolatorja u ta’ superviżjoni ta’ ARN hija eżerċitata għas-settur postali kollu, kemm fir-rigward tas-servizz universali, kif ukoll f’dak tal-posta espressa ( 42 ).

71.

Il-metodu ta’ kalkolu tal-ħlasijiet għall-finanzjament tal-ARN ma jinkludix elementi diskriminatorji, peress li huwa bbażat fuq fattur ta’ perċentwali, identiku għall-operaturi postali kollha u applikat fuq id-dħul magħmul minn kull wieħed minnhom. Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kkonfermat in-natura nondiskriminatorja, oġġettiva u trasparenti ta’ dan il-metodu ta’ kalkolu fir-rigward ta’ ħlasijiet analogi, imposti fuq l-operaturi kkonċernati sabiex jiffinanzjaw l-ARN ta’ setturi ekonomiċi oħra ( 43 ).

72.

Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, sabiex tiġi evalwata l-proporzjonalità ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik li ttrasponiet fl-Italja d-Direttiva 97/67 fir-rigward tal-awtorizzazzjonijiet għall-provvista ta’ servizzi postali, “hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika, waqt evalwazzjoni globali taċ-ċirkustanzi kollha ta’ dritt u ta’ fatt rilevanti, jekk tali leġiżlazzjoni hijiex adatta sabiex tiggarantixxi t-twettiq tal-għanijiet imfittxija u ma tmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex dawn jintlaħqu ( 44 ).”

73.

Fir-rigward tal-kapaċità tagħha li “tiggarantixxi t-twettiq tal-għan li hija tipprova tilħaq, […] leġiżlazzjoni nazzjonali tkun adegwata sabiex tiggarantixxi li jintlaħaq l-għan invokat biss jekk verament tirrifletti l-intenzjoni li dan jintlaħaq b’mod koerenti u sistematiku ( 45 ).”

74.

L-għan tal-mudell postali Taljan (finanzjament privat) huwa li jiġu koperti l-ispejjeż operattivi tal-ARN tagħha, fis-sens espost iktar ’il fuq. L-obbligu li jitħallsu l-ħlasijiet, impost fuq l-operaturi kollha tas-settur, huwa xieraq sabiex jiġi ggarantit, bħala prinċipju ( 46 ), l-eżerċizzju tal-funzjonijiet rispettivi tal-ARN.

75.

Għandu jitfakkar li, skont l-informazzjoni li tinsab fil-fajl, il-ħlas impost mil-leġiżlazzjoni Taljana ma huwiex ogħla minn dak applikat minn Stati Membri oħra għall-operaturi privati sabiex jiffinanzjaw l-ARN tagħhom tas-settur postali.

76.

Il-kwistjoni hija jekk l-obbligu li l-operaturi postali kollha li jikkontribwixxu skont id-dħul tagħhom, mingħajr distinzjoni bejn dawk tas-servizz universali u dawk ta’ posta espressa, jeċċedix dak li huwa neċessarju sabiex jiġi żgurat finanzjament xieraq tal-ARN.

77.

Fil-fehma tiegħi, is-sistema inkwistjoni ma tiksirx il-prinċipju ta’ proporzjonalità, sa fejn l-azzjoni tal-ARN hija intiża sabiex tiżgura l-liberalizzazzjoni tas-settur postali kollu kemm huwa u tapplika fir-rigward tal-operaturi postali kollha.

78.

Dawn iż-żewġ argumenti jsaħħu l-konvinzjoni tiegħi:

79.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej lill-Consiglio di Stato (il-Kunsill tal-Istat, l-Italja):

“Ir-raba’ inċiż tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(2), moqri flimkien mal-Artikolu 22 tad-Direttiva 97/67/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal‑15 ta’ Diċembru 1997 dwar regoli komuni għall-iżvilupp tas-suq intern tas-servizzi postali tal-Komunità u t-titjib fil-kwalità tas-servizz, kif emendata bid-Direttiva 2008/6/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal‑20 ta’ Frar 2008, li temenda d-Direttiva 97/67/KE dwar it-tlestija kompleta tas-suq intern tas-servizzi postali Komunitarji,

għandu jiġi interpretat fis-sens li: