1.

Permezz ta’ dan ir-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni, il-Parlament Ewropew jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkonstata, li billi ma adottatx att delegat, kif previst fil-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament (UE) 2018/1806 ( 2 ), il-Kummissjoni Ewropea naqset milli twettaq l-obbligi tagħha skont it-Trattat FUE.

2.

Wara li nistabbilixxi li l-Kummissjoni għandha marġni ta’ diskrezzjoni sabiex tadotta jew ma tadottax l-att mitlub mill-Parlament, ser nuri li l-azzjoni għal nuqqas li tittieħed azzjoni ta’ dan tal-aħħar saret f’terminu raġonevoli, iżda li l-Kummissjoni ħadet pożizzjoni fis-sens tal-Artikolu 265 TFUE, li rrendiet din l-azzjoni inammissibbli. Sussidjarjament, ser neżamina fil-mertu l-kwistjoni tan-nuqqas li tittieħed azzjoni tal-Kummissjoni.

3.

Qabel l-emenda tiegħu, l-Artikolu 1(4) tar-Regolament (KE) Nru 539/2001 ( 3 ) kien jistabbilixxi:

“Fil-każ ta’ l-istabbiliment tal-ħtieġa ta’ viża għal ċittadini ta’ Stat Membru minn pajjiż terz elenkat fil-lista ta’ l-Anness II, għandhom isiru applikabbli d-dispożizzjonijiet li ġejjin, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet ta’ xi ftehim li l-[Unjoni] setgħet ikkonkludiet ma dak il-pajjiż:

4.

L-Artikolu 1(1)(a) tar-Regolament (UE) Nru 1289/2013 ( 4 ) emenda, b’effett mid‑9 ta’ Jannar 2014, l-Artikolu 1(4) tar-Regolament Nru 539/2001 kif ġej:

“Fejn pajjiż terz elenkat fl-Anness II japplika ħtieġa tal-viża għal ċittadini ta’ għall-anqas Stat Membru wieħed, id-dispożizzjonijiet li ġejjin għandhom japplikaw:

[…]

[…]

[…]”

5.

Peress li r-Regolament Nru 539/2001 tħassar u ġie ssostitwit bir-Regolament 2018/1806, b’effett mit‑18 ta’ Diċembru 2018, ir-referenzi għar-Regolament Nru 539/2001 għandhom jinftiehmu bħala referenzi għar-Regolament 2018/1806 u jinqraw skont it-tabella ta’ korrelazzjoni li tinsab fl-Anness IV ta’ dan tal-aħħar ( 5 ).

6.

Skont l-Artikolu 1 tar-Regolament 2018/1806:

“Dan ir-Regolament jiddetermina l-pajjiżi terzi li ċ-ċittadini tagħhom huma suġġetti għal, jew eżenti, mill-ħtieġa tal-viża, abbażi ta’ valutazzjoni skont il-każ ta’ diversi kriterji relatati, inter alia, mal-immigrazzjoni irregolari, il-politika pubblika u s-sigurtà, il-benefiċċji ekonomiċi, partikolarment f’termini ta’ turiżmu u ta’ kummerċ barrani u r-relazzjonijiet esterni tal-Unjoni mal-pajjiżi terzi rilevanti, inklużi, partikolarment, konsiderazzjonijiet dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, kif ukoll l-implikazzjonijiet ta’ koerenza reġjonali u reċiproċità.”

7.

L-Artikolu 7 ta’ dan ir-regolament huwa fformulat kif ġej:

“Fejn pajjiż terz elenkat fl-Anness II jimponi ħtieġa tal-viża għal ċittadini ta’ għall-anqas Stat Membru wieħed, id-dispożizzjonijiet li ġejjin għandhom japplikaw:

[…]

[…]”

8.

L-Istati Uniti tal-Amerika tinsab fil-“[l]ista ta’ pajjiżi terzi li ċ-ċittadini tagħhom huma eżenti mill-ħtieġa li jkollhom viża fil-pussess tagħhom meta jaqsmu l-fruntieri esterni tal-Istati Membri għal soġġorni ta’ mhux aktar minn 90 jum fi kwalunkwe perjodu ta’ 180 jum”, li hija s-suġġett tal-Anness II tar-Regolament 2018/1806.

9.

Fit‑12 ta’ April 2016, il-Kummissjoni ppreżentat komunikazzjoni dwar l-evalwazzjoni tas-sitwazzjoni ta’ nuqqas ta’ reċiproċità ma’ ċerti pajjiżi terzi fil-qasam tal-politika tal-viżi ( 6 ). Fost il-pajjiżi msemmija li fir-rigward tagħhom kien għadu jippersisti n-nuqqas ta’ reċiproċità kien hemm l-Istati Uniti tal-Amerika.

10.

Sussegwentement, il-Kummissjoni ppreżentat sitt komunikazzjonijiet ta’ segwitu dwar is-sitwazzjoni ( 7 ). Sa mill-komunikazzjoni tax-xahar ta’ Diċembru 2017, l-uniku każ ta’ nuqqas ta’ reċiproċità li kien baqa’ kien għadu jirrigwarda lill-Istati Uniti tal-Amerika, li rrifjutat li tilqa’ mingħajr viża ċ-ċittadini tar-Repubblika tal-Bulgarija, tar-Repubblika tal-Kroazja, tar-Repubblika ta’ Ċipru u tar-Rumanija.

11.

Fid-dawl tal-obbligu impost mill-Istati Uniti tal-Amerika fir-rigward taċ-ċittadini ta’ dawn l-Istati Membri, il-Parlament, b’riżoluzzjoni tat‑2 ta’ Marzu 2017 ( 8 ), sejjaħ lill-Kummissjoni tieħu azzjoni, fis-sens tal-Artikolu 265 TFUE, billi tadotta att delegat skont l-Artikolu 1(4) tar-Regolament Nru 539/2001, kif emendat mir-Regolament Nru 1289/2013, intiż għas-sospensjoni b’mod temporanju tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għal soġġorn qasir għaċ-ċittadini Amerikani u Kanadiżi minħabba nuqqas ta’ osservanza tal-kundizzjoni ta’ reċiproċità.

12.

Bi tweġiba għal din is-sejħa għal teħid ta’ azzjoni, il-Kummissjoni, b’komunikazzjoni tat‑2 ta’ Mejju 2017 ( 9 ), ħadet pożizzjoni dwar ir-riżoluzzjoni tat‑2 ta’ Marzu 2017, billi qieset li l-adozzjoni ta’ att delegat intiż għas-sospensjoni b’mod temporanju tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini Amerikani u Kanadiżi tkun kontroproduttiva u ma tikkontribwixxix sabiex jintlaħaq l-għan tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini kollha tal-Unjoni.

13.

Fit‑22 ta’ Ottubru 2020, il-Parlament, permezz ta’ riżoluzzjoni ġdida ( 10 ), sejjaħ għat-tieni darba lill-Kummissjoni tieħu azzjoni, fis-sens tal-Artikolu 265 TFUE, billi tadotta att delegat kif previst fil-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 intiż għas-sospensjoni b’mod temporanju tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għal soġġorn qasir għaċ-ċittadini tal-Istati Uniti tal-Amerika fid-dawl tal-ħtieġa ta’ viża imposta minn din tal-aħħar fuq iċ-ċittadini Bulgari, Kroati, Ċiprijotti u Rumeni.

14.

B’komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 ( 11 ), il-Kummissjoni esponiet mill-ġdid ir-raġunijiet li għalihom hija ma qisitx neċessarju f’dak il-mument li tadotta att delegat fis-sens tal-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806.

15.

Permezz ta’ att tal‑4 ta’ Marzu 2021, il-Parlament ippreżenta quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni, billi qies li l-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 ma jippermettix li l-Kummissjoni ma tadottax att delegat meta l-kundizzjonijiet ta’ adozzjoni ta’ tali att ikunu ssodisfatti.

16.

Il-Parlament jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja:

17.

Il-Kummissjoni titlob li r-rikors jiġi miċħud u li l-Parlament jiġi kkundannat għall-ispejjeż.

18.

Permezz ta’ att separat tat‑18 ta’ Mejju 2021, il-Kummisjoni qajmet eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà. Il-Parlament ippreżenta l-osservazzjonijiet tiegħu dwar din l-eċċezzjoni fit‑28 ta’ Ġunju 2021.

19.

Fil‑21 ta’ Settembru 2021, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà mqajma mill-Kummissjoni għandha tiġi eżaminata flimkien mal-mertu.

20.

Dwar l-ammissibbiltà, il-Kummissjoni tesponi li hija ħadet pożizzjoni b’mod validu, b’reazzjoni għas-sejħa għal teħid ta’ azzjoni magħmula mill-Parlament, billi adottat il-komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 bil-għan li twieġeb għal din is-sejħa. Hija targumenta, li billi ppreżenta t-tieni sejħa għal teħid ta’ azzjoni matul is-sena 2020 li kellha l-istess kontenut bħal dik tas-sena 2017, il-Parlament evita t-terminu għall-preżentata ta’ rikors previst fl-Artikolu 265 TFUE, li huwa ta’ ordni pubbliku. Hija żżid li jekk, skont l-interpretazzjoni tal-Parlament, hija kellha l-obbligu li tadotta att delegat sa mis-sena 2017, ma jistax ikun hemm it-tieni sejħa għal teħid ta’ azzjoni minħabba r-riżultati tal-mezz diplomatiku użat u lanqas nuqqas kontinwu li tittieħed azzjoni li jiġġustifika azzjoni mibdija f’terminu raġonevoli matul is-sena 2020.

21.

Għall-kuntrarju, il-Parlament iqis li l-Kummissjoni ma ħaditx pożizzjoni fis-sens tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE, peress li hija rriproduċiet biss elementi mill-komunikazzjonijiet preċedenti tagħha. Barra minn hekk, huwa ppreċiża li t-tieni sejħa għal teħid ta’ azzjoni tiegħu hija ammissibbli peress li l-Kummissjoni hija l-awtriċi ta’ nuqqas kontinwu li tittieħed azzjoni u li t-tieni sejħa hija differenti mill-ewwel waħda fil-kontenut tagħha. Huwa jżid li wara elezzjonijiet, il-kompożizzjoni tiegħu nbidlet bejn iż-żewġ riżoluzzjonijiet.

22.

Fuq il-mertu, il-Parlament isostni li l-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 ma jagħtix lill-Kummissjoni marġni ta’ manuvra la fir-rigward tal-possibbiltà li tadotta att delegat u lanqas fir-rigward tal-għażla tal-mument li fih dan l-att delegat intiż għas-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini Amerikani għandu jiġi adottat, ladarba l-kundizzjonijiet previsti minn din id-dispożizzjoni jkunu ssodisfatti. Fil-fehma tiegħu, l-unika kundizzjoni sabiex tittieħed azzjoni hija l-kundizzjoni oġġettiva marbuta mal-iskadenza ta’ terminu ta’ 24 xahar wara l-pubblikazzjoni tan-notifika prevista fil-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806. Din il-kundizzjoni unika ma hijiex ikkontestata mill-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 ta’ dan ir-regolament li ma tistax titqies bħala prerekwiżit għall-adozzjoni tal-att delegat, ħlief billi jiġi kkontestat, contra legem, l-obbligu li l-Kummissjoni għandha li tadotta dan l-att delegat fi tmiem it-terminu ta’ 24 xahar kif ukoll li l-Parlament u l-Kunsill jiġu mċaħħda mir-rwol tagħhom fl-implimentazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità billi dan il-mekkaniżmu jitwaqqaf fl-ewwel stadju tiegħu. Il-Parlament iżid li l-Kummissjoni ma tistax tinħeles mill-obbligu tagħha li tieħu azzjoni bl-assenza ta’ talba li jiġi adottat att delegat mill-Istati Membri kkonċernati.

23.

Il-Kummissjoni timmilita favur l-assenza ta’ obbligu inkundizzjonat li tieħu azzjoni minħabba l-kundizzjoni preliminari stabbilita fil-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 li timponilha, meta tikkunsidra miżuri ġodda skont il-punti (e), (f) jew (h) ta’ dan l-artikolu, li tieħu inkunsiderazzjoni l-effetti ta’ miżuri meħuda mill-Istat Membru kkonċernat, il-passi meħudin minnha stess fl-oqsma politiċi, ekonomiċi u kummerċjali, fid-dawl tal-istabbiliment mill-ġdid jew tal-introduzzjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża, kif ukoll il-konsegwenzi tas-sospensjoni ta’ din l-eżenzjoni fuq ir-relazzjonijiet esterni tal-Unjoni u tal-Istati Membri tagħha mal-pajjiż terz ikkonċernat. Din l-interpretazzjoni hija konformi mal-formulazzjoni tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 u mal-intenzjoni ta’ 21 Stat Membru espressa matul l-adozzjoni tar-Regolament 1289/2018 li stabbilixxa l-mekkaniżmu ta’ reċiproċità. Hija żżid li l-mezz diplomatiku kien ta’ suċċess għaċ-ċittadini Pollakki u Kroati u li ebda wieħed mill-Istati Membri li għadhom ikkonċernati ma talabha l-adozzjoni tal-att delegat inkwistjoni.

24.

Sabiex jiġi trattat dan ir-rikors, jidhirli li huwa neċessarju li tiġi indirizzata kwistjoni ta’ interpretazzjoni ġenerali tar-Regolament 2018/1806 dwar il-marġni ta’ manuvra li l-Kummissjoni għandha fil-każ ta’ użu tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità previst fil-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 ta’ dan ir-regolament. Fil-fatt, din l-interpretazzjoni tippermetti li wieħed jifhem ir-raġunijiet ta’ inammissibbiltà mqajma mill-Kummissjoni li jirrigwardaw, minn naħa, in-natura tardiva tar-rikors marbut mal-eżistenza ta’ sejħa għal teħid ta’ azzjoni preċedenti tal-Parlament matul is-sena 2017 li għandha kontenut simili ħafna għal dik sottomessa lill-Qorti tal-Ġustizzja b’dan ir-rikors, u min-naħa l-oħra, l-eżistenza ta’ teħid ta’ pożizzjoni tal-Kummissjoni li temm il-proċedura għal nuqqas li tittieħed azzjoni.

25.

Infakkar li, billi jirriproduċi, dwar dan il-punt, il-progress introdott mir-Regolament Nru 1289/2013 fl-Artikolu 1(4) tar-Regolament Nru 539/2001, ir-Regolament 2018/1806 jipprovdi passi gradwali meta pajjiż terz jimponi viżi għaċ-ċittadini tal-Istati Membri kollha jew parti minnhom, filwaqt li huwa jkollu eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini tiegħu stess min-naħa tal-Istati Membri kollha: dan huwa l-mekkaniżmu ta’ reċiproċità.

26.

L-ewwel miżura possibbli tikkonsisti fl-adozzjoni mill-Kummissjoni ta’ att ta’ implimentazzjoni li jissospendi għal sitt xhur, rinnovabbli, l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża fir-rigward ta’ ċerti kategoriji ta’ ċittadini tal-pajjiż terz ikkonċernat ( 12 ).

27.

It-tieni miżura prevedibbli hija l-adozzjoni mill-Kummissjoni ta’ att delegat li jissospendi għal 12‑il xahar l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini kollha ta’ dan il-pajjiż terz ( 13 ).

28.

Fl-aħħar, jekk tibqa’ meħtieġa viża mill-pajjiż terz ikkonċernat wara sitt xhur mid-dħul fis-seħħ ta’ dan l-att delegat, il-Kummissjoni tista’ tippreżenta proposta leġiżlattiva intiża li temenda r-Regolament 2018/1806 sabiex temenda l-isem ta’ dan il-pajjiż terz ikkonċernat mil-lista ta’ pajjiżi eżentati mill-ħtieġa tal-viża prevista fl-Anness II ta’ dan ir-regolament għal dik tal-pajjiżi suġġetti għall-ħtieġa tal-viża prevista fl-Anness I tiegħu ( 14 ).

29.

Il-marġni ta’ diskrezzjoni li għandha l-Kummissjoni sabiex tadotta l-att delegat li jissospendi għa tnax‑il xahar l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini kollha ta’ pajjiż terz jirriżulta mill-formulazzjoni tal-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 li jistabbilixxi li, meta hija tqis li timplimenta waħda mill-miżuri msemmija fil-punti (e), (f) jew (h) ta’ dan l-artikolu, il-Kummissjoni tieħu inkunsiderazzjoni:

30.

Il-Kummissjoni tqis li mill-formulazzjoni tal-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 jirriżulta li hija għandha marġni ta’ diskrezzjoni għaliex hija għandha tieħu inkunsiderazzjoni dawn it-tliet elementi li jikkostitwixxu kundizzjoni preliminari għall-adozzjoni tal-att delegat li jissospendi għal tnax‑il xahar l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini kollha ta’ dan il-pajjiż terz.

31.

Għall-kuntrarju, il-Parlament iqis li l-applikazzjoni tal-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 ta’ dan ir-regolament ma hija suġġetta għal ebda kundizzjoni preliminari u li l-unika marġni ta’ manuvra li għandha l-Kummissjoni tirrigwarda d-data li fiha jieħu effett l-att delegat li jissospendi l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża li għandha tieħu inkunsiderazzjoni r-riżorsi tal-konsulati tal-Istati Membri.

32.

Jidhirli li għall-kuntrarju ta’ dak li jargumenta l-Parlament, mill-qari konġunt tal-punti (d) u (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 jirriżulta li l-Kummissjoni għandha marġni ta’ diskrezzjoni doppju, minkejja li l-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 jippreċiża li “l-Kummissjoni għandha tadotta att delegat”. Minn naħa, abbażi tal-prinċipju tal-użu tal-att delegat, hija għandha, qabel ma tadotta tali att, tieħu inkunsiderazzjoni elementi stabbiliti f’dan il-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7, u min-naħa l-oħra, fir-rigward ta’ meta jieħu effett l-att delegat, hija tista’ tistabbilixxi data fi żmien perijodu ta’ 90 jum mid-dħul fis-seħħ tiegħu sabiex tieħu inkunsiderazzjoni r-riżorsi tal-konsulati, kif irrikonoxxut mill-Parlament.

33.

Fil-fatt, waqt l-ewwel stadju tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità, il-punt (e)(ii) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806 jipprovdi li jekk il-Kummissjoni tiddeċiedi li ma tissospendix l-eżenzjoni tal-ħtieġa tal-viża għal ċerti kategoriji ta’ ċittadini għal sitt xhur, hija tippreżenta rapport lill-kumitat imsemmi fl-Artikolu 11(1) ta’ dan ir-regolament li fih hija tieħu inkunsiderazzjoni l-fatturii rilevanti kollha, fosthom dawk imsemmija fil-punt (d) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tal-imsemmi regolament.

34.

Barra minn hekk, il-kundizzjonijiet tal-iżvilupp ta’ dan il-mekkaniżmu ta’ reċiproċità, bl-adozzjoni ta’ att ta’ implimentazzjoni jew att delegat li jissospendi l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għal ċertu żmien waqt il-proċedura ta’ reviżjoni tar-Regolament Nru 539/2001, mibdija waqt is-sena 2011 ( 16 ), jimmilitaw ukoll f’dan is-sens għal nuqqas ta’ din is-sospensjoni tal-eżenzjoni awtomatika.

35.

Fil-fatt, dawn l-atti delegati jew dawn l-atti ta’ implimentazzjoni, li jikkorrispondu għall-ewwel jew it-tieni stadju tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità, ma kinux previsti fil-Proposta tal‑2011 li kienet tindika biss, fir-raġunijiet tal-abbozz tagħha, li “[l]-mekkaniżmu ta’ reċiproċità inizjalment previst mir-Regolament [Nru 539/2001] kien jinkludi diġà ċertu proċess awtomatizzat: in-notifika f’każijiet ta’ nuqqas ta’ reċiproċità ma kinitx obbligatorja; l-Istat Membru kkonċernat kien jiddeċiedi b’mod liberu jinnotifikahomx jew le. Iżda jekk in-notifika kienet issir, l-Istati Membri kienu mbagħad ikunu marbutin li jimponu l-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini tal-pajjiż terz ikkonċernat, provviżorjament u awtomatikament, 30 jum wara n-notifika, ħlief fil-każ ta’ deċiżjoni kuntrarju tal-Kunsill. Dan il-proċess awtomatizzat kien ikkunsidrat bħala l-punt dgħajjef tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità inizjali u għalhekk ġie abbandunat fl‑2005, peress li kien meqjus kontroproduttiv. Xejn ma jippermetti li wieħed jaħseb li huwa jkun iktar effettiv illum. Il-mekkaniżmu ta’ reċiproċità attwali, kif emendat fl‑2005, huwa meqjus bħala globalment effettiv, u l-każijiet ta’ nuqqas ta’ reċiproċità tnaqqsu kunsiderevolment. Il-każijiet residwi jikkorrispondu essenzjalment għal sitwazzjonijiet li fihom pajjiżi terzi jikkunsidraw li ċerti Stati Membri ma jissodisfawx il-kriterji oġġettivi ta’ eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża stabbiliti fil-leġiżlazzjoni nazzjonali ta’ dawn il-pajjiżi” ( 17 ). Għalhekk, waqt il-proċedura ta’ reviżjoni tar-Regolament Nru 539/2001, il-Kummissjoni ħadet b’mod ċar in-naħa favur iż-żamma ta’ nuqqas ta’ proċess awtomatizzat u pproponiet emenda tal-Artikolu 1(4)(ċ) ta’ dan ir-regolament sempliċement sabiex tieħu inkunsiderazzjoni l-konsegwenzi tat-Trattat ta’ Lisbona.

36.

Huwa matul id-diskussjonijiet mal-Kunsill li ħarġet l-idea li l-Kummissjoni tkun tista’, fuq talba tal-Istat Membru kkonċernat, jew wara li jgħaddi ċertu terminu, fuq inizjattiva tagħha stess, tadotta att ta’ implimentazzjoni li jissospendi l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża fir-rigward ta’ reċiproċità, billi tieħu inkunsiderazzjoni l-konsegwenzi fuq ir-relazzjonijiet esterni tal-Unjoni, li essenzjalment jikkorrispondi għall-ewwel stadju tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità finalment adottat ( 18 ).

37.

F’din l-okkażjoni, il-Kummissjoni tenniet li l-proċess awtomatizzat tas-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża jkun kontroproduttiv u ċerti Stati Membri argumentaw opinjonijiet varji. B’hekk, Stat Membru qies din il-proposta ta’ kompromess interessanti, għaliex tippermetti li turi solidarjetà bejn Stat Membri vis‑à‑vis l-estern. Ieħor argumenta li rapport tal-Kummissjoni ma jistax ikun sinjal suffiċjenti għall-pajjiż terz u li l-Kummissjoni għandha tkun obbligata ssib soluzzjoni kemm fil-qasam tal-viżi kif ukoll f’qasam ieħor bħall-kummerċ jew it-trasport. Stat Membru aħħari kkritika l-approċċ sostnut bħala twil wisq u kumpless ( 19 ).

38.

Fir-realtà, l-Artikolu 1(4)(d) tar-Regolament Nru 539/2001, kif emendat mir-Regolament Nru 1289/2013, li jipprovdi li l-Kummissjoni għandha tieħu inkunsiderazzjoni ċerti elementi qabel tieħu ċerti miżuri kif ukoll il-qsim tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità fi tliet stadji jirriżultaw essenzjalment minn emendi tal-Kumitat għal-Libertajiet Ċivili, għall-Ġustizzja u għall-Affarijiet Interni waqt l-eżami fil-Parlament tal-Proposta tal‑2011 ( 20 ), ibbażati fuq l-analiżi tar-relatur tiegħu li l-funzjonament tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità ma kienx sodisfaċenti ( 21 ). Madankollu, il-Kumitat għall-Affarijiet Barranin tal-Parlament, li ntalab pożizzjoni, kien ħa pożizzjoni fl‑24 ta’ Novembru 2011 favur l-istatus quo dwar il-kwistjoni tal-iżvilupp tal-mekkaniżmu ta’ reċiproċità, billi adotta l-pożizzjoni inizjali tal-Kummissjoni ( 22 ).

39.

Minn dawn id-dibattiti jirriżulta li l-pożizzjonijiet relattivi għall-mekkaniżmu ta’ reċiproċità, il-proċess awtomatizzat tiegħu, l-istadji tiegħu, in-natura tal-atti adottati mill-Kummissjoni, it-termini li fihom jiġu adottati u l-possibbiltà li jinbdew negozjati f’oqsma oħra kienu differenti ħafna.

40.

Fid-dawl ta’ dawn l-elementi, huwa importanti li jiġi nnotat, fl-ewwel lok, l-iżvilupp tal-formulazzjoni tal-Artikolu 1(4)(d) tar-Regolament Nru 539/2001 bejn l-emenda tal-Parlament li invoka biss: “meta tqis miżuri oħra, il-Kummissjoni għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-effetti tal-miżuri” u l-formulazzjoni finali li ġejja: “il-Kummissjoni għandha, meta tqis passi ulterjuri skont il-punt (e), (f) jew (h), tieħu kont tal-eżitu tal-miżuri”.

41.

Fit-tieni lok, għandha tittieħed inkunsiderazzjoni d-dikjarazzjoni ta’ 21 Stat Membru waqt l-adozzjoni tar-Regolament Nru 1289/2013 li permezz tagħha indikaw li “[l]-emendi magħmula lir-Regolament [Nru 539/2001], b’mod partikolari dik li tirrigwarda l-mekkaniżmu ta’ reċiproċità (Artikolu 1(1)) u dik relatata mal-klawżola sospensiva (Artikolu 1(2)), jista’ jkollhom konsegwenzi serji għar-relazzjonijiet esterni tal-Unjoni u tal-Istati Membri tagħha. Għalhekk, ninsistu fuq il-fatt li skont id-dispożizzjonijiet applikabbli, l-istituzzjonijiet kompetenti tal-Unjoni għandhom, qabel l-adozzjoni ta’ kull proposta jew deċiżjoni, jeżaminaw bir-reqqa u jieħdu inkunsiderazzjoni l-konsegwenzi politiċi potenzjalment ħżiena li dawn il-proposti jew deċiżjonijiet jista’ jkollhom għar-relazzjonijiet esterni kemm tal-Unjoni kif ukoll tal-Istati Membri. Dan japplika b’mod partikolari għar-relazzjonijiet esterni mal-imsieħba strateġiċi. Inqisu li l-Kunsill għandu jiżgura li, sa fejn jirrigwardah, dawn l-obbligi jkunu osservati bis-sħiħ” ( 23 ).

42.

Barra minn hekk, inqis li l-pożizzjoni sostnuta mill-Kummissjoni, fl-okkażjoni tar-rikors tagħha għal annullament ippreżentat, b’mod partikolari, kontra l-Artikolu 1(1)(a) tar-Regolament Nru 1289/2013, li jemenda, fost oħrajn, l-Artikolu 1(4)(f) tar-Regolament Nru 539/2001 ( 24 ), li tipprovdi li hija għandha marġni ta’ diskrezzjoni kważi nulla sabiex tadotta l-att delegat, li kellu jwassal lill-Unjoni tagħżel att ta’ implimentazzjoni, ma hijiex deċiżiva f’dan ir-rikors.

43.

Fil-fatt, minn naħa, il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li din il-kwistjoni ma kinitx rilevanti sabiex jiġi ddeterminat jekk l-att li għandu jiġi adottat mill-Kummissjoni jaqax taħt l-Artikolu 290 TFUE jew taħt l-Artikolu 291 TFUE ( 25 ).

44.

Min-naħa l-oħra, sa mill-mument li fih il-Qorti tal-Ġustizzja kkonfermat in-natura ta’ att delegat tal-att adottat abbażi tal-Artikolu 1(4)(f) tar-Regolament Nru 539/2001, kif emendat mir-Regolament Nru 1289/2013 [li sar il-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806], il-Kummissjoni tista’ tuża l-marġni ta’ diskrezzjoni mħolli mil-leġiżlatur tal-Unjoni.

45.

Għalhekk, huwa waqt li jittieħed inkunsiderazzjoni dan il-marġni ta’ diskrezzjoni tal-Kummissjoni li għandhom jiġu eżaminati r-raġunijiet ta’ inammissibbiltà.

46.

Il-Kummissjoni qajmet żewġ raġunijiet ta’ inammissibbiltà li jirrigwardaw, waħda, il-possibbiltà li tinbeda t-tieni proċedura għal nuqqas li tittieħed azzjoni, minkejja li l-ewwel sejħa għal teħid ta’ azzjoni ma kinitx segwita minn kawża mressqa quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, u l-oħra, l-eżistenza ta’ teħid ta’ pożizzjoni li ttemm il-proċedura.

47.

Fl-ewwel lok, ma hemmx dubju li r-riżoluzzjonijiet tat‑2 ta’ Marzu 2017 u tat‑22 ta’ Ottubru 2020, bl-eċċezzjoni taż-żieda ta’ żewġ premessi ( 26 ) fit-tieni waħda, huma identiċi. L-ewwel premessa miżjuda (premessa J) ta’ din l-aħħar riżoluzzjoni ssaħħaħ biss l-argumenti mressqa fil-bqija tar-riżoluzzjoni (solidarjetà bejn Stati Membri ( 27 ), ċaħda ta’ drittijiet tal-Parlament u tal-Kunsill ( 28 )) mingħajr ma tressaq argument ġdid. Fir-rigward tat-tieni premessa miżjuda (premessa K), hija tfakkar biss il-funzjoni ta’ għassiesa tat-trattati tal-Kummissjoni u r-riskju li n-nuqqas ta’ azzjoni tagħha jdgħajjef din il-funzjoni. Ma jidhirlix li din it-tfakkira ġenerali tista’ titqies bħala argument addizzjonali. Għalhekk, fiż-żewġ riżoluzzjonijiet, il-Parlament jikkritika lill-Kummissjoni l-istess nuqqas li tittieħed azzjoni għall-istess raġunijiet.

48.

F’dan ir-rigward, ftit huwa importanti li l-kompożizzjoni tal-Parlament inbidlet bejn iż-żewġ sejħiet għal teħid ta’ azzjoni fir-rigward tal-ammissibbiltà tar-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni, peress li dan huwa rikors istituzzjonali li jappartjeni fih innifsu għal kull istituzzjoni kkonċernata.

49.

Barra minn hekk, il-fatt li jeżisti, kif indikajt preċedentement, marġni ta’ manuvra għall-benefiċċju tal-Kummissjoni ma jippermettix li tiġi applikata b’analoġija l-ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali li tikkonstata nuqqas li tittieħed azzjoni tal-Kummissjoni għax ma jkunx ġie adottat att delegat, peress li l-obbligu li jiġi adottat tali att, mhux iktar tard mid-data indikata mill-att leġiżlattiv, kien ċar, preċiż u inkundizzjonat ( 29 ).

50.

Fil-fatt, fis-sentenza tas‑16 ta’ Diċembru 2015, L-Isvezja vs Il-Kummissjoni ( 30 ), il-Qorti Ġenerali bbażat ruħha fuq il-formulazzjoni tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament (UE) Nru 528/2012 ( 31 ), li jistabbilixxi li “[m]hux aktar tard mit‑13 ta’ Diċembru 2013, il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati […] waqt li tispeċifika kriterji xjentifiċi għad-determinazzjoni tal-proprjetajiet li jfixklu s-sistema endokrinali”, sabiex tiddeċiedi li “[b]ilfors għandu jiġi kkonstatat li minn din id-dispożizzjoni jirriżulta espliċitament li l-Kummissjoni għandha obbligu ċar, preċiż u inkundizzjonat li tadotta atti delegati sabiex tispeċifika kriterji xjentifiċi għad-determinazzjoni tal-proprjetajiet li jfixklu s-sistema endokrinali, u dan mhux iktar tard mit‑13 ta’ Diċembru 2013” ( 32 ).

51.

Paradossalment, f’dan il-każ, il-Parlament jibbaża ruħu fuq din il-ġurisprudenza sabiex jikkritika lill-Kummissjoni għal nuqqas ta’ azzjoni tagħha, iżda mingħajr ma jislet konsegwenzi mill-abbandun jew min-nuqqas ta’ impenn fl-ewwel proċedura tiegħu għal nuqqas li tittieħed azzjoni, li seħħ wara t-tweġiba tal-Kummissjoni għas-sejħa tiegħu għal teħid ta’ azzjoni. Li kieku l-Kummissjoni kellha l-obbligu li tieħu azzjoni peress li dan tal-aħħar kien ċar, preċiż u inkundizzjonat, il-Parlament kien ikollu jsegwi l-proċedura għal nuqqas li tittieħed azzjoni u jressaq kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja fit-terminu previst fit-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE, mingħajr ma s-sejħa għal teħid ta’ azzjoni ġdida tiegħu setgħet titqies bħala devjazzjoni ta’ dan it-terminu.

52.

Peress li f’dan il-każ l-obbligu li tittieħed azzjoni ma huwiex ċar, preċiż u inkundizzjonat għar-raġunijiet li ser ninvoka, għandu jiġi eżaminat, minn naħa, jekk it-terminu eżistenti bejn iż-żewġ sejħiet għal teħid ta’ azzjoni huwiex rilevanti fir-rigward tal-ammissibbiltà tar-rikors, u min-naħa l-oħra, jekk sejħa għal teħid ta’ azzjoni ġdida, simili għal waħda preċedenti kinitx possibbli.

53.

Fir-rigward tat-terminu għas-sejħa għal teħid ta’ azzjoni, fl-ewwel lok, jidher neċessarju li jsiru xi tfakkiriet kronoloġiċi.

54.

Fil-fatt, il-pubblikazzjoni prevista fit-tielet subparagrafu tal-Artikolu 1(4)(a) tar-Regolament Nru 539/2001, kif emendat mir-Regolament Nru 1289/2013 [li sar it-tielet subparagrafu tal-punt (a) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806], seħħet fit‑12 ta’ April 2014 ( 33 ). Huwa minn din id-data li għandu jibda għaddej it-terminu ta’ sentejn li fi tmiem tiegħu l-Kummissjoni tista’ tadotta att delegat skont il-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806. Għalhekk, sa mill‑11 ta’ April 2016, il-Kummissjoni setgħet tadotta att delegat.

55.

Issa, il-Kummissjoni kkonkludiet il-komunikazzjoni tagħha tat‑12 ta’ April 2016 bi stedina lill-Parlament u lill-Kunsill “sabiex b’mod urġenti jniedu diskussjonijiet u biex jieħdu pożizzjoni dwar l-aħjar triq ’il quddiem, fid-dawl tal-valutazzjoni pprovduta minn din il-komunikazzjoni. Il-Parlament […] u l-Kunsill huma mistiedna jinfurmaw lill-Kummissjoni dwar il-pożizzjonijiet rispettivi tagħhom sa mhux aktar tard mit‑12 ta’ Lulju 2016”.

56.

Għalhekk, fl-iskadenza tat-terminu ta’ 24 xahar, il-Kummissjoni wriet b’mod ċar li hija ma kinitx tqis li tadotta att delegat fl-immedjat, iżda għall-kuntrarju, li hija kienet qed tistenna lill-Parlament u l-Kunsill jieħdu pożizzjoni dwar din il-kwistjoni qabel data preċiża.

57.

Fit‑13 ta’ Lulju 2016, u mbagħad fil‑21 ta’ Diċembru 2016 ( 34 ), il-Kummissjoni adottat żewġ komunikazzjonijiet ta’ segwitu ġodda għal dik tat‑12 ta’ April 2016 li fihom hija kkonstatat sforzi diplomatiċi magħmula sabiex tasal għall-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini tal-Istati Membri kkonċernati li jixtiequ jmorru fl-Istati Uniti.

58.

Kien biss fit‑2 ta’ Marzu 2017 li l-Parlament ivvota għall-ewwel riżoluzzjoni li tinkludi sejħa għal teħid ta’ azzjoni fir-rigward tal-Kummissjoni għall-adozzjoni ta’ att delegat.

59.

Infakkar li, l-Artikolu 265 TFUE ma jipprovdi ebda terminu bejn il-konstatazzjoni tan-nuqqas ta’ azzjoni u s-sejħa għal teħid ta’ azzjoni sabiex titressaq kawża għal nuqqas li tittieħed azzjoni. Madankollu, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, taħt piena ta’ dekadenza tar-rikors, is-sejħa għal teħid ta’ azzjoni għandha tkun indirizzata lill-istituzzjoni kompetenti f’terminu raġonevoli wara l-konstatazzjoni tan-nuqqas ta’ azzjoni ( 35 ).

60.

Minkejja li huwa manifest li l-ewwel sejħa għal teħid ta’ azzjoni saret f’terminu raġonevoli, madankollu hija ma kiniet segwita minn ebda att min-naħa tal-Parlament, li kien kuntent bil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat‑2 ta’ Mejju 2017 ( 36 ) li tfakkar l-isforzi diplomatiċi magħmula kif ukoll ir-riżultati miksuba u tindika li l-adozzjoni ta’ att delegat “tkun kontroproduċenti f’dan il-mument u ma sservix biex jintlaħaq l-objettiv ta’ vjaġġar mingħajr viża għaċ-ċittadini kollha tal-[Unjoni]”. Għalhekk, l-għażla tal-mezz diplomatiku sabiex tipprova ssolvi d-diffikultà kienet – tal-inqas b’mod impliċitu – approvata mill-Parlament. Madankollu, din l-aċċettazzjoni tal-mezz diplomatiku għad-detriment tal-adozzjoni ta’ att delegat hija definittiva?

61.

Jekk wieħed jibqa’ biss fuq il-kwistjoni tat-terminu, jidhirli li f’dan il-każ, tista’ tinsilet tagħlima mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tindika li r-rikorrent ma jistax jiġi kkritikat li ma aġixxiex f’terminu raġonevoli jekk, matul il-perijodu kkonċernat kollu, il-partijiet kellhom kuntatti frekwenti, b’tali mod li seta’ jaħseb li l-problema kienet ser tirċievi soluzzjoni favorevoli ( 37 ).

62.

Bl-istess mod, il-Qorti Ġenerali aċċettat sejħiet għal teħid ta’ azzjoni 26 jew 47 xahar wara l-preżentazzjoni ta’ lmenti fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat, u kkunsidrat, għalhekk, li l-kalma tal-Kummissjoni sabiex tistabbilixxi dawn l-ilmenti ma jistax jippreġudika lir-rikorrenti fir-rigward tat-terminu ( 38 ).

63.

Jekk wieħed ma jqisx, għall-finijiet tar-raġuament, l-ewwel sejħa għal teħid ta’ azzjoni tat‑2 ta’ Marzu 2017, terminu ta’ iktar minn erba’ snin u nofs bejn il-komunikazzjoni tat‑12 ta’ April 2016 – imsemmija fir-rikors tal-Parlament – u r-riżoluzzjoni tat‑22 ta’ Ottubru 2020 jista’, fid-dawl taċ-ċirkustanzi partikolari ħafna tal-kawża, jitqies li jippermetti wkoll il-bidu ta’ kawża għal nuqqas li tittieħed azzjoni. Dawn iċ-ċirkustanzi partikolari ħafna jkunu, f’dan il-każ, il-mezz diplomatiku magħżula mill-Kummissjoni li l-effett tagħha jista’ jiġi evalwat biss fuq perijodu pjuttost twil; l-aċċettazzjoni ta’ dan il-mezz bl-assenza ta’ rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni mill-Parlament fl‑2017; l-eżistenza ta’ laqgħat ta’ ħidma tripartiti regolari segwiti minn effetti favur ċerti ċittadini tal-Unjoni; il-komunikazzjonijiet regolari tal-Kummissjoni lill-Parlament u lill-Kunsill dwar l-iżviluppi tal-ħidma, kif ukoll il-pandemija tal-COVID‑19 fl‑2020 li rrendiet impossibbli ċ-ċaqliq trans-Atlantiku.

64.

Fit-tieni lok, ikolli tendenza nsegwi din l-idea ta’ nuqqas ta’ dekadenza tal-azzjoni għal nuqqas li tittieħed azzjoni fuq kollox f’kuntest fejn is-sejħa għal teħid ta’ azzjoni ġiet wara l-ewwel sejħa li ma kinitx segwita mill-preżentazzjoni ta’ rikors iktar minn tliet snin u nofs ilu f’dan il-kuntest speċifiku.

65.

Fil-fatt, l-ewwel tentattiv tal-Parlament ma jistax jitqies rinunzja impliċita li jaġixxi għal nuqqas li tittieħed azzjoni iktar tard fid-dawl tal-kuntest speċifiku tal-kawża peress li, kif diġà esponejt, il-mezz diplomatiku għas-soluzzjoni tal-kwistjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża huwa mezz li jieħu fit-tul.

66.

Fir-realtà, wieħed jista’ jmur ukoll iktar lil hinn billi jieħu bħala punt tat-tluq li jippermetti li jiġi deċiż jekk is-sejħa għal teħid ta’ azzjoni saritx f’terminu raġonevoli, kull komunikazzjoni ġdida li permezz tagħha l-Kummissjoni tindika lill-Parlament u lill-Kunsill li hija tikkunsidra kontroproduttiva l-adozzjoni ta’ att delegat sabiex tagħti privileġġ lill-mezz diplomatiku.

67.

Għalhekk, jiena tal-fehma li t-tieni sejħa għal teħid ta’ azzjoni setgħet tittieħed f’terminu raġonevoli fid-dawl tal-partikolaritajiet tal-kawża mfakkra fil-punt 63 ta’ dawn il-konklużjonijiet, kemm jekk wieħed jikkunsidra t-terminu li għadda sa mill-ewwel sejħa għal teħid ta’ azzjoni kif ukoll sa mill-aħħar komunikazzjoni tal-Kummissjoni fit‑23 ta’ Marzu 2020 ( 39 ) qabel din it-tieni sejħa għal teħid ta’ azzjoni.

68.

Fit-tieni lok, tqum il-kwistjoni dwar jekk il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 tikkostitwixxix teħid ta’ pożizzjoni fis-sens tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE.

69.

Hija ġurisprudenza stabbilita li l-adozzjoni mill-istituzzjoni msejħa li tieħu azzjoni ta’ att differenti minn dak li xtaq ir-rikorrent ma tikkostitwixxix nuqqas li tittieħed azzjoni ( 40 ).

70.

F’dan il-każ, il-fatt li l-Kummissjoni adottat komunikazzjoni li tirrakkomanda l-użu ta’ mezz diplomatiku minflok l-adozzjoni ta’ att delegat tista’ tammonta għal teħid ta’ pożizzjoni li jirrendi dan ir-rikors inammissibbli.

71.

Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet li l-istituzzjoni msejħa li tieħu azzjoni ma hijiex obbligata tadotta att tal-Unjoni fis-sens tal-Artikolu 288 TFUE sabiex it-teħid ta’ pożizzjoni jkun validu u r-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni jkun inammissibbli ( 41 ). Għal dan il-għan, kull miżura adottata minn din l-istituzzjoni tista’, jekk ikun il-każ, tiġi assimilata għal teħid ta’ pożizzjoni. F’dan il-każ, mingħajr ħsara għall-osservanza mill-komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 tal-kundizzjonijiet sostantivi relatati ma’ dak li jista’ jikkostitwixxi teħid ta’ pożizzjoni, il-fatt li din il-komunikazzjoni ma hijiex att previst mid-dritt primarju, fir-rigward tal-forma, ma huwiex suffiċjenti sabiex jissodisfa l-kundizzjonijiet tar-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni ( 42 ).

72.

Fir-rigward tal-kundizzjonijiet sostantivi li jirrigwardaw il-klassifikazzjoni ta’ “teħid ta’ pożizzjoni”, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha aċċettazzjoni partikolarment wiesgħa dwar dak li jirrappreżenta teħid ta’ pożizzjoni, fis-sens tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE. F’dan ir-rigward, għandhom isiru żewġ kummenti.

73.

Minn naħa, il-fatt li l-istituzzjoni msejħa li tieħu azzjoni tibda l-proċess ta’ teħid ta’ pożizzjoni, mingħajr ma neċessarjament teħodha, jammonta madankollu għal teħid ta’ pożizzjoni u jirrendi r-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni inammissibbli ( 43 ). F’dan il-każ, il-fatt li l-Kummissjoni kienet adottat il-komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 qabel ma adottat potenzjalment att delegat jista’ jiġi kkunsidrat bħala li jagħmel parti mill-proċess integrali ta’ teħid ta’ pożizzjoni, u jista’, jekk ikun il-każ, skont il-kontenut ta’ din il-komunikazzjoni, jiġi kkunsidrat bħala teħid ta’ pożizzjoni, fis-sens tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE.

74.

Min-naħa l-oħra, anki teħid ta’ pożizzjoni parzjali jew indirett jammonta għal teħid ta’ pożizzjoni fis-sens tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE ( 44 ). Fi kliem ieħor, jekk l-istituzzjoni mistennija li tadotta att tirregola s-sitwazzjoni parzjalment jew indirettament, mingħajr ma tagħti soluzzjoni kompluta, dan xorta jammonta għal teħid ta’ pożizzjoni, peress li l-att inkwistjoni jista’ jiġi kompletat fi stadju ulterjuri. F’dan il-każ, skont l-interpretazzjoni li ser tingħata lill-kontenut tal-komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020, jista’ jkun li anki jekk din tal-aħħar tirregola biss indirettament jew parzjalment il-kwistjoni tas-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża, mingħajr ma tagħti soluzzjoni preċiża, ir-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni jkun inammissibbli.

75.

Inżid żewġ elementi speċifiċi għal dan il-każ li jidhirli li huma importanti.

76.

L-ewwel, wara l-ewwel sejħa għal teħid ta’ azzjoni tat‑2 ta’ Marzu 2017, il-Parlament kien kuntent bil-komunikazzjoni tat‑2 ta’ Mejju 2017 ( 45 ) u ma pproċediex bl-azzjoni tiegħu għal nuqqas li tittieħed azzjoni billi ressaq kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Għalhekk, huwa aċċetta, tal-inqas b’mod impliċitu, li din il-komunikazzjoni kienet tammonta għal teħid ta’ pożizzjoni.

77.

It-tieni, jeżisti preċedent li fih rikorrent aġixxa għal nuqqas li tittieħed azzjoni kontra l-Kummissjoni minħabba assenza ta’ adozzjoni tal-att delegat previst fl-Artikolu 1(4) tar-Regolament Nru 539/2001.

78.

It-tweġiba tal-Kummissjoni, li r-rikorrent qies mhux sodisfaċenti, kienet ibbażata fuq tliet elementi. Qabelxejn, il-Kummissjoni argumentat li hija kienet adottat diversi rapporti u komunikazzjonijiet fil-qasam tar-reċiproċità tat-tneħħija tal-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini tal-Istati Membri fir-rigward ta’ diversi pajjiżi terzi, u kienet ukoll impenjat ruħha b’mod attiv sabiex tiżgura din ir-reċiproċità mingħajr limitu mal-Istati Uniti tal-Amerika. Imbagħad, hija esponiet li hija ma kinitx responsabbli mir-restrizzjonijiet ta’ aċċess għall-Istati Uniti sofferti mir-rikorrent u li s-sitwazzjoni tiegħu ma kinitx ser titjib bit-tneħħija tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini Amerikani. Fl-aħħar, il-Kummissjoni kkonkludiet favur l-inammissibbiltà ta’ eventwali rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni fil-futur sa fejn l-att delegat mitlub ma kienx jirrigwarda direttament u individwalment lir-rikorrent. Il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li l-Kummissjoni kienet għalhekk ħadet pożizzjoni li rrendiet l-azzjoni għal nuqqas li tittieħed azzjoni tar-rikorrent inammissibbli ( 46 ).

79.

Għalhekk jidhirli li huwa ċar, li f’dan il-każ, il-Kummissjoni ħadet pożizzjoni, fis-sens tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 265 TFUE, permezz tal-komunikazzjoni tagħha tat‑22 ta’ Diċembru 2020 fuq il-fatt li hija kompliet tagħti privileġġ lill-mezz diplomatiku sabiex tikseb ir-reċiproċità min-naħa tal-Istati Uniti tal-Amerika u li l-adozzjoni tal-att delegat mitlub kienet tkun kontroproduttiva għall-kisba tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini kollha tal-Unjoni li jixtiequ jmorru f’dan il-pajjiż.

80.

Għal dawn ir-raġunijiet, nikkunsidra li l-azzjoni għal nuqqas li tittieħed azzjoni tal-Parlament hija inammissibbli.

81.

Madankollu, jidhirli li huwa neċessarju li jsir, sussidjarjament, eżami tal-kwistjoni tal-mertu tal-eżistenza jew le ta’ nuqqas li tittieħed azzjoni min-naħa tal-Kummissjoni.

82.

Kif esponejt fil-punti 32 sa 45 ta’ dawn il-konklużjonijiet, nikkunsidra li l-Kummissjoni għandha marġni ta’ diskrezzjoni sabiex tadotta jew le att delegat abbażi tal-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806. Dan il-marġni ta’ diskrezzjoni huwa limitat bit-tliet kriterji stabbiliti fil-punt (d) ta’ dan l-artikolu.

83.

Għalhekk, huwa fid-dawl ta’ dawn it-tliet kriterji li għandha tiġi eżaminata l-eżistenza jew le ta’ nuqqas li tittieħed azzjoni min-naħa tal-Kummissjoni.

84.

L-ewwel kriterju huwa l-obbligu li l-Kummissjoni tieħu inkunsiderazzjoni l-effetti ta’ miżuri meħuda mill-Istat Membru kkonċernat fid-dawl li jiżgura l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża mal-pajjiż terz ikkonċernat.

85.

Il-komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 hija partikolarment sinjura dwar dan il-punt u tesponi li l-erba’ Stati Membri kkonċernati mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini tagħhom b’destinazzjoni fl-Istati Uniti huma issa suġġetti għal pjanijiet ta’ ħidma speċifiċi li jindirizzaw id-dispożizzjonijiet li għandhom jittieħdu minn kull wieħed minnhom sabiex ikunu konformi mal-programm Amerikan ta’ eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża.

86.

Barra minn hekk, il-Kummissjoni tippreżenta l-iżviluppi fir-rigward tar-rata ta’ rifjut ta’ viża għal kull wieħed minn dawn l-Istati Membri u tar-rekwiżiti fil-qasam ta’ sigurtà li huma elementi kruċjali għall-Istati Uniti tal-Amerika.

87.

It-tieni kriterju huwa l-obbligu li tieħu inkunsiderazzjoni l-passi meħuda mal-Istati Uniti tal-Amerika, b’mod partikolari fl-oqsma politiċi, ekonomiċi u kummerċjali, fid-dawl tal-istabbiliment mill-ġdid jew tal-introduzzjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża.

88.

Minn naħa, il-Kummissjoni tikkonstata fid-dettall it-tliet laqgħat ta’ ħidma bilaterali jew tripartiti ta’ matul is-sena 2020, filwaqt li ppreċiżat li l-laqgħa bilaterali tax-xahar ta’ Mejju 2020 seħħet fuq livell ministerjali.

89.

Min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni tesponi fil-komunikazzjoni tagħha tat‑22 ta’ Diċembru 2020, li minħabba l-perijodu tranżitorju ta’ wara l-elezzjoni fl-Istati Uniti, u l-istennija tal-istabbiliment tal-amministrazzjoni l-ġdida wara l-investitura tal-President il-ġdid li kienet prevista fl‑20 ta’ Jannar 2021, hija kellha tikkuntenta bl-iżvilupp, konġuntivament mas-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE), ta’ proposta relatata ma’ programm trans-Atlantiku ġdid li jfakkar l-importanza tar-rabtiet trans‑Atlantiċi.

90.

B’hekk, il-Kummissjoni tiġġustifika l-passi meħuda fuq livell politiku sabiex tinkiseb l-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għall-aħħar erba’ Stati Membri kkonċernati. Mill-banda l-oħra, l-argumenti dwar dan is-suġġetti kontenuti fl-osservazzjonijiet bil-miktub tal-Kummissjoni quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhomx effett fuq l-evalwazzjoni tal-eżistenza jew le ta’ nuqqas li tittieħed azzjoni, għaliex huma sussegwenti għat-teħid ta’ pożizzjoni tagħha dwar is-sejħa għal teħid ta’ azzjoni tal-Parlament.

91.

It-tielet kriterju jirrigwarda l-konsegwenzi tas-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għar-relazzjonijiet esterni tal-Unjoni u tal-Istati Membri mal-Istati Uniti tal-Amerika.

92.

Bid-differenza għall-komunikazzjoni tat‑12 ta’ April 2016, li kienet tindirizza b’mod dettaljat ħafna l-konsegwenzi u l-impatt tas-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini u l-impriżi tal-Unjoni, il-komunikazzjoni tat‑22 ta’ Diċembru 2020 għamlet biss rinviju għall-parti ta’ din l-ewwel komunikazzjoni relatata mal-kuntest. Imbagħad, il-Kummissjoni tindika, fil-konklużjonijiet tagħha, li hija tieħu inkunsiderazzjoni tal-fatt li s-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-ħtieġa tal-viża għaċ-ċittadini Amerikani “jkollha impatti negattivi sinifikanti f’firxa wiesgħa ta’ oqsma ta’ politika u setturi, kif ukoll taffettwa b’mod negattiv il-kooperazzjoni trans-Atlantika u r-relazzjonijiet esterni […] ma’ sieħeb strateġiku. Dan jista’ jipperikola wkoll l-ivvjaġġar mingħajr viża lejn l-Istati Uniti għaċ-ċittadini l-oħra kollha tal-[Unjoni], jekk ikun hemm segwitu ripetut għall-indikazzjonijiet min-naħa tal-Istati Uniti, minħabba li s-sempliċi adozzjoni mill-Kummissjoni ta’ att delegat dwar is-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-viża għaċ-ċittadini tal-Istati Uniti tirriżulta minnufih fl-adozzjoni mill-Istati Uniti ta’ miżuri ta’ ritaljazzjoni, bl-introduzzjoni mill-ġdid tar-rekwiżit tal-viża għaċ-ċittadini kollha tal-[Unjoni]”. Għandu jiġi rrilevat li din it-theddida ta’ stabbiliment mill-ġdid tal-ħtieġa tal-viża hija marbuta biss mal-adozzjoni ta’ att delegat mill-Kummissjoni u mhux mad-dħul fis-seħħ tagħha, li huwa kundizzjonat mill-assenza ta’ oġġezzjoni mill-Parlament u mill-Kunsill ( 47 ).

93.

Għalhekk, inqis li l-Kummissjoni wriet b’mod suffiċjenti li hija kienet osservat id-dispożizzjonijiet tal-punt (f) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 7 tar-Regolament 2018/1806. Jirriżulta li r-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni għandu jiġi miċħud fil-mertu jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tqis li r-rikors għal nuqqas li tittieħed azzjoni huwa ammissibbli.

94.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi kif ġej: