1.

Bit-talba tagħha għal deċiżjoni preliminari, it-Tribunale amministrativo regionale per il Piemonte (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali tal-Piemonte, l-Italja) tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 6 tad-Direttiva 2008/98/KE dwar l-iskart u li tħassar ċerti Direttivi ( 2 ) u tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2009/28/KE dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli u li temenda u sussegwentement tħassar id-Direttivi 2001/77/KE u 2003/30/KE ( 3 ).

2.

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn il-kumpannija Prato Nevoso Termo Energy Srl (iktar ’il quddiem “PNTE”) u l-Provincia di Cuneo (il-Provinċja ta’ Cuneo, l-Italja), rigward iċ-ċaħda ta’ applikazzjoni mressqa minn PNTE, għall-awtorizzazzjoni biex tinbidel il-provvista tal-enerġija ta’ impjant li jipproduċi enerġija termali u elettrika operat minnha, billi jiġi ssostitwit il-metan użat minn kombustibbli miksub mit-trattament kimiku ta’ żjut veġetali użati.

3.

Il-qorti tar-rinviju qiegħda tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 6(1) u (4) tad-Direttiva 2008/98 u l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali li teżiġi li l-użu ta’ tali kombustibbli f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi jkun suġġett għal-limitazzjonijiet regolatorji applikabbli għall-irkupru tal-enerġija mill-iskart, diment li u sakemm digriet ministerjali, att intern ta’ applikazzjoni ġenerali, ma jipprovdix mod ieħor.

4.

Il-punt (1) tal-Artikolu 3 tad-Direttiva 2008/98 jiddefinixxi l-kunċett ta’ “skart” bħala “kwalunkwe sustanza jew oġġett li d-detentur jarmi jew bi ħsiebu jew huwa meħtieġ li jarmi”.

5.

L-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva, intitolat “Tmiem ta’ l-istatus ta’ skart”, jipprovdi:

“1.   Ċertu skart speċifikat m’għandux jibqa’ kunsidrat skart fis-sens tal-punt (1) ta’ l-Artikolu 3 meta dan ikun għadda minn operazzjoni ta’ rkupru, inkluż ir-riċiklaġġ, u jkun jikkonforma ma’ kriterji speċifiċi li għandhom jiġu żviluppati skond il-kondizzjonijiet li ġejjin:

Fejn ikun meħtieġ, il-kriterji għandhom jinkludu valuri ta’ limiti għal sustanzi li jniġġsu u għandhom jieħdu kont ta’ l-effetti avversi kollha possibbli li s-sustanza jew l-oġġett jista’ jkollhom fuq l-ambjent.

2.   Il-miżuri mfassla biex jemendaw elementi mhux essenzjali ta’ din id-Direttiva billi jissupplimentawha, relatati ma’ l-adozzjoni tal-kriterji stabbiliti fil-paragrafu 1, u li jispeċifikaw it-tip ta’ skart li għalih għandhom japplikaw dawn il-kriterji, għandhom jiġu adottati skond il-proċedura regolatorja bi skrutinju msemmija fl-Artikolu 39(2) Għandhom jiġu kkunsidrati kriterji li jkunu speċifiċi għat-tmiem ta’ l-iskart, fost oħrajn, għall-inqas għall-aggregati, għall-karta, għall-ħġieġ, għall-metall, għat-tyres u għat-tessuti.

[…]

4.   Fejn il-kriterji ma ġewx stabbiliti fil-livell Komunitarju taħt il-proċedura stabbilita fil-paragraf[i] 1 [u 2], l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu każ b’każ jekk ċertu skart ma baqax ikun skart b’kont meħud tal-ġurisprudenza applikabbli […].”

6.

L-Artikolu 2(h) tad-Direttiva 2009/28 jiddefinixxi l-kunċett ta’ “bijolikwidi” bħala “karburant likwidu għal għanijiet ta’ enerġija minbarra għat-trasport, inklużi l-elettriku u t-tisħin u t-tkessiħ, prodott mill-bijomassa”.

7.

L-Artikolu 13(1) ta’ din id-direttiva, intitolat “Proċeduri amministrattivi, regolamenti u kodiċijiet”, jipprovdi:

“L-Istati Membri għandhom jiżguraw li kull regola nazzjonali li tikkonċerna l-proċeduri ta’ awtorizzazzjoni, ċertifikazzjoni u liċenzjar li huma applikati għal impjanti u trasmissjoni assoċjata u infrastrutturi tan-netwerk tad-distribuzzjoni għall-produzzjoni tal-elettriku, it-tisħin u t-tkessiħ minn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, u għall-proċess ta’ trasformazzjoni tal-bijomassa f’bijokarburanti jew prodotti tal-enerġija oħra, jkunu proporzjonati u meħtieġa.

L-Istati Membri għandhom, b’mod partikolari, jieħdu l-passi adatti biex jiżguraw li:

8.

L-Artikolu 184b(1) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152 tat-3 ta’ April 2006 dwar ir-Regoli Ambjentali ( 4 ) jittrasponi l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 fid-dritt Taljan.

9.

L-Artikolu 268 eee-bis ta’ dan id-digriet jiddefinixxi l-kunċett ta’ “kombustibbli” bħala “kwalunkwe materjal solidu, likwidu jew gassuż, li għalih l-Anness X fil-Parti V, jipprovdi l-użu għall produzzjoni tal-enerġija mill-kombustjoni, bl-esklużjoni tal-iskart”.

10.

L-Artikolu 293(1) ta’ dak id-digriet jistipula li “[l]-installazzjonijiet irregolati mit-Titolu I u t-Titolu II tal-Parti V, inklużi dawk l-istallazzjonijiet termali ċivili b’kapaċità taħt il-valur limitu, jistgħu jużaw biss il-kombustibbli pprovduti għal dawk il-kategoriji ta’ installazzjonijiet fl-Anness X tal-Parti V, suġġett għall-kundizzjonijiet stipulati fih. Il-materjali u s-sustanzi elenkati fl-Anness X tal-Parti V ta’ dan id-digriet ma jistgħux jintużaw bħala kombustibbli skont it-tifsira ta’ dan it-Titolu jekk jikkostitwixxu skart skont it-tifsira tal-Parti IV ta’ dan id-digriet. Il-kombustjoni ta’ materjali u ta’ sustanzi li ma jikkonformawx mal-Anness X fil-Parti V ta’ dan id-digriet jew li fi kwalunkwe każ jikkostitwixxu skart […], għandha tkun suġġetta għar-regolamenti fis-seħħ dwar l-iskart”.

11.

L-Anness X fil-Parti V tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006, jelenka, fit-Taqsima 4 tat-Titolu II tiegħu, il-kombustibbli mill-bijomassa li l-użu tagħhom huwa permess għall-produzzjoni tal-enerġija fit-termini li ġejjin:

12.

Skont l-Artikolu 281(5) u (6) ta’ dak id-digriet, l-emendi u l-aġġornamenti tal-Annessi fil-Parti V ta’ dak id-digriet “għandhom jiġu adottati b’digriet tal-Ministru għall-Ambjent, għall-Protezzjoni tat-Territorju u għall-Baħar [iktar ’il quddiem, il-“Ministru għall-Ambjent”], bi qbil mal-Ministru għas-Saħħa, il-Ministru għall-Iżvilupp Ekonomiku u, fil-partijiet li jikkonċernawh, mal-Ministru għall-Infrastruttura u t-Trasport, wara li l-Konferenza Unifikata […] tkun instemgħet”.

13.

L-Artikolu 2(1)(h) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 28 tat-3 ta’ Marzu 2011 ( 5 ) jittrasponi l-Artikolu 2(h) tad-Direttiva 2009/28 fid-dritt Taljan.

14.

L-Artikolu 5(1) ta’ dak id-digriet jgħid li “il-kostruzzjoni u t-tħaddim tal-installazzjonijiet li jipproduċu l-elettriku fornuti minn sorsi rinnovabbli, ix-xogħlijiet relatati u l-infrastruttura essenzjali għall-kostruzzjoni u għat-tħaddim tal-installazzjonijiet, kif ukoll il-modifiki sostanzjali li jsiru fl-installazzjonijiet innifishom, huma suġġetti għall-awtorizzazzjoni unika prevista fl-Artikolu 12 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 387 tad-29 ta’ Diċembru 2003[ ( 6 )]”.

15.

PNTE topera impjant li jipproduċi enerġija termali u elettrika li jaħdem bil-metan. Fit-8 ta’ Novembru 2016, din il-kumpannija talbet lill-provinċja ta’ Cuneo biex toħroġilha awtorizzazzjoni, fuq il-bażi tal-Artikolu 12 tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 387/2003, biex tbiddel is-sors tal-provvista tal-enerġija ta’ dak l-impjant. PNTE tixtieq tissostitwixxi l-metan b’żejt veġetali prodott mill-kumpannija ALSO Srl, idderivat mill-ġbir u mit-trattament kimiku taż-żjut tal-qali użati, mir-residwi tar-raffinar ta’ żjut veġetali u mir-residwi tal-ħasil tat-tankijiet fejn kienu maħżuna (iktar ’il quddiem iż-“żejt veġetali”).

16.

ALSO hija awtorizzata tbigħ iż-żejt veġetali bħala prodott li ma għadux skart skont it-tifsira tal-Artikolu 184b tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006, sakemm ikollu l-proprjetajiet fiżikokimiċi indikati f’dik l-awtorizzazzjoni u jkun immarkat bil-kliem “prodott idderivat mill-irkupru tal-iskart għall-użu fil-produzzjoni tal-bijodiżil” fid-dokumenti kummerċjali.

17.

PNTE ma ngħatatx l-awtorizzazzjoni mitluba peress li ż-żejt veġetali ma jaqa’ taħt l-ebda waħda mill-kategoriji ta’ kombustibbli awtorizzati fl-installazzjonijiet li jipproduċu emissjonijiet atmosferiċi elenkati fit-Taqsima 4 tal-Parti II tal-Anness X fil-Parti V tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006. L-uniċi żjut veġetali inklużi f’dawn il-kategoriji huma, fil-fatt, dawk idderivati minn għelejjel iddedikati jew prodotti esklużivament b’mezzi mekkaniċi. Il-provinċja ta’ Cuneo kkonkludiet għalhekk li, skont l-Artikolu 293(1) ta’ dan id-digriet, iż-żejt veġetali jrid jitqies bħala skart.

18.

PNTE appellat minn dik id-deċiżjoni quddiem it-Tribunale amministrativo regionale per il Piemonte (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali tal-Piemonte). Insostenn tar-rikors tagħha, PNTE targumenta li r-rifjut li hija sofriet jikser ċerti dispożizzjonijiet tad-Direttivi 2008/98 u 2009/28.

19.

F’dan il-kuntest, dik il-qorti tinnota li l-amministrazzjoni li rċeviet l-applikazzjoni għal awtorizzazzjoni mingħand PNTE kienet marbuta, skont l-Artikolu 293(1) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006 moqri flimkien mal-Anness X tal-Parti V ta’ dak id-digriet, li tittratta ż-żejt veġetali bħala skart.

20.

Din il-konklużjoni ntlaħqet minkejja l-fatt li, l-ewwel u qabel kollox, iż-żejt veġetali huwa konformi mal-istandard tekniku UNI/TS 11163:2009 għall-“bijokarburanti likwidi, żjut u xaħmijiet tal-annimali u veġetali, is-sustanzi intermedji u d-derivattivi tagħhom – Klassifikazzjoni u speċifikazzjonijiet għall-iskop tal-użu għall-enerġija”, u dan ma ġiex ikkontestat mill-amministrazzjoni ( 7 ).

21.

It-tieni nett, skont dik il-qorti, iż-żejt veġetali għandu s-suq tiegħu stess bħala kombustibbli, kif tixhed ix-xewqa ta’ PNTE li tixtrih għall-operat tal-impjant tal-enerġija inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

22.

Fl-aħħar nett, il-qorti tar-rinviju tqis li s-sostituzzjoni tal-metan miż-żejt veġetali għal dan il-għan ma tidhirx li hija ġeneralment ta’ ħsara għall-ambjent. PNTE ppreżentat, bħala parti mill-proċedura ta’ awtorizzazzjoni, rapport tekniku li juri li l-impatt ambjentali ta’ din is-sostituzzjoni ġeneralment huwa wieħed pożittiv, u dan ma ġiex ikkontestat mill-amministrazzjoni.

23.

Barra minn hekk, din il-qorti tindika li l-proċedura għall-awtorizzazzjoni tal-installazzjonijiet għall-produzzjoni tal-enerġija mill-bijomassa, prevista mid-dispożizzjonijiet moqrija flimkien tad-Digrieti Leġiżlattivi Nri 28/2011 u 387/2003, ma hijiex ikkoordinata mal-proċedura biex jiġi emendat l-Anness X tal-Parti V tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006. Skont l-Artikolu 281(5) u (6) ta’ dak id-digriet, dak l-anness jista’ jiġi rivedut biss permezz ta’ digriet tal-Ministru għall-Ambjent, bi qbil mal-ministeri kompetenti l-oħra.

24.

Id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “kombustibbli” prevista fl-Artikolu 268 eee-bis tal-imsemmi digriet lanqas ma hija armonizzata mad-definizzjoni tal-kunċett ta’ “bijolikwidi” prevista fl-Artikolu 2(h) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 28/2011, li jittrasponi l-Artikolu 2(h) tad-Direttiva 2009/28.

25.

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, it-Tribunale amministrativo regionale per il Piemonte (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali tal-Piemonte), bid-deċiżjoni tal-14 ta’ Frar 2018, li waslet għand il-Qorti tal-Ġustizzja fis-26 ta’ Marzu 2018, issospendiet il-proċeduri quddiemha u għamlet lill-Qorti tal-Ġustizzja id-domandi preliminari li ġejjin:

26.

PNTE, il-Provinċja ta’ Cuneo, il-Gvern Taljan u l-Gvern Olandiż u l-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub lill-Qorti tal-Ġustizzja. PNTE, il-Gvern Taljan u l-Kummissjoni kienu rappreżentati matul is-seduta għas-sottomissjonijiet orali tat-13 ta’ Frar 2019.

27.

Bħalma jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju u mill-fajl ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja, iż-żejt veġetali huwa prodott minn trattament kimiku permezz tal-esterifikazzjoni, b’mod partikolari, ta’ ċerti żjut tal-ikel użati ( 8 ). Huwa stabbilit li dawn kienu jikkostitwixxu skart skont it-tifsira tal-punt 1 tal-Artikolu 3 tad-Direttiva 2008/98 qabel ma jgħaddu minn dan it-trattament.

28.

ALSO kisbet awtorizzazzjoni li permezz tagħha ż-żejt veġetali miksub minn dak it-trattament jista’ jinbiegħ, bħala prodott li tilef il-kwalità ta’ skart, għal użu relatat mal-produzzjoni tal-bijodiżil (jiġifieri bijokarburant użat fil-magni diżil) ( 9 ). Dejjem skont l-indikazzjonijiet ipprovduti fid-deċiżjoni tar-rinviju, PNTE akkwistat iż-żejt veġetali u tixtieq tużah għal skop ieħor, jiġifieri bħala kombustibbli f’installazzjoni ta’ koġenerazzjoni li taqa’ fil-kategorija tal-installazzjonijiet li jipproduċu emissjonijiet atmosferiċi.

29.

F’konformità mal-Artikolu 268 eee-bis u mal-Artikolu 293(1) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006, moqrija flimkien mal-Anness X tal-Parti V ta’ dak id-digriet (iktar ’il quddiem flimkien il-“leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali”), il-kombustjoni ta’ żjut veġetali dderivati mit-trattament kimiku tal-iskart fl-installazzjonijiet f’din il-kategorija hija suġġetta għal regoli nazzjonali dwar l-irkupru tal-enerġija mill-iskart. Dan jibqa’ japplika sakemm digriet ministerjali ma jżidx dan it-tip ta’ żjut mal-lista f’dak l-anness. Il-provinċja ta’ Cuneo indikat li l-irkupru tal-enerġija mill-iskart jeħtieġ awtorizzazzjoni speċifika u huwa suġġett għal regoli stretti relatati b’mod partikolari mal-limiti tal-emissjonijiet fl-arja.

30.

L-ommissjoni taż-żjut veġetali użati ttrattati b’mod kimiku mil-lista ta’ kategoriji ta’ kombustibbli li jistgħu jintużaw f’installazzjoni li tipproduċi tali emissjonijiet, barra s-sistema ta’ rkupru tal-enerġija għandha l-konsegwenza li teskludi kwalunkwe evalwazzjoni każ b’każ ta’ tmiem l-istatus ta’ skart ta’ dawk iż-żjut meta jkunu maħsuba għal tali użu. Id-deċiżjoni tar-rinviju ma tispeċifikax ir-raġunijiet li jiġġustifikaw dik l-esklużjoni anki jekk tmiem l-istatus ta’ skart ta’ dawk iż-żjut jista’ jiġi identifikat wara eżami individwali meta jintużaw għall-produzzjoni tal-bijodiżil. L-ispjegazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju jidhru li jindikaw li hija tqis li din l-għażla ma hijiex ibbażata fuq evalwazzjoni tar-riskji ambjentali u għas-saħħa assoċjati mal-kombustjoni ta’ żjut bħal dawn f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi.

31.

Il-provinċja ta’ Cuneo u l-Gvern Taljan isostnu, għall-kuntrarju, raġunijiet ambjentali u sanitarji insostenn tan-nuqqas ta’ inklużjoni taż-żjut veġetali użati ttrattati b’mod kimiku fil-lista msemmija hawn fuq. Essenzjalment, dawn tal-aħħar jargumentaw li meta żjut bħal dawn jinħarqu f’installazzjoni ta’ dan it-tip, ir-reaġenti kimiċi inklużi fihom jiġu rrilaxxati fl-atmosfera fi proporzjonijiet ħafna ikbar minn meta jkunu kkunsmati bħala komponent tal-bijodiżil f’magna diżil. Id-dokumenti xjentifiċi disponibbli ma jeskludux l-assenza ta’ riskji għall-ambjent jew għas-saħħa tal-bniedem relatati mal-kombustjoni taż-żjut veġetali esterifikati f’installazzjoni li tiġġenera emissjonijiet atmosferiċi. Dawn ir-riskji jistgħu jkunu potenzjalment ogħla minn dawk relatati mal-użu ta’ żjut bħal dawn għall-produzzjoni tal-bijodiżil. PNTE u l-Kummissjoni jikkontestaw il-fondatezza ta’ din il-ġustifikazzjoni.

32.

Dawn il-kunsiderazzjonijiet ser jiffurmaw l-isfond għall-analiżi tiegħi tad-domandi preliminari.

33.

L-ewwel domanda preliminari tirrigwarda l-konformità mal-Artikolu 6(1) u (4) tad-Direttiva 2008/98 ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprekludi lill-awtoritajiet li jirċievu applikazzjoni għall-awtorizzazzjoni biex sustanza miksuba mit-trattament tal-iskart mill-bijomassa, bħal żejt veġetali użat ittrattat b’mod kimiku, tintuża bħala kombustibbli f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi, milli jevalwaw, fid-dawl tal-karatteristiċi tekniċi tagħha u l-impatt ambjentali tagħha, jekk din is-sustanza tilfitx l-istatus tagħha ta’ skart meta ma taqax taħt xi waħda mill-kategoriji elenkati fil-lista ta’ kombustibbli awtorizzati f’installazzjoni ta’ dak it-tip taħt dik il-leġiżlazzjoni.

34.

F’dan ir-rigward, nixtieq infakkar li l-konstatazzjoni ta’ jekk skart tilifx din il-kwalità tista’ ssir bi tliet modi differenti. L-ewwel nett, din il-konstatazzjoni tista’ tkun ibbażata fuq l-applikazzjoni tal-kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart, li jkopru kategoriji ta’ skart speċifiċi, iddefiniti fil-livell tal-Unjoni skont l-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2008/98 ( 10 ). It-tieni nett, fl-assenza ta’ tali kriterji, din il-konstatazzjoni tista’ ssir permezz ta’ deċiżjoni “każ b’każ”, jiġifieri deċiżjoni individwali dwar flussi ta’ skart speċifiċi rkuprati f’installazzjoni partikolari, adottata minn Stat Membru skont l-Artikolu 6(4) ta’ dik id-direttiva. It-tielet nett, kif jidher ċar mis-sentenza Tallinna Vesi ( 11 ), dik id-dispożizzjoni tagħti s-setgħa lill-Istati Membri biex, fin-nuqqas ta’ kriterji previsti fil-livell tal-Unjoni, huma stess ifasslu l-kriterji li skonthom l-iskart li jappartjeni għal kategorija partikolari jitlef il-kwalità ta’ skart permezz ta’ att intern ta’ portata ġenerali ( 12 ).

35.

F’dan il-każ, ma ġewx stabbiliti kriterji dwar t-tmiem l-istatus tal-iskart għaż-żjut veġetali użati, la fil-livell tal-Unjoni u lanqas fil-livell nazzjonali. Il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tipprekludi wkoll kull evalwazzjoni każ b’każ ta’ tmiem l-istatus ta’ skart ta’ dawn iż-żjut meta jkunu trattati b’kimika u intenzjonati biex iservu bħala kombustibbli f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi ( 13 ). Fil-fatt, it-tmiem l-istatus ta’ skart tagħhom jippresupponi l-adozzjoni ta’ digriet ministerjali li jqegħedhom fil-lista tal-kombustibbli awtorizzati għal dak l-użu minbarra l-iskema applikabbli għall-inċinerazzjoni tal-iskart, filwaqt li jispeċifika, jekk ikun il-każ, il-kriterji li għandhom ikunu ssodisfatti għal dan il-għan.

36.

F’dan il-kuntest, l-ewwel domanda preliminari titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddetermina jekk, u jekk ikun il-każ sa liema punt, Stat Membru huwa meħtieġ, fin-nuqqas ta’ kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart iddefiniti fil-livell tal-Unjoni jew fil-livell nazzjonali għal ċertu tip ta’ skart, li jippermetti evalwazzjoni każ b’każ ta’ tmiem l-istatus ta’ skart ta’ flussi partikolari ta’ skart ta’ dan it-tip. Għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-Artikolu 6(4) tad-Direttiva 2008/98 jimponi iktar minn sempliċi possibbiltà għall-Istati Membri li jeżaminaw jekk ċertu skart ikunx tilef dik il-kwalità u biex, fejn xieraq, jikkonstataw tmiem l-istatus ta’ skart tiegħu (Taqsima 2), il-portata tal-marġni ta’ diskrezzjoni tagħhom għal dan il-għan għandu jiġi ċċarat (Taqsima 3) sabiex il-qorti tar-rinviju tkun tista’ tevalwa l-konformità tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma’ dik id-dispożizzjoni (Taqsima 4).

37.

Il-formulazzjoni tal-Artikolu 6(4) tad-Direttiva 2008/98 tista’ tissuġġerixxi, bl-użu tal-kelma “jistgħu”, li r-rikonoxximent ta’ tmiem l-istatus ta’ skart li ma jagħmilx parti minn kategorija koperta minn kriterji ddefiniti fil-livell tal-Unjoni huwa għażla disponibbli għal kull Stat Membru. Madankollu, din l-interpretazzjoni ma tikkorrispondix għall-interpretazzjoni tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Kif indikat reċentement il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Tallinna Vesi ( 14 ), l-Istati Membri huma meħtieġa, fl-assenza ta’ tali kriterji, jikkonstataw tmiem l-istatus ta’ skart ta’ skart “li jkun għadda minn operazzjoni ta’ rkupru li tippermetti li dan isir utilizzabbli mingħajr ma tiġi pperikolata s-saħħa tal-bniedem u mingħajr ħsara għall-ambjent” mill-istatus ta’ skart.

38.

Dan l-approċċ huwa konformi mal-ġurisprudenza preċedenti għall-introduzzjoni tal-kunċett ta’ “tmiem ta’ l-istatus ta’ skart”, meta ġiet adottata d-Direttiva 2008/98. Din il-ġurisprudenza, li għandha s-sors tagħha fis-sentenza ARCO Chemie Nederland et ( 15 ), diġà ddikjarat test, ibbażat fuq l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ “skart” ( 16 ) — li jippresupponi azzjoni, intenzjoni jew obbligu ta’ rimi tas-sustanza inkwistjoni — intiż li jiddistingwi skart minn sustanza li tkun tilfet dik il-kwalità b’riżultat ta’ operazzjonijiet ta’ rkupru ( 17 ).

39.

F’dik is-sentenza u sussegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, meta skart ikun għadda minn irkupru sħiħ li jikkonferixxi lis-sustanza li tirriżulta minnu l-istess proprjetajiet u karatteristiċi bħal materja prima, b’tali mod li tkun tista’ tintuża fl-istess kundizzjonijiet ta’ prekawzjoni għall-ambjent, dik is-sustanza ma tibqax titqies bħala skart. Madankollu dan ma japplikax ħlief jekk id-detentur tiegħu ma jarmihx min-naħa tiegħu jew ma jkollux l-intenzjoni jew l-obbligu li jarmih ( 18 ). F’bosta sentenzi sussegwenti, il-Qorti tal-Ġustizzja applikat dawn il-prinċipji sabiex tiddetermina f’liema mument l-irkupru ta’ skart – bħar-riċiklaġġ tiegħu ( 19 ) jew l-ipproċessar mill-ġdid tiegħu biex jintuża bħala kombustibbli ( 20 ) – jitqies komplut.

40.

L-approċċ li jipprovdi li r-rikonoxximent ta’ tmiem l-istatus ta’ skart ta’ skart li għadda minn operazzjoni ta’ rkupru sħiħ jikkostitwixxi sempliċi possibbiltà għad-dispożizzoni tal-Istati Membri huwa mifhum ukoll fid-dawl tal-għan tad-Direttiva 2008/98. Kif jirriżulta b’mod partikolari mill-Artikolu 1 u mill-premessi 6 sa 9 tagħha, l-għan tal-ħarsien ambjentali mfittex minn din id-direttiva huwa doppju, jiġifieri, minn naħa waħda, il-prevenzjoni u t-tnaqqis ta’ effetti ta’ ħsara kkawżati mill-iskart u, min-naħa l-oħra, it-titjib fl-effiċjenza tal-ġestjoni tar-riżorsi. F’dak ir-rigward, huwa veru li l-Qorti tal-Ġustizzja repetutament iddeċidiet li l-kunċett ta’ “skart” għandu jiġi interpretat b’mod wiesa’ ( 21 ), bl-iskop li l-ambjent taħt l-ewwel wieħed minn dawk l-aspetti. Madankollu, il-portata ta’ dan il-kunċett ma għandhiex tkun wiesgħa tant li tiskoraġġixxi l-irkupru tal-iskart u b’hekk tfixkel il-kisba tal-għan ambjentali taħt it-tieni aspett tiegħu. Madankollu, l-inċertezza dwar l-istatus tal-iskart li jkun għadda minn operazzjoni ta’ rkupru tista’ tħeġġeġ lid-detenturi tal-iskart jarmuh, mingħajr ma jqisu l-ġerarkija tal-iskart ( 22 ), minflok ma jirkuprawh ( 23 ).

41.

L-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98, kif emendata bid-Direttiva 2018/851, issa jispeċifika l-obbligu fuq l-Istati Membri li “jieħdu miżuri xierqa” biex jiżguraw li l-iskart li jkun għadda minn operazzjoni ta’ rkupru jitqies li ma għadux skart jekk jikkonforma mal-kundizzjonijiet kollha stipulati fih ( 24 ).

42.

Din l-emenda leġiżlattiva, fil-fehma tiegħi, ma hijiex qtugħ mis-sistema preċedenti, iżda pjuttost tisħiħ tal-obbligu li diġà kellhom l-Istati Membri li jirrikonoxxu tmiem l-istatus ta’ skart tas-sustanzi li jkunu ġew kompletament irkuprati ( 25 ). Kif jirriżulta b’mod partikolari mill-premessa 17 tad-Direttiva 2018/851, l-għan ta’ dan it-tisħiħ huwa li tiżdied iċ-ċertezza legali fl-interess tal-operaturi fis-swieq tal-materja prima sekondarja, biex tiġi ffaċilitata t-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari.

43.

Madankollu, il-portata tal-marġni ta’ diskrezzjoni li għandhom l-Istati Membri sabiex jevalwaw, skont l-Artikolu 6(4) tad-Direttiva 2008/98, jekk ċertu tip ta’ skart jew fluss speċifiku ta’ skart jistax, wara operazzjonijiet ta’ rkupru, jintuża mingħajr periklu għas-saħħa tal-bniedem u mingħajr ħsara lill-ambjent, teħtieġ li tiġi ċċarata.

44.

Il-kliem tal-Artikolu 6(4) tad-Direttiva 2008/98 jindika, kif kienet indikat il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Lapin ELY-keskus, liikenne ja infrastruktuuri ( 26 ), li, meta l-ebda kriterju ma jkun ġie ddefinit fuq il-livell tal-Unjoni, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu jekk ċertu skart tilifx il-kwalità ta’ skart ( 27 ) fid-dawl biss tal-“ġurisprudenza”. Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja sussegwentement iddeċidiet fis-sentenza Tallinna Vesi ( 28 ), li kemm il-kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart kif ukoll id-deċiżjonijiet każ b’każ tal-Istati Membri jridu jiżguraw l-osservanza tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98. Nosserva, f’dan ir-rigward li, għalkemm il-paragrafu 4 ta’ dan l-artikolu jirreferi biss għall-“ġurisprudenza”, il-kundizzjonijiet previsti fl-paragrafu 1 ta’ dak l-artikolu huma stess huma ispirati mis-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 29 ), kif argumentat il-Kummissjoni waqt is-seduta.

45.

Din l-interpretazzjoni tikkorrispondi wkoll għal dak li issa huwa espressament previst fl-Artikolu 6(4) ta’ dik id-direttiva, kif emendata bid-Direttiva 2018/851 ( 30 ).

46.

B’dan speċifikat, nipproponi li l-Istati Membri jkollhom marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ kemm fir-rigward tal-eżami sostantiv tal-konformità ma’ dawn il-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 kif ukoll fl-għażla tal-metodu u tal-proċedura segwita.

47.

Fir-rigward, l-ewwel nett, tar-regoli dwar il-proċeduri, l-awtoritajiet kompetenti u l-oneru tal-provi tal-elementi stabbiliti fid-Direttiva 2008/98, jirriżulta mill-ġurisprudenza li, fl-assenza ta’ dispożizzjonijiet speċifiċi f’dan ir-rigward f’dik id-direttiva, l-istabbiliment ta’ dawn ir-regoli jaqa’ taħt id-dritt nazzjonali tal-Istati Membri, sakemm l-għan u l-effikaċja ta’ dik id-direttiva ma jkunux imminati. B’mod partikolari, Stat Membru jista’ jpoġġi l-oneru tal-prova ta’ dawn l-elementi fuq dak li jiddependi fuqhom, sakemm ma jagħmilx dan eċċessivament diffiċli ( 31 ). Dawn il-prinċipji jirregolaw, fost l-oħrajn, l-għażla tal-metodu proċedurali tal-evalwazzjoni tal-osservanza tal-kundizzjonijiet ta’ tmiem l-istatus ta’ skart previsti fl-Artikolu 6(1) ta’ l-istess direttiva.

48.

It-tieni nett, l-Artikolu 6(4) tad-Direttiva 2008/98 ma jispeċifikax in-natura tal-miżuri li Stat Membru għandu jagħti prijorità sabiex jiddetermina l-mument meta skart ma jibqax skart fl-assenza ta’ kriterji ddefiniti fil-livell tal-Unjoni. F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-għażla ta’ dawn il-miżuri ‑ kriterji ta’ portata ġenerali li jirrigwardaw it-tip ta’ skart inkwistjoni jew deċiżjonijiet individwali għall-flussi ta’ skart ta’ dan it-tip ‑ taqa’ wkoll taħt ir-responsabbiltà tal-Istati Membri ( 32 ).

49.

Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-evalwazzjoni sostantiva tal-osservanza tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98, fis-sentenza tagħha ta’ Tallinna Vesi ( 33 ), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, għall-inqas f’ċerti ċirkustanzi ( 34 ), Stat Membru jista’, għal tip partikolari ta’ skart, jiddeċiedi li ma jipprovdix kriterji jew possibbiltà ta’ deċiżjoni individwali li tikkonstata tmiem l-istatus ta’ skart. Deċiżjoni bħal din tippreżumi li l-Istat Membru inkwistjoni jkun ivvaluta, wara li jkun ikkunsidra “l-elementi rilevanti kollha u l-istat attwali tal-għarfien xjentifiku u tekniku”, li dan it-tip ta’ skart ma jistax jitqies li għadda minn operazzjoni ta’ rkupru li tippermettilu jintuża mingħajr ma ssir ħsara lill-ambjent u lis-saħħa tal-bniedem, u, b’hekk, li l-kundizzjonijiet stabbiliti hawn fuq ma humiex osservati ( 35 ).

50.

Għall-finijiet ta’ din l-evalwazzjoni, ir-rikonoxximent fir-rigward tal-Istati Membri ta’ flessibbiltà kunsiderevoli, għalkemm mhux assolut, jidhirli li huwa essenzjali.

51.

Infakkar, f’dan ir-rigward, li, kif diġà kkonstatat il-Qorti tal-Ġustizzja, il-kundizzjonijiet elenkati fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 ma jistgħux, minnhom innifishom, jippermettu li jiġi stabbilit direttament li ċertu skart tilef din il-kwalità ta’ skart, fin-nuqqas ta’ kriterji ġenerali konkreti jew ta’ deċiżjoni każ b’każ ( 36 ). Billi kien ifformulat f’termini iktar ġenerali, it-test stabbilit mill-“ġurisprudenza” imsemmija fil-paragrafu 4 ta’ dak l-artikolu, li fuqu huma bbażati dawn il-kundizzjonijiet, huwa saħansitra inqas probabbli li jawtorizza direttament il-konstatazzjoni li skart ma baqax skart.

52.

Barra minn hekk, il-kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart tal-iskart żviluppati fil-livell tal-Unjoni u tal-Istati Membri, kif ukoll id-deċiżjonijiet individwali meħuda mill-Istati Membri ġeneralment ikunu akkumpanjati, biex tiġi żgurata l-osservanza tal-kundizzjonijiet, minn qafas preċiż ħafna, b’mod partikolari fir-rigward tal-modalitajiet tal-proċess ta’ rkupru tal-iskart,.

53.

Għalhekk, ir-regoli li jistabbilixxu l-kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart fil-livell tal-Unjoni jistabbilixxu kriterji ddettaljati dwar l-iskart li jidħol fil-proċess ta’ rkupru, dwar il-materjali prodotti bħala riżultat ta’ dan il-proċess, dwar il-proċessi ta’ trattament u dwar il-kundizzjonijiet li għandhom jiġu osservati mill-persuni responsabbli għal dawk il-proċessi. Skema simili tikkaratterizza, b’mod partikolari, l-istrumenti, adottati fi Franza ( 37 ) u fir-Renju Unit ( 38 ) li jistabbilixxu kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart għaż-żjut veġetali użati. L-Artikolu 6(2) u (3) tad-Direttiva 2008/98, kif emendata bid-Direttiva 2018/851, issa jipprovdi li l-kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart li għandhom jiġu adottati fil-livell tal-Unjoni jew tal-Istati Membri għandhom ikunu bbażati fuq struttura simili ( 39 ).

54.

L-iżvilupp ta’ dawk il-kriterji huwa, fil-prattika, eżerċizzju tekniku li ta’ spiss jeħtieġ konsultazzjonijiet mal-industrija u mal-partijiet interessati l-oħra kif ukoll studji biex jiġi evalwat l-impatt tal-ħruġ tas-sustanzi kkonċernati mill-iskemi tal-iskart fuq l-ambjent u fuq is-saħħa tal-bniedem. Fin-nuqqas ta’ kriterji definiti għal tip speċifiku ta’ skart, l-evalwazzjoni każ b’każ tal-osservanza tal-kundizzjonijiet ta’ tmiem l-istatus ta’ skart għal flussi speċifiċi ta’ skart ta’ dan it-tip teħtieġ ukoll kontroll strett tal-karatteristiċi ta’ tali flussi sabiex jiġi żgurat li dawk il-kundizzjonijiet jiġu ssodisfatti ( 40 ).

55.

Fil-qosor, l-adozzjoni ta’ kriterji, kif ukoll ta’ deċiżjonijiet individwali, dwar tmiem l-istatus ta’ skart tinvolvi evalwazzjonijiet tekniċi u xjentifiċi kumplessi mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti ( 41 ). Tali evalwazzjonijiet jistgħu jkunu wkoll il-bażi tal-għażla ta’ Stat Membru li ma jipprovdix kriterji u lanqas il-possibbiltà ta’ evalwazzjoni każ b’każ tat-tmiem tal-istatus ta’ skart ta’ skart speċifiku. La l-Qorti tal-Ġustizzja u lanqas il-qrati nazzjonali ma jistgħu jkunu f’pożizzjoni li jissostitwixxuhom bil-ġudizzju tagħhom stess.

56.

Fid-dawl ta’ dan, jien inqis li, minn naħa, fin-nuqqas ta’ kriterji armonizzati, Stat Membru ma għandux ikun, fil-prinċipju, obbligat li jiftaħ proċedura għall-adozzjoni ta’ kriterji jew li jipprovdi evalwazzjoni individwali ta’ tmiem l-istatus ta’ skart meta l-leġiżlatur nazzjonali jqis li l-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 ma jistgħux ikunu ssodisfatti fir-rigward ta’ ċertu tip ta’ skart ( 42 ). Fil-fehma tiegħi, dan japplika iktar u iktar meta l-assenza ta’ kriterji u r-rifjut ta’ kwalunkwe eżami każ b’każ jikkonċernaw l-iskart ta’ dak it-tip biss meta jkun għadda minn trattament speċifiku u jkun intenzjonat għal użu partikolari, mingħajr ma jippreġudika l-possibbiltà li ma jibqax skart wara trattament separat u/jew għal użi oħrajn.

57.

Fil-fehma tiegħi, id-deċiżjoni li ma jiġux stabbiliti kriterji jew il-possibbiltà ta’ evalwazzjoni każ b’każ ta’ tmiem l-istatus ta’ skart għandha, madankollu, tiġi ssanzjonata meta l-premessa li fuqha hija bbażata, relatata man-nuqqas ta’ sodisfazzjon tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98, tirriżulta minn żball manifest ta’ evalwazzjoni. Dan l-istħarriġ ġudizzjarju limitat jidhirli li huwa meħtieġ sabiex jirrikonċilja l-flessibbiltà neċessarja tal-Istati Membri mal-għan ta’ promozzjoni tal-ekonomija ċirkolari li għandha dik id-direttiva ( 43 ). Barra minn hekk, din il-flessibbiltà għandha tiġi rregolata fid-dawl tar-riskju, li inevitabbilment jiġi magħha, ta’ diverġenzi bejn il-prattiki nazzjonali dwar l-evalwazzjoni tal-mument li fih skart ma jibqax skart, li jistgħu jfixklu l-kummerċ bejn l-Istati Membri ( 44 ).

58.

Iktar minn hekk, min-naħa l-oħra, Stat Membru jista’ jqis, suġġett ukoll għall-istħarriġ tal-iżball manifest ta’ evalwazzjoni ( 45 ), li għal ċertu tip ta’ skart, għalkemm ma jistax jiġi eskluż mill-bidu l-issodisfar tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 b’mod raġonevoli, l-osservanza tagħhom tista’ tiġi ggarantita biss permezz tad-definizzjoni tal-kriterji f’att intern ta’ portata ġenerali li għandu jiġi adottat wara proċedura li tinvolvi l-konsultazzjonijiet u l-istudji xierqa.

59.

Madankollu, f’dan il-każ tal-aħħar, l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti ma jistgħux, fil-fehma tiegħi, jadottaw attitudni passiva li tostakola l-adozzjoni ta’ tali kriterji jew, għall-inqas, il-bidu ta’ proċedura li tippermetti l-eżami tal-provi prodotti mid-detenturi tal-iskart ikkonċernati. Il-kisba tal-għan li jiġi promoss l-irkupru tal-iskart teħtieġ li l-iżvilupp ta’ kriterji dwar tmiem l-istatus ta’ skart ikun jista’ jiġi eżaminat fi proċedura li r-regoli ddettaljati tagħha, previsti mil-liġi nazzjonali, josservaw il-prinċipju tal-effettività tad-dritt tal-Unjoni. Dan il-prinċipju jimplika, fl-opinjoni tiegħi, li d-detenturi tal-iskart ikkonċernati jkunu jistgħu jitolbu l-ftuħ tal-proċedura għall-adozzjoni ta’ tali kriterji u jkollhom aċċess għal rimedji ġudizzjarji f’każ ta’ rifjut ta’ applikazzjoni bħal din jew nuqqas ta’ azzjoni mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti. Il-prinċipju tal-effettività jeħtieġ ukoll li din il-proċedura tkun irregolata b’limiti ta’ żmien raġonevoli ( 46 ).

60.

Hija l-qorti tar-rinviju, l-unika qorti kompetenti biex tevalwa l-fatti rilevanti, li għandha tevalwa jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tagħmilx żball manifest ta’ evalwazzjoni fl-applikazzjoni tal-Artikolu 6(1) u (4) tad-Direttiva 2008/98.

61.

Il-konstatazzjoni ta’ tali żball timplika li dik il-qorti tistabbilixxi li l-leġiżlatur nazzjonali wettaq żball manifest jew billi qies li mill-inqas waħda mill-kundizzjonijiet stipulati fil-paragrafu 1 ta’ dak l-artikolu ma setgħetx tiġi ssodisfatta għal żjut veġetali użati trattati kimikament u li jintużaw bħala kombustibbli f’installazzjoni li tiġġenera emissjonijiet atmosferiċi, jew billi kkunsidra li l-verifika tal-osservanza ta’ dawk il-kundizzjonijiet setgħet tiġi żgurata biss bl-adozzjoni minn qabel, permezz ta’ regolamenti, ta’ kriterji dwar tmiem l-istatus tal-iskart għal dak it-tip ta’ żjut.

62.

Il-kunsiderazzjonijiet relatati mal-portata ta’ dawk il-kundizzjonijiet, stabbiliti hawn taħt ( 47 ), ser ikunu jistgħu jinformaw lil dik il-qorti fil-kuntest ta’ dik l-evalwazzjoni. Qabel ma niżviluppahom, nemmen li jeħtieġ li nagħmel żewġ kjarifiki ġenerali.

63.

L-ewwel nett, il-fatt li l-awtorità nazzjonali kompetenti ssib li, sakemm jiġu ssodisfatti ċerti kriterji, skart partikolari jitlef il-kwalità ta’ skart għal ċertu użu ma jfissirx li dak l-iskart ma jibqax skart meta jintuża għal skopijiet oħra. Tabilħaqq, l-osservanza tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 tiddependi mill-użi speċifiċi previsti u għalhekk għandha tiġi vverifikata b’mod separat għal kull wieħed minn dawk l-użi ( 48 ).

64.

Fid-dawl ta’ dan, il-fatt li b’applikazzjoni tal-paragrafu 4 ta’ dak l-artikolu, l-awtorità kompetenti kkonstatat fl-awtorizzazzjoni mogħtija lil ALSO li ż-żejt veġetali ma jibqax jitqies bħala skart meta dan jintuża biex jipproduċi l-bijodiżil, bl-ebda mod ma jindika li l-leġiżlatur Taljan eċċeda l-limiti tas-setgħa diskrezzjonali tiegħu billi eskluda l-evalwazzjoni individwali ta’ tmiem l-istatus ta’ skart ta’ dak l-istess żejt għal użu f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi.

65.

It-tieni, il-kriterji ta’ tmiem l-istatus ta’ skart taż-żjut veġetali użati żviluppati fi Franza u fir-Renju Unit ( 49 ) iwasslu biss għall-konstatazzjoni, sakemm ma iniex żbaljat, ta’ tmiem l-istatus ta’ skart taż-żjut ta’ dak it-tip meta jiġu ttrattati kimikament, għal użu bħala bijokarburant biss kif ukoll, fir-Renju Unit, bħala kombustibbli għat-tisħin tad-djar ( 50 ). Għalkemm l-osservanza tal-kundizzjonijiet ta’ tmiem l-istatus ta’ skart għandha tiġi evalwata minn kull Stat Membru fl-eżerċizzju tal-marġni ta’ diskrezzjoni tiegħu, il-kriterji u d-deċiżjonijiet adottati fi Stati Membri oħrajn jistgħu madankollu jipprovdu ċerti indikazzjonijiet utli.

66.

Il-punti (a) u (b) tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 jissuġġettaw tmiem l-istatus ta’ skart għall-użu normali tal-iskart inkwistjoni għal skopijiet speċifiċi u għall-eżistenza ta’ suq jew ta’ domanda għalih. Dawn il-kundizzjonijiet jidhru li jirriflettu l-ġurisprudenza li skontha l-kwalità ta’ skart ta’ sustanza partikolari tiddependi mill-grad ta’ probabbiltà tal-użu mill-ġdid tagħha, li jkun ikbar meta jkun akkumpanjat minn vantaġġ ekonomiku ( 51 ).

67.

F’dan ir-rigward, id-dokument tal-Kummissjoni intitolat “Guidance on the Interpretation of Key Provisions of Directive 2008/98/EC on Waste” ( 52 ), jiddikjara ġustament, fil-fehma tiegħi, li l-osservanza ta’ dawn il-kundizzjonijiet, li hemm konnessjoni bejniethom, tista’ tiġi vverifikata abbażi ta’ indikazzjonijiet bħall-eżistenza ta’ kundizzjonijiet tas-suq ferm stabbiliti dwar il-provvista u d-domanda, prezz tas-suq li jista’ jiġi vverifikat għas-sustanza inkwistjoni, jew saħansitra l-eżistenza ta’ speċifikazzjonijiet jew standards kummerċjali.

68.

Għall-kuntrarju ta’ dak li jissuġġerixxu PNTE, il-Gvern Olandiż u l-Kummissjoni, il-fatt li PNTE akkwistat iż-żejt veġetali biex tużah bħala kombustibbli f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi mhux neċessarjament jiġġustifika, fih innifsu, il-konklużjoni li l-kundizzjonijiet ikkunsidrati hawnhekk huma ssodisfatti. Konklużjoni bħal din timplika li jiġi stabbilit jew li l-applikazzjoni ta’ utent wieħed hija biżżejjed, fid-dawl tal-portata tagħha, biex tiġi żgurata l-osservanza ta’ dawk il-kundizzjonijiet, jew li hemm suq jew domanda usa’ għal dak l-użu għal żjut veġetali użati u ttrattati kimikament.

69.

Il-kundizzjoni prevista fl-Artikolu 6(1)(ċ) tad-Direttiva 2008/98 tirrifletti l-ġurisprudenza li skontha l-iskart ma jibqax skart meta, wara operazzjoni ta’ rkupru, ikun jista’ jintuża taħt l-istess kundizzjonijiet bħal dawk għal materja prima. L-osservanza ta’ din il-kundizzjoni timplika, fil-fatt, li l-iskart, ladarba jiġi rkuprat, ikun konformi mal-istandards applikabbli għall-materja prima verġni użata għall-istess skopijiet tiegħu ( 53 ).

70.

F’dan ir-rigward, il-fatt li ż-żejt veġetali jikkonforma mal-istandard tekniku UNI għall-bijokarburanti likwidi, għalkemm huwa indikazzjoni tal-osservanza ta’ dik il-kundizzjoni, ma jistax, waħdu, jimponi dik il-konstatazzjoni.

71.

L-osservanza tal-kundizzjoni stipulata fl-Artikolu 6(1)(ċ) tad-Direttiva 2008/98 fl-opinjoni tiegħi tiddependi ferm fuq jekk żejt veġetali esterifikat li ma huwiex miksub mill-iskart jaqax fil-kategoriji ta’ kombustibbli elenkati fl-Anness X tal-Parti V tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006. Tweġiba pożittiva għal din il-mistoqsija kieku ssostni l-konklużjoni li ż-żejt veġetali jissodisfa l-istandards għall-prodotti fis-sens tal-Artikolu 6(1)(ċ) tad-Direttiva 2008/98. Min-naħa l-oħra, fl-ipoteżi li ż-żjut veġetali kollha ttrattati kimikament, kemm jekk idderivati mir-raffinar ta’ żjut verġni (minn għelejjel iddedikati jew le) jew mit-trattament ta’ żjut użati, ikunu pprojbiti għal tali użu, din iċ-ċirkustanza tista’ tindika li l-kundizzjoni pprovduta fih ma hijiex issodisfatta ( 54 ).

72.

F’dan il-każ, il-pretensjonijiet ta’ PNTE jkunu ekwivalenti għal kontestazzjoni tal-istandard applikabbli għall-prodotti ta’ din il-projbizzjoni. Madankollu, fil-fehma tiegħi, l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98 ma huwiex bażi ġuridika biex jiġu kkontestati l-għażliet regolatorji, b’mod partikolari fir-rigward tal-livell ta’ protezzjoni ambjentali u l-protezzjoni tas-saħħa, sottostanti għar-regolamentazzjoni tal-prodotti.

73.

Il-kwistjoni tal-kompatibbiltà ta’ tali standard mad-dritt tal-Unjoni, għalhekk, tqum fid-dawl mhux tad-Direttiva 2008/98 iżda tal-libertà ta’ moviment tal-merkanzija sanċit fl-Artikolu 34 TFUE. Hija tista’, fil-fatt, kif tallega PNTE, tfixkel il-libertà ta’ moviment taż-żjut veġetali ttrattati kimikament billi tissuġġetta l-użu tagħhom fl-installazzjonijiet imsemmija hawn fuq għar-restrizzjonijiet stretti tal-liġi dwar l-iskart. Tfixkil bħal dan ikun aċċettat biss jekk ikun iġġustifikat, b’kont meħud tal-marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ li għandhom l-Istati Membri sabiex jevalwaw, b’mod partikolari, ir-riskji assoċjati mal-użu u l-ġestjoni tal-iskart ( 55 ).

74.

Fil-fehma tiegħi, id-deċiżjoni tar-rinviju, ma fihiex biżżejjed informazzjoni biex il-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tieħu pożizzjoni dwar din il-kwistjoni partikolarment kumplessa. B’mod partikolari, il-Gvern Taljan ma ċċarax jekk l-ommissjoni taż-żjut veġetali ttrattati kimikament mil-lista fl-Anness X tal-Parti V tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 152/2006 hijiex immotivata biss mir-riskji assoċjati mal-emissjonijiet ta’ kombustjoni jew għandhiex ukoll għanijiet oħra, bħal dak li tosserva l-ġerarkija tal-iskart (billi tinkoraġġixxi, fejn xieraq, ir-riċiklaġġ tiegħu minflok it-trattament mill-ġdid tiegħu biex jiġi rkuprat għall-enerġija ( 56 )) jew li tippromwovi l-użu ta’ żjut veġetali użati bħala bijokarburanti minflok kombustibbli ( 57 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja lanqas ma hija informata biżżejjed biex tiddetermina jekk ir-regoli inkwistjoni fil-kawża prinċipali humiex proporzjonati fir-rigward tal-iskop uniku jew multiplu mfittex.

75.

L-Artikolu 6(1)(d) tad-Direttiva 2008/98, sa fejn jipprovdi li l-iskart jista’ ma jibqax ikkunsidrat skart sakemm l-użu tiegħu ma jwassalx għal impatti ġenerali li jagħmel ħsara lill-ambjent jew lis-saħħa tal-bniedem, jirrifletti wkoll il-ġurisprudenza ta’ qabel l-adozzjoni tiegħu ( 58 ).

76.

Fl-opinjoni tiegħi, il-fatt li l-Provinċja ta’ Cuneo ma kkontestatx l-evalwazzjoni li għamlet PNTE li l-impatt ambjentali tas-sostituzzjoni tal-metan biż-żejt veġetali bħala sors ta’ enerġija tal-impjant ta’ koġenerazzjoni inkwistjoni fil-kawża ġenerali, ġeneralment huwa pożittiv, ma jistax waħdu jkun evidenza tal-osservanza ta’ din il-kundizzjoni.

77.

Huwa minnu li, kif irrimarkat PNTE, l-irkupru tal-enerġija taż-żjut veġetali użati jista’ jkollu benefiċċji ekoloġiċi billi jippermetti li jintrema skart u fl-istess ħin jintuża minflok kombustibbli fossili jew bijolikwidu minn għelejjel iddedikati, li l-impatt ambjentali tagħhom huwa kontroversjali minħabba t-tibdil indirett fl-użu tal-art li jistgħu jikkawżaw ( 59 ).

78.

Madankollu, niddubita kemm huwa biżżejjed li neċessarjament jitqabbel l-effett tal-bijokarburanti mill-iskart ma’ dak tal-użu tal-kombustibbli ssostitwit għal dak li jikkonċerna l-emissjonijiet li normalment huma assoċjati mal-kombustjoni ta’ dan tal-aħħar. Din il-kwistjoni tikkonċerna l-identifikazzjoni tal-komparatur rilevanti fil-kuntest tal-applikazzjoni tal-Artikolu 6(1)(d) tad-Direttiva 2008/98.

79.

Skont id-Dokument ta’ Gwida tal-Kummissjoni, il-konformità ma’ din il-kundizzjoni timplika li jkun stabbilit li l-użu tas-sustanza barra mill-iskema applikabbli għall-iskart ma għandhiex impatt negattiv fuq l-ambjent u fuq is-saħħa ikbar minn dak tal-użu tagħha taħt din l-iskema ( 60 ). Għalhekk hija kwistjoni ta’ paragun tar-riskju għall-ambjent u s-saħħa meta s-sustanza inkwistjoni titqies bħala skart jew meta titqies bħala prodott li ma għadux ikklassifikat bħala skart.

80.

F’dan il-każ, jirriżulta mid-dokumenti annessi għall-osservazzjonijiet bil-miktub ta’ PNTE u tal-provinċja ta’ Cuneo li l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti ammettew li l-impatt ambjentali tat-tibdil tal-kombustibbli kien pożittiv peress li dan it-tibdil jirriżulta fi tnaqqis tal-emissjonijiet assoċjati mal-kombustjoni tal-metan ( 61 ). Madankollu, skont dawk id-dokumenti u suġġett għal verifika mill-qorti tar-rinviju, dan l-impatt ma jirrigwardax l-effetti ambjentali possibbli li jirriżultaw mill-kombustjoni taż-żejt veġetali f’dak li jirrigwarda l-emissjonijiet possibbli minn sustanzi niġġiesa oħrajn li jistgħu jkunu assoċjati mal-inċinerazzjoni tal-iskart. Bl-istess mod, il-fatt li ż-żejt veġetali jikkonforma mal-istandard tekniku UNI applikabbli għall-bijokarburanti likwidi mhux neċessarjament jiggarantixxi li ż-żejt veġetali ma jippreżenta l-ebda riskju ambjentali jew għas-saħħa li huwa speċifikament relatat mal-fatt li dan jirriżulta mit-trattament tal-iskart ( 62 ).

81.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Provinċja ta’ Cuneo u l-Gvern Taljan jinvokaw il-prinċipju ta’ prekawzjoni. Skont dawn, ma jistax jiġi eskluż, b’livell raġonevoli ta’ ċertezza xjentifika, impatt ġeneralment negattiv fuq l-ambjent jew fuq saħħet il-bniedem mill-użu taż-żejt veġetali bħala kombustibbli f’installazzjoni ta’ koġenerazzjoni, għar-raġunijiet imsemmija fil-punt 31 ta’ dawn il-konklużjonijiet.

82.

Min-naħa l-oħra, PNTE u l-Kummissjoni jargumentaw li l-awtoritajiet Taljani la wrew li l-kombustjoni taż-żejt veġetali esterifikat tagħmel iktar ħsara lill-ambjent minn dik ta’ żejt veġetali pproċessat b’mod mekkaniku, u lanqas li l-użu ta’ żejt veġetali esterifikat bħala kombustibbli f’impjant ta’ koġenerazzjoni huwa iktar ta’ ħsara mill-użu tiegħu bħala bijokarburant. Skont dawn tal-aħħar, din l-assenza ta’ evidenza, essenzjalment, timplika li l-kundizzjoni stabbilita fl-Artikolu 6(1)(d) tad-Direttiva 2008/98 għandha titqies li ġiet issodisfatta.

83.

F’dan il-kuntest, nixtieq infakkar li l-Istati Membri, fil-fehma tiegħi, għandhom marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ biex jevalwaw jekk ġewx issodisfatti l-kundizzjonijiet għal tmiem l-istatus ta’ skart. B’mod partikolari, dik il-evalwazzjoni tiddependi fuq l-għażliet li jsiru minn kull Stat Membru, fl-assenza ta’ kriterji ddefiniti fil-livell tal-Unjoni, fuq il-livell ta’ protezzjoni ambjentali li jkun jixtieq jikseb ( 63 ) u fuq l-arbitraġġ bejn iż-żewġ għanijiet imfittxija minn dak l-artikolu ( 64 ).

84.

Barra minn hekk, evalwazzjoni bħal din ta’ spiss isseħħ f’kuntest ikkaratterizzat minn livell ta’ inċertezza xjentifika dwar ir-riskji ambjentali assoċjati ma’ tmiem l-istatus ta’ skart ta’ ċerti sustanzi. Madankollu, fil-fehma tiegħi, Stat Membru huwa awtorizzat, preċiżament minħabba l-prinċipju ta’ prekawzjoni ( 65 ), li jiddefinixxi l-livell ta’ ċertezza meħtieġ li ma hemm l-ebda riskju ta’ effett negattiv sinjifikattiv fuq l-ambjent jew fuq is-saħħa tal-bniedem u l-livell ta’ riskju meqjus aċċettabbli sabiex jawtorizza tmiem l-istatus ta’ skart. Id-deċiżjoni tiegħu, madankollu, għandha tkun ibbażata fuq eżami tal-evidenza teknika u xjentifika rilevanti, filwaqt li jkun mifhum li l-Istati Membri jistgħu jimponu l-oneru tal-prova tal-osservanza tal-kundizzjonijiet ta’ tmiem l-istatus ta’ skart fuq id-detenturi tal-iskart li jinvokawh ( 66 ).

85.

Il-kunsiderazzjonijiet ta’ hawn fuq iwassluni biex nikkonkludi li l-Artikolu 6(1) u (4) tad-Direttiva 2008/98 ma jipprekludux il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali jekk il-qorti tar-rinviju tqis li l-leġiżlatur nazzjonali seta’ jikkunsidra, mingħajr ma jwettaq żball manifest ta’ evalwazzjoni, li ż-żjut veġetali użati ttrattati b’mod kimiku ma jistgħux jissodisfaw il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafu 1 ta’ dak l-artikolu meta jintużaw bħala kombustibbli f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi.

86.

L-istess japplika jekk dik il-qorti kellha tiddeċiedi li l-leġiżlatur nazzjonali seta’, mingħajr ma dik il-konklużjoni tkun ivvizzjata minn żball manifest ta’ evalwazzjoni, jikkunsidra li l-verifika tal-osservanza ta’ dawk il-kundizzjonijiet, fid-dawl tan-natura kumplessa u teknika tagħha, kienet tippresupponi l-adozzjoni ta’ kriterji dwar tmiem l-istatus ta’ skart għal dan it-tip ta’ żjut f’att intern ta’ portata ġenerali, sakemm il-proċedura ta’ adozzjoni ta’ tali att tiżgura l-effettività tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98.

87.

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju, essenzjalment, tixtieq tkun taf jekk l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 jipprekludix il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, sa fejn il-lista ta’ kategoriji ta’ kombustibbli mill-bijomassa li jistgħu jintużaw f’installazzjonijiet li jipproduċu emissjonijiet atmosferiċi mingħajr ma jkollhom jikkonformaw mar-regoli dwar l-irkupru tal-enerġija mill-iskart tista’ tiġi emendata biss permezz ta’ digriet ministerjali li l-proċedura tal-adozzjoni tiegħu ma hijiex ikkoordinata mal-proċedura amministrattiva għall-awtorizzazzjoni tal-użu ta’ sustanza miksuba mill-bijomassa bħala kombustibbli ( 67 ). Din il-qorti tindika li l-proċedura għall-adozzjoni ta’ digriet ministerjali bħal dan ma hijiex, barra minn hekk, akkumpanjata minn skedi ta’ żmien ċerti u trasparenti.

88.

B’hekk il-problema mqajma tirrigwarda r-rabta bejn, minn naħa, il-proċeduri nazzjonali ta’ rikonoxximent ta’ tmiem l-istatus ta’ skart taħt l-Artikolu 6(4) tad-Direttiva 2008/98, u, min-naħa l-oħra, ir-rekwiżiti tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja hija mitluba tiddetermina jekk, u jekk iva, sa liema punt il-fatt li s-sustanza li d-detentur jixtieq li jiġi rikonoxxut tmiem l-istatus tagħha bħala skart tikkostitwixxi bijolikwidu skont it-tifsira tal-Artikolu 2(h) ta’ dik id-direttiva taffettwax ir-rekwiżiti tal-Istati Membri fir-rigward tal-evalwazzjoni tal-osservanza tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2008/98.

89.

Imqiegħda fil-kuntest tal-analiżi proposta bi tweġiba għall-ewwel domanda preliminari, din il-problema tinvolvi, minn naħa, li jiġi ddeterminat jekk l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 jikkontestax il-konklużjoni li l-Istati Membri jistgħu, suġġett għall-istħarriġ tal-iżball manifest ta’ evalwazzjoni, jeskludu kull possibbiltà ta’ tmiem l-istatus ta’ skart, għal skart ta’ ċertu tip, fejn xieraq, fejn kien suġġett għal trattament speċifiku u/jew huwa maħsub għal skop speċifiku.

90.

Min-naħa l-oħra, huwa importanti li jiġi ċċarat jekk, meta Stat Membru jqis li, għalkemm din il-possibbiltà ma tistax tiġi raġonevolment eskluża mill-ewwel, l-osservanza tal-kundizzjonijiet għal tmiem l-istatus tal-iskart tista’ tiġi vverifikata biss jekk ikun hemm kriterji stabbiliti għal dak it-tip ta’ skart, l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 jimponix obbligi fuqu minbarra dak li jistabbilixxi proċedura li tikkonforma mal-prinċipju tal-effettività li tippermetti t-tfassil ta’ tali kriterji.

91.

Dawn id-domandi jeħtieġu tweġiba negattiva mingħandi.

92.

Dan huwa l-każ fejn, minn naħa waħda, id-dispożizzjonijiet tal-liġi nazzjonali li skonthom ċerti kategoriji ta’ skart miksub mill-bijomassa ma jibqgħux skart meta jkunu għaddew minn trattament speċifiku sabiex jintużaw bħala kombustibbli għandhom, fl-opinjoni tiegħi, jinftiehmu bħala l-kundizzjonijiet sostantivi li jirregolaw l-użu ta’ ċerti tipi ta’ enerġija rinnovabbli. Tali dispożizzjonijiet ma jipprekludux l-awtorizzazzjoni għall-użu tal-iskart inkwistjoni bħala sors ta’ enerġija rinnovabbli. Dawn sempliċement jissuġġettaw użu bħal dan għal restrizzjonijiet regolatorji applikabbli għall-irkupru tal-enerġija mill-iskart. Madankollu, għar-raġunijiet stabbiliti hawn taħt, jien nikkunsidra li l-kundizzjonijiet sostantivi għall-użu tal-enerġija rinnovabbli ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28.

93.

Min-naħa l-oħra, id-dubji tal-qorti tar-rinviju jirrigwardaw il-kompatibbiltà ma’ dik id-dispożizzjoni tal-proċedura ta’ awtorizzazzjoni għall-użu ta’ installazzjoni mħaddma mill-bijomassa biss sakemm ma tkunx ikkoordinata mal-proċedura għat-tfassil ta’ att intern ta’ portata ġenerali li jippermetti tmiem l-istatus ta’ skart tal-bijolikwidu li jkun jixtieq jawtorizza. Dik il-qorti tistaqsi wkoll dwar in-neċessità u l-proporzjonalità ta’ din il-proċedura tal-aħħar. Fl-opinjoni tiegħi, anki għar-raġunijiet stabbiliti hawn taħt, il-proċeduri regolatorji għall-adozzjoni ta’ kriterji dwar tmiem l-istatus tal-iskart lanqas ma huma rregolati mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28.

94.

F’dan ir-rigward, l-ewwel nett, huwa ċar mill-kliem tal-ewwel paragrafu ta’ dik id-dispożizzjoni li r-regoli nazzjonali dwar “il-proċeduri ta’ awtorizzazzjoni, ċertifikazzjoni u liċenzjar” applikabbli għal installazzjonijiet li jipproduċu, jittrasportaw jew iqassmu l-enerġija minn sorsi rinnovabbli, kif ukoll għat-trasformazzjoni tal-bijomassa fi prodotti tal-enerġija, għandhom ikunu “proporzjonati u meħtieġa” ( 68 ). It-tieni subparagrafu tagħha jobbliga lill-Istati Membri biex jadottaw sensiela ta’ miżuri intiżi, b’mod mhux eżawrjenti, biex iwettqu dan ir-rekwiżit. Dawk l-obbligi speċifiċi, mifhuma fid-dawl tal-ewwel paragrafu ta’ dik id-dispożizzjoni, ma jistgħux jiġu interpretati bħala li għandhom kamp ta’ applikazzjoni usa’ mir-rekwiżit ġenerali ta’ proporzjonalità u neċessità li dawn jikkonkretizzaw ( 69 ).

95.

Imbagħad, il-qari li skontu dan ir-rekwiżit ġenerali japplika esklużivament għad-dispożizzjonijiet ta’ natura proċedurali jirriżulta wkoll mill-ġenesi tal-adozzjoni tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28. Tabilħaqq, ix-xogħol preparatorju juri li din id-dispożizzjoni kienet maħsuba biex jitnaqqsu l-ostakli amministrattivi relatati mad-dewmien, mal-ispejjeż amministrattivi u l-inċertezzi dwar il-proċeduri tal-għoti ta’ liċenzji għal proġetti ta’ sfruttament ta’ enerġiji rinnovabbli ( 70 ).

96.

Fl-aħħar nett, l-għanijiet u l-istruttura ġenerali tad-Direttiva 2009/28 jappoġġjaw din l-interpretazzjoni.

97.

Kif jirriżulta mill-Artikolu 1 tagħha, din id-direttiva sempliċement tistabbilixxi qafas komuni għall-promozzjoni tal-produzzjoni tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli. Għal dan il-għan, hija tistabbilixxi miri nazzjonali vinkolanti għas-sehem tal-enerġija rinnovabbli fil-konsum finali gross tal-elettriku u fil-konsum tal-enerġija fit-trasport. Il-kisba ta’ dawn l-objettivi nnifisha hija stess hija ntiża biex jintlaħaq l-għan ġenerali li tiżgura li s-sehem tal-enerġija prodotta minn sorsi rinnovabbli fl-Unjoni jkun mill-inqas 20 % sal‑2020 ( 71 ).

98.

F’dan ir-rigward, ix-xogħol preparatorju juri li l-leġiżlatur kien beħsiebu jippreserva l-libertà tal-Istati Membri li jiżviluppaw is-settur tal-enerġija rinnovabbli l-iktar adattat għas-sitwazzjoni tagħhom u b’hekk jagħmlu t-taħlita tal-enerġija tagħhom skont il-prijoritajiet tagħhom ( 72 ), sakemm dawn jilħqu l-miri nazzjonali vinkolanti assenjati lilhom.

99.

Din id-deskrizzjoni tal-għanijiet u tal-istruttura ġenerali tad-Direttiva 2009/28 hija l-bażi tal-approċċ meħud fis-sentenza Elecdey Carcelen et ( 73 ). Fiha, il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li l-Artikolu 13(1)(e) ta’ dik id-direttiva huwa maħsub unikament biex jipprovdi qafas għall-ispejjeż relatati mal-proċeduri amministrattivi ta’ awtorizzazzjoni, ċertifikazzjoni u liċenzjar u mhux maħsub biex jillimita l-possibbiltà għall-Istati Membri li jimponu imposti bħal tariffa imposta fuq ġeneraturi tar-riħ. Hija indikat li għalkemm dawn tal-aħħar huma marbuta b’obbligu ta’ riżultat skont l-Artikolu 3(1) u (2) ta’ dik id-direttiva, jiġifieri li jilħqu l-għanijiet nazzjonali vinkolanti tagħhom, huma għandhom marġni diskrezzjonali fir-rigward tal-miżuri li jieħdu biex dan jinkiseb. F’dan il-kuntest, il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet li ma kienx eskluż li tali imposta tista’ trendi inqas attraenti, saħansitra tikkomprometti l-iżvilupp tal-enerġija mir-riħ. Madankollu, skont il-Qorti tal-Ġustizzja, anki jekk wieħed jassumi li l-imposta inkwistjoni setgħet twassal biex l-Istat Membru kkonċernat ma jilħaqx l-għan nazzjonali vinkolanti tiegħu, dan kien jirriżulta, l-iktar l-iktar, fi ksur ta’ dak l-obbligu ta’ riżultat. Il-miżura li timponi l-imposta ma tistax, madankollu, titqies fiha nnifisha li qiegħda tikser l-istess direttiva. Madankollu, din il-miżura kellha tirrispetta l-libertajiet fundamentali ggarantiti mit-Trattat FUE ( 74 ).

100.

Il-loġika wara din is-sentenza jidhirli li tikkonferma li l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 ma jistax jiġi interpretat bħala li jillimita l-possibbiltà tal-Istati Membri li jirregolaw l-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli permezz ta’ miżuri regolatorji ta’ natura mhux proċedurali.

101.

Fil-fehma tiegħi, dik is-sentenza tqajjem dubju dwar l-approċċ meħud fis-sentenza Azienda Agro-Zootecnica Franchini u Eolica di Altamura ( 75 ), li l-Kummissjoni invokat b’appoġġ għall-interpretazzjoni li tmur kontra dik li jien nirrakkomanda. Il-Qorti tal-Ġustizzja kienet diġà ddeċidiet, fil-kuntest ta’ tilwima li għaliha d-Direttiva 2009/28 kienet għadha ma tapplikax ratione temporis, li l-Artikolu 13 ta’ dik id-direttiva kien jirrappreżenta espressjoni tal-prinċipju ġenerali ta’ proporzjonalità fid-dritt tal-Unjoni. Għalhekk hija eżaminat il-konformità ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali li kienet tipprojbixxi l-installazzjoni fis-siti ta’ Natura 2000 ta’ ġeneraturi tar-riħ mhux maħsuba għall-konsum proprju ma’ dan il-prinċipju. Filwaqt li dik is-sentenza kienet tissuġġerixxi li l-prinċipju ta’ proporzjonalità stipulat f’dik id-dispożizzjoni jkopri r-regoli kollha, kemm proċedurali kif ukoll sostantivi, li jirregolaw il-produzzjoni ta’ enerġija rinnovabbli, jidhirli li dan l-approċċ ġie eskluż fis-sentenza Elecdey Carcelen et ( 76 ).

102.

Minn dan nikkonkludi li l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 ma jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali li tissuġġetta l-użu ta’ żjut veġetali użati ttrattati b’mod kimiku bħala kombustibbli f’installazzjoni li tipproduċi emissjonijiet atmosferiċi għall-konformità mal-istandards għall-inċinerazzjoni tal-iskart, diment li u sakemm digriet ministerjali ma jipprovdix mod ieħor. Anki jekk tali regolament jipperikola l-kisba tal-mira nazzjonali vinkolanti assenjata lill-Italja (li bl-ebda mod ma huwa ssuġġerit mid-deċiżjoni tar-rinviju), dan jirriżulta biss fi ksur tal-obbligu tar-riżultat li għalih trid tasal.

103.

Dik il-konklużjoni ma hijiex invalidata mill-argument, imressaq minn PNTE, li l-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali tinjora l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2009/28 sa fejn il-lista ta’ kombustibbli awtorizzati li tinsab fiha ma hijiex ikkoordinata mad-definizzjoni tal-kunċett ta’ “bijolikwidi” prevista mid-dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li jittrasponi l-Artikolu 2(h) ta’ dik id-direttiva.

104.

Lanqas ma hija kkontestata mill-argument, invokat mill-Kummissjoni waqt is-seduta, li l-Artikolu 17(8) tad-Direttiva 2009/28 jipprekludi lil Stat Membru milli jissuġġetta l-kombustjoni ta’ bijolikwidu, bħaż-żejt veġetali, għal-leġiżlazzjoni dwar l-iskart li tissodisfa l-kriterji ta’ sostenibbiltà stabbiliti fil-paragrafu 1 ta’ dak l-artikolu.

105.

F’dan ir-rigward, nosserva li l-Artikolu 2(h) tad-Direttiva 2009/28 sempliċement jiddefinixxi l-kunċett ta’ “bijolikwidi”, li jintuża f’dispożizzjonijiet oħrajn ta’ dik id-direttiva. B’mod partikolari, l-Artikolu 17(1) ta’ dik id-direttiva jipprevedi “kriterji ta’ sostenibbiltà” applikabbli għall-bijokarburanti u l-bijolikwidi.

106.

Kuntrarjament għal dak li ssostni l-Kummissjoni, l-armonizzazzjoni maħluqa mill-Artikolu 17 tad-Direttiva 2009/28, kif jidher ċar mill-kliem tal-paragrafu 8 tiegħu u kif il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kkonstatat ( 77 ), sempliċement tispeċifika l-kriterji ta’ sostenibbiltà li l-bijokarburanti u l-bijolikwidi jridu jissodisfaw “[g]ħall-finijiet msemmija fil-punti (a), (b) u (c) tal-paragrafu 1” ta’ dak l-artikolu. Dawk il-finijiet jinkludu, minn naħa waħda, l-ikkunsidrar tal-enerġija prodotta minnhom sabiex jiġi vverifikat sa liema punt Stat Membru jissodisfa l-għanijiet nazzjonali vinkolanti tiegħu kif ukoll l-obbligi tiegħu fil-qasam tal-enerġija rinnovabbli, u, min-naħa l-oħra, il-possibbiltà li tiġi aċċettata għajnuna finanzjarja nazzjonali għall-konsum ta’ bijokarburanti u bijolikwidi.

107.

Minn dan jirriżulta, skont il-Qorti tal-Ġustizzja, li l-Artikolu 17 tad-Direttiva 2009/28 ma jobbligax lill-Istati Membri jawtorizzaw mingħajr kundizzjonijiet l-importazzjonijiet ta’ bijokarburanti sostenibbli minn Stati Membri oħrajn ( 78 ). Bl-istess loġika, din id-dispożizzjoni lanqas ma teħtieġ, fil-fehma tiegħi, li Stat Membru jippermetti l-użu ta’ bijokarburanti u bijolikwidi sostenibbli, kemm jekk ikunu prodotti fit-territorju tiegħu kif ukoll fi Stat Membru ieħor, mingħajr restrizzjoni.

108.

Fid-dawl ta’ dak kollu li ntqal, nipproponi li d-domandi preliminari imressqa mit-Tribunale amministrativo regionale per il Piemonte (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali tal-Piemonte, l-Italja), jitwieġbu kif ġej: