1.

Fi żminijiet pjuttost reċenti, ix-xogħlijiet tematiċi li kienu jsiru fl-iskola fuq il-kartunċin kienu ġeneralment jiġu illustrati permezz ta’ ritratti, inċiżjonijiet u tpinġijiet ippubblikati f’kotba u rivisti. Wara li jitlestew, kienu jintwerew fiċ-ċentri edukattivi (għall-gost tal-ġenituri), mingħajr ma l-awturi ta’ dawk l-istampi jitolbu kumpens għall-użu tagħhom.

2.

L-istudenti tal-lum, li huma familjari mat-teknoloġija attwali, jinkludu wkoll ritratti jew tpinġijiet fix-xogħol tagħhom, bid-differenza li kemm dawn kif ukoll l-immaġini użati għat-twettieq tagħhom huma diġitali. Fuq l-internet hemm miljuni ta’ possibbiltajiet grafiċi sabiex isir xogħol skolastiku bihom u huwa relattivament faċli ttella’ dan ix-xogħol, diġà lest, fuq paġna web aċċessibbli għal kull utent tal-internet.

3.

Hekk ġara f’din il-kawża. Studenta tal-Gesamtschule de Waltrop (l-Iskola integrata ta’ Waltrop), fil-Land Nordrhein-Westfalen ( 2 ) tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja, sabet ritratt fuq l-internet tal-belt Spanjola ta’ Cordoba, u daħħlitu f’xogħol għas-suġġett tal-Ispanjol. Wara li lestiet ix-xogħol tagħha, tellgħetu fis-sit internet tal-iskola u l-fotografu professjonali li ħa r-ritratt, peress li l-immaġni kienet intużat mingħajr il-kunsens tiegħu, jikkunsidra li d-drittijiet tal-awtur tiegħu ġew miksura (u talab li jitwaqqaf dan l-aġir u li jingħata kumpens għad-danni).

4.

F’dan il-kuntest, il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja) titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja tippreċiża l-kunċett tat-“tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku” (fuq il-web), li huwa l-bażi tal-ksur allegat. Peress li t-tqegħid għad-dispożizzjoni fid-dinja diġitali jikkostitwixxi l-espressjoni omologa tal-“att ta’ komunikazzjoni” fl-analogu ( 3 ), għandha tiġi applikata għalih mutatis mutandis il-ġurisprudenza stabbilita fir-rigward tal-“att ta’ komunikazzjoni” ( 4 ) li jirreferi għalih l-Artikolu 3 tad-Direttiva 2001/29/KE ( 5 ).

5.

Il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk it-tniżżil tar-ritratt ta’ Cordoba, u l-inseriment sussegwenti tiegħu f’xogħol li huwa inkorporat fis-sit internet tal-iskola jaqax taħt dan il-kunċett. Għalkemm l-interpretazzjoni tal-perifrażi “att ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku” diġà kienet is-suġġett ta’ ħafna sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja, mogħtija minħabba li ġiet mistoqsija dwar tekniki u metodi ġodda ta’ pubblikazzjoni ta’ xogħlijiet protetti, dan ir-rinviju juri li l-ħtiġijiet ta’ interpretazzjoni tal-qrati nazzjonali għadhom ma ġewx sodisfatti ( 6 ).

6.

Il-qorti tar-rinviju għandha dubji dwar wieħed mill-kriterji żviluppati mill-Qorti tal-Ġustizzja: hija tistaqsi, speċifikament, jekk ir-ritratt użat fix-xogħol imtella’ fuq is-sit internet tal-iskola tqiegħedx għad-dispożizzjoni ta’ pubbliku “ġdid”. Jiena nemmen, madankollu, li, sabiex tingħata soluzzjoni għall-kawża, forsi huwa xieraq li jiġu indirizzati wkoll elementi oħra tat-teknika u ċ-ċirkustanzi li fihom intuża r-ritratt, b’kuntrast bejniethom u l-kriterji ġurisprudenzjali l-oħra msemmija hawn fuq.

7.

Fl‑20 ta’ Diċembru 1996, l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Proprjetà Intellettwali (WIPO) adottat f’Genève t-Trattat WIPO dwar id-Drittijiet tal-Awtur, li daħal fis-seħħ fis‑6 ta’ Marzu 2002 u ġie approvat f’isem il-Komunità Ewropea permezz tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2000/278/KE ( 7 ).

8.

L-Artikolu 1(4) tiegħu jobbliga lill-Partijiet Kontraenti sabiex jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 1 sa 21 tal-Konvenzjoni ta’ Berna ( 8 ).

9.

Skont l-Artikolu 2(1) tal-Konvenzjoni ta’ Berna:

“Il-frażi ‘xogħlijiet letterarji u artistiċi’ tinkludi kull produzzjoni fil-qasam litterarju, xjentifiku jew artistiku, indipendentement mill-metodu jew mill-forma ta’ espressjoni, bħal […] ix-xogħlijiet fotografikċi li huma inklużi magħhom ix-xogħlijiet espressi bi proċedura simili għall-fotografija; […]”.

10.

L-Artikolu 11bis(1)(ii), tal-istess Konvenzjoni jipprovdi:

11.

L-approssimazzjoni tal-ordinamenti ġuridiċi tal-Istati Membri fir-rigward tal-proprjetà intellettwali seħħet prinċipalment permezz tad-Direttiva 93/98/KEE ( 9 ), li ġiet sussegwentement emendata u abrogata bid-Direttiva 2006/116/KE ( 10 ), li tikkodifika l-verżjonijiet preċedenti. Waħda minn dawn l-emendi kellha l-għan li tirregola l-protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati f’dik li tissejjaħ is-soċjetà tal-informazzjoni permezz tad-Direttiva 2001/29.

12.

Skont il-premessa 23:

“Din id-Direttiva għandha tarmonizza aktar id-dritt tal-awtur li jikkomunika mal-pubbliku. Dan id-dritt għandu jiftiehem f’sens wiesa’ li jirregola l-komunikazzjoni kollha lill-pubbliku mhux preżenti fil-post fejn toriġina l-komunikazzjoni. Dan id-dritt għandu jirregola kull trasmissjoni jew trasmissjoni mill-ġdid bħal din ta’ xogħol lill-pubbliku b’mezzi bil-fili jew mingħajr fili, inkluż ix-xandir. Dan id-dritt m’għandu jirregola l-ebda att ieħor.”

13.

Skont il-premessa 31:

“Bilanċ ġust ta’ drittijiet u interessi bejn il-kategoriji differenti ta’ detenturi ta’ drittijiet, kif ukoll bejn il-kategoriji differenti ta’ detenturi ta’ drittijiet u utenti ta’ mezzi protett[i] għandhom ikunu salvagwardati. L-eċċezzjonijiet u limitazzjonijiet eżistenti tad-drittijiet kif stipulati mill-Istati Membri għandhom ikunu stmati mill-ġdid fl-isfond ta’ l-ambjent elettroniku ġdid. […]”

14.

Il-premessa 34 tipprovdi kif ġej:

“L-Istati Membri għandhom jingħataw l-għażla li jipprovdu għal ċerti eċċezzjonijiet jew limitazzjonijiet għal każi bħal skopijiet edukattivi u xjentifiċi, għall-benefiċċju ta’ istituzzjonijiet pubbliċi bħal libreriji u arkivji, għal skopijiet ta’ rappurtaġġ ta’ aħbarijiet, għal kwotazzjonijiet, għal u minn nies b’diżabilitajiet, għal użu ta’ sigurtà pubblika u għal użu fi proċedimenti amministrattivi u legali.”

15.

L-Artikolu 2 (“Dritt ta’ riproduzzjoni”) jipprovdi:

“L-Istati Membri għandhom jipprovdu għad-dritt esklussiv li jawtorizza jew jipprojbixxi riproduzzjoni diretta jew indiretta, temporanja jew permanenti b’kull mezz u f’kull forma, kollha jew parti:

[…]”

16.

L-Artikolu 3(1) (“Id-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku ta’ xogħolijiet u d-dritt li jagħmlu disponibbli għall-pubbliku suġġett ieħor”) jipprovdi:

“1.   L-Istati Membri għandhom jipprovdu lill-awturi bid-dritt esklussiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu kull komunikazzjoni lill-pubbliku tax-xogħolijiet tagħhom, bil-fili jew mezzi mingħajr fili, inklużi li jagħmlu disponibbli lill-pubbliku x-xogħolijiet tagħhom b’mod li membri tal-pubbliku jistgħu jkollhom aċċess għalihom minn post u f’ħin magħżul individwalment minnhom.”

17.

L-Artikolu 5(3) u (5) (“Eċċezzjonijiet u limitazzjonijiet”), jipprovdi:

“3.   L-Istati Membri jistgħu jipprovdu għal eċċezzjonijiet jew limitazzjonijiet għad-drittijiet li hemm provdut dwarhom fl-Artikoli 2 u 3 fil-każi li ġejjin:

[…]

5.   L-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet li hemm provdut dwarhom fil-paragrafi 1, 2, 3 u 4 għandhom ikunu applikati biss f’ċerti każi speċjali li ma jmorrux kontra l-isfruttament normali tax-xogħol jew suġġett [materjal protett] ieħor u ma jippreġudikawx b’mod bla raġuni l-interessi leġittimi tad-detentur tad-drittijiet.”

18.

L-Artikolu 2, dwar il-kamp ta’ applikazzjoni, jinkludi espressament kemm ir-ritratti (Lichtbildwerke), kif ukoll xogħlijiet simili.

19.

Fil-verżjoni tiegħu fis-seħħ fil-mument li fih seħħew il-fatti, l-Artikolu 52 kien jipprevedi:

“Il-komunikazzjoni lill-pubbliku ta’ xogħol ippubblikat tkun awtorizzata sakemm l-organizzatur jaġixxi mingħajr skop ta’ qligħ, il-pubbliku jipparteċipa mingħajr ħlas u fil-każ ta’ konferenza jew rappreżentazzjoni tax-xogħol ebda wieħed mill-artisti parteċipanti ma jirċievi remunerazzjoni partikolari. Għall-komunikazzjoni għandha titħallas remunerazzjoni raġonevoli. Ir-remunerazzjoni ma hijiex meħtieġa għal avvenimenti fil-kuntest ta’ […] avvenimenti tal-iskola, sa fejn minħabba n-natura soċjali jew edukattiva li huma intiżi għaliha jkunu aċċessibbli biss għal numru limitat ta’ nies.”

20.

Skont l-Artikolu 64, applikabbli għal xogħlijiet fotografiċi, id-drittijiet tal-awtur huma estiżi għal sebgħin sena wara l-mewt tal-awtur. Min-naħa l-oħra, ir-ritratti “l-oħra”, għalkemm igawdu mutatis mutandis il-protezzjoni mogħtija lir-ritratti skont Artikolu 72(1) u (2), għandhom tul ta’ żmien imnaqqas għal ħamsin sena mill-pubblikazzjoni tagħhom jew, jekk tkun seħħet qabel, mill-ewwel komunikazzjoni tagħhom (subparagrafu 3 tal-istess artikolu).

21.

D. Renckhoff, fotografu professjonali, ħarrek lill-belt ta’ Waltrop u lil-Land ( 12 ) għall-pubblikazzjoni fuq is-sit internet tal-Gesamtschule Waltrop, mill‑25 ta’ Marzu 2009, ta’ dokument ippreparat minn studenta tal-klassi tal-Ispanjol, li fiha kien hemm riprodott, skont il-qorti tar-rinviju, ir-ritratt ta’ Cordoba:

22.

Fil-qiegħ tal-immaġni, miksuba mill-portal “www.schwarzaufweiss.de” (li jikkorrispondi għal rivista diġitali tal-ivvjaġġar bl-istess isem), l-istudenta inkludiet ir-referenza għal dan is-sit internet, li ma kien fih ebda indikazzjoni dwar l-awtur tal-fotografija ( 13 ).

23.

D. Renckhoff jallega li huwa kien ta dritt sempliċi għall-użu tar-ritratt lill-operaturi tal-portal online tar-rivista biss. Għaldaqstant, jemmen li d-dehra tal-immaġini fuq is-sit internet tal-iskola tikser id-drittijiet tiegħu (ta’ awtur) li jawtorizza r-riproduzzjoni u l-komunikazzjoni pubblika tal-imsemmi ritratt.

24.

It-talba ta’ D. Renckhoff quddiem il-qorti tal-prim’istanza ġiet milqugħha parzjalment, u l-Land ġie kkundannat sabiex ineħħi r-ritratt, u jħallas EUR 300 flimkien mal-interessi.

25.

Peress li s-sentenza mogħtija mill-qorti ġiet appellata miż-żewġ partijiet, il-qorti tal-appell irriformatha biss fis-sens li tipprojbixxi r-riproduzzjoni tar-ritratt sabiex jiddaħħal fuq l-internet. Skont din il-qorti, ir-rikorrent kien megħjun minn inġunzjoni kontra l-Land, skont l-Artikolu 97(1) tal-UrhG u minħabba r-responsabbiltà indiretta (Störerhaftung).

26.

Din is-sentenza ġiet appellata quddiem il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) kemm mil-Land (li jinsisti fuq iċ-ċaħda totali tat-talba) kif ukoll minn D. Renckhoff (li jitlob li jintlaqgħu t-talbiet kollha tiegħu).

27.

Il-qorti tar-rinviju tiddubita jekk l-ikkupjar tax-xogħol protett fuq kompjuter u li dan jittella’ fuq is-sit internet tal-iskola jaqax taħt il-kunċett ta’ “komunikazzjoni lill-pubbliku”, fis-sens mogħti lill-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.

28.

Il-qorti tar-rinviju temmen li l-parti l-kbira tar-rekwiżiti meħtieġa sabiex il-fatt inkwistjoni jiġi kklassifikat bħala “komunikazzjoni lill-pubbliku” huma sodisfatti. B’mod partikolari, rigward il-komunikazzjoni:

29.

F’dak li jirrigwarda l-element l-ieħor, dak pubbliku, il-qorti tar-rinviju tibda billi taċċetta li “ma huwiex ċar jekk fiċ-ċirkustanzi attwali r-ritratt […] kienx ikkomunikat lil pubbliku ġdid fuq is-sit internet tal-iskola, jiġifieri, lil pubbliku li ma ġiex ikkunsidrat mill-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur meta awtorizza l-komunikazzjoni inizjali tax-xogħol tiegħu lill-pubbliku” ( 16 ).

30.

Madankollu, l-evalwazzjoni finali tagħha hija li “ma jistax jiġi kkunsidrat li l-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur li jagħti l-kunsens tiegħu għall-inseriment tax-xogħol tiegħu f’sit internet aċċessibbli liberament ma jaħsibx biss, bħala pubbliku, fl-utenti tal-Internet li jżuru dan is-sit internet direttament jew permezz ta’ link imqiegħed f’sit Internet ieħor, iżda wkoll fl-utenti tal-internet li jżuru siti internet oħrajn li jkun inserit fuqhom ix-xogħol tiegħu mingħajr il-kunsens tiegħu. Għalhekk, fl-opinjoni ta’ din il-Qorti dawn l-utenti tal-internet imsemmija l-aħħar huma pubbliku ġdid fis-sens tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja”.

31.

Hija tqis, ukoll, li n-nuqqas ta’ kunsens mill-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur fuq il-kopja tar-ritratt fuq is-server tal-iskola u l-pubblikazzjoni sussegwenti tiegħu fuq l-internet jiddistingwi din il-kawża minn dawk li fihom intużaw hyperlinks jew “framing” ( 17 ). Għalhekk, id-drittijiet tal-awtur tal-Artikolu 17(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”) jipprevalu fuq id-dritt tal-utenti għal-libertà tal-espressjoni u informazzjoni fl-Artikolu 11 tagħha.

32.

Jissemma wkoll ir-rwol inevitabbli tal-utent fil-komunikazzjoni, meta jinkorpora u jżomm ix-xogħol fuq is-sit internet tiegħu stess, billi jiddeċiedi li jqiegħed ix-xogħol għad-dispożizzjoni tal-pubbliku u għal kemm żmien, kontra d-dritt ta’ riproduzzjoni tal-awtur. Għall-kuntrarju, fil-każ ta’ hyperlink li jirreferi għal sit tal-internet, il-link isir mingħajr skop minħabba li jitneħħa x-xogħol mis-sit oriġinali.

33.

Fl-aħħar nett, hija temmen li l-użu tar-ritratt permezz tat-tqegħid tiegħu fuq is-sit internet tal-iskola mingħajr skop ta’ lukru huwa inkonklussiv ( 18 ).

34.

F’din is-sitwazzjoni, il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) iddeċidiet li tressaq it-talba għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja kif ġej:

“L-inklużjoni, f’sit internet aċċessibbli mill-pubbliku, ta’ xogħol li huwa liberament disponibbli għall-utenti tal-internet kollha f’sit internet ieħor bl-awtorizzazzjoni tal-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur, tikkostitwixxi tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29, meta dan ix-xogħol l-ewwel jiġi kkopjat fuq server u sussegwentement, minn hemmhekk, jitniżżel fis-sit internet?”

35.

Id-digriet tar-rinviju wasal fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fil‑31 ta’ Marzu 2017.

36.

Ġew sottomessi osservazzjonijiet bil-miktub mil-Land Nordrhein-Westfalen, il-Gvern Taljan u l-Kummissjoni.

37.

Inżammet seduta fis‑7 ta’ Frar 2018, li għaliha attendew rappreżentanti tal-Land, ta’ D. Renckhoff, tal-Gvern Taljan, tal-Gvern Franċiż u tal-Kummissjoni.

38.

Il-Qorti tal-Ġustizzja stiednet lill-partijiet sabiex, waqt is-seduta, iressqu l-kummenti tagħhom dwar l-impatt tas-sentenza GS Media, kif ukoll dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 5(3)(a) tad-Direttiva 2001/29.

39.

Għal-Land Nordrhein-Westfalen u għall-Gvern Taljan, f’din il-kawża ma saret ebda komunikazzjoni lill-pubbliku, minħabba li ma hemmx l-elementi meħtieġa mill-ġurisprudenza. B’mod partikolari, l-istudenta u l-għalliem tagħha ma aġixxewx deliberatament u b’għarfien sħiħ tar-riperkussjonijiet tal-aġir tagħhom ( 19 ). Barra minn hekk, peress li r-ritratt kien diġà disponibbli għall-utenti tal-internet fuq is-sit internet tar-rivista tal-ivvjaġġar, it-tqegħid tiegħu fuq is-sit internet tal-iskola ma offra ebda possibbiltà ta’ aċċess (għar-ritratt) li ma kienx hemm diġà. Għalhekk, lanqas ma saret komunikazzjoni lil pubbliku ġdid, skont il-ġurisprudenza ( 20 ).

40.

Il-Land jargumenta li, flimkien mal-Artikoli 17(2), dwar il-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali, u 11, dwar il-libertà tal-espressjoni u informazzjoni, it-tnejn li huma fil-Karta, l-evalwazzjoni tal-interessi f’kunflitt għandha tqis id-dritt għall-edukazzjoni, stabbilit fl-Artikolu 14, li taħtu l-istudenta inkludiet ir-ritratt bħala illustrazzjoni tax-xogħol tagħha. Fl-opinjoni tiegħu, id-dritt li jinħolqu portals jikkontribwixxi wkoll, bħal ma jagħmlu l-links, għat-tħaddim tajjeb tal-internet, tal-inqas meta x-xogħlijiet diġà jkunu liberament disponibbli fuq in-net.

41.

Fl-aħħar nett, il-Land ma jaqbilx mal-qorti tar-rinviju rigward ir-rwol li tagħti lill-utent. F’dan il-każ, ix-xogħol ġie sseparat mill-awtur tiegħu, li awtorizza l-pubblikazzjoni tiegħu, aċċessibbli għall-utenti kollha tal-internet, f’portal tal-internet amministrat minn terza persuna. B’dan il-mod, huwa ċeda volontarjament is-setgħa tiegħu ta’ teħid ta’ deċiżjoni dwar l-użu tar-ritratt. Barra minn hekk, ir-rinunzja tal-proprjetarju tax-xogħol li jippubblika referenza għad-drittijiet tal-awtur tiegħu timplika li huwa jikkonsenti li l-utent jifhem li x-xogħol ma kien protett minn ebda dritt speċjali. Fl-aħħar nett, huwa josserva li l-istudenta indikat is-sors tar-ritratt fix-xogħol tagħha u jenfasizza n-nuqqas ta’ skop ta’ lukru.

42.

Il-Gvern Taljan isostni li x-xogħol ma kien protett minn ebda tip ta’ aċċess ristrett fuq l-internet, u għalhekk kien aċċessibbli mingħajr limitazzjoni. L-istudenta u l-għalliem tagħha ma jistgħux ikunu mistennija li jkunu kompletament konxji tal-illegalità tal-azzjonijiet tagħhom, peress li dawn ma kinux illegali.

43.

Għall-Gvern Taljan, għalhekk, hemm nuqqas ta’ komunikazzjoni lil pubbliku “ġdid” fis-sens tal-ġurisprudenza ( 21 ) u t-teknika li użat l-istudenta ma kinitx differenti minn dik użata oriġinarjament. Fl-aħħar nett, huwa jiddikjara li l-awtorizzazzjoni inizjali kienet tinkludi l-aċċess għar-ritratt fir-rivista tal-ivvjaġġar online, mingħajr ma tillimitah għal ċerti kategoriji ta’ utenti tal-internet.

44.

Għall-kuntrarju, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-pubblikazzjoni tar-ritratt fuq is-sit internet tal-iskola hija komunikazzjoni lill-pubbliku, peress li tissodisfa r-rekwiżiti stabbiliti mill-ġurisprudenza: a) ġiet trażmess xogħol protett ( 22 ); b) il-kunċett ta’ komunikazzjoni għandu jiġi interpretat b’mod wiesa’, li jinkludi kwalunkwe trażmissjoni irrispettivament mill-mezz jew proċess tekniku ( 23 ); c) il-mezz tekniku jista’ jkun differenti ( 24 ) jew identiku ( 25 ); d) ma huwiex neċessarju li l-pubbliku li x-xogħol ikun tqiegħed għad-dispożizzjoni tiegħu effettivament jaċċedi għalih ( 26 ); u e) il-pubbliku huwa magħmul minn numru indeterminat iżda kunsiderevoli ta’ destinatarji potenzjali u mhux minn grupp żgħir ta’ persuni interessati ( 27 ).

45.

Il-Kummissjoni, li fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha ċaħdet l-applikazzjoni tal-ġurisprudenza dwar il-hyperlinks għal din il-kawża ( 28 ), fis-seduta orali ppreżentat pożizzjoni ferm iktar sfumata. Hija ma insistiex fuq l-affermazzjoni tagħha li, fil-każijiet ta’ direzzjoni mill-ġdid permezz ta’ hyperlinks, il-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur iżomm is-setgħa tiegħu ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni, bħala differenza rilevanti ma’ dan il-każ. Minflok, hija kienet favur il-ħtieġa li, bħal fil-każ tas-sentenza GS Media, issir valutazzjoni individwalizzata tal-att ta’ komunikazzjoni, li tqis aspetti relatati ma’ għarfien sħiħ tal-imġiba tal-istudenta, b’mod partikolari, il-fatt li setgħet tippreżumi li r-ritratt kien liberament disponibbli għall-pubbliku.

46.

Bħall-Gvern Taljan, il-Kummissjoni tiġbed l-attenzjoni għall-possibbli applikazzjoni għall-każ inkwistjoni tal-eċċezzjoni tal-Artikolu 5(3)(a) tad-Direttiva 2001/29, li r-Repubblika Federali tal-Ġermanja introduċiet fl-Artikolu 52 tal-UrhG ( 29 ).

47.

Waqt is-seduta, D. Renckhoff iddefenda l-inapplikabbiltà għal din il-kawża tal-kriterji tas-sentenza GS Media. L-inseriment tar-ritratt fuq is-sit internet tal-iskola ma kellux il-kunsens tal-awtur, li kien imċaħħad mid-dritt tiegħu li jikkontrolla l-użu tax-xogħol tiegħu. Barra minn hekk, l-utent tal-internet li jżur dan is-sit huwa differenti minn dak tar-rivista tal-ivvjaġġar online.

48.

D. Renckhoff jirrifjuta, bħall-Gvern Franċiż, l-applikazzjoni tal-Artikolu 5(3)(a) tad-Direttiva 2001/29, peress li l-użu tar-ritratt ma kienx obbligatorju jew meħtieġ u l-inklużjoni tiegħu fuq is-sit internet taċ-ċentru tat-tagħlim tmur lil hinn mill-kuntest strettament skolastiku. Il-Gvern Franċiż iżid li dan l-aġir imur kontra l-paragrafu 5 tal-istess artikolu, minħabba n-natura tiegħu ta’ sfruttament sproporzjonat tax-xogħol.

49.

Barra minn hekk, skont il-Gvern Franċiż, din il-kawża tikkonċerna, fuq kollox, id-dritt ta’ riproduzzjoni, ta’ kopja tal-immaġni fuq is-server tal-iskola (Artikolu 2 tad-Direttiva 2001/29), u, b’mod sussidjarju biss, il-komunikazzjoni lill-pubbliku. L-applikazzjoni tal-ipoteżijiet tas-sentenza tal-GS Media tmur kontra l-iskop li jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur.

50.

Fit-termini li hija fformulata fihom, id-domanda tal-qorti tar-rinviju hija limitata għall-eżaminazzjoni tal-elementi li jikkostitwixxu komunikazzjoni lill-pubbliku, kif ġew definiti fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 30 ). Barra minn hekk, mill-kunsiderazzjonijiet magħmulin minn din il-qorti jista’ jiġi dedott li, fir-realtà, hija għandha dubji biss dwar jekk ir-ritratt tqegħidx għad-dispożizzjoni ta’ pubbliku ġdid, fis-sens tal-ġurisprudenza msemmija ( 31 ).

51.

B’mod partikolari, id-domanda lill-Qorti tal-Ġustizzja ma tikkonċernax l-azzjoni ta’ kkuppjar tar-ritratt fuq il-kompjuter, jew fuq is-server, tal-iskola u l-possibbiltà li jaqa’ taħt l-Artikolu 2 tad-Direttiva 2001/29. Minħabba li llimitat id-domanda tagħha b’dan il-mod, naħseb li l-qorti, korrettament, għandha viżjoni unitarja tal-aġir inkwistjoni, qabel ma taqsmu f’żewġ kunċetti (ir-riproduzzjoni u l-komunikazzjoni lill-pubbliku) relatati.

52.

Madankollu, minħabba r-rilevanza tal-każ għall-ħajja ta’ kuljum ta’ miljuni ta’ tfal tal-iskola fl-Ewropa, naħseb li għandhom jiġu analizzati fatturi utli oħra sabiex tingħata risposta għad-domanda preliminari. Għalhekk nipproponi li tintuża din l-iskema: a) fl-ewwel lok, ser neżamina r-referenza tal-Kummissjoni għall-klassifikazzjoni tar-ritratt ta’ Cordoba bħala xogħol protett ( 32 ); b) fit-tieni lok, ser neżamina l-karatteristiċi ta’ “komunikazzjoni lill-pubbliku”, kif iddeterminat mill-Qorti tal-Ġustizzja, sabiex tiġi spjegata l-possibbli applikazzjoni tagħha għal din il-kawża; u c) ser nistudja, finalment, l-eċċezzjoni pprovduta fl-Artikolu 5(3)(a) tad-Direttiva 2001/29, għal meta jintuża xogħol protett għal finijiet purament edukazzjonali.

53.

Skont il-Kummissjoni, il-partijiet fit-tilwima nazzjonali jaqblu li r-ritratt inkwistjoni jissodisfa r-rekwiżiti tal-ġurisprudenza Painer ( 33 ). Bis-saħħa ta’ din is-sentenza, ritratt fotografiku jista’ jkun protett mid-drittijiet tal-awtur jekk “ikun kreazzjoni intellettwali tal-awtur li tirrifletti l-personalità ta’ dan tal-aħħar u li hija mmanifestata bl-għażla ħielsa u kreattiva tiegħu waqt il-ħolqien ta’ dawn ir-ritratti” ( 34 ).

54.

Jidhirli dubjuż, madankollu, li sempliċi ritratt tal-belt ta’ Cordoba, bil-pont Ruman fuq quddiem, jaqa’ taħt dawk ir-rekwiżiti msemmijin fis-sentenza Painer (u dan mingħajr l-intenzjoni li jiġu mnaqqsa l-kwalitajiet tiegħu). F’dak il-każ ġie ċċarat jekk, sabiex jiġi ppubblikat identikit magħmul mir-ritratt ta’ persuna, magħmul minn E. M. Painer, l-edituri tal-istampa konvenuti kellhomx bżonn l-awtorizzazzjoni tal-awtur, “peress li l-portata tal-protezzjoni mogħtija lil tali ritratt kienet ristretta, jew anki ineżistenti, minħabba l-possibbiltajiet ta’ kreazzjoni limitati li dan it-tip ta’ ritratt jippermetti” ( 35 ).

55.

Skont l-Artikolu 6 tad-Direttiva 93/98 ( 36 ), il-Qorti tal-Ġustizzja pprovdiet il-kriterji meħtieġa sabiex ir-ritratt tal-kawża Painer ikollu l-itwal protezzjoni (sebgħin sena post mortem auctoris) ta’ din id-Direttiva.

56.

Iżda l-fatt li s-“sempliċi ritratti” ma jissodisfawx ir-rekwiżiti tal-kreattività dedotti mid-Direttiva 93/98 ma jfissirx li ma jgawdux il-protezzjoni inerenti fid-drittijiet tal-awtur. Dan għaliex l-imsemmi Artikolu 6 jagħti l-protezzjoni, taħt il-leġiżlazzjoni nazzjonali, lir-“ritratti oħra”.

57.

Madankollu, skont id-digriet tar-rinviju, l-Artikolu 72(1) u (2), tal-UrhG jipproteġi r-ritratti (Lichtbilder) billi japplika għalihom id-dispożizzjonijiet li jipproteġu x-“xogħlijiet fotografiċi” (Lichtbildwerke). Għaldaqstant, huwa irrilevanti jekk l-immaġni ta’ Cordoba meħuda minn D. Renckhoff kellhiex jew le l-attributi mitluba għal xogħlijiet fotografiċi skont it-tifsira tal-Konvenzjoni ta’ Berna u tad-Direttiva 93/98, peress li, skont il-liġi Ġermaniża, ir-ritratti kollha jgawdu l-protezzjoni tal-UrhG ( 37 ).

58.

Għalkemm dan il-fattur seta’ kien importanti għar-riżultat tal-kawża, kieku din kienet qegħda tiżvolġi quddiem il-qrati ta’ Stat Membru li ma jipproteġix is-sempliċi ritratti, fil-Ġermanja din il-protezzjoni tingħata. Għaldaqstant, l-attenzjoni ma tistax tiġi ddevjata lejn il-kwalità artistika u kreattiva tar-ritratt ta’ D. Renckhoff. B’hekk, is-silenzju tal-qorti tar-rinviju f’dan ir-rigward jinftiehem aħjar.

59.

Il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja żviluppat sensiela ta’ kriterji interpretattivi ( 38 ) dwar iż-żewġ komponenti ta’ dan il-kunċett (“att ta’ komunikazzjoni” u “pubbliku” destinatarju). Dawn ser neżaminahom iktar ’il quddiem, filwaqt li nagħmel enfasi fuq dawk li jistgħu jkunu iktar kontroversjali fir-rigward tal-fatti tal-kawża prinċipali.

60.

L-ebda waħda mill-partijiet ma tiddiskuti verament (la fil-kawża quddiem il-qrati nazzjonali u lanqas f’din it-talba għal deċiżjoni preliminari) jekk, permezz tat-tqegħid fuq il-portal tal-Gesamtschule Waltrop tax-xogħol skolastiku, li kien jinkludi r-ritratt ta’ Cordoba, sarx trażmissjoni ta’ xogħol protett, irrispettivament mit-teknika użata ( 39 ), lil pubbliku li ma kienx preżenti fil-post minn fejn oriġinat il-komunikazzjoni.

61.

Kif iddikjarat il-qorti tar-rinviju, li naqbel mal-opinjoni tagħha dwar dan il-punt, “il-komunikazzjoni tar-ritratt fuq is-sit internet tal-iskola ma timplikax kuntatt fiżiku dirett bejn il-persuni li jinterpretaw jew iwettqu x-xogħol u l-pubbliku li jirċievi din il-komunikazzjoni. Għaldaqstant, […] tali komunikazzjoni taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29”. Il-persuni li jiffurmaw dan il-pubbliku kellhom, għalhekk, aċċess għax-xogħol, irrispettivament jekk użawx din il-possibbiltà ( 40 ).

62.

L-ewwel kriterju ġurisprudenzjali sabiex tiġi ddeterminata l-eżistenza ta’ att ta’ komunikazzjoni jirrigwarda “ir-rwol indispensabbli tal-utent u n-natura volontarja tal-intervent tiegħu” ( 41 ). Dan il-kriterju ( 42 ) jinkludi kemm fatturi suġġettivi tal-imġiba tal-persuna li tagħmel trażmissjoni (li hija meħtieġa li tintervjeni b’għarfien sħiħ tal-konsegwenzi tal-azzjonijiet tagħha), kif ukoll ċirkustanzi oġġettivi, peress li l-azzjoni għandha tagħti aċċess għal xogħol protett (b’tali mod li, fin-nuqqas ta’ intervent bħal dan, il-“klijenti” ma jkunux jistgħu jgawdu x-xogħol divulgat jew ikunu jistgħu jagħmlu dan biss b’diffikultà) ( 43 ).

63.

Il-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat, f’ċerti okkażjonijiet, ir-“rwol tal-utent” minn perspettiva purament oġġettiva, jiġifieri, tiżgura biss li, fin-nuqqas ta’ tali intervent mill-utenti, il-pubbliku l-ġdid ma kienx ikollu aċċess sabiex igawdi x-xogħol divulgat ( 44 ).

64.

Madankollu, is-sentenza GS Media rreferiet għal ċerti elementi suġġettivi li kkunsidrat adegwati sabiex jiġi ddeterminat jekk, fl-evalwazzjoni individwalizzata tal-att ta’ komunikazzjoni, ġiex sodisfatt ir-rekwiżit tar-“rwol indispensabbli tal-utent u [ta]n-natura volontarja tal-intervent tiegħu”. Għalhekk, għandha ssir referenza għalihom f’dan l-istadju tal-analiżi.

65.

Il-qorti tar-rinviju tipprovdi, minn din il-perspettiva, li l-istudenta u l-għalliem tagħha aġixxew b’għarfien sħiħ tal-konsegwenzi li jirriżultaw mill-aġir tagħhom, minħabba li riedu jagħtu aċċess għall-preżentazzjoni, inkluż ir-ritratt, lill-utenti tas-sit internet tal-iskola, li mingħajr l-intervent tagħhom ma kienx ikollhom tali aċċess ( 45 ).

66.

Madankollu, dan l-approċċ ma jidħolx fil-fond biżżejjed fl-istudju tal-aġir allegatament dannuż tad-drittijiet tal-awtur. B’mod partikolari, ma jivvalutax kif xieraq: a) in-natura aċċessorja tar-ritratt, bħala parti mix-xogħol skolastiku; b) l-aċċessibbiltà “universali” għal din l-immaġni, li kienet ġiet imtella’ fin-net bil-kunsens tal-awtur tagħha, sabiex kwalunkwe utent tal-internet ikun jista’ jaraha; u c) il-kuntest skolastiku li fiha saret it-trażmissjoni, mingħajr “klijenti” jew skop ta’ lukru. Wieħed għandu jinvestiga kull wieħed minn dawn it-tliet fatturi.

67.

Għalkemm jista’ jkun ovvju, meta l-istudenta u l-għalliem tagħha inkorporaw xogħol fis-sit internet tal-iskola Ġermaniża għas-suġġett tal-lingwa Spanjola, l-intenzjoni tagħhom ma kinitx direttament li jippubblikaw ir-ritratt bħala tali, iżda li jqiegħdu x-xogħol kollu, li l-immaġni inkwistjoni ta’ Cordoba hija parti minnu.

68.

B’dan il-mod, għalhekk, huma jaspiraw li juru x-xogħol tagħhom lill-pubbliku interessat fit-tagħlim tal-Ispanjol fl-ambitu (neċessarjament imnaqqas) tal-iskola jew tal-familji, il-kollegi u l-ħbieb tagħhom fl-ambjent tagħhom. Għaldaqstant, ma nħossx li hemm xi għan li l-viżjoni tar-ritratt f’Cordoba tiġi estiża lil hinn mill-inseriment tar-ritratt fil-portal tar-rivista tal-ivvjaġġar (li r-riċevituri potenzjali tagħha x’aktarx huma ħafna iktar mill-viżitaturi li jkollha paġna skolastika modesta).

69.

It-tqegħid tar-ritratt fuq is-sit internet tal-iskola, ċertament, jinvolvi pubblikazzjoni mingħajr il-kunsens tal-proprjetarju. Anki mingħajr ma jiġu eżaminati l-elementi kumplimentari ta’ dan l-aġir, jista’ jiġi dedott li jintlaħaq l-ewwel rekwiżit sabiex ikun hemm ksur tad-drittijiet tal-awtur ( 46 ).

70.

B’differenza minn dak li ġara fil-kawża GS Media, hawnhekk ma huwiex rilevanti jekk l-awturi tal-aġir ikkontestat (l-istudenta u l-għalliem tagħha) kinux jafu dwar l-illegalità tal-pubblikazzjoni tax-xogħol fuq l-internet minn terza persuna. Ngħid li ma huwiex rilevanti, minħabba li r-ritratt meħud minn D. Renckhoff deher fin-net legalment, jiġifieri, bl-awtorizzazzjoni tiegħu. Id-domanda xierqa, hawnhekk, hija jekk kienx meħtieġ li jkunu jafu li, sabiex jirriproduċu l-immaġini fuq is-sit internet tal-iskola tagħhom, kellhom bżonn b’mod inevitabbli l-kunsens tal-fotografu. Jekk dan huwa l-każ, wieħed jista’ jassumi li kienu jifhmu l-konsegwenzi tal-aġir tagħhom.

71.

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li, “b’mod partikolari għal individwi”, jista’ jkun diffiċli li jiġi vverifikat jekk il-proprjetarji tad-drittijiet fuq ix-xogħlijiet li jittellgħu fin-net ikunux taw il-kunsens tagħhom għall-pubblikazzjoni tagħhom fis-siti rispettivi ( 47 ).

72.

Għalkemm iċ-ċirkustanzi ta’ dan il-każ, kif spjegajt, huma differenti minn dawk tal-kawża GS Media (li kienet tikkonċerna hyperlinks li kienu jirrinvijaw għal xogħlijiet protetti, liberament disponibbli fuq sit internet l-ieħor mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur), naħseb li r-raġunamenti li saru f’dik is-sentenza dwar il-komponent suġġettiv tal-aġir ta’ persuni mingħajr skop ta’ lukru ( 48 ) jistgħu jiġu estiżi, mutatis mutandis, għal dan ir-rinviju preliminari ( 49 ).

73.

Minn dawn l-argumenti, tnejn huma notevoli, għall-każ tagħna hawnhekk:

74.

Jekk ikun hemm il-fatturi li jirreferu għalihom dawn iż-żewġ argumenti, jista’ jiġi dedott, f’ċirkustanzi bħal dawk ta’ dan il-każ, li hemm nuqqas ta’ att ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku. Dan l-effett ma jirriżultax, madankollu: a) meta l-proprjetarji tad-drittijiet tal-awtur javżaw li x-xogħol li jingħata aċċess għalih huwa “ippubblikat illegalment fuq l-internet” ( 51 ); jew b) meta, fejn jiġi ffaċilitat l-aċċess għal dan ix-xogħol, dan isir b’tali mod li l-utenti tas-sit internet li jinsab fih ikunu jistgħu “jevitaw miżuri ta’ restrizzjoni meħuda mis-sit fejn jinsab ix-xogħol protett” ( 52 ). Lanqas ma jidħol fis-seħħ dan l-effett meta l-awtur ikun avża lil min jipprova jippubblika r-ritratt tiegħu fuq in-netwerk li huwa ma jawtorizzax dan.

75.

Jekk napplikaw din il-gwida għall-kawża inkwistjoni, jiġi osservat li:

76.

Ma naħsibx li dan id-diskors iwassal, kif isostni l-Land, għall-idea li l-awtur abbanduna d-drittijiet tal-awtur tiegħu u lanqas sabiex jissuġġerixxi li x-xogħol kien jinsab fid-dominju pubbliku.

77.

Madankollu, jista’ wieħed jaħseb li l-awtur tar-ritratt ta kunsens impliċitu sabiex jintuża minn terzi persuni? ( 55 ) Lanqas ma jidhirli li huwa indispensabbli li wieħed jasal għal dan ir-riżultat, meta, fil-fehma tiegħi, huwa possibbli li, permezz tat-teknika tas-suppożizzjonijiet, li wieħed jorbtu (simili fir-riżultat tiegħu) mal-aġir tal-fotografu li jawtorizza, fit-termini msemmijin hawn fuq, mad-divulgazzjoni tax-xogħol tiegħu fuq l-internet.

78.

Il-kondiviżjoni tar-responsabbiltajiet bejn utent normali tal-internet, li ma għandux interess professjonali, u l-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur, ma tistax twassal, sistematikament u b’mod ġeneralizzat, sabiex dan tal-ewwel jintalab li jkun iktar diliġenti minn dan tal-aħħar ( 56 ), f’dak li jirrigwarda l-protezzjoni tad-drittijiet tal-awtur ( 57 ). B’mod speċifiku, ma naħsibx li huwa loġiku li l-utent b’dawk il-karatteristiċi jkollu l-oneru li jirriċerka jekk l-immaġni li, mingħajr restrizzjonijiet jew twissijiet, jinstabu fuq l-internet humiex protetti minn drittijiet tal-awtur, meta jkun irid jużahom għal skopijiet bħal dawk relatati mat-tagħlim. F’dawn iċ-ċirkustanzi, dan l-utent jista’ jippreżumi li l-awtur ma joġġezzjonax għall-użu ristrett ta’ dawn l-immaġni, għal skopijiet ta’ tagħlim.

79.

Altrimenti, ikun ristrett l-użu ta’ informazzjoni li n-net tipprovdi f’ammonti kbar. Din ir-restrizzjoni tista’ twassal għal detriment għal-libertajiet tal-espressjoni u tal-informazzjoni, stabbiliti fl-Artikolu 11 tal-Karta. F’dan il-każ, barra minn hekk, taffettwa b’mod negattiv id-dritt għall-edukazzjoni tal-Artikolu 14(1) tal-Karta.

80.

It-tielet fattur relatat mal-evalwazzjoni tal-aġir tal-istudenta u tal-għalliem tagħha huwa li l-azzjoni tagħhom kienet mingħajr skop ta’ lukru ( 58 ). Għalkemm il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) ma tantx tattribwixxilu valur ermenewtiku ( 59 ), naħseb li għandu iktar rilevanza milli fil-fatt jingħatalu.

81.

Il-Qorti tal-Ġustizzja għaqqdet l-eżistenza tal-iskop ta’ lukru mal-preżunzjoni ta’ aġir b’għarfien sħiħ dwar in-natura protetta tax-xogħol u n-nuqqas ta’ kunsens għall-pubblikazzjoni tiegħu fuq l-internet ( 60 ). Għalkemm ma tgħidx hekk espliċitament, hija temmen li, fil-każijiet ta’ aġir mingħajr skop ta’ lukru, għandu jiġi pprovat l-għarfien tan-natura illeċita tat-tqegħid tax-xogħol fuq l-internet, u għal din ir-raġuni għandhom jiġu ssodisfatti ċ-ċirkustanzi u l-elementi kollha ta’ kull każ.

82.

Fil-kawża prinċipali, kif spjegajt, in-nuqqas, fuq is-sit internet tar-rivista tal-ivvjaġġar, ta’ kwalunkwe twissija jew restrizzjoni tal-użu tar-ritratt seta’ wassal lill-istudenta biex taħseb li ma kien hemm xejn li jimpedixxi li din tużah fis-sit internet tal-iskola. Din il-preżunzjoni ma hijiex ekwivalenti għall-eżawriment tad-dritt, ipprojbit mill-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 2001/29, u għalhekk tista’ tiġi miċħuda mingħajr diffikultà. Hija tippermetti wkoll l-ibbilanċjar tad-drittijiet tal-awtur bil-“funzjonament tajjeb […] kif ukoll [l]-iskambju ta’ opinjonijiet u ta’ informazzjoni f’dan in-network” ( 61 ).

83.

In-nuqqas ta’ indikazzjonijiet ma jsaħħaħx, għall-kuntrarju, l-ipoteżi li studenta u l-għalliem tagħha kellhom għarfien sħiħ tan-natura protetta tax-xogħol u tal-ħtieġa ta’ awtorizzazzjoni mill-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur.

84.

Barra minn hekk, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar din il-kwistjoni ġiet żviluppata f’ambitu kummerċjali, kif juri r-riferiment frekwenti għall-“klijenti”. Huwa preżunt li kumpannija (jew professjonist) partikolari tipprovdi lill-klijenti tagħha l-possibbiltà li jkollhom aċċess għal ċertu kontenut diġitali protett, irrispettivament mill-kunsens tal-proprjetarju. Fil-kuntest skolastiku, għall-kuntrarju ( 62 ), ma huwiex xieraq li dawk li jiksbu aċċess għar-ritratt permezz tax-xogħol imqiegħed fuq is-sit internet taċ-ċentru tat-tagħlim jiġu kkunsidrati bħala “klijenti”, fis-sens kummerċjali tal-kelma.

85.

Fil-qosor, dawn it-tliet fatturi flimkien (in-natura aċċessorja tal-immaġni fir-rigward tar-rapport skolastiku, l-aċċess liberu tar-ritratt, mingħajr ebda riferiment għal restrizzjonijiet fuq l-użu tiegħu u n-nuqqas ta’ aġir bi skop ta’ lukru tal-istudenta u l-għalliema) iwassluni sabiex naħseb li, f’dan il-każ, ma saritx komunikazzjoni lill-pubbliku, fis-sens tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.

86.

Fid-digriet tar-rinviju, jiġi analizzat, sussegwentement, jekk il-mezz tekniku użat mill-istudenta u l-għalliem tagħha sabiex itellgħu r-ritratt fis-sit internet tal-iskola kienx differenti minn dak użat għar-riproduzzjoni tar-ritratt fil-portal tar-rivista tal-ivvjaġġar, li l-awtur kien taha permess sabiex tużah.

87.

Kif inhuwa magħruf, it-trażmissjoni ta’ xogħol b’mezzi tekniċi differenti mix-xandir oriġinali jassumi li dan ser jiġi divulgat ma’ pubbliku differenti, filwaqt li l-użu tal-istess teknika timplika li għandu jkompli jiġi investigat jekk, verament, nistgħux nitkellmu dwar pubbliku ġdid ( 63 ).

88.

Il-qorti tar-rinviju, il-Land u l-Gvern Taljan isostnu li t-teknika użata mill-istudenta kienet l-istess bħal dik użata mir-rivista tal-ivvjaġġar fuq is-sit internet tagħha. Il-Kummissjoni, li ma tikkontestax dan l-element identiku, fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha kkontestat l-applikabbiltà tal-ġurisprudenza dwar il-hyperlinks għal dan il-każ, teorija li bidlet xi ftit matul is-seduta.

89.

Fl-opinjoni tiegħi, kollox jindika li r-riproduzzjoni preċedenti tal-immaġni, bi kwalunkwe mezz (kemm jekk tinżamm kopja fuq stikka tal-memorja jew fuq il-kompjuter), u t-tniżżil sussegwenti tagħha f’xi portal tan-net jikkorrispondu għall-istess teknika użata mir-rivista tal-ivvjaġġar sabiex ittella’ l-imsemmi ritratt fis-sit internet tagħha.

90.

Il-fatt li din it-teknika hija applikata, f’dan il-każ, b’mod differenti minn dak użat bil-hyperlinks (li fir-rigward tagħhom l-azzjoni ssir biss fin-net), ma timplikax li jinbidlu l-kriterji sabiex tiġi eżaminata l-kundizzjoni relatata mal-“att ta’ komunikazzjoni”. Għalhekk, għandu jiġi eżaminat jekk il-pubbliku li x-xogħol imqiegħed fis-sit internet tal-iskola kien immirat lejh jikkostitwixxix pubbliku ġdid ( 64 ).

91.

L-eżaminazzjoni tal-“pubbliku” li hija mmirata għalih il-komunikazzjoni jibda, invarjabbilment, mill-aspett kwantitattiv: għandu jiġi speċifikat, qabel kollox, jekk huwiex “numru indeterminat ta’ destinatarji potenzjali, li jimplika numru ta’ persuni pjuttost kunsiderevoli”; fit-tieni lok biss għandu jiġi vverifikat jekk huwiex pubbliku “ġdid” ( 65 ). Il-loġika ta’ din il-ġurisprudenza hija li grupp żgħir ta’ nies li jirċievu t-trażmissjoni ta’ xogħol ma jistax jiġi kklassifikat legalment bħala “pubbliku”, skont it-tifsira tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29.

92.

Sabiex jiġi stabbilit jekk jinqabiżx il-limitu de minimis ( 66 ) għandu jitqies l-effett kumulattiv iġġenerat mit-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħlijiet, billi jiġi evalwat in-numru ta’ nies li jkollhom aċċess għalih mhux biss simultanjament, iżda, ukoll suċċessivament ( 67 ).

93.

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li l-komunikazzjoni fuq sit internet, mingħajr restrizzjonijiet ta’ aċċess, tindirizza lill-grupp ta’ utenti potenzjali (utenti tal-internet) ta’ dan is-sit ( 68 ). Għaldaqstant, l-element oġġettiv, jiġifieri, il-mezz ta’ trażmissjoni huwa essenzjali, pjuttost milli r-rieda suġġettiva ta’ min jużah.

94.

Ma hemm ebda evidenza li t-tqegħid tax-xogħol tal-istudenta fis-sit internet tal-iskola sar b’restrizzjonijiet ta’ aċċess (pereżempju, limitat għall-għalliema, il-ġenituri tal-istudenti jew għall-istudenti). Għalhekk, jekk kwalunkwe utent tal-internet seta’ jikkonsulta s-sit u jaċċedi għax-xogħol protett (ir-ritratt), it-trażmissjoni kienet kapaċi tilħaq grupp ta’ nies potenzjalment numeruż, jiġifieri, “pubbliku” skont it-tifsira tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29.

95.

Dan il-kriterju jimplika li pubbliku jitqies bħala “ġdid” biss jekk ikun pubbliku li lilu tkun saret it-trażmissjoni jkun differenti minn dak ikkunsidrat għat-trażmissjoni inizjali, jiġifieri, meta jista’ jiġi deskritt bħala “ikbar” ( 69 ) minn dak oriġinarjament maħsub.

96.

Sa fejn, f’din il-kawża, kemm il-pubblikazzjoni tar-ritratt mir-rivista tal-ivvjaġġar online, kif ukoll it-tlugħ tiegħu fis-sit internet fil-kuntest tax-xogħol skolastiku, kienu disponibbli għal kull navigatur tal-internet, mingħajr restrizzjonijiet, peress li dan il-pubbliku, li għalih iż-żewġ siti internet offrew aċċess potenzjali, kien l-istess wieħed fiż-żewġ każijiet (il-komunità ta’ utenti tal-internet).

97.

Madankollu, il-qorti tar-rinviju għandha dubji dwar din il-konklużjoni minħabba li temmen li: a) meta l-utent idaħħal u jżomm ix-xogħol fis-sit internet tiegħu stess, iwettaq rwol inevitabbli fil-komunikazzjoni; b) il-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur li jagħti l-kunsens tiegħu sabiex ix-xogħol tiegħu jidher fuq sit internet liberament aċċessibbli jaħseb biss fil-pubbliku li jżur dan is-sit internet, direttament jew permezz ta’ link; u c) jekk tiġi aċċettata l-ipoteżi opposta dan ifisser li jiġu eżawriti d-drittijiet tal-awtur, li huwa espressament ipprojbit mill-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 2001/29.

98.

Ma naħsibx li dawn ir-riżervi jippermettu li l-pubbliku jiġi kklassifikat bħala “ġdid” f’din il-kawża ( 70 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja użat kriterji f’dan ir-rigward, li tapplika dejjem, kemm għat-trażmissjonijiet ta’ xogħlijiet b’sinjali tar-radju u tat-televiżjoni ( 71 ), kif ukoll għat-trażmissjonijiet permezz ta’ hyperlinks fin-net ( 72 ), jiġifieri, irrispettivament mill-mezz tekniku. Dan il-pubbliku jeżisti meta, minn naħa waħda, mingħajr l-intervent tal-utent ma jkunx jista’ jgawdi x-xogħol u, min-naħa l-oħra, ma kienx ikkunsidrat meta ngħatat l-awtorizzazzjoni għat-tqegħid għad-dispożizzjoni oriġinali ( 73 ).

99.

Fir-rigward tal-intervent tal-istudenta u tal-għalliem tagħha, diffiċli li wieħed jaħseb li dawk li kellhom aċċess għall-portal tal-internet tal-iskola ma setgħux jagħmlu dan bl-istess mod (u mingħajr diffikultà kbira) billi jmorru fuq is-sit internet tar-rivista tal-ivvjaġġar, fejn ġie ppubblikat oriġinarjament ir-ritratt ta’ Cordoba. Il-pubbliku magħmul minn utenti ġenerali tal-internet huwa, għalhekk, l-istess wieħed meta jżur is-sit internet tar-rivista tal-ivvjaġġar u meta jżur il-portal tal-iskola.

100.

Peress li l-immaġni tista’ tinstab faċilment u legalment (jiġifieri, bil-kunsens tal-proprjetarju tad-drittijiet tal-awtur) mill-utenti tal-internet kollha, ma huwiex ċar kif l-intervent tal-istudenta u l-għalliem tagħha jista’ jkun deċiżiv sabiex jiġi ffaċilitat l-aċċess lil ammont ikbar ta’ persuni.

101.

Il-loġika tal-internet hija li, meta l-aċċess għall-immaġni mqiegħda fuq in-netwerk bil-kunsens tal-awtur tagħha jkun liberu u bla ħlas, mingħajr indikazzjonijiet jew avviżi għall-kuntrarju, ikun impossibbli li jiġu ssegmentati n-numru jew kategoriji tal-potenzjali viżitaturi, jew li jiġi pprovdut li xi persuni, u mhux oħrajn, igawdu tali aċċess.

102.

Sa issa, jekk nillimitaw ruħna għall-ambitu tal-internet, li huwa dak rilevanti għal dan il-każ, l-element ta’ pubbliku ġdid kien relatat, pjuttost, maċ-ċirkustanza li ċertu grupp ta’ utenti ngħataw aċċess għal xogħol protett u setgħu jevitaw il-miżuri ta’ restrizzjoni adottati fuq is-sit oriġinali. F’din l-ipoteżi, ċertament ikun “pubbliku ġdid, li ma ttieħidx inkunsiderazzjoni mit-titulari tad-dritt tal-awtur meta huma awtorizzaw il-komunikazzjoni inizjali” ( 74 )

103.

Barra minn hekk, f’dan il-każ, ma nkisret ebda miżura ta’ protezzjoni (li ma teżistix) u lanqas ma ngħata aċċess għal xogħol li kien jinstab fuq l-internet mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-proprjetarju. In-nuqqas ta’ dawn iż-żewġ elementi oġġettivi, flimkien mal-kontinwità sostanzjali fin-numru ta’ viżitaturi possibbli taż-żewġ siti internet li kien fihom l-immaġni fotografika, irendu possibbli l-affermazzjoni li ma kienx hemm komunikazzjoni lil pubbliku ġdid, fis-sens diskuss hawn fuq.

104.

Dan ir-riżultat, kif diġà pprovdejt, ma jimplikax li jkun hemm tip ta’ eżawriment tad-drittijiet tal-awtur, għall-kuntrarju tal-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 2001/29. Dan jirrappreżenta, pjuttost, il-konsegwenza loġika tal-mod li bih il-proprjetarju tad-dritt fuq ir-ritratt ċeda l-użu tiegħu, filwaqt li kien jaf jew suppost kien jaf li n-nuqqas ta’ kwalunkwe miżura ta’ protezzjoni kontra l-ikkupjar tal-immaġni seta’ jwassal lin-navigaturi tal-internet jaħsbu li kienet liberament disponibbli għall-pubbliku.

105.

F’din l-ordni tal-affarijiet, ma naħsibx li jkun eċċessiv li jkun meħtieġ li professjonist, meta jippubblika xogħol fuq l-internet, waħdu jew permezz ta’ terzi persuni, jieħu l-miżuri xierqa, anki ta’ natura teknika, sabiex mill-inqas iħalli rekord tad-drittijiet tiegħu tal-awtur u tar-rieda tiegħu li jikkontrolla d-divulgazzjoni tax-xogħol tiegħu, filwaqt li jevita d-dehra kuntrarja.

106.

Jiena nemmen ukoll li r-rekwiżit ta’ din id-diliġenza ma jnaqqasx il-livell għoli ta’ protezzjoni dovuta lill-proprjetarji tad-drittijiet tal-immaġini (li jibqgħu intatti jekk jiżdiedu t-twissijiet meħtieġa) u jgħin sabiex jinżamm bilanċ bejniethom u bejn l-utenti tan-net, mingħajr ma titgħawweġ il-loġika tal-internet.

107.

Fl-aħħar nett, il-proprjetarju tad-dritt ma jitlifx il-kontroll tal-kopja tar-ritratt użata fuq is-sit internet tal-iskola, li jista’ jordna t-tneħħija tiegħu minn fuqu, jekk jiddeċiedi li qiegħed jikkawżalu dannu.

108.

Fil-qosor, għal dawn ir-raġunijiet kollha, nemmen li r-risposta għad-domanda tal-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) għandha tkun fin-negattiv.

109.

Purament, ir-risposta li nissuġġerixxi ma teħtieġx li jiġu użati l-eċċezzjonijiet possibbli għad-drittijiet tal-awtur, stabbiliti fl-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29, u l-qorti tar-rinviju lanqas ma tistaqsi dwar dan.

110.

Huwa possibbli li s-silenzju ta’ din il-qorti huwa minħabba li temmen li r-regola li biha l-leġiżlatur Ġermaniż introduċa, fil-liġi nazzjonali tiegħu, dawk l-eċċezzjonijiet ma tippermettix li jiġi aċċettat każ bħal dan ( 75 ).

111.

Madankollu, kemm sabiex nagħti preżentazzjoni kompluta kif ukoll f’każ li l-Qorti tal-Ġustizzja ma ssegwix il-proposta tiegħi, għandha tiġi analizzata l-applikazzjoni tal-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29 għal dan il-każ, peress li, fis-sentenza li ser tagħti, tista’ tagħti lill-qorti tar-rinviju preċiżazzjonijiet addizzjonali li jistgħu jkunu utli għaliha, lil hinn minn dawk strettament relatati mad-domanda tagħha, rigward l-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni ( 76 ).

112.

Skont l-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu eċċezzjonijiet għad-drittijiet ta’ riproduzzjoni, komunikazzjoni u tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku. Fosthom insibu li l-użu tax-xogħlijiet protetti huwa biss għall-iskop ta’ “illustrazzjoni għat-tagħlim” ( 77 ). Il-Gvern Taljan jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li tintuża, sussidjarjament, din l-eċċezzjoni u l-Kummissjoni tosserva li l-Ġermanja kienet ser tintroduċiha fl-Artikolu 52 tal-UrhG.

113.

Sakemm ma inix sejjer żball, din hija l-ewwel darba li l-Qorti tal-Ġustizzja qiegħda taffaċċja l-eċċezzjoni tal-ittra (a). Għalkemm il-ġurisprudenza tagħha teħtieġ interpretazzjoni restrittiva tal-ambitu tal-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet, peress li jistgħu jaffettwaw id-dritt ta’ proprjetà fuq il-kreazzjonijiet intellettwali ( 78 ), wieħed ma għandux jinsa li d-dritt għall-edukazzjoni huwa wkoll stabbilit fl-Artikolu 14(1) tal-Karta ( 79 ). Konsegwentement, l-interpretazzjoni għandha tirrispetta l-bilanċ raġonevoli bejn iż-żewġ drittijiet.

114.

L-eċċezzjoni għad-drittijiet tal-awtur, meta l-użu tax-xogħlijiet protetti jkollu skopijiet edukattivi biss, ma tistax titnaqqas għall-espressjoni minima tagħha, li jiġri jekk tkun limitata sabiex tippermetti lill-għalliema jakkumpanjaw il-kontenut tal-korsijiet jew lezzjonijiet tagħhom b’illustrazzjonijiet.

115.

Interpretazzjoni li tagħti valur ikbar lid-dritt għall-edukazzjoni, fis-sens tal-Artikolu 14(1) tal-Karta, tista’ tenfasizza r-rwol attiv, u mhux sempliċement passiv, tal-istudenti, filwaqt li tippermettilhom jużaw ukoll u bl-istess skop ta’ tagħlim (tal-student, jekk applikabbli), stampi protetti bid-drittijiet tal-awtur. Dan jikkontribwixxi sabiex l-edukazzjoni twettaq il-kompitu prinċipali tagħha, li huwa l-iżvilupp sħiħ tal-personalità umana ( 80 ).

116.

L-eċċezzjoni ma tapplikax biss għar-riproduzzjoni ta’ materjal protett u għat-tqegħid għad-dispożizzjoni tiegħu fuq l-internet bil-ħsieb tar-riċerka xjentifika. Id-dispożizzjoni tqiegħed dan il-ħsieb u dak tar-riċerka edukattiva fuq l-istess livell, u għalhekk il-benefiċjarji tagħhom għandhom ikunu kemm l-istudenti kif ukoll l-għalliema ta’ edukazzjoni li ma hijiex universitarja, meta jkunu sodisfatti l-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni l-oħra.

117.

Fil-fatt, waqt is-seduta, kien hemm ċerta qbil li ma kien ikun hemm ebda komunikazzjoni lill-pubbliku (skont it-tifsira tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29) kieku x-xogħol tal-istudenta ttella’ fuq sit internet tal-iskola li l-aċċess għalih kien limitat għall-ambjent skolastiku. Minkejja li din l-interpretazzjoni naħseb li fiha eċċess riduttiv ( 81 ), naħseb li tirrifletti l-konnessjoni bejn l-iskop tat-tagħlim u l-inklużjoni tar-ritratt fis-sit internet tal-iskola.

118.

L-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29 jagħmel l-eċċezzjoni għal skopijiet edukattivi suġġetta għall-fatt li “is-sors, magħdud l-isem tal-awtur, ikun indikat, sakemm ma jinstabx li dan ikun impossibbli”.

119.

Barra minn hekk, ix-xogħol imtella’ fuq il-portal tal-iskola żied mal-inseriment tar-ritratt l-isem tar-rivista (Schwarzaufweiss), li kien jinsab fiha. L-istudenta u l-għalliem aġixxew b’kawtela, mingħajr ma jistgħu jiġu akkużati li ma semmewx l-isem tal-fotografu, li ma kienx jinstab fil-qiegħ tal-immaġni.

120.

Bl-istess mod, l-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29 jeħtieġ li l-użu, għal skopijiet edukattivi, tax-xogħol protett “ikun ġustifikat li jintlaħaq mill-iskop mhux kummerċjali”.

121.

Ma hemm l-ebda dubju, kif diġà osservajt, li t-tqegħid tax-xogħol tas-suġġett tal-Ispanjol fil-portal tal-iskola ma kellux skop kummerċjali. Rigward il-ġustifikazzjoni, l-użu ta’ immaġni meħuda mill-internet, meta jkun xogħol diġitali, issa huwa essenzjali għal ċerti attivitajiet ta’ tagħlim.

122.

Jekk l-użu tar-ritratt jaqa’ taħt l-eċċezzjoni tal-Artikolu 5(3)(a) tad-Direttiva 2001/29, ikun għada fadallu jgħaddi mit-test tal-paragrafu 5 tal-istess artikolu, li jeħtieġ l-analiżi tal-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tiegħu ( 82 ). Għal din ir-raġuni ser insegwi l-istess metodu bħal fil-konklużjonijiet tiegħi tal-kawża Stichting Brein ( 83 ).

123.

Fl-ewwel lok, fil-każ ta’ użu fil-kuntest tat-tagħlim mingħajr skop ta’ lukru, jidher ċar li dan ma jmurx kontra l-użu normali tax-xogħol (it-tieni pass tat-test). Permezz tal-inseriment tiegħu fis-sit internet tal-iskola, la l-istudenta la l-għalliem (u lanqas l-iskola jew il-Land) ma jieħdu benefiċċji ekonomiċi eventwali derivati mill-preżenza tar-ritratt fin-net, u lanqas ma jiksbu vantaġġ kummerċjali, għad-detriment tal-awtur.

124.

Interess leġittimu ieħor (it-tielet stadju tat-test) jista’ jkun li jissemma’ l-isem tal-awtur, għall-finijiet tal-protezzjoni tad-drittijiet morali tiegħu. Madankollu, id-drittijiet morali ma jaqgħux fl-ambitu tad-Direttiva 2001/29, kif żgurat fil-premessa 19 tagħha.

125.

L-iktar punt delikat jikkorrispondi għall-ewwel pass tat-test, li jitlob li l-eċċezzjonijiet jiġu applikati biss għal ċerti każi speċjali.

126.

Għalkemm il-każ preżenti huwa uniku, is-soluzzjoni mogħtija lilu jista’ jkollha konsegwenzi rilevanti għal numru ta’ studenti u professuri (u għal fotografi wkoll) f’kuntesti simili. Fil-fatt, ma huwiex riskjuż li wieħed jassumi li l-aġir deskritt hawnhekk iseħħ ripetutament kuljum fl-Istati Membri.

127.

Issa, jekk f’dawn il-każijiet kollha jkun hemm iċ-ċirkustanzi analizzati hawn, interpretazzjoni bbilanċjata ta’ dan l-aħħar pass tat-test, li ser inqis simultanjament ma’ interessi leġittimi oħra (f’dan il-każ, dawk derivati mid-dritt għall-edukazzjoni), tippermetti li jiġi dedott li n-numru ta’ atti identiċi jew simili ma huwiex importanti, iżda huwa importanti li l-profili tagħhom ikunu speċifikati b’mod suffiċjenti sabiex ma jmorrux kontra l-użu normali tax-xogħlijiet u ma jippreġudikawx b’mod mhux raġonevoli l-interessi leġittimi tal-proprjetarju tad-drittijiet fuq dan l-użu. Allura, taħt din ir-riżerva, dan ikun l-istess każ konkret ( 84 ).

128.

Fil-qosor, finalment, l-eċċezzjoni għall-Artikolu 5(3)(a) tad-Direttiva 2001/29 hija applikabbli.

129.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domanda preliminari magħmula mill-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja) kif ġej:

“L-inklużjoni, f’sit internet ta’ skola, mingħajr skop ta’ lukru u fejn jissemma s-sors ta’ oriġini, ta’ xogħol skolastiku li jinkludi immaġni fotografika li kwalunkwe utent tal-internet kellu aċċess liberu u ħieles għaliha, meta din l-immaġni diġà kienet tidher, mingħajr twissijiet dwar ir-restrizzjonijiet tal-użu tagħha, fuq il-portal tal-internet ta’ rivista tal-ivvjaġġar, ma tikkostitwixxix tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Mejju 2001 dwar l-armonizzazzjoni ta’ ċerti aspetti ta’ drittijiet ta’ l-awtur u drittijiet relatati fis-soċjetà ta’ l-informazzjoni.”