1.

Din it-talba preliminari ġiet ippreżentat fil-kuntest ta’ kawża bejn Modelo Continente Hipermercardos SA (iktar ’il quddiem “MCH”) u l-Autoridade para as Condições de Trabalho – Centro Local do Lis (ACT) (Awtorità ta’ sorveljanza tal-kundizzjonijiet tax-xogħol), dwar id-deċiżjoni ta’ din tal-aħħar li tikkundannaha għal ksur tal-Kodiċi tax-Xogħol minn Good and Cheap – Comércio Retalhista SA (iktar ’il quddiem “Good and Cheap”) qabel l-amalgamazzjoni permezz tal-akkwist tagħha f’MCH.

2.

F’dan il-kuntest, din il-kawża tqajjem il-kwistjoni dwar jekk l-amalgamazzjoni permezz tal-akkwist ta’ Good and Cheap f’MCH tirriżultax fit-trasferiment lil MCH tad-dejn ta’ Good and Cheap meta l-kreditur ma jkunx ippreżenta t-talba tiegħu lil Good and Cheap qabel l-amalgamazzjoni minkejja li l-fatti li ħolqu d-dejn inkwistjoni jkunu seħħew qabel din.

3.

Din il-kawża tagħti l-opportunità lill-Qorti tal-Ġustizzja li tinterpreta għall-ewwel darba dispożizzjoni tat-Tielet Direttiva tal-Kunsill 78/855/KEE, tad-9 ta’ Ottubru 1978, ibbażata fuq l-Artikolu 54(3)(ġ) tat-Trattat [KEE] dwar l-għaqda ta’ kumpanniji b’responsabbiltà pubblika limitata ( 2 ), kif emendata l-aħħar bid‑Direttiva 2009/109/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tas‑16 ta’ Settembru 2009 ( 3 ) (iktar ’il quddiem it-“Tielet Direttiva”), kif ukoll bid-Direttiva 2011/35/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-5 ta’ April 2011, dwar l-mergers [amalgamazzjonijiet] ta’ kumpanniji pubbliċi b’responsabbiltà limitata ( 4 ).

4.

Din it-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 19(1) tat-Tielet Direttiva, li kienet fis-seħħ fid-data tal-amalgamazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

5.

It-Tielet Direttiva ġiet ikkodifikata bid-Direttiva 2011/35. Il-premessi u d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2011/35 li huma rilevanti għall-finijiet ta’ din il-kawża huma essenzjalment identiċi għall-premessi u għad-dispożizzjonijiet korrispondenti tat-Tielet Direttiva. Għal din ir-raġuni, anki jekk l-amalgamazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali saret taħt it-Tielet Direttiva, jiena, bħall-qorti tar-rinviju u bħall-partijiet, ser nirreferi għad-Direttiva 2011/35.

6.

Il-premessi 4 u 7 tad-Direttiva 2011/35 jipprovdu:

[…]

7.

Skont l-Artikolu 3(1) tal-Kapitolu II intitolat “Regolamentazzjoni ta’ mergers [amalgamazzjonijiet] permezz tal-akkwist ta’ kumpannija waħda jew aktar minn kumpannija oħra u ta’ mergers permezz tal-formazzjoni ta’ kumpannija ġdida” tad-Direttiva 2011/35:

“Għall-iskopijiet ta’ din id-Direttiva, ‘merger [amalgamazzjoni] permezz tal-akkwist’ għandha tfisser l-operazzjoni li biha kumpannija waħda jew aktar jiġu stralċjati mingħajr ma’ jispiċċaw f’likwidazzjoni u jittrasferixxu lil xi oħra l-attiv u l-passiv kollu tagħhom bi skambju għall-ħruġ lill‑azzjonisti tal-kumpannija jew kumpanniji li qed jiġu akkwistati ta’ ishma fil-kumpannija li qed takkwista u pagament fi flus, jekk ikun il‑każ, li ma jeċċedix l-10 % tal-valur nominali tal-ishma hekk maħruġa jew, meta m’għandhomx valur nominali, tal-parità kontabbli tagħhom.”

8.

Il-Kapitolu III ta’ din id-direttiva intitolat “Merger [amalgamazzjoni] permezz tal-akkwist” jinkludi, fost l-oħrajn, id-dispożizzjonijiet segwenti:

“Artikolu 6

L-abbozz tat-termini ta’ merger [amalgamazzjoni] għandu jkun pubblikat skont kif stabbilit fil-liġijiet ta’ kull Stat Membru skont l-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/101/KE, għal kull waħda mill-kumpanniji li huma l‑oġġett ta’ merger, għall-inqas xahar qabel id-data ffissata għal-laqgħa ġenerali li għandha tiddeċiedi dwar dan.

[…]

Artikolu 11

1.   L-azzjonisti kollha għandu jkollhom id-dritt li jispezzjonaw għall‑inqas id-dokumenti li ġejjin fl-uffiċċju reġistrat għall-inqas xahar qabel id-data fissata għal-laqgħa ġenerali li għandha tiddeċiedi dwar l‑abbozz tat-termini tal-merger:

[...]

Artikolu 12

Il-protezzjoni tad-drittijiet tal-impjegati ta’ kull waħda mill-kumpanniji li qed jiġu inkorporati għandha tkun regolata skont id-Direttiva 2001/23/KE.

Artikolu 13

1.   Il-liġijiet tal-Istati Membri għandhom jiddisponu għal sistema adegwata ta’ protezzjoni tal-interessi tal-kredituri tal-kumpanniji li qed jiġu inkorporati li l-pretensjonijiet tagħhom kienu saru qabel il‑publikazzjoni tal-abbozz tat-termini tal-merger u li ma’ kienux jagħlqu fil-ħin ta’ dik il-pubblikazzjoni.

2.   Għal dak il-għan, il-liġijiet tal-Istati Membri għandhom tal-anqas jipprevedu li dawn il-kredituri għandhom ikunu intitolati jiksbu salvagwardji adegwati meta s-sitwazzjoni finanzjarja tal-kumpanniji li huma l-oġġett ta’ merger tagħmel din il-protezzjoni neċessarja u meta dawk il-kredituri m’għandhomx diġà dawn is-salvagwardji.

L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu l-kondizzjonijiet għall‑protezzjoni prevista fil-paragrafu 1 u fl-ewwel subparagrafu ta’ dan il-paragrafu. Fi kwalunkwe każ, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-kredituri jkunu awtorizzati li japplikaw lill-awtorità amministrattiva jew ġudizzjarja kompetenti għal salvagwardji adegwati bil-kondizzjoni li jkunu jistgħu juru b’mod kredibbli li minħabba fil-merger qed jiġu mhedda l-pretensjonijiet tagħhom u li ma nkisbu ebda salvagwardji adegwati mill-kumpannija.

3.   Din il-protezzjoni tista’ tkun differenti għall-kredituri tal-kumpannija li qed takkwista u għal dawk tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata.

[…]

Artikolu 18

1.   Merger għandha tingħata pubbliċità bil-mod stabbilit fil-liġijiet ta’ kull Stat Membru, skont l-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/101/KE, fir‑rigward ta’ kull waħda mill-kumpanniji li qed jiġu inkorporati.

2.   Il-kumpannija li qed takkwista tista’ hi nnifisha twettaq il‑formalitajiet ta’ pubblikazzjoni li għandhom x’jaqsmu mal‑kumpannija jew kumpanniji li qed jiġu akkwistati.

Artikolu 19

1.   Merger għandu jkollha l-konsegwenzi li ġejjin ipso jure u fl‑istess ħin:

[…]”

9.

Il-Kodiċi tal-Kumpanniji (Código das Sociedades Comerciais) jittrasponi d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2011/35 fid-dritt Portugiż.

10.

L-Artikolu 98 tiegħu, intitolat “Abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni”, jipprovdi:

“1 -   Il-bordijiet tad-diretturi li ser jiġu inkorporati għandhom jistabbilixxu, flimkien, abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni li jsemmi, minbarra l-elementi meħtieġa jew utili sabiex it-tranżazzjoni inkwistjoni tkun ċara kemm jista’ jkun, kemm mill-perspettiva ġuridika kif ukoll minn dik ekonomika:

[…]

[…]

[…]

2 -   Il-bilanċ imsemmi fil-paragrafu preċedenti fil-punt d) huwa:

11.

L-Artikolu 100 ta’ dan il-kodiċi, intitolat “Reġistrazzjoni tal-abbozz u konvokazzjoni tal-laqgħa ġenerali”, jipprovdi dan li ġej:

“1 -   L-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni għandu jkun irreġistrat.

2 -   L-azzjonisti ta’ kull kumpannija parteċipanti għandhom jiddeċiedu, fil-laqgħa ġenerali, tkun xi tkun it-tip ta’ kumpannija, dwar l-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni, peress li l-azzjonisti jkunu ssejħu, wara r-reġistrazzjoni, sabiex jiltaqgħu għall-inqas xahar wara d-data tal-pubblikazzjoni tad-data tal-konvokazzjoni għal-laqgħa ġenerali.

3 -   Il-konvokazzjoni għandha tiddikjara li l-abbozz u d-dokumentazzjoni annessa jistgħu jiġu spezzjonati, fis-sede tal-kumpannija, mid-diversi azzjonisti u kredituri tal-kumpanniji, u tindika d-data prevista għal-laqgħa ġenerali.

[…]

5 -   Il-pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tal-abbozz issir ex officio u awtomatikament mill-Uffiċċju tar-Reġistrazzjonijiet u tispeċifika li l‑kredituri jistgħu jikkontestaw il-amalgamazzjoni skont l-Artikolu 101-A.

[…]”

12.

L-Artikolu 101‑A ta’ dan l-istess kodiċi, intitolat “Oppożizzjoni tal-kredituri”, jipprovdi dan li ġej:

“Fit-terminu ta’ xahar li jibda jiddekorri mill-pubblikazzjoni tar-reġistrazzjoni tal-abbozz, il-kredituri tal-kumpanniji parteċipanti li l-krediti tagħhom huma preċedenti għal din il-pubblikazzjoni jistgħu jopponu l-amalgamazzjoni ġudizzjarjament, abbażi tal-preġudizzju li jirriżulta minnha sabiex jipproteġu d-drittijiet tagħhom, sakemm ikunu talbu lill-kumpannija l-ħlas tad-dejn jew l-għoti ta’ garanzija adegwata, minn għall-inqas 15‑il jum qabel, mingħajr ma tkun instemgħet it-talba tagħhom.”

13.

Skont l-Artikolu 101‑B tal-imsemmi kodiċi, intitolat “Effetti tal-oppożizzjoni”:

“1 -   L-oppożizzjoni ġudizzjarja mressqa minn kwalunkwe kreditur twaqqaf ir-reġistrazzjoni definittiva tal-amalgamazzjoni fir-Reġistru tal-Kummerċ sakemm jirriżulta wieħed mill-fatti segwenti:

[…]”

14.

L-Artikolu 111 tal-Kodiċi tal-Kumpanniji, intitolat “Reġistrazzjoni ta’ amalgamazzjoni”, jipprovdi:

“Meta l-amalgamazzjoni tiġi approvata mill-kumpanniji kollha parteċipanti mingħajr ma jkun hemm oppożizzjoni fit-terminu previst fl-Artikolu 101‑A jew, jekk kien hemm oppożizzjoni, ikun seħħ wieħed mill-fatti msemmija fil-paragrafu (1) tal-Artikolu 101‑B, ir‑reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni fir-Reġistru tal-Kummerċ għandha tintalab minn wieħed mid-diretturi tal-kumpanniji parteċipanti fl-amalgamazzjoni jew tal-kumpannija l-ġdida.”

15.

L-Artikolu 112 ta’ dan il-kodiċi jistipula:

“Ir-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni fir-Reġistru tal-Kummerċ:

16.

Good and Cheap kienet kumpannija rregolata mid-dritt Portugiż involuta fil-kummerċ bl-imnut f’supermerkati u f’ipermerkati.

17.

MCH hija kumpannija kummerċjali rregolata mid-dritt Portugiż involuta, fost attivitajiet oħra, fil-kummerċ bl-imnut fis-settur tal-ikel. Hija għandha u topera madwar 180 ħanut fil-Portugall.

18.

Fil-15 ta’ Frar 2011, fl-istabbilimenti Good and Cheap li jinsabu f’Pombal (Portugall), l-ACT għamlet spezzjoni tar-reġistru tal-ħinijiet tax-xogħol tal-impjegati ta’ Good and Cheap matul ix-xahar ta’ Diċembru 2010 u x-xahar ta’ Jannar 2011.

19.

Fit-22 Frar 2011, Good and Cheap u MCH irreġistraw fi ħdan id-dipartiment kompetenti tar-Reġistru tal-Kummerċ l-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni li kien preċedentement approvat mill-bordijiet tad-diretturi tagħhom. Dan l-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni ġie ppubblikat fuq is-sit internet tal-pubblikazzjonijiet tal-Ministeru tal-Ġustizzja (https://publicacoes.mj.pt/Index.aspx).

20.

Fis-7 ta’ Marzu 2011, spettur tax-xogħol (“inspectora do trabalho”) tal-ACT ħejjiet żewġ avviżi ta’ notifika (“auto de notícia”) kontra Good and Cheap li fihom hija tilmenta li din tal-aħħar kisret id-dispożizzjonijiet tad-dritt tax-xogħol Portugiż li jipprovdu li l-ħaddiema ma jistgħux jagħtu iktar minn ħames sigħat ta’ xogħol konsekuttivi u għandhom dritt għal perijodu ta’ mistrieħ ta’ mill-inqas ħdax-il siegħa mhux interrotti bejn żewġ perijodi ta’ xogħol konsekuttivi.

21.

L-amalgamazzjoni permezz tal-akkwist tal-patrimonju ta’ Good and Cheap f’MCH ġiet irreġistrata fir-Reġistru tal-Kummerċ fil-31 ta’ Marzu 2011. Minn din id-data ’il quddiem, Good and Cheap ma baqgħetx teżisti.

22.

Fl-4 ta’ April 2011, l-ACT bagħtet l-avviżi ta’ notifika tas-7 ta’ Marzu 2011 lil Good and Cheap u imponitilha żewġ multi (“coima”): waħda ta’ EUR 459 (pagabbli mhux iktar tard mit-12 ta’ April 2011) għall-ksur tal-projbizzjoni li l-ħaddiema ma jistgħux jaħdmu iktar minn ħames sigħat ta’ xogħol konsekuttivi (avviż ta’ notifika 161100188) u l-oħra (l-ammont tagħha u d-data sa meta kellu jsir il-pagament ma jirriżultawx mill-proċess sottomess lill-Qorti tal-Ġustizzja) għall-ksur tad-dritt tal-ħaddiema għal perijodu ta’ mistrieħ ta’ mill-inqas ħdax-il siegħa mhux interrotti bejn żewġ perijodi ta’ xogħol konsekuttivi (avviż ta’ notifika 161100190).

23.

Permezz tar-risposta bil-miktub tagħha (“resposta escrita”), MCH ikkontestat il-legalità ta’ din id‑deċiżjoni billi invokat, fost argumenti oħra, ir-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni permezz tal-akkwist ta’ Good and Cheap f’MCH li seħħet fil-31 ta’ Marzu 2011.

24.

Permezz ta’ proposti ta’ deċiżjoni (“proposta de decisão”) datati t‑18 u l‑21 ta’ Settembru 2012, il-qorti istruttorja (“instrutora”) ipproponiet lid-Direttur tal-ACT sabiex tikkonferma ż-żewġ avviżi ta’ notifika tas-7 ta’ Marzu 2011 u timponi fuq MCH multa ta’ EUR 714 għal kull ksur inkwistjoni.

25.

Permezz tad-deċiżjoni tagħha ta’ kumulu ġuridiku (“decisão de cúmulo jurídico”) tal-24 ta’ Settembru 2012, id-Direttur tal-ACT adottat l-imsemmija proposti ta’ deċiżjoni u imponiet fuq MCH multa kumulattiva għaż-żewġ avviżi ta’ notifika ta’ EUR 1 250. Din id-deċiżjoni ġiet innotifikata lil MCH fis-26 ta’ Settembru 2012.

26.

MCH ippreżentat rikors kontenzjuż (“recurso de impugnação judicial”) quddiem it-Tribunal do Trabalho de Leiria (tribunal tax-xogħol ta’ Leira, Portugall) li permezz tiegħu kkontestat il-legalità ta’ din l-aħħar deċiżjoni. Fost argumenti oħra, MCH ressqet l-argument li interpretazzjoni tal-Artikolu 112 tal-Kodiċi tal-Kumpanniji li tippermetti l-impożizzjoni ta’ multa fuq MCH għal ksur tad-dritt tax-xogħol imwettaq minn Good and Cheap imur kontra l-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35.

27.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, it-Tribunal do trabalho ta’ Leira ddeċieda li jissospendi l-proċeduri quddiemu u li jagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

28.

Din it-talba għal deċiżjoni preliminari tressqet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja fl-24 ta’ Ġunju 2013. MCH, il-Gvern Portugiż, Ġermaniż, Ungeriż u Awstrijak kif ukoll il-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub.

29.

Fl-20 ta’ Ġunju 2014, il-Qorti tal-Ġustizzja għamlet lista ta’ mistoqsijiet lil MCH u lill-Gvern Portugiż sabiex iwieġbu bil-miktub qabel is-seduta. It-tweġibiet tal-Gvern Portugiż u ta’ MCH waslu fil-Qorti tal-Ġustizzja fil-15 u fit-28 ta’ Lulju 2014 rispettivament.

30.

Inżammet seduta fit-3 ta’ Settembru 2014 li matulha MCH, il-Gvern Portugiż u Ġermaniż kif ukoll il-Kummissjoni ppreżentaw l-osservazzjonijiet orali tagħhom.

31.

Il-Gvern Ġermaniż u dak Awstrijak jesprimu dubji dwar l-ammissibbiltà ta’ ċerti domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju. Il-Gvern Ġermaniż iqis li t-tielet u r-raba’ domandi jirrigwardaw l-interpretazzjoni tad-dritt nazzjonali. Il-Gvern Awstrijak isostni, min-naħa tiegħu, li t-tieni domanda tirrigwarda sitwazzjoni fejn, kuntrarjament għall-fatti tal-kawża prinċipali, il-multa kienet diġà ġiet imposta qabel l-amalgamazzjoni u li għalhekk kienet waħda ipotetika. Barra minn hekk, il-kwistjoni ta’ responsabbiltà kriminali invokata fir-raba’ domanda ma hijiex irregolata mid-Direttiva 2011/35 u għalhekk ma kinitx tirrappreżenta r-rabta mad-dritt tal-Unjoni Ewropea mitluba mill-Artikolu 51 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.

32.

Jiena ma naqbilx mal-pożizzjoni tal-Gvern Awstrijak dwar it-tieni domanda li permezz tagħha l-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar jekk sanzjoni ta’ natura kontravenzjonali, bħall-multa inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tistax tkun ikklassifikata bħala dejn u l-Istat Portugiż jistax ikun ikklassifikat bħala kreditur fis-sens tad-Direttiva 2011/35 ( 5 ). Jekk tinftiehem b’dan il-mod, it-tieni domanda ma tirrigwardax biss il-klassifikazzjoni ta’ multa imposta qabel l-amalgamazzjoni iżda wkoll multa imposta wara l-amalgamazzjoni. F’dan is-sens, it-tieni domanda ma hijiex ipotetika.

33.

Fir-rigward tat-tielet domanda, jiena ma nqisx illi din tirrigwarda l-interpretazzjoni tad-dritt nazzjonali. Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti nazzjonali tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni li għandha tingħata lill-Artikolu 19 tat-Tielet Direttiva sabiex tkun tista’ tingħata deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà jew le ma’ din id-dispożizzjoni tal-Artikolu 112 tal-Kodiċi tal-Kumpanniji, kif interpretat fil-Portugall, jiġifieri li amalgamazzjoni ma tinvolvi l-estinzjoni la tal-proċedura relatata ma’ kontravenzjoni mwettqa qabel l-amalgamazzjoni u lanqas tal-multa imposta jew li għandha tiġi imposta. It-tielet domanda hija għalhekk ammissibbli.

34.

Għall-kuntrarju, jiena naqbel mal-pożizzjoni tal-Gvern Ġermaniż u dak Awstrijak li r-raba’ domanda ma hijiex ammissibbli. Fil-fatt, din id-domanda tirrigwarda l-interpretazzjoni ta’ prinċipju tad-dritt Portugiż, li, skont ġurisprudenza stabbilita, ma taqax fil-kompetenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 6 ).

35.

Bħall-Gvern Ungeriż, jiena naħseb li permezz tad-domandi kollha tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk l-Artikolu 19(1) tad-Direttiva 2011/35 għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li, bħall-Artikolu 112 tal-Kodiċi tal-Kumpanniji Portugiż kif applikat fil-Portugall, jistipula li amalgamazzjoni ta’ kumpanniji permezz ta’ akkwist iġġib magħha t-trasferiment lill-kumpannija li qed takkwista tal-obbligu li tħallas multa għal ksur tad-dritt tax-xogħol imwettaq mill-kumpannija li qed tiġi akkwistata, meta l-imsemmi ksur ikun twettaq qabel l-amalgamazzjoni minkejja li l-multa ma tkunx ġiet imposta permezz ta’ deċiżjoni definittiva ħlief wara l-imsemmija amalgamazzjoni. Għalhekk jiena ser nitratta d-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju flimkien.

36.

MCH u l-Gvern Ġermaniż isostnu li t-trasferiment sħiħ, waqt amalgamazzjoni permezz ta’ akkwist, tal-attiv u tal-passiv kollu tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata lill-kumpannija li qed takkwista, kif previst mill-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35, jinkludi t-trasferiment tad-dejn tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata. Madankollu, multa kontravenzjonali imposta fuq din tal-aħħar ma għandhiex tkun ikkunsidrata bħala kreditu tal-Istat – u, għalhekk, dejn tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata – ħlief mill-mument li fih l-Istat ikollu deċiżjoni, amministrattiva jew ġudizzjarja, definittiva fis-sens li tkun eżekuttiva. F’dan il-każ, l-amalgamazzjoni seħħet qabel l-għoti ta’ din id-deċiżjoni u, għalhekk, ir-responsabbiltà ta’ natura kontravenzjonali ta’ Good and Cheap għall-ksur tad-dritt tax-xogħol inkwistjoni ma ġietx ittrasferita lil MCH.

37.

Barra minn hekk, skont MCH, jekk jiġi aċċettat it-trasferiment tar-responsabbiltà ta’ natura kontravenzjonali f’tali ċirkustanzi, l-azzjonisti u l-kredituri tal-kumpanniji li jipparteċipaw fl-amalgamazzjoni ma jkunux f’pożizzjoni li jevalwaw il-konsegwenzi ekonomiċi tal-amalgamazzjoni. Għal din l-istess raġuni, il-Gvern Ġermaniż iqis li d-data ta’ referenza sabiex jiġi stabbilit il-valur tal-attiv u tal-passiv li għandu jiġi ttrasferit hija dik li fiha l-amalgamazzjoni ssir effettiva.

38.

Il-Gvern Awstrijak iqis li d-Direttiva 2011/35 issemmi biss ir-responsabbiltà ċivili tal-kumpannija li qed takkwista fir-rigward ta’ kredituri jew ta’ detenturi ta’ titoli oħra. Hija ma tinkludix dispożizzjonijiet relatati mar-responsabbiltà ta’ natura kontravenzjonali ta’ kumpanniji li jipparteċipaw fl-amalgamazzjoni, li, skont dan il-Gvern, tikkostitwixxi responsabbiltà amministrattiva kriminali. Minn dan jirriżulta li l-fatti li minnhom toriġina din it-talba għal deċiżjoni preliminari ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija direttiva.

39.

Madankollu, il-Gvern Awstrijak jikkunsidra li d-Direttiva 2011/35 lanqas ma teskludi li l-kumpannija li qed takkwista tassumi responsabbiltà ta’ natura kontravenzjonali għal atti imputabbli lill-kumpannija li qed tiġi akkwistata. Konsegwentement, leġiżlazzjoni nazzjonali li permezz tagħha jistgħu jiġu imposti sanzjonijiet amministrattivi kriminali fuq il-kumpannija li qed takkwista ma hijiex kuntrarja għall-Artikolu 19(1)(a) ta’ din id-direttiva.

40.

Il-Gvern Portugiż u dak Ungeriż kif ukoll il-Kummissjoni jqisu, essenzjalment, li t-trasferiment, waqt amalgamazzjoni, tar-responsabbiltà ta’ natura kontravenzjonali tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata lill-kumpannija li qed takkwista huwa impost bl-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35. Huma jenfasizzaw in-natura kompleta tat-trasferiment tal-attiv u tal-passiv kollu imsemmi f’din id-dispożizzjoni. Multa għandha tiġi kkunsidrata bħala kreditu tal-Istat li din id-direttiva għandha l-għan li tipproteġi bħala kreditur. Għalhekk hija tagħmel parti mill-passiv ta’ kumpannija li qed tiġi akkwistata permezz ta’ amalgamazzjoni u, f’dan is-sens, hija għalhekk ittrasferita lill-kumpannija li qed takkwista.

41.

L-ewwel nett għandu jiġi stabbilit id-dritt applikabbli għall-kwistjoni tat-trasferiment lil kumpannija li qed takkwista tal-obbligu li titħallas multa li ġiet imposta wara r-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni għal ksur imwettaq mill-kumpannija li qed tiġi akkwistata li, bl-amalgamazzjoni, ma għadhiex teżisti. Din hija kwistjoni rregolata mid-Direttiva 2011/35 jew mid-dritt nazzjonali biss?

42.

L-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35 jistipula li “[m]erger [amalgamazzjoni] għandu jkollha l-konsegwenzi li ġejjin ipso jure u fl-istess ħin […] it‑trasferiment, kemm bejn il-kumpannija li qed tiġi akkwistata u l-kumpannija li qed takkwista u fejn għandhom x’jaqsmu terzi persuni, lill-kumpannija li qed takkwista tal-attiv u l-passiv kollu tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata”.

43.

L-użu tat-terminu “ipso jure” juri li l-amalgamazzjoni ġġib magħha awtomatikament, mingħajr kundizzjoni oħra proċedurali jew fil-mertu, it-trasferiment tal-attiv u tal-passiv. Għalhekk, it-trasferiment fil-każ ta’ amalgamazzjoni huwa rregolat mid-dritt tal-Unjoni ( 7 ). Madankollu għandu jiġi stabbilit il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35.

44.

L-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35 huwa applikabbli fil-każ ta’ obbligu tad-dritt kontravenzjonali, f’dan il-każ multa imposta minħabba ksur tad-dritt tax-xogħol Portugiż, li l-fatti li minnhom toriġina jkunu seħħew qabel id-data ta’ pubblikazzjoni tal-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni iżda li n-notifika tagħha lill-persuna responsabbli għall-ħlas tkun saret għall-ewwel darba wara r-reġistrazzjoni ta’ din l-amalgamazzjoni?

45.

Għalhekk għandu jiġi stabbilit jekk it-termini “l-attiv u l-passiv kollu”, u b’mod partikolari t-terminu “il-passiv”, humiex wiesgħa biżżejjed sabiex ikopru sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Kif jirrileva l-Gvern Ġermaniż, din hija kwistjoni ta’ interpretazzjoni ta’ termini, li, minkejja l-fatt li huma użati diversi drabi fid-direttiva, ma humiex iddefiniti fiha. Għalhekk għandha tingħata interpretazzjoni ta’ dawn it-termini b’mod awtonomu u uniformi fl-Unjoni Ewropea kollha ( 8 ), filwaqt li jiġi kkunsidrat il-kuntest li fih dawn jintużaw u l-għanijiet li għandhom jintlaħqu mid-Direttiva 2011/35 ( 9 ).

46.

Fir-rigward tan-natura tad-dritt kontravenzjonali, il-Gvern Awstrijak iqis, mingħajr motivazzjoni partikolari, li l-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35 japplika biss għar-responsabbiltà ċivili. Il-multa inkwistjoni bħala obbligu tad-dritt kontravenzjonali hija ta’ natura kriminali u għalhekk ma taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan l-artikolu. Skont dan il-Gvern, dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tippermetti t-trasferiment tar-responsabbiltà ta’ natura kontravenzjonali għalhekk ma tistax tmur kontra l-imsemmija direttiva.

47.

Il-Kummissjoni ddedikat ukoll parti kbira mill-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha għat-tnissil tad-dritt kontravenzjonali (“Ordnungsstrafrecht”) fil-Ġermanja, għall-istorja tiegħu, għan-natura kważi kriminali tiegħu u d-differenzi tiegħu meta mqabbel mad-dritt kriminali klassiku jew sekondarju.

48.

Fl-opinjoni tiegħi, dawn il-kunsiderazzjonijiet, minkejja l-interess teoretiku tagħhom, ma għandhom l-ebda impatt fuq il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2011/35. L-Artikolu 19(1)(a) ta’ din id-direttiva jirreferi għall-“passiv”, jiġifieri d-dejn kollu ( 10 ) li jkopri l-beni u l-obbligi tal-istess persuna, li huwa meqjus li jifforma suġġett universali tad-dritt ( 11 ).

49.

Bl-użu ta’ dawn it-termini wiesgħa, l-imsemmi artikolu huwa għalhekk intiż sabiex ikopri b’mod ċar id-dejn kollu possibbli, ikun xi jkun l-oriġini tiegħu u irrispettivament mill-fatt jekk jirriżultax minn responsabbiltà ta’ natura ċivili, kriminali jew kważi kriminali, sakemm hija r-responsabbiltà tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata stess ( 12 ) u li jista’ jingħata valur monetarju.

50.

Dan joħroġ iktar ċar mill-verżjoni Ingliża tad-Direttiva 2011/35 li, minkejja li ma ssemmiex it-trasferiment “kollu”, issemmi “all the assets and liabilities” ( 13 ). Mingħajr ebda dubju, dejn ta’ natura kważi kriminali bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali jikkostitwixxi “liability” tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata.

51.

Jiena naqbel mal-pożizzjoni ta’ MCH u tal-Gvern Portugiż u dak Ġermaniż, li multa bħal dik inkwistjoni tista’ tiġi kklassifikata bħala “kreditu” favur l-Istat u dan tal-aħħar bħala “kreditur” fis-sens tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2011/35.

52.

Konsegwentement, id-dejn kollu ta’ kumpannija parteċipanti f’amalgamazzjoni, inkluż id-dejn favur l-Istat, jifforma parti mill-passiv tagħha u għalhekk huwa awtomatikament u mingħajr ebda kundizzjoni oħra ttrasferit lill-kumpannija li tirriżulta mill-amalgamazzjoni.

53.

Għad irid jiġi stabbilit jekk il-kunċett ta’ passiv ikoprix ukoll dejn li huwa in statu nascendi fil-mument tar-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni, jiġifieri dejn, bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li l-fatti li minnhom joriġina d-dejn iseħħu qabel ir-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni iżda li ma sarx eżegwibbli u li ma ġiex innotifikat għall-ewwel darba lid-debitur ħlief wara r-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni.

54.

Jiena naħseb, għar-raġunijiet segwenti, li d-dejn in statu nascendi bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali jagħmel parti mill-passiv tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata u għalhekk huwa ttrasferit lill-kumpannija li qed takkwista.

55.

L-ewwel nett, ma hemm xejn fit-test tad-Direttiva 2011/35 li jipprekludi din l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ passiv tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata. Barra minn hekk, l-istess jista’ jingħad għal dik ta’ passiv mogħtija, fid-dawl taż-żmien meta seħħew il-fatti fil-kawża prinċipali, fir-Raba’ Direttiva tal-Kunsill 78/660/KEE, tal-25 ta’ Lulju 1978, ibbażata fuq l-Artikolu 54(3)(g) tat-Trattat dwar il-kontijiet annwali ta’ ċerti tipi ta’ kumpanniji ( 14 ), kif emendata bid-Direttiva 2009/49/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-18 ta’ Ġunju 2009 (ĠU L 164, p.42, iktar ’il quddiem id-“Direttiva 78/660”), u, b’mod partikolari, fil-punti B, 3 u C, 8 tal-Artikolu 9 taħt it-titolu “Il-passiv”, li għalihom irreferew il-partijiet matul is-seduta ( 15 ).

56.

Fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, il-Kummissjoni sostniet l-argument illi d-dejn inkwistjoni fil-kawża prinċipali kien jifforma parti mill-passiv tal-kumpannija li qed takkwista fis-sens tad-Direttiva 78/660, iżda li kellha ssir riżerva korrispondenti fil-kontijiet annwali tagħha. Il-Kummissjoni bbażat din l-opinjoni fuq il-fatt li l-kumpannija li qed tiġi akkwistata kienet ġiet innotifikata bl-avviżi ta’ notifika għall-ewwel darba qabel ir-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni, fatt li ma jirriżultax mill-proċess ippreżentat fil-Qorti tal-Ġustizzja.

57.

Madankollu, matul is-seduta, il-Kummissjoni sostniet li r-regoli applikabbli għall-preżentazzjoni tal-kontijiet annwali ma humiex rilevanti f’din il-kawża. Jiena naqbel ma’ din l-aħħar pożizzjoni għaliex, fil-każ kuntrarju, dejn li l-eżistenza tiegħu tkun ġiet ikkonstatata mill-kreditur għall-ewwel darba wara li jkunu ppreżentati l-kontijiet użati għall-amalgamazzjoni ma jistax jiġi ttrasferit lill-kumpannija li qed takkwista, peress li l-kontijiet annwali jistgħu jirriflettu biss dejn prevedibbli u kwantifikabbli.

58.

F’dan is-sens, il-fatt li dejn in statu nascendi ma jaqax fil-kunċett ta’ passiv fis-sens tad-Direttiva 78/660 u għalhekk minħabba dan il-fatt ma jidhirx fil-kontijiet tal-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni ma huwiex biżżejjed sabiex jiġi eskluż mill-patrimonju passiv fis-sens tad-Direttiva 2011/35.

59.

Li kieku dan kien il-każ, l-amalgamazzjoni kienet topera bħala kawża ta’ estinzjoni ta’ obbligi u tista’ ma tapplikax ħlief għal dan il-għan.

60.

L-eżempji segwenti jgħinu sabiex juru dan il-punt:

61.

Amalgamazzjoni permezz ta’ akkwist timplika għalhekk li l-kumpannija li qed takkwista, takkwista lill-kumpannija li qed tiġi akkwistata fit-totalità tagħha, inkluż id-dejn tagħha. Kif jindika fuq kollox l-Artikolu 3(1) tad‑Direttiva 2011/35, l-amalgamazzjoni permezz ta’ akkwist issir meta kumpanniji “jiġu stralċjati mingħajr ma jispiċċaw f’likwidazzjoni” ( 16 ) u jiġu amalgamati, li jimplika t-trasferiment tal-kumpannija kollha li qed tiġi akkwistata mingħajr l-estinzjoni tal-obbligi li kieku l-likwidazzjoni kienet iġġib magħha. Huwa minħabba din ir-raġuni, jiġifieri r-riskju li elementi tal-passiv tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata ma jkunux magħrufa mill-kumpannija li qed takkwista fil-mument tal-amalgamazzjoni, li, fil-prattika, ftehim ta’ amalgamazzjoni normalment ikun jinkludi klawżola ta’ dikjarazzjonijiet u garanziji (“disclosure and warranties”) favur il-kumpannija li qed takkwista.

62.

Barra minn hekk ma hemm xejn innovativ fl-idea li l-kumpannija li qed takkwista tiġi assenjata r-responsabbiltà tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata wara l-amalgamazzjoni. Nirreferi għal numru ta’ kawżi fl-Ewropa u fl-Istati Uniti li fihom il-kumpanniji li kienu qed jakkwistaw ġew iddikjarati responsabbli, xi drabi permezz ta’ kawżi kollettivi, għall-fatt li, qabel l-amalgamazzjoni, il-kumpannija li kienet ġiet akkwistata kienet esponiet lill-impjegati tagħha għall-asbestos, li minħabba f’hekk kienu soffrew minn asbestożi u mesoteljoma. F’dawn il-każijiet kollha, il-fatt li l-kumpannija li kienet qed takkwista ma kinitx taf b’din ir-responsabbiltà fil-mument tal-amalgamazzjoni bl-ebda mod ma eskluda t-trasferiment ta’ din ir‑responsabbiltà mill-kumpannija li kienet ġiet akkwistata lill-kumpannija li kienet qed takkwista ( 17 ).

63.

Kien hemm ukoll il-każ li l-ammont ta’ danni kien ferm ogħla mill-prezz tat-trasferiment tal-kumpannija li kienet ġiet akkwistata, sal-punt li xi leġiżlaturi intervenew sabiex jillimitaw din ir-responsabbiltà, pereżempju, bħal f’Texas “sal-valur ġust tas-suq tat-total tal-attiv gross tal-kumpannija li kienet ġiet akkwistata kkalkolat fil-mument tal-amalgamazzjoni jew tal-konsolidazzjoni” ( 18 ).

64.

Fin-nuqqas ta’ tali dispożizzjoni espliċita, nikkunsidra li l-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35 jipprovdi għat-trasferiment tad-dejn in statu nascendi tal-kumpannija li qed tiġi akkwistata lill-kumpannija li qed takkwista.

65.

Għandu jiġi enfasizzat għal darb’oħra li din ir-regola ma tapplikax dejjem għad-detriment tal-kumpannija li qed takkwista għaliex din tal-aħħar takkwista wkoll il-patrimonju attiv kollu, jiġifieri mhux biss id-drittijiet li huma eżegwibbli fil-mument tal-amalgamazzjoni iżda wkoll it-tama ta’ kreditu futur (spes debiturum iri) ( 19 ) kif ukoll drittijiet li jitnisslu wara r-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni.

66.

F’dan is-sens, kumpannija li qed takkwista bħal MCH jkollha dritt għar-rimbors tat-taxxa imħallsa indebitament mill-kumpannija li ġiet akkwistata qabel l-amalgamazzjoni kif ukoll ta’ taxxa imposta fuq il-kumpannija li qed tiġi akkwistata qabel l-amalgamazzjoni iżda li tkun ġiet iddikjarata kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni wara l-amalgamazzjoni.

67.

Tista’ tqum il-kwistjoni dwar jekk, minflok l-impożizzjoni tat-trasferiment tad-dejn in statu nascendi lill-kumpannija li qed takkwista, ikunx biżżejjed għad-Direttiva 2011/35 li tippermetti lill-Istati Membri sabiex jistipulaw dan it-trasferiment fid-dritt nazzjonali tagħhom. Ma jidhirlix li dan huwa l-każ.

68.

L-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35, l-istess bħall-Artikolu 14(1)(a) tad-Direttiva 2005/56 ( 20 ) li fih dispożizzjoni bħal din, jimponi b’mod ċar definizzjoni komuni tal-kunċetti ta’ patrimonju passiv, mingħajr il-possibbiltà għall-Istati Membri li jillimitaw jew iwessgħu dawn il-kunċetti. Fl-ipoteżi diskussa waqt is-seduta fejn id-dritt applikabbli għall-kumpannija li qed tiġi akkwistata jitlob it-trasferiment tad-dejn inkwistjoni u d-dritt applikabbli għall-kumpannija li qed takkwista jeskludih, ikun hemm kunflitt bejn iż-żewġ drittijiet li d-Direttiva 2005/56 ma tistax tiddeċiedi dwaru, li jkun kuntrarju għall-għan tagħha li tiffaċilita l-amalgamazzjonijiet transkonfinali.

69.

Għad irid jiġi stabbilit jekk l-interpretazzjoni li qed nipproponi għall-Artikolu 19(1)(a) tad-Direttiva 2011/35 għandhiex ukoll tapplika għal dejn in statu nascendi, meta l-kreditur, li jkun jaf bl-amalgamazzjoni li tkun ser issir dalwaqt, ma jagħmel xejn sabiex jindika l-eżistenza tal-kreditu tiegħu jew il-possibbiltà tal-eżistenza tiegħu qabel ir-reġistrazzjoni tal-amalgamazzjoni.

70.

Fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha kif ukoll matul is-seduta, MCH insistiet fuq il-fatt li l-ACT kienet għamlet spezzjoni li wasslet għall-multi inkwistjoni fil-kawża prinċipali, qabel il-pubblikazzjoni tal-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni. Fit-tweġiba bil-miktub tiegħu għall-mistoqsijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-Gvern Portugiż ammetta li l-pubblikazzjoni uffiċjali tal-abbozz tat-termini tal-amalgamazzjoni fuq is-sit internet tal-pubblikazzjonijiet tal-Ministeru tal-Ġustizzja, li saret fit-22 ta’ Frar 2001, kellha informazzjoni ta’ kredituri potenzjali, fosthom l-ACT li għalhekk setgħet tavża lill-kumpanniji li kienu qed jinnegozjaw l-amalgamazzjoni tagħhom.

71.

Anki jekk nirrikonoxxi li, f’tali kuntest fattwali, kreditur in bona fede ma għandux jonqos milli javża lid-debitur tiegħu dwar il-kreditu tiegħu qabel l-amalgamazzjoni ( 21 ), jiena nqis li l-amalgamazzjoni ma twassalx għall-estinzjoni ta’ dan il-kreditu. Ma hemm xejn fid-Direttiva 2011/35 li jippermetti li jingħad il-kuntrarju.

72.

Fid-dawl ta’ dawn l-elementi kollha, nikkunsidra li l-Artikolu 19(1) tad-Direttiva 2011/35 għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali bħall-Artikolu 112 tal-Kodiċi tal-Kumpanniji Portugiż kif applikat fil-Portugall, li permezz tagħha amalgamazzjoni ta’ kumpanniji permezz ta’ akkwist iġġib magħha t-trasferiment lill-kumpannija li qed takkwista tal-obbligu ta’ ħlas ta’ multa għal ksur tad-dritt tax-xogħol imwettaq mill-kumpannija li ġiet akkwistata, meta l-imsemmi ksur ikun twettaq qabel din l-amalgamazzjoni iżda fejn il-multa ma ġietx imposta b’deċiżjoni definittiva ħlief wara l-imsemmija amalgamazzjoni.

73.

Jien għalhekk nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tirrispondi d-domandi magħmula mit-Tribunal do Trabalho de Leiria bil-mod li ġej:

L-Artikolu 19(1) tad-Direttiva 2011/35/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-5 ta’ April 2011, dwar il-mergers [amalgamazzjonijiet] ta’ kumpanniji pubbliċi b’responsabbiltà limitata, għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali bħall-Artikolu 112 tal-Kodiċi tal-Kumpanniji (Código das Sociedades Comerciais) kif applikat fil-Portugall, li permezz tagħha amalgamazzjoni ta’ kumpanniji permezz ta’ akkwist iġġib magħha t-trasferiment lill-kumpannija li qed takkwista tal-obbligu ta’ ħlas ta’ multa għal ksur tad-dritt tax-xogħol imwettaq mill-kumpannija li ġiet akkwistata, meta l-imsemmi ksur ikun twettaq qabel din l-amalgamazzjoni iżda fejn il-multa ma ġietx imposta b’deċiżjoni definittiva ħlief wara l-imsemmija amalgamazzjoni.