1.

Permezz ta’ deċiżjoni tal-4 ta’ Awwissu 1992, il-Kummissjoni Ewropea tat lil IPK International – World Tourism Marketing Consultants GmbH ( 2 ) għajnuna finanzjarja ta’ ECU 530 000 għal proġett li jikkonċerna ħolqien ta’ database. L-ewwel parti tal-għajnuna finanzjarja, jiġifieri ECU 318000, tħallset f’Jannar 1993.

2.

Peress li l-għajnuna finanzjarja kienet ingħatat b’mod irregolari, il-Kummissjoni annullat, permezz ta’ deċiżjoni meħuda fit-13 ta’ Mejju 2005 ( 3 ), id-deċiżjoni ta’ għoti u sussegwentement adottat, fl-4 ta’ Diċembru 2006, deċiżjoni ta’ rkupru li skontha IPK irrimborsat, fil-15 ta’ Mejju 2007, is-somma ta’ EUR 318 000, flimkien mal-interessi moratorji.

3.

Wara li IPK ippreżentat rikors kontra d-deċiżjoni tat-13 ta’ Mejju 2005, il-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea annullat, permezz tas-sentenza IPK International vs Il-Kummissjoni (T‑297/05, EU:T:2011:185), mogħtija fil-15 ta’ April 2011 ( 4 ), din id-deċiżjoni minħabba n-nuqqas ta’ osservanza tat-terminu ta’ preskrizzjoni applikabbli għall-azzjoni legali tal-irregolarità inkwistjoni.

4.

Skont din is-sentenza, il-Kummissjoni adottat u nnotifikat lil IPK, permezz ta’ ittra tal-14 ta’ Ottubru 2011, deċiżjoni ( 5 ) li tirrigwarda l-ħlas tas-somma totali ta’ EUR 720 579. 90, li minnhom EUR 530 000 jikkorrispondu għall-ammont prinċipali tal-għajnuna finanzjarja, EUR 31 961.63 jirrappreżentaw l-interessi moratorji mħallsa lil IPK u EUR 158 618.27 jikkorrispondu għall-interessi “kumpensatorji”, li r-rata tagħhom kienet iffissata mill-Kummissjoni għall-istess rata bħal dik applikata mill-Bank Ċentrali Ewropew ( 6 ) u l-Istitut Monetarju Ewropew, il-predeċessur tal-BĊE, għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid.

5.

Wara li IPK permezz ta’ rikors ippreżentat fit-22 ta’ Diċembru 2011, ippreżentat rikors għal annullament kontra d-deċiżjoni inkwistjoni, il-Qorti Ġenerali, permezz ta’ sentenza IPK International vs Il-Kummissjoni (T‑671/11, EU:T:2013:163) ( 7 ), annullat din id-deċiżjoni sa fejn tillimita l-ammont tal-interessi li għandu jitħallas lil IPK għal EUR 158 618.27.

6.

Issa, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha quddiemha appell ippreżentat mill‑Kummissjoni minn din is-sentenza. Dan l-appell, iqajjem, essenzjalment, il-kwistjoni tan-natura, tar-rata u tat-tul tal-interessi dovuti fuq is-somom li l-Kummisjsoni għandha tħallas jew li għandha tħallas lura lil IPK wara l-annullament tad-deċiżjoni tat-13 ta’ Mejju 2005.

7.

F’dawn il-konklużjonijiet, jiena nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tilqa’ parzjalment l-appell.

8.

Jien ser insostni fil-fatt, li l-Qorti Ġenerali, meta ddeċidiet li l-interessi moratorji kellhom jiġu kkalkolati fuq il-bażi tal-ammont prinċipali tad-dejn inkluż l-interessi kumpensatorji li ddekorrew preċedentement, wettqet żball ta’ liġi, fid-dawl tan-natura moratorja u mhux kumpensatorja tal-interessi li ddekorrew preċedentement, li jiġġustifika l-annullament parzjali tas-sentenza appellata.

9.

Jien nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja stess tiddeċiedi definittivament fuq din il-kwistjoni billi tiddeċiedi li l-interessi moratorji għandhom jiġu kkalkolati fuq il-bażi tal-ammont prinċipali tad-dejn biss.

10.

Insostenn tar-rikors tagħha quddiem il-Qorti Ġenerali, IPK invokat motiv wieħed maqsum f’żewġ partijiet, ibbażat fuq il-ksur tal-Artikolu 266 TFUE, billi ssostni li l-Kummissjoni wettqet żbalji ta’ liġi, minn naħa, meta ddeterminat ir-rata ta’ interessi kumpensatorji, li kellhom jiżdiedu b’żewġ punti fir-rigward tar-rata ta’ interessi tal-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid u, min-naħa l-oħra, meta naqset li tikkalkola interessi moratorji, peress li dawn kellhom jiddekorru mill-għoti tas-sentenza tal-15 ta’ April 2011 u jiġu kkalkolati fuq l-ammont totali tad-dejn, flimkien ma’ interessi kumpensatorji.

11.

Permezz tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali laqgħet dan ir-rikors billi sostniet iż-żewġ partijiet tal-motiv invokat minn IPK.

12.

F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali rrilevat qabel kollox, fil-punt 34 tas-sentenza appellata, li mis-sentenza tal-15 ta’ April 2011 ma kien jirriżulta ebda obbligu għall-Kummissjoni li tirrimborsa l-għajnuna finanzjarja inkwistjoni lil IPK, peress li, f’din is-sentenza, il-Qorti Ġenerali kienet ikkonfermat il-konstatazzjonijiet fattwali magħmula fid-deċiżjoni tat-13 ta’ Mejju 2005, dwar l-irregolaritajiet imwettqa minn IPK li jiġġustifikaw, fil-prinċipju, li tiġi annullata din l-għajnuna finanzjarja, u kienet sempliċement annullat din id-deċiżjoni minħabba n-nuqqas ta’ osservanza mill-Kummissjoni tat-terminu ta’ preskrizzjoni rilevanti. Il-Qorti Ġenerali ddeduċiet minn dawn il-konstatazzjonijiet li d-deċiżjoni kkontestata kienet tikkostitwixxi “l-uniku bażi legali tad-dejn prinċipali inkwisjtoni”.

13.

Sussegwentement, fir-rigward tal-interessi kumpensatorji, il-Qorti Ġenerali fakkret, fil-punt 36 tas-sentenza appellata, li ġurisprudenza stabbilita ( 8 ) kienet irrikonoxxiet, li, irrispettivament mill-isem preċiż tagħhom, dawn l-interessi għandhom dejjem jiġu kkalkolati fuq il-bażi tar-rata ta’ interessi tal-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid billi din ir-rata tiżdied b’żewġ punti. Il-Qorti Ġenerali żiedet li din iż-żieda b’rata fissa kienet applikabbli għall-każijiet kollha, mingħajr ma jkun hemm lok li jiġi kkonstatat konkretament jekk din iż-żieda kinitx iġġustifikata jew le fid-dawl tal-inflazzjoni, matul il-perijodu kkonċernat, fl-Istat Membru li fih il-kreditur kien stabbilit, qabel żiedet, fil-punt 38, li din iż-żieda b’rata fissa nħolqot mill-ħtieġa li jiġi evitat l-arrikkiment indebitu fis-sitwazzjonijiet kollha possibbli.

14.

Il-Qorti Ġenerali kkonkludiet, fil-punt 39 tas-sentenza appellata, li l-Kummissjoni żbaljat meta naqset li ma żżidx ir-rata ta’ interessi kumpensatorji.

15.

Fl-aħħar nett, għal dak li jikkonċerna l-interessi moratorji, il-Qorti Ġenerali fakkret, fil-punt 41 tas-sentenza appellata, “il-ġurisprudenza stabbilita li rrikonoxxiet l-obbligu inkundizzjonali għall-Kummissjoni li tħallas interessi moratorji, b’mod partikolari fil-każ tal-impenn minnha tar-responsabbiltà mhux kuntrattwali tal-Unjoni, għall-perijodu wara li tingħata s-sentenza li tikkonstata dan [...], kif ukoll fil-każ tal-irkupru ta’ ammonti mħallsa indebitament wara sentenza ta’ anullament [...]”. Sussegwentement, wara li rrilevat li ebda argument imressaq mill-Kummissjoni ma kien jiġġustifika li jiġi eskluż dan l-“obbligu ta’ prinċipju” f’dan il-każ u wara li kkonstatat li, bil-kontra, fis-seduta, din l-istituzzjoni kienet ammettiet li hija d-debitriċi ta’ interessi moratorji dovuti mill-għoti tas-sentenza tal-15 ta’ April 2001, punt li kien ġie speċifikat fil-proċess verbal, il-Qorti Ġenerali kkonkludiet li interessi moratorji li ddekorrew kellhom jitħallsu fuq l-ammont prinċipali dovut, kif rikonoxxut fid-deċiżjoni inkwistjoni, fid-dawl tal-ftehim komuni tal-partijiet fuq dan il-punt, mill-15 ta’ April 2011, “u dan irrispettivament mill-fatt li l-imsemmija deċiżjoni tikkostitwixxi l-uniku bażi legali tad-dejn prinċpali inkwistjoni”.

16.

Il-Qorti Ġenerali kkunsidrat, fil-punt 42 tas-sentenza appellata, li l-interessi moratorji għandhom jiġu kkalkolati fuq il-bażi tal-ammont prinċipali dovut, flimkien mal-interessi kumpensatorji li ddekorrew preċedentement, peress li, “għalkemm il-ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali ma tawtorizzax, fil-prinċipju, kapitalizzazzjoni la ta’ interessi kumpensatorji li ddekorrew qabel, u lanqas interessi moratorji li ddekorrew wara l-għoti tas-sentenza li tirrikonoxxi l-eżistenza ta’ debitu, il-Qorti Ġenerali madankollu tordna li l-interessi moratorji li jiddekorru sakemm isir il-ħlas komplet jiġu ffissati fuq il-bażi tal-ammont prinċipali tad-dejn flimkien mal-interessi kumpensatorji li ddekorrew preċedentement”. Il-Qorti Ġenerali żiedet li “[d]an l-approċċ għaldaqstant jiddistingwi l-interessi kumpensatorji ta’ natura prekontenzjuża mill-interessi moratorji ta’ natura postkontenzjuża, peress li dawn tal-aħħar għandhom jieħdu inkunsiderazzjoni t-totalità tat-telf finanzjarju akkumulat, inkluż minħabba l-inflazzjoni.”

17.

Il-Kummissjoni titlob li s-sentenza appellata tiġi annullata u li IPK tiġi kkundannata għall-ispejjeż li hija sostniet.

18.

IPK titlob li dan l-appell jiġi miċħud u li l-Kummissjoni tiġi kkundannata għall-ispejjeż.

19.

Permezz tal-ewwel aggravju tagħha, il-Kummissjoni tikkritika lill-Qorti Ġenerali li naqset milli tieħu inkunsiderazzjoni l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tipprovdi li l-interessi kumpensatorji jservu sabiex jikkumpensaw għall-inflazzjoni.

20.

Skont il-Kummissjoni, mis-sentenza Mulder et vs Il-Kunsill u Il-Kummissjoni (C‑104/89 u C‑37/90, EU:C:2000:38, punt 214) kif ukoll mill-ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali li tirriżulta, b’mod partikolari, mis-sentenza Agraz et vs Il-Kummissjoni (T‑285/03, EU:T:2008:526, punt 50) jirriżulta li l-interessi kumpensatorji huma intiżi li jikkumpensaw għat-telf li jirriżulta mill-inflazzjoni minn meta jimmaterjalizza d-dannu, b’tali mod li għandhom jikkorrispondu għar-rata ta’ inflazzjoni realment ikkonstatata, matul il-perijodu kkunsidrat, fl-Istat Membru fejn hija stabbilita l-kumpannija kkonċernata.

21.

IPK tirrispondi li l-Qorti Ġenerali rreferiet espliċitament għall-inflazzjoni billi qieset li din kellha tiġi kkumpensata permezz tal-interessi kumpensatorji, li r-rata ta’ inflazzjoni annwali kkonsatata, għall-perijodu kkonċernat, mill-Eurostsat fl-Istat Membru fejn huwa stabbilit il-kreditur ittieħdet inkunsiderazzjoni biss sabiex tiġi kkonstatata r-realtà attwali ta’ deprezzament monetarju u li dan id-deprezzament monetarju ma jikkostitwixxix l-uniku parametru ta’ kalkolu tal-interessi kumpensatorji.

22.

Permezz tat-tieni aggravju tagħha, il-Kummissjoni ssostni li l-Qorti Ġenerali kkontradixxiet il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja meta naqset milli tiddistingwi bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji. Filwaqt li l-interessi kumpensatorji huma esklużivament intiżi sabiex jikkumpensaw għat-telf ta’ valur tal-patrimonju tal-kreditur minħabba l-inflazzjoni, l-għan tal-interessi moratorji huwa wkoll li jinkoraġġixxi d-debitur li jħallas id-dejn tiegħu malajr kemm jista’ jkun, b’tali mod li jkunu ġeneralment iktar għoljin mill-interessi kumpensatorji. Konsegwentement, billi ffissat b’rata fissa fl-istess livell dawn iż-żewġ tipi ta’ interessi fis-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali ma ħaditx inkunsiderazzjoni din id-distinzjoni.

23.

IPK tirrispondi li dan l-aggravju, b’kontradizzjoni mat-tielet aggravju, jonqos milli jirrikonoxxi d-differenza materjali ta’ kalkolu taż-żewġ kategoriji ta’ interessi, peress li l-interessi moratorji kienu kkalkolati mhux biss fuq il-bażi tad-dejn prinċipali, iżda wkoll fuq dak ta’ din is-somma flimkien mal-interessi kumpensatorji li ddekorrew.

24.

Permezz tat-tielet aggravju tagħha, il-Kummissjoni tikkritika lill-Qorti Ġenerali li wettqet żball ta’ liġi meta kkapitalizzat l-interessi kumpensatorji u meta kkalkolat l-interessi moratorji mill-15 ta’ April 2011.

25.

F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni, li tiffoka l-iżviluppi tagħha fuq l-interessi moratorji, issostni li l-Qorti Ġenerali ma setgħetx timponilha retroattivament il-ħlas ta’ interessi mill-għoti tas-sentenza tal-15 ta’ April 2011, li ma kinitx tinkludi kundanna għall-ħlas ta’ tali interessi. Barra minn hekk, hija tikkritika l-inkoerenza li kienet wettqet il-Qorti Ġenerali meta ordnat li l-interessi moratorji għandhom jiddekorru mill-15 ta’ April 2011 filwaqt li ddeċidiet li l-obbligu ta’ rimbors kien jirriżulta esklużivament mid-deċiżjoni inkwistjoni.

26.

IPK tqis li l-uniku għan tas-sentenza tal-15 ta’ April 2011 kien l-eżami tal-legalita tad-deċiżjoni tat-13 ta’ Mejju 2005 u li l-fatt li l-Qorti Ġenerali ma eżaminatx il-konsegwenzi legali li jirriżultaw mis-sentenza tagħha ma jeżentax lill-Kummissjoni mill-obbligu tagħha li tħallas l-interessi kemm moratorji kif ukoll kumpensatorji. Rigward b’mod iktar partikolari l-interessi moratorji, IPK issostni li l-Kummissjoni ammettiet fid-deċiżjoni inkwistjoni li dan l-obbligu kien jirriżulta mill-Artikolu 266 TFUE u, barra minn hekk, irrikonoxxiet waqt is-seduta quddiem il-Qorti Ġenerali li hija kienet meħtieġa tħallas dawn l-interessi mill-15 ta’ April 2011. Skont IPK, dawn l-interessi għandhom jiġu kkalkolati fuq il-bażi tal-ammont tad-dejn prinċipali flimkien mal-interessi kumpensatorji.

27.

Permezz tar-raba’ aggravju tagħha, il-Kummissjoni tikkritika lill-Qorti Ġenerali, fil-punti 34 u 44 tas-sentenza kkontestata, li wettqet żball ta’ liġi, li interpretat b’mod żbaljat id-deċiżjoni inkwistjoni kif ukoll is-sentenza mogħtija fil-Kawża T-297/05 u li żnaturat il-fatti.

28.

F’dawn il-punti, il-Qorti Ġenerali qieset b’mod partikolari li d-deċiżjoni inkwistjoni kienet tikkostitwixxi l-uniku bażi legali tad-dejn prinċipali inkwistjoni u li, għaldaqstant, ma kienx hemm lok li tingħata deċiżjoni fuq il-kwistjoni dwar jekk il-Kummissjoni kinitx kisret l-Artikolu 266 TFUE, u b’hekk naqset milli tislet il-konsegwenzi kollha li kienu jirriżultaw mill-eżekuzzjoni tas-sentenza tal-15 ta’ April 2011.

29.

Issa, skont il-Kummissjoni, din il-motivazzjoni hija vvizzjata minn żball ta’ liġi, peress li wara l-annullament tad-deċiżjoni inkwistjoni, id-deċiżjoni ta’ għoti inizjali “reġgħet tqajmet”. Barra minn hekk, hija kuntrarja kemm għad-deċiżjoni inkwistjoni, li kienet espressament ibbażat fuq l-Artikolu 266 TFUE, kif ukoll għas-sentenza tal-15 ta’ April 2011, li tannulla d-deċiżjoni inkwistjoni minħabba l-preskrizzjoni, mingħajr ma tiddikjara d-deċiżjoni ta’ għoti inizjali ineżistenti.

30.

Filwaqt li tirrikonoxxi li l-Qorti Ġenerali żbaljat li ma bbażatx ruħha fuq l-Artikolu 266 TFUE, IPK tqis li dan l-iżball ta’ liġi ma għandux effett fuq il-kalkolu tal-interessi sa fejn, għalkemm dan l-artikolu jikkostitwixxi l-bażi legali tad-deċiżjoni inkwistjoni, minn dan ma jirriżultax, għalhekk, li l-Qorti Ġenerali kellha tieħu inkunsiderazzjoni l-aġir doluż tal-kreditur għall-kalkolu tal-interessi.

31.

Permezz tal-ħames aggravju tagħha, il-Kummissjoni tqis li l-motivazzjoni tas-sentenza li tikkonċerna r-rata ta’ interessi kumpensatorji u l-bidu tad-dekorrenza ta’ interessi moratorji hija insuffiċjenti u kontradittorja. Hija insuffiċjenti peress li l-Qorti Ġenerali ma eżaminatx l-argumenti tal-Kummissjoni. Hija kontradittorja peress li l-Qorti Ġenerali kkonstatat, minn naħa, li d-deċiżjoni inkwistjoni kienet tikkostitwixxi l-uniku bażi legali tal-ħlas u, min-naħa l-oħra, li l-interessi kienu dovuti mis-sentenza tal-15 ta’ April 2011.

32.

IPK tqis, min-naħa tagħha, li l-motivazzjoni tas-sentenza appellata hija ċara u eżatta, li ma tinkludi ebda kontradizzjoni u li l-Qorti Ġenerali eżaminat l-argumenti tal-Kummissjoni.

33.

Permezz tas-sitt aggravju tagħha, il-Kummissjoni ssostni li l-Qorti Ġenerali kisret il-prinċipji li jirregolaw l-arrikkiment indebitu sa fejn, peress li l-Unjoni tiġbor attwalment fuq is-somom miġbura b’mod provviżorju biss rata ta’ interessi ta’ 0.25 %, l-applikazzjoni tar-rata ta’ finanzjament mill-ġdid flimkien ma’ żewġ punt teċċedi t-telf effettiv tal-kreditu minħabba l-inflazzjoni u l-arrikkiment effettiv tal-Kummissjoni. Hija żżid li l-Qorti Ġenerali qalbet il-perspettiva meta invokat arrikkiment tad-debitur minflok għamlet riċerka fuq jekk il-kreditur ġarrabx telf. Fil-fehma tagħha, is-soluzzjoni adottata fis-sentenza appellata twassal sabiex jingħata vantaġġ finanzjarju lil kreditur li huwa, għaldaqstant, rikonoxxut li aġixxa b’mala fede.

34.

IPK tqis li r-rata ta’ interessi miġbura attwalment mill-Unjoni fuq il-multi miġbura provviżorjament hija mingħajr importanza u li, jekk jiġi preżunt li din ir-rata hija kruċjali, il-Kummissjoni kellha tindika liema interessi hija kienet irċeviet matul il-perijodu kkonċernat.

35.

Mal-ewwel daqqa t’għajn, il-kwistjoni ta’ interessi tidher bħala problema teknika u relattivament sekondarja, li ma hijiex suġġetta għal analiżi ġenerali jew għal kwalunkwe tentattiv ta’ kunċettwalizzazzjoni. Madankollu hija għandha importanza prattika sa fejn l-ammont tal-interessi, lil hinn milli tkun purament simbolika, tista’ xi drabi tkun ugwali, jew teċċedi, dik tad-dejn prinċipali ( 9 ). Il-konsegwenzi jistgħu għaldaqstant ikunu kunsiderevoli.

36.

L-assenza, sa ftit ilu, ta’ leġiżlazzjoni dwar l-interessi fid-dritt tal-Unjoni wasslet lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tiżviluppa gradwalment soluzzjonijiet ġudizzjarji li, għalkemm huma jidhru li huma stabbiliti sew fir-rigward tar-rikonoxximent tal-prinċipju tad-dritt għall-interessi, ikomplu, madankollu, iħallu ċertu ammont ta’ misteru rigward il-bażi ta’ dan id-dritt u l-implementazzjoni tiegħu.

37.

L-eżami ta’ dan l-appell joffri għaldaqstant l-opportunità lill-Qorti tal-Ġustizzja li tippreċiża d-dottrina tagħha fuq dan il-punt fil-kuntest speċifiku tal-implementazzjoni ta’ miżuri li jinkludu l-eżekuzzjoni ta’ sentenza għal annullament.

38.

Fis-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali ispirat ruħha mis-soluzzjonijiet identifikati mill-ġurisprudenza għad-determinazzjoni tal-interessi dovuti skont sentenza li tirrigwarda annullament jew tnaqqis ta’ multa imposta fuq impriża għal ksur tar-regoli ta’ kompetizzjoni tal-Unjoni.

39.

Il-Qorti Ġenerali rreferiet, madankollu, ukoll għas-sentenzi mogħtija fil-qasam ta’ kawżi għad-danni mressqa fil-kuntest ġenerali tar-responsabbiltà mhux kuntrattwali tal-Unjoni jew fil-kuntest speċifiku tat-tilwim tas-Servizz Pubbliku Komunitarju. Fil-fatt, huwa f’dan il-qasam li l-parti l-kbira tas-sentenzi li fihom il-qorti tal-Unjoni kienet meħtieġa li tiddeċiedi fuq il-kalkolu tal-interessi huma kkonċentrati.

40.

Billi tirreferi indistintament għas-sentenzi mogħtija f’dawn iż-żewġ oqsma differenti, is-sentenza appellata tixhed għaldaqstant approċċ varju li l-fondatezza tiegħu għandha tiġi mistoqsija billi jiġi eżaminat jekk jeżistux differenzi irrikonċiljabbli li jipprevjenu milli tinħoloq sistema unika.

41.

Jien ser nibda għaldaqstant billi neżamina sentenzi, l-iktar numerużi, mogħtija fil-qasam tal-kawżi għad-danni, qabel neżamina d-deċiżjonijiet, li jikkonċernaw l-interessi dovuti skont sentenza li tirrigwarda annullament jew tnaqqis ta’ multa, u sussegwentement ser nipprova, fid-dawl ta’ dawn is-sentenzi kollha, nidentifika sinteżi li fuq il-bażi tagħha ser neżamina d-differenti aggravji.

42.

Mill-analiżi tas-sentenzi mogħtija fil-qasam tal-kawżi għad-danni, jirriżulta li l-ġurisprudenza ħadet b’mod ċar pożizzjoni fuq il-prinċipju ta’ distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji u l-konsegwenti prinċipali li jirriżultaw minnhom, iżda għad hemm inċertezzi li jirriżultaw minn eżitazzjonijiet li joħolqu tħassib rigward ir-realtà ta’ din id-distinzjoni kif ukoll rigward l-eżistenza ta’ sistema ġenwina koerenti.

43.

Ser nitraċċa dawn l-iżviluppi billi qabel kollox neżamina l-prinċipju stess tad-distinzjoni qabel neżamina liema trattament il-ġurisprudenza tirriżerva għall-interessi kumpensatorji, u sussegwentement dak għall-interessi moratorji.

44.

Waħda mill-ewwel kawżi li minnha toriġina d-distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji qajmet il-kwistjoni sa liema punt uffiċjali seta’ jikseb interessi fuq allowances u għotjiet li huwa seta’ jitlob wara l-annullament tad-deċiżjoni li tirrifjuta r-riżenja tiegħu. Ir-risposta negattiva mogħtija fis-sentenza Campolongo vs L-Awtorità Għolja (27/59 u 39/59, EU:C:1960:35) tiddistingwi l-interessi moratorji, iddefiniti bħala dawk li “jikkostitwixxu fil-prinċipju l-evalwazzjoni u d-determinazzjoni legali tad-dannu subit minħabba d-dewmien tal-eżekuzzjoni ta’ obbligu, dewmien li għandu jiġi kkonstatat minn intimazzjoni preċedenti” ( 10 ), u l-interessi kumpensatorji, li “jirriżultaw minħabba danni għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni ta’ obbligu mingħajr intimazzjoni preċedenti” u li l-“impożizzjoni tagħhom teżiġi dannu” ( 11 ). Skont din is-sentenza, it-talba għal interessi kellha tiġi miċħud, iżda għal raġunijiet differenti skont jekk hija kinitx tirrigwarda interessi moratorji jew kumpensatorji. Fl-ewwel ipoteżi, iċ-ċaħda kienet imposta minħabba n-“nuqqas ta’ kwalunkwe determinazzjoni legali” tal-interessi moratorji fid-dritt Komunitarju ( 12 ), filwaqt li t-tieni ipoteżi, kienet l-assenza ta’ prova jew ukoll is-sempliċi allegazzjoni ta’ dannu li wasslet għaċ-ċaħda tat-talba għal interessi kumpensatorji.

45.

Wara li tat diversi sentenzi li fihom hija siltet il-konsegwenzi proċedurali tad-distinzjoni, b’mod partikolari fir-rigward tal-prinċipju tal-inammissibbiltà tat-talbiet il-ġodda ( 13 ), il-Qorti tal-Ġustizzja, fis-sentenza Il-Kummissjoni vs Brazzelli Lualdi et (C‑136/92 P, EU:C:1994:211), mogħtija f’kawża li kienet tikkonċerna l-kumpens għad-dannu subit minn uffiċjali jew membri tal-persunal tal-Unjoni waqt il-kalkolu tal-arretrati tar-remunerazzjoni, sostniet mill-ġdid il-prinċipju ta’ din id-distinzjoni. F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja fakkret li hija stess kellha tiddistingwi dawn iż-żewġ kategoriji ta’ interessi, b’mod partikolari sabiex tiddeċiedi, minħabba elementi ta’ proċedura speċifiċi għal kull kawża li tressqet quddiemha, li t-talbiet li jirrigwardaw l-interessi kumpensatorji ma kinux ammissibbli, filwaqt li dawk li jirrigwardaw l-interessi moratorji kienu ammissibbli iżda mhux fondati ( 14 ). Hija kkonkludiet li f’dawn iċ-ċirkustanzi ma kienx possibbli li jitqies li d-distinzjoni ma kinitx toriġina mill-ġurisprudenza ma kellhiex bażi fil-ġurisprudenza ( 15 ).

46.

B’mod li barra minn hekk sar klassiku, is-sentenza Mulder et vs Il-Kunsill u Il-Kummissjoni (EU:C:2000:38), mogħtija fil-kuntest ta’ rikors għad-danni, iddikjarat mill-ġdid regola li “għandha ssir distinzjoni bejn l-intessi moratorji u l-interessi kumpensatorji” ( 16 ), li minnha l-Qorti tal-Ġustizzja ddeduċiet li deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja li tirrigwarda l-interessi moratorji ma setax ikollha effett fuq id-deċiżjoni li għandha tingħata fuq interessi kumpensatorji.

47.

Ir-risposta mogħtija f’dawn is-sentenzi għandha għaldaqstant valur ta’ prinċipju. Barra minn hekk, id-definizzjonijiet mogħtija fis-sentenza Campologno vs L-Awtorità Għolja (EU:C:1960:35) u Mulder et vs Il-Kunsill u Il-Kummissjoni (EU:C:2000:38) ipprovdew indikazzjonijiet fuq id-distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji.

48.

Ser neżamina suċċessivament iż-żewġ kategoriji ta’ interessi, billi nibda mill-interessi kumpensatorji.

49.

Fir-rikors għad-danni, l-għan tal-interessi kumpensatorji huwa prinċipalment sabiex jiġi kkumpensat id-dannu kkawżat mill-inflazzjoni wara l-avveniment li jikkawża d-dannu. Dawn l-interessi jikkostitwixxu għaldaqstant strument ta’ evalwazzjoni mill-ġdid tad-dannu li jippermetti li jinħeles l-obbligu tad-debitur mill-varjazzjonijiet monetarji, billi jagħmlu parallel għal dejn ta’ valur. L-allokazzjoni tagħhom tirrifletti l-idea li, meta d-dannu huwa kkalkolat skont l-informazzjoni li tirrigwarda ż-żmien meta seħħ l-avveniment, l-espressjoni monetarja tagħhom għandha tiġi aġġornata għad-data tad-determinazzjoni ġudizzjarja.

50.

Madankollu, għandu jiġi rrilevat li t-tifsira ta’ interessi kumpensatorji tkopri fir-realtà b’mod iktar ġenerali l-konsegwenzi kollha sfavorevoli li jirriżultaw mit-tul ta’ ż-żmien li għadda bejn is-seħħ tal-fatt dannuż u d-data tal-evalwazzjoni tiegħu mill-qorti. Taħt dan it-terminu, jistgħu għaldaqstant jinġabru wkoll id-dannu finanzjarju marbut mal-indisponibbiltà ta’ profitti minn attività ta’ produzzjoni ( 17 ) jew dak li jikkorrispondi għat-telf ta’ interessi subit minħabba l-fatt li setax jitqiegħed l-ammont dovut fil-bank ( 18 ).

51.

Jikkostitwixxu komponent tad-dannu, l-interessi kumpensatorji għandhom naturalment il-bażi tagħhom fil-prinċipji li jirregolaw il-kumpens għad-dannu fil-kuntest tar-responsabbiltà extra-kuntrattwali tal-Unjoni. Skont il-prinċipju tal-kumpens integrali għad-dannu subit, il-kumpens “għandu bħala għan li jagħti lura kemm jista’ jkun il-patrimonju tal-vittma […]. Minn dan isegwi li għandha [...] tittieħed inkunsiderazzjoni l-inflazzjoni wara l-avveniment dannuż” ( 19 ).

52.

Il-funzjoni kumpensatorja tal-interessi kumpensatorji għandha barra minn hekk żewġ konsegwenzi essenzjali.

53.

L-ewwel nett, hija tispjega li l-Qorti tal-Ġustizzja ssuġġettat l-għoti tal-interessi għall-kundizzjonijiet tradizzjonali għall-invokazzjoni tar-responsabbiltà extra-kuntrattwali tal-Unjoni. Billi tirreferi għal ġurisprudenza stabbilita, il-Qorti tal-Ġustizzja indikat li “jeħtieġ li rikorrent jissodisfa l-kundizzjonijiet tar-responsabbiltá extra-kuntrattwali sabiex ikun jista’ jitlob l-allokazzjoni ta’ interessi kumpensatorji” ( 20 ). Hija speċifikat, madankollu, li l-kumpens għad-dannu fil-kuntest tar-responsabbiltà extra-kuntrattwali “għandu bħala għan li jagħti lura kemm jista’ jkun il-patrimonju tal-vittma” ( 21 ) u li, “[k]onsegwentement, peress li huma ssodisfatti l-kundizzjonijiet tar-responsabbiltá extra-kuntrattwali, il-konsegwenzi sfavorevoli li jirriżultaw mit-tul ta’ żmien li għadda bejn is-seħħ tal-fatt dannuż u d-data tal-ħlas tal-kumpens ma jistgħux jiġu injorati [...], sa fejn hemm lok li tittieħed inkunsiderazzjoni l-inflazzjoni” ( 22 ).

54.

It-tieni nett, in-natura kumpensatorja tal-interessi kumpensatorji tispjega li dawn huma, bħala regola ġenerali, ikkalkolati skont id-dannu realment subit mir-rikorrenti, għaldaqstant tieħu inkunsiderazzjoni r-rata ta’ inflazzjoni matul il-perijodu rilevanti. Dan il-prinċipju jidher li huwa stabbilit, għalkemm l-applikazzjoni konkreta tiegħu tagħti lok għal soluzzjonijiet li jistgħu jvarjaw.

55.

Il-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti tal-Ġustizzja turi, fil-fatt li din tikkalkola, bħala regola ġenerali ( 23 ), l-ammont tal-interessi billi tirreferi għar-rata ta’ inflazzjoni, għalkemm din ir-rata titqies bħala bidu tad-dekorrenza li l-qorti tidher li tista’ titbiegħed minnha fil-kuntest tas-setgħa diskrezzjonali tagħha tal-ammont tad-dannu. Għalhekk, fis-sentenza Mulder et vs Il-Kunsill u Il-Kummissjoni (EU:C:2000:38) mogħtija fil-Kawżi magħquda C‑104/89 u C‑37/90, il-Qorti tal-Ġustizzja qieset, fil-kuntest tal-ewwel kawża, li r-rikorrenti kienu intitolati li jitolbu l-interessi li “jikkorrispondu għar-rata tal-inflazzjoni għall-perijodu mid-data tas-seħħ tad-dannu sa dik meta tingħata s-sentenza interlokutorja” ( 24 ) u, konsegwentement żiedet għall-kumpens interessi bir-rata ta’ 1.85 % li tikkorrispondi għad-data tal-Eurostat u għall-informazzjoni tal-esperti, wara li, barra minn hekk, irrilevat li tali rata kienet tidher “raġonevoli u ekonomikament xierqa” ( 25 ). Hija kkonstatat, fit-tieni kawża, li, skont ir-rapport tal-espert, ir-rata medja ta’ inflazzjoni kienet ta’ 1.2 % matul l-perijodu kkunsidrat u ddeċidiet, sa fejn dan kien jidher “raġonevoli u xieraq”, li żżied għall-kumpens dovut interessi kumpensatorji bir-rata ta’ 1.5 % ( 26 ).

56.

Il-ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali kompliet issegwi, inizjalment, dawn is-soluzzjonijiet.

57.

Għalhekk, fis-sentenza Camar vs Il-Kunsill vs Il-Kummissjoni (T‑260/97, EU:T:2005:283), il-Qorti Ġenerali qieset li l-inflazzjoni kellha tittieħed inkunsiderazzjoni għal fini ta’ kalkolu tal-kumpens dovut lil kumpannija stabbilita fl-Italja “skont indizji uffiċjali redatti għal [dan l-Istat], mill-organu nazzjonali kompetenti, mill-jum tas-seħħ tad-dannu” ( 27 ).

58.

Is-sentenza Agraz et vs Il-Kummissjoni (EU:T:2008:526) tikkostitwixxi illustrazzjoni oħra partikolarment topika tal-prinċipji ġurisprudenzjali li jirregolaw d-determinazzjoni tal-interessi kumpensatorji. Għalhekk din kellha tiddetermina r-rata ta’ interessi kumpensatorji dovuti mill-Kummissjoni fuq kumpens li jikkorrispondi għal żieda tal-ammont ta’ għajnuna għall-produzzjoni, li kienet ġiet ikkalkolata inkorrettament. Filwaqt li 84 kumpannija rikorrenti kienu waslu għal ftehim fuq dan il-punt mal-Kummissjoni, li tiġi ffissata r-rata ta’ interessi kumpensatorji fuq il-bażi tar-rata ffissata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, flimkien ma’ żewġ punti, tliet kumpanniji oħrajn ma waslux għal ftehim mal-Kummissjoni għalkemm huma talbu l-applikazzjoni ta’ rata ta’ interessi identika. Il-Qorti Ġenerali finalment ċaħdet it-talba tagħhom u ddeċidiet li l-inflazzjoni kienet “riflessa mir-rata ta’ inflazzjoni annwali kkonstata, għall-perijodu kkonċernat, mill-Eurostat [...] fl-Istat Membru li fih [kienu] stabbiliti [l-]kumpanniji [kkonċernati]” ( 28 ). Ir-raġunijiet tas-sentenza li jeskludu l-motiv tas-sentenza li jikkonċerna l-eżistenza ta’ trattament diskriminatorju bejn il-kumpanniji li waslu għal ftehim u l-oħrajn huma partikolarment informattivi. Il-Qorti Ġenerali tirrileva fil-fatt li l-ewwel jinsabu f’sitwazzjoni differenti mit-tieni, “peress li ebda element ma juri li huma kienu soffrew telf fid-dħul li jirriżulta mill-fatt li huma setgħu jinvestu s-somom inkwistjoni” ( 29 ). Din is-sentenza għaldaqstant tenfasizza l-fatt li l-iffissar tar-rata ta’ interessi kumpensatorji għar-rata ffissata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, flimkien ma’ żewġ punti, huwa ġġustifikat biss meta d-dannu subit ma huwiex limitat għat-telf ta’ kapaċità ta’ akkwist marbut mal-inflazzjoni, iżda jinkludi wkoll telf ta’ dħul addizzjonali li jirriżulta mill-impossibbiltà li jiġu investiti s-somom dovuti.

59.

Is-sentenza Idromacchine et vs Il-Kummissjoni (EU:T:2011:641), li hija ċċitata estensivament mis-sentenza appellata, filwaqt li tiddikjara l-istess prinċipju, madankollu siltet konsegwenza differenti. Wara li affermat mill-ġdid il-prinċipju li jipprovdi li l-inflazzjoni “hija riflessa mir-rata ta’ inflazzjoni annwali kkonstatata, għall-perijodu kkonċernat, mill-Eurostat [...] fl-Istat Membru fejn huma stabbiliti [l-]kumpanniji [kkonċernati]” ( 30 ), il-Qorti Ġenerali wasslet, fil-punt sussegwenti ( 31 ), permezz ta’ raġunament apparentement deduttiv, għall-konklużjoni li l-Kummissjoni għandha tħallas interessi kumpensatorji “bir-rata ffissata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, applikabbli matul il-perijodu kkonċernat, flimkien ma’ żewġ punti”.

60.

Il-ġustifikazzjoni ta’ tali soluzzjoni ma hijiex intrinsikament ovvja. Għandu jiġi kkonstatat li hemm link nieqes fir-raġunament, jiġifieri l-konstatazzjoni li r-rata ffissata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, flimkien ma’ żewġ punti, kienet tirrifletti, għall-perijodu kkonċernat, ir-rata ta’ inflazzjoni fl-Istat Membru kkonċernat. F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li r-rata ffissata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid tikkostitwixxi strument tal-politika monetarja tal-BĊE billi tippermetti lil din l-istituzzjoni li tinfluwenza r-rata ta’ interessi u fuq il-likwidità bankarja. Ma jistax, fi kwalunkwe każ, jiġi pperċepit bħala r-rifless tar-rata medja ta’ inflazzjoni fl-Unjoni jew fiż-żona Euro.

61.

L-analiżi tas-soluzzjonijiet identifikati għas-sistema ta’ interessi moratorji tiżvela inċertezzi simili.

62.

Wara li inizjalment irrifjutat l-għoti ta’ interessi moratorji minħabba n-“nuqqas ta’ kwalunkwe determinazzjoni legali [ta’ tali interessi] fid-dritt Komunitarju” ( 32 ), il-Qorti tal-Ġustizzja sussegwentement affermat, apparti minn kull bażi testwali, in-natura “ammissibbli” tat-“talba għal interessi” ( 33 ) billi bbażat ruħha fuq il-prinċipji ġenerali komuni għad-drittijiet tal-Istati Membri, li rrefera għalihom espressament it-tieni paragrafu tal-Artikolu 215 tat-Trattat KEE, li sar it-tieni paragrafu tal-Artikolu 288 TKE u sussegwentement it-tieni paragrafu tal-Artikolu 340 TFUE ( 34 ).

63.

Dan il-prinċipju, identifikat minn eżami komparattiv tal-prinċipji fis-seħħ fl-ordinamenti ġuridiċi nazzjonali, issa għandu, tal-inqas għad-djun tal-Unjoni fir-rigward ta’ kull debitur , l-bażi testwali tiegħu fir-Regolament tal-Kummissjoni (KE, Euratom) Nru 2342/2002, tat-23 ta’ Diċembru 2002, li jippreskrivi regoli ddettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 fuq ir-Regolamenti Finanzjaru li jgħodd għall-baġit ġenerali tal-Komunitajiet Ewropej ( 35 ), u iktar preċiżament fl-Artikolu 86 ta’ dan ir-regolament, li jipprovdi li kull dejn li għandu bħala fatt ġeneratur suq pubbliku ta’ fornituri u ta’ servizzi msemmija fit-Titolu V tal-imsemmi regolament għandu jkollu interessi moratorji li r-rata tagħhom tikkorrispondi għal dik applikata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament ġdid flimkien ma’ 3.5 punti ta’ perċentwali ( 36 ).

64.

Skont it-termini ta’ ġurisprudenza stabbilita, li tibbaża fuq l-idea li ma huwiex possibbli li jiġu kkalkolati interessi moratorji fuq dejn li l-ammont tiegħu ma huwiex magħruf, l-obbligu li jitħallsu interessi moratorji jista’ jeżisti biss fil-każ fejn id-dejn prinċipali huwa “ċert rigward l-ammont tiegħu jew tal-inqas determinabbli fuq il-bażi ta’ elementi oġġettivi stabbiliti” ( 37 ).

65.

Minn dan jirriżulta li l-ammont tal-kumpens dovut għandu jkun suġġett għall-interessi moratorji b’effett mid-data li fiha tingћata s-sentenza li tikkonstata l-obbligu li jiġi kkumpensat id-dannu ( 38 ).

66.

Din id-data tikkorrispondi, fil-maġġoranza tal-każijiet, għal dik tad-dokumenti li jikkonstata d-dritt għal dejn. Għaldaqstant, talba għal interessi moratorji fuq l-ispejjeż tista’ tiddekorri mid-digriet li jiffissahom ( 39 ).

67.

Madankollu, jekk id-dejn prinċipali, fid-data li tingħata s-sentenza, la huwa ċert u lanqas determinabbli, l-interessi moratorji ma jistgħux jiddekorru mid-data li tingħata s-sentenza li tirrigwarda l-kalkolu tad-dannu ( 40 ).

68.

F’dan l-istadju għandha ssir kjarifika importanti. Is-soluzzjoni li esponejt, li tipprovdi li l-interessi jiddekorru mis-sentenza li tikkonstata l-obbligu li għandu jiġi kkumpensat d-dannu jew li tirrigwarda l-kalkolu tad-dannu, tapplika biss, b’ipoteżi, għall-kawżi tad-dannu, ikkaratterizzat mill-assenza ta’ determinazzjoni preċedenti tal-quantum tad-dejn prinċipali, li huwa neċessarjament iffissat mill-qorti. Barra minn hekk, meta d-dejn prinċipali huwa preċedentement iddeterminat rigward l-ammont tiegħu, il-ġurisprudenza tiddeċiedi, fil-maġġoranza tal-każijiet, li l-interessi moratorji jiddekorru mid-data li fihom id-debitur ġie intimat sabiex jissodisfa l-obbligu tiegħu ( 41 ). Għaldaqstant, fit-tilwim tas-servizz pubbliku, l-interessi moratorji fuq is-somom dovuti skont ir-Regolamenti tal-Persunal jiddekorru, bħala regola ġenerali, mid-data tal-ilment ippreżentat skont l-Artikolu 90(2) tar-Regolamenti tal-Persunal jew mid-data li fiha dawn is-somom isiru pagabbli, jekk din id-data tkun wara l-ewwel waħda ( 42 ).

69.

Rigward ir-rata ta’ interessi moratorji, din hija ġeneralment iffissata, mingħajr ġustifikazzjoni partikolari, għal rata fissa li tikkorrispondi effettivament, fil-ġurisprudenza riċenti tal-Qorti Ġenerali, għar-rata applikabbli mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, flimkien ma’ żewġ punti ( 43 ).

70.

Diversi avukati ġenerali, fosthom Mancini ( 44 ), Slynn ( 45 ), Van Gerven ( 46 ) u Tesauro ( 47 ), ipprovaw jidentifikaw linji gwida f’dan il-qasam. Huma ppreżentaw soluzzjonijiet opposti li jikkonsistu li tittieħed inkunsiderazzjoni jew rata fissa, iddeterminata mill-qorti skont “realtajiet finanzjarji attwali” ( 48 ), jew, bil-kontra, “ir-rata legali applikabbli, fil-mument li tingħata s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, fl-Istat Membru li fih ir-rikorrenti jeżerċitaw l-attivitá tagħhom u li fih huma għaldaqsant normalment jużaw jew jinvestu s-somom dovuti lilhom” ( 49 ). Mingħajr ma jkun neċessarju li tiġi eżaminata iktar din id-domanda, xorta għandu jiġi vverifikat jekk is-soluzzjonijiet li jien esponejt jistgħux japplikaw għall-interessi dovuti fuq id-dejn ta’ ħlas lura.

71.

Il-ġurisprudenza f’dan il-qasam toriġina mis-sentenza tal-Qorti Ġenerali Corus UK vs Il-Kummissjoni (EU:T:2001:249). Din id-deċiżjoni ngħatat f’tilwima li qamet wara sentenza li tnaqqas l-ammont ta’ multa imposta mill-Kummissjoni fuq impriża għal ksur tar-regoli ta’ kompetizzjoni. Id-domanda magħmula kienet tirrigwarda l-ammont tal-interessi dovuti mill-Kummissjoni fuq is-somma li hija kienet irrimborsat, li kienet tikkorrispondi għad-differenza bejn l-ammont tal-multa mħallsa u dik iffissata mill-Qorti Ġenerali.

72.

Li jaqgħu taħt il-miżuri meħtieġa għall-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni annullata, il-Qorti Ġenerali qieset li l-obbligu li titħallas lura l-multa mħallsa kollha jew parti kien japplika mhux biss għall-ammont prinċipali tal-multa indebitament imħallsa, iżda wkoll għall-interessi moratorji prodotti minn dan l-ammont, peress li, kif hija spjegat, “l-għoti ta’ interessi moratorji ( 50 ) fuq l-ammont indebitament imħallas jidher li huwa komponent indispensabbli tal-obbligu ta’ restituzzjoni mill-ġdid fis-sitwazzjoni preċedenti tal-Kummissjoni wara sentenza ta’ annullament jew ta’ ġurisdizzjoni sħiħa, peress li l-ħlas lura komplet tal-multa indebitament imħallas ma tistax teskludi elementi, bħall-mogħdija taż-żmien, li jistgħu jnaqqsu, fil-fatt, il-valur” ( 51 ).

73.

Il-Qorti Ġenerali żiedet li eżekuzzjoni korretta ta’ tali sentenza teżiġi għaldaqstant, li sabiex jerġa’ jitqiegħed b’mod komplet il-kreditur fis-sitwazzjoni li kieku kien ikun legalment fiha jekk l-att annullat ma kienx adottat, it-teħid inkunsiderazzjoni tal-fatt li din ir-restituzzjoni mill-ġdid tas-sitwazzjoni saret biss wara tul ta’ żmien kemxejn twil, li matul huwa ma setax juża s-somom li huwa kien ħallas indebitament.

74.

Rigward ir-rata tal-interess dovut, il-Qorti Ġenerali qieset, billi rreferiet għal prinċipju ġeneralment aċċettat fid-dritt intern tal-Istati Membri fil-qasam ta’ arrikkiment indebitu, li dan tal-aħħar kellu, fil-prinċipju, ikun ugwali għar-“rata tal-interess legali jew ġudizzjarju, mingħajr kapitalizzazzjoni” ( 52 ). Madankollu, il-Qorti Ġenerali eskludiet din is-soluzzjoni sabiex tieħu inkunsiderazzjoni ċirkustanzi partikolari tal-każ, ikkaratterizzati mill-fatt li s-somma li għandha titħallas lura kienet ġiet investita mill-Kummissjoni u kienet ipproduċiet interessi kkapitalizzati ( 53 ). Fl-aħħar nett, billi ħadet inkunsiderazzjoni kemm l-arrikkiment indebitu tal-Kummissjoni kif ukoll it-telf tal-impriża rikorrenti, il-Qorti Ġenerali allokat għaldaqstant lil din tal-aħħar somma korrispondenti għad-dħul miġbur mill-Kummissjoni, flimkien, barra minn hekk, bl-interessi moratorji.

75.

Sussegwentement, is-soluzzjoni li tirrikonoxxi dritt għal interessi moratorji matul il-perijodu kollha ta’ indisponibbiltà tas-somom ġiet irrepetuta diversi drabi ( 54 ).

76.

Għalkemm jibqa’ inċertezzi rigward l-istrumenti disponibbli għad-dritt tal-Unjoni għall-ġlieda kontra l-effetti taż-żmien fuq id-dejn, jien ser nislet mill-ġurisprudenza mfakkra iktar ’il fuq żewġ tagħlimiet li ser ikunu utli sabiex nirrispondi għall-aggravji.

77.

L-ewwel tirrigwarda d-distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji. Il-ġurisprudenza tagħmel, mingħajr kontestazzjoni, distinzjoni ċara ħafna bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji, mingħajr madankollu ma tispjega l-kriterji li fuqhom din id-distinzjoni titwettaq. Madankollu, din id-distinzjoni ma hijiex evidenti fiha nfisha, peress li, funzjonalment, l-interessi jidhru li dejjem ikollhom l-istess rwol, li jikkonsisti li jikkumpensaw it-telf subit mill-kreditur li kien imċaħħad milli jgawdu mid-dejn tiegħu. Jien naf, madankollu, li l-interessi kumpensatorji jikkostitwixxu kumpens addizzjonali fil-qasam tad-danni, sa fejn jikkumpensaw il-mogħdija taż-żmien sal-evalwazzjoni ġudizzjarja tal-ammont tad-dannu, irrispettivament minn kull dewmien imputabbli lid-debitur, filwaqt li l-interessi moratorji jikkumpensaw b’rata fissa l-konsegwenzi tad-dewmien fil-ħlas tad-dejn ta’ somma ta’ flus billi tippermetti lill-kreditur li jirċievi approssimativament dak li kien jirċievi jekk huwa kien investa l-fondi. Minn dan isegwi, fil-fehma tiegħi, li d-distinzjoni għandha neċessarjament ikollha kamp ta’ applikazzjoni limitat u jkun riżervat għall-kawżi għal kumpens, li fih huwa ġġustifikat min-neċessità għal intervent mill-qorti sabiex tiffissa l-ammont tad-dejn prinċipali li ser jipproduċi interessi.

78.

It-tieni jirrigwarda l-bażi tad-dritt għall-interessi moratorji wara deċiżjoni ta’ annullament mogħtija mill-qorti tal-Unjoni. Il-ġurisprudenza stabbilit il-prinċipju li jipprovdi li dan id-dritt għandu l-bażi diretta tiegħu fl-ewwel paragrafu tal-Artikolu 266 TFUE u jirriżulta mill-obbligu għall-istituzzjoni konvenuta li tieħu miżuri neċessarji sabiex tirrevoka l-effetti tal-att annullat u tistabbilixxi mill-ġdid lill-persuni kkonċernati fis-sitwazzjoni fiha huma kienu jinsabu qabel dan l-att.

79.

Minn din il-ġurisprudenza jien niddeduċi li t-tħassib prinċipali tal-qorti tal-għandu jkun, fil-każ ta’ annullament, li tapplika l-iktar mod strett possibbli l-prinċipju ta’ restitutio in integrum li jimplika ritorn a statu quo ante, billi jiġi żgurat li kull persuna hija stabbilita fis-sitwazzjoni inizjali tagħha, mingħajr telf jew benefiċċju.

80.

Issa għandu jiġi vverifikat jekk is-sentenza appellata hijiex konformi ma’ dan ir-rekwiżiti u mal-prinċipji mfakkra iktar ’il fuq.

81.

Is-sitt aggravji esposti iktar ’il fuq jibbażaw fuq erba’ serje ta’ kritiki. L-ewwel tirrigwarda l-bażi tad-dritt ta’ dejn ta’ IPK, it-tieni tikkonċerna d-distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji, it-tielet tirrigwarda l-motivazzjoni tas-sentenza u r-raba’ tirrigwarda l-kalkolu tal-interessi.

82.

Fil-punti 34 u 41 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali ddikjarat li d-deċiżjoni kkontestata kienet tikkostitwixxi l-uniku bażi legali tad-dejn prinċipali inkwistjoni.

83.

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li mill-ewwel paragrafu tal-Artikolu 264 TFUE, li jipprovdi li “[j]ekk l-azzjoni tkun fondata, il-Qorti tal-Ġustizzja [...] tiddikjara d-deċiżjoni in kwistjoni bħala nulla” jirriżulta li l-annullament ta’ att mill-qorti tal-Unjoni jwassal għat-tneħħija tiegħu mill-ordinament ġuridiku tal-Unjoni. Skont il-formula li tirriżulta minn ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali, din it-tneħħija hija “s-sustanza stess” tal-annullament ( 55 ). Skont ir-regola ġenerali tal-effett ex tunc tal-annullament, l-effetti tal-att huma, fil-prinċipju, retroattivament revokati sakemm il-Qorti tal-Ġustizzja ma tindikax, skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 264 TFUE liema minn dawn l-effetti tal-att annullat għandhom jitqiesu bħala definittivi.

84.

Kif tirrileva ġustament il-Kummissjoni, minħabba l-effett retroattiv tiegħu, l-annullament mill-Qorti Ġenerali tad-deċiżjoni tat-13 ta’ Mejju 2005 qajmet mill-ġdid id-deċiżjoni għal għoti tal-għajnuna finanzjarja u tqiegħed il-partijiet fis-sitwazzjoni li fiha kienu jinsabu fil-mument ta’ din id-deċiżjoni.

85.

Kuntrarjament għal dak li qieset il-Qorti Ġenerali fil-punt 34 tas-sentenza appella, il-fatt li l-motivazzjoni ta’ dan l-annullament kienet in-nuqqas ta’ osservanza, mill-Kummissjoni, tat-terminu ta’ preskrizzjoni rilevanti ma għandux l-effett li jillimita l-portata materjali tal-annullament deċiż b’dan il-mod, li pproduċa l-effetti retroattiv tiegħu. Għaldaqstant, billi ppreżentat id-deċiżjoni inkwistjoni bħala l-uniku bażi tad-dejn ta’ IPK, il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi.

86.

Madankollu, skont ġurisprudenza stabbilita, l-ilmenti mressqa kontra motivi superfluwi u motivi li ma humiex il-bażi meħtieġa għad-dispożittiv ma jistgħux iwasslu għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni u għalhekk huma ineffettivi ( 56 ).

87.

F’dan il-każ, għandu jiġi kkonstatat li l-motivazzjoni tal-Qorti Ġenerali li tinsab fil-punt 34 tas-sentenza tagħha, li tikkostitwixxi esklużivament risposta għall-motivi li jirrigwarda l-mala fide, għandha natura superfluwa fir-rigward ta’ dik esposta fil-punt 33. Rigward ir-riferiment għall-bażi legali tad-dejn prinċipali inkwistjoni, li jinsab fil-punt 41 tas-sentenza appellata, jirriżulta li ma huwiex il-bażi meħtieġa tad-dispożittiv tas-sentenza appellata li tiffissa l-bidu tad-dekorrenza tal-interessi moratorji mill-15 ta’ April 2011.

88.

Konsegwentement, dan l-ewwel ilment għandu jiġi miċħud bħala ineffettiv.

89.

Permezz tat-tieni aggravju, il-Kummissjoni ssostni li s-sentenza appellata ma tistabbilixxi ebda distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji, minkejja li dawn iż-żewġ kategoriji ta’ interessi huma, skont il-Kummissjoni, ta’ natura differenti ħafna.

90.

Dan l-ilment ma jidhirlix li huwa fondat u, li barra minn hekk, jien inqis li l-kritika opposta kellha tiġi indirizzat lis-sentenza appellata, billi ddistingwiet iż-żewġ kategoriji ta’ interessi, peress li, fil-fehma tiegħi, il-Qorti Ġenerali żbaljat meta kkwalifikat bħala “kumpensatorji” l-interessi dovuti qabel is-sentenza tal-15 ta’ April 2011.

91.

Fil-fatt, fiċ-ċirkustanzi tal-każ, permezz tas-sentenza tal-15 ta’ April 2011, l-annullament tad-deċiżjoni tat-13 ta’ Mejju 2005 stabbilit mill-ġdid id-deċiżjoni għal għoti tal-għajnuna finanzjarja u qiegħdet mill-ġdid il-partijiet fis-sitwazzjoni li fiha kienu jinsabu fil-mument ta’ din id-deċiżjoni.

92.

Permezz tal-effett ex tunc tal-annullament, il-Kummissjoni kienet għaldaqstant meħtieġa tħallas dejn prinċipali li kien ċert, determinat u dovut kompost minn somom li għandhom jitħallsu jew li għandhom jitħallsu lura lil IPK. Id-dejn ta’ IPK kien għaldaqstant jipproduċi interessi moratorji li kienu jiddekorru, għas-somma li għandha titħallas, mill-ilment imwettaq minn IPK, u għas-somma li għandha titħallas lura, mill-ħlas tagħha minn IPK lill-Kummissjoni.

93.

F’dan ir-rigward, jien inqis li għalkemm, fil-każ ta’ annullament ta’ deċiżjoni li tneħħi għajnuna finanzjarja, il-ħlas ta’ interessi moratorji ma hijiex xejn iktar ħlief miżura li tikkonforma mal-eżekuzzjoni tas-sentenza ta’ annullament, fis-sens tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 266 TFUE, barra minn hekk l-għoti ta’ interessi kumpensatorji jaqa’ barra il-kuntest ġuridiku tal-miżura ta’ eżekuzzjoni u taqa’ taħt il-kamp tal-applikazzjoni tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 266 TFUE, li tirreferi għad-dritt komuni tar-responsabbiltà mhux kuntrattwali tal-Unjoni. Filwaqt li l-Qorti Ġenerali kkonstatat li l-Kummissjoni kienet irrikonoxxiet li hija debitriċi ta’ dejn prinċipali u ta’ interessi kumpensatorji, flimkien ma’ interessi moratorji mill-15 ta’ April 2011, mis-sentenza appellata ma jirriżultax li, permezz tad-deċiżjoni inkwistjoni, din l-istituzzjoni kienet irrikonoxxiet ir-responsabbiltà tagħha u rrikonoxxiet id-dritt għal kumpens lil IPK.

94.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, jien inqis li l-uniku lment li jista’ jsir lill-Qorti Ġenerali huwa li ma tatx lura l-interessi dovuti qabel is-sentenza tal-15 ta’ April 2011 il-kwalifika vera tagħhom, mingħajr ma waqfet fuq l-isem użat mill-Kummissjoni. Konsegwentement, l-ilment ibbażat fuq l-assenza ta’ distinzjoni bejn l-interessi kumpensatorji u l-interessi moratorji għandu jiġi miċħud.

95.

Permezz tat-tielet aggravju, il-Kummissjoni ssostni li s-soluzzjoni adottata mill-Qorti Ġenerali rigward iż-żieda fissa tar-rata ta’ interessi kumpensatorji u tal-bidu tad-dekorrenza tal-interessi moratorji hija insuffiċjentement immotivata.

96.

Ir-risposta għal dan l-aggravju jista’ jagħti lok għal inċertezza.

97.

Il-portata tal-obbligu ta’ motivazzjoni tal-Qorti Ġenerali għandha tiġi evalwata fid-dawl tal-kontenut u tal-preċiżjoni tal-argumenti invokati quddiemha mill-partijiet. F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Kummissjoni kienet sostniet, fir-risposta quddiem il-Qorti Ġenerali, li ż-żieda tar-rata ta’ finanzjament mill-ġdid prinċipali b’żewġ punti ma kinitx iġġustifikata sa fejn kienet kuntrarja għall-ġurisprudenza, kienet wasslet għal arrikkiment indebitu ta’ kreditur in mala fide u kienet, konsegwentement kuntrarja għall-prinċipji ta’ ġustizzja u ta’ ekwità.

98.

Madankollu, kif jirriżulta mill-punti 34, 36, 37 u 38 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali rrilevat li din iż-żieda kienet konformi mal-ġurisprudenza ta’ din il-qorti, li ma kellhiex tiddependi fuq ir-rata’ ta’ inflazzjoni reali u li kienet rriżultat mill-ħtieġa li jiġi evitat arrikkiment indebitu kuntrarju għall-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni.

99.

Din il-motivazzjoni tirrispondi għaldaqstant punt b’punt għall-oġġezzjonijiet tal-Kummissjoni, b’tali mod li jien inklinat li tipproponi li l-aggravju jiġi miċħud.

100.

Jista’ jkun hemm, madankollu, xi riluttanzi li jiġi rikonoxxut li r-rekwiżit ta’ motivazzjoni huwa ssodisfatt minn motivazzjoni li tirreferi għal waħda jew iktar deċiżjonijiet preċedenti li huma stess ma għandhomx motivazzjoni. Fil-fatt, għandu jiġi kkonstatat li s-sentenzi li tirreferi għalihom il-Qorti Ġenerali ma jinkludux spjegazzjoni speċifika għaliex ir-rata ta’ interessi moratorji kienet ġiet iffissata għar-rata ta’ interessi tal-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, flimkien ma’ żewġ punti.

101.

Fil-każ fejn il-Qorti tal-Ġustizzja kellha tiddeduċi insuffiċjenza ta’ motivazzjoni, jien inkun għalhekk inklinat li nipproponilha li tissostitwixxi l-motivi sabiex tiċħad l-aggravju.

102.

Fil-fehma tiegħi, il-loġika ta’ rata fissa għall-interessi moratorji timplika l-iffissar ta’ rata ta’ interessi unika. L-għażla tal-Qorti Ġenerali rigward l-iffissar ta’ din ir-rata tista’ tiġi mmotivata u approvata inkwantu tidher li tirrifletti r-rata medja tal-interessi moratorji legali jew ġudizzjarji applikabbli fl-Istati Membri. Jien nistaqsi, madankollu, jekk, fil-futur, ikunx iktar konformi mal-ekwità u mar-rekwiżiti ta’ ċertezza legali li tiġi alinjata r-rata ta’ interessi moratorji li jkunu jiddekorru fuq id-djun dovuti mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni ma’ dik tal-interessi moratorji fuq id-djun li dawn tal-aħħar huma kredituri vis-à-vis kwalunkwe persuna, li tikkorrispondi, mid-dħul fis-seħħ tar-Regolament Nru 2342/2002, għar-rata applikata mill-BĊE għat-tranżazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid flimkien ma’ 3.5 punti ta’ perċentwali.

103.

Fi kwalunkwe każ, l-ilment li jirrigwarda l-motivazzjoni tas-sentenza appellata jidhirli li għandu jiġi miċħud.

104.

L-ilment li jirrigwarda l-interessi moratorji dovuti wara l-15 ta’ April 2011 tqajjem fil-kuntest tat-tielet aggravju, li jikkritika kemm il-prinċipju stess tad-dritt għal dawn l-interessi u l-bidu tad-dekorrenza tagħhom.

105.

Għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, il-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kuntest ta’ appell hija limitata għall-evalwazzjoni tas-soluzzjoni legali li ngħatat għall-motivi diskussi quddiem il-qorti tal-ewwel istanza, b’tali mod li motiv ippreżentat għall-ewwel darba f’dan il-kuntest għandu jitqies bħala inammissibbli ( 57 ).

106.

F’dan il-każ, għandu jiġi kkonstatat li l-Kummissjoni ma tikkontestax quddiem il-Qorti Ġenerali d-dritt ta’ IPK li tikseb interessi moratorji u li hija rrikonoxxiet ukoll waqt is-seduta li hija debitriċi ta’ tali interessi mill-għoti tas-sentenza tal-15 ta’ April 2011.

107.

L-ilmenti li jirrigwardaw l-assenza ta’ bażi legali tal-obbligu għal ħlas ta’ interessi moratorji u l-iżball ta’ liġi li twettaq fir-rigward tal-iffissar tal-bidu tad-dekorrenza ta’ dawn l-interessi huma għaldaqstant ġodda u, għaldaqstant, inammissibbli.

108.

Dan l-ilment huwa żviluppat, minn perspettivi differenti, fl-ewwel u l-ħames aggravji. Il-Kummissjoni ssostni li meta ffissat rata fissa għall-interessi kumpensatorji b’rata ugwali għar-rata ta’ interessi tal-BĊE għall-operazzjonijiet prinċipali ta’ finanzjament mill-ġdid, flimkien ma’ żewġ punti, il-Qorti Ġenerali naqset, minn naħa, milli tieħu inkunsiderazzjoni l-ġurisprudenza tal-Qorti Ġenerali li tipprovdi li dawn l-interessi jservu sabiex jikkumpensaw l-inflazzjoni u, min-naħa l-oħra, kisret il-prinċipji applikabbli fil-qasam tal-arrikkiment indebitu.

109.

Għar-raġunijiet li diġà żviluppajt preċedentement, jien inqis li l-interessi li ddekorrew qabel is-sentenza tal-15 ta’ April 2011 kienu ġew ikkwalifikati ħażin bħala kumpensatorji meta kienu interessi moratorji.

110.

L-ilment ibbażat fuq in-nuqqas ta’ teħid inkunsiderazzjoni tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tipprovdi li l-interessi kumpensatorji jservu sabiex jikkumpensaw l-inflazzjoni huwa, għaldaqstant, ineffettiv.

111.

L-ilment ibbażat fuq il-ksur tal-prinċipju ġenerali li jipprojbixxi l-arrikkiment indebitu ma jidhirlix li huwa fondat.

112.

Minn naħa, kif diġà enfasizzajt preċedentement, jien inqis li d-dritt li jinkisbu interessi moratorji jirriżulta direttament mill-obbligu li jitqiegħed ir-rikorrent fis-sitwazzjoni li kien fiha qabel li jirriżulta mill-annullament u ma għandux il-bażi tiegħu fl-arrikkiment indebitu.

113.

Min-naħa l-oħra, jekk jiġi preżunt li l-prinċipju tal-projbizzjoni tal-arrikkiment indebitu jista’ jimmodera l-awtomatiċità tad-dritt għall-interessi moratorji, jien naħseb li l-Kummissjoni ma turix li r-rati ta’ interessi adottati mill-Qorti Ġenerali jeċċedu t-telf effettiv ta’ IPK u l-arrikkiment indebitu ta’ din l-istituzzjoni. Kif iddikjarajt, l-interessi dovuti mill-Kummissjoni huma neċessarjament moratorji u ma jikkumpensawx it-telf tad-dejn dovut minħabba l-inflazzjoni, iżda jikkumpensa b’rata fiss għat-telf mill-użu ta’ dan id-dejn. Lanqas ma nara għaliex għandha tittieħed inkunsiderazzjoni r-rata ta’ interessi applikata fuq il-multi miġbura provviżorjament.

114.

Jien nipproponi, konsegwentement, li dan l-ilment jiġi miċħud.

115.

Permezz ta’ dan l-ilment, żviluppat fit-tielet aggravju, il-Kummissjoni tallega li s-sentenza appellata kkapitalizzat l-interessi billi ffissat l-interessi moratorji li ddekorrew mill-ħlas komplet fuq il-bażi tal-ammont prinċipali tad-dejn flimkien ma’ interessi kumpensatorji li ddekorrew qabel.

116.

Kif diġà ddikjarajt, jien inqis li l-interessi dovuti mill-Kummissjoni jippreżentaw natura moratorja, kemm jekk wara jew qabel is-sentenza tal-15 ta’ April 2011.

117.

Dawn l-interessi ma jikkostitwixxux għaldaqstant dannu addizzjonali flimkien mad-dejn prinċipali u jipproduċi huwa stess interessi. Il-kapitalizzazzjoni ta’ interessi li ddekorrew qabel il-15 ta’ April 2011 deċiża mill-Qorti Ġenerali fid-dawl tan-natura tagħhom allegatament kumpensatorja jidhirli għaldaqstant li tirriżulta minn żball ta’ liġi.

118.

Madankollu, jeħtieġ li jiġi mistoqsi jekk l-interessi moratorji jistgħux jiġi kkapitalizzati. F’dan ir-rigward, jien għandi dubji rigward il-fondatezza tad-dikjarazzjoni li tipprovdi li l-kapitalizzazzjoni tal-interessi moratorji ma tistax, fil-prinċipju, tiġi awtorizzata ( 58 ). Skont il-prinċipji ġenerali komuni għad-drittijiet tal-Istati Membri, il-parti l-kbira tas-sistemi jaċċettaw, minkejja skont modalitajiet diversi ħafna, il-kapitalizzazzjoni ta’ interessi, bil-kundizzjoni li din intalbet ( 59 ).

119.

Jien nistaqsi jekk il-qorti tal-Unjoni għandhiex ikollha marġni ta’ diskrezzjoni f’dan ir-rigward u tkun awtorizzata li tiddeċiedi fuq il-kapitalizzazzjoni ta’ interessi moratorji meta din tidhrilha konformi mal-prinċipju ta’ ekwità.

120.

Madankollu, f’dan il-każ, ma nistax insib ebda ċirkustanza speċifika li tiġġustifika li l-kapitalizzazzjoni tal-interessi tingħata lil IPK.

121.

Għaldaqstant l-ilment jidhirli li huwa fondat.

122.

Skont l-Artikolu 61 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja, “[j]ekk appell ikun fondat sewwa, il-Qorti tal-Ġustizzja tannulla d-deċiżjoni tal-Qorti Ġenerali” u tista’ “jew hija stess tiddeċiedi definittivament il-kawża, meta din tkun fi stat li tiġi deċiża, jew tirrinvija l-kwistjoni quddiem il-Qorti tal-Prim’Istanza biex din tiddeċidiha”.

123.

F’dan il-każ il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ faċilment tiddeċiedi definittivament il-kawża billi tiddeċiedi li l-interessi moratorji għandhom jiġu kkalkolati fuq il-bażi tal-ammont prinċipali tad-dejn biss.

124.

Skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 184 tar-Regoli tal-Proċedura, meta l-appell ikun fondat u l-Qorti tal-Ġustizzja taqta’ l-kawża definittivament hija stess, hija għandha tiddeċiedi dwar l-ispejjeż. Skont l-Artikolu 138(1) tal-istess Regoli, applikabbli għall-proċedura ta’ appell skont l-Artikolu 184, il-parti li titlef għandha tbati l-ispejjeż jekk dawn ikunu ġew mitluba. Madankollu, skont l-Artikolu 138(3), jekk il-partijiet ikunu telliefa rispettivament fuq kap jew iktar tat-talbiet tagħhom, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tiddeċiedi li taqsam l-ispejjeż jew tiddeċiedi li kull parti tbati l-ispejjeż tagħha.

125.

F’dan il-każ partikolari, minħabba l-fatt li t-tnejn huma telliefa, nikkunsidra li huwa xieraq li kull parti tbati l-ispejjeż tagħha f’dan l-appell.

126.

Fid-dawl ta’ dak li ddikjarajt nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja: