1.

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-22 ta’ Mejju 2001, dwar l-armonizzazzjoni ta’ ċerti aspetti ta’ drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati fis-soċjetà tal-informazzjoni ( 2 ).

2.

Il-kawża prinċipali hija bejn it-Technische Universität Darmstadt (iktar ’il quddiem it-“TU Darmstadt”) u l-pubblikatriċi, Eugen Ulmer KG, dwar it-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku minn dik tal-ewwel, permezz ta’ terminals installati fil-bini ta’ librerija, ta’ ktieb xjentifiku li jagħmel parti mill-kollezzjoni ta’ din il-librerija li d-drittijiet tal-isfruttament huma miżmuma minn Eugen Ulmer KG.

3.

Id-domandi preliminari, magħmula mill-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja) jikkonċernaw librerija aċċessibbli għall-pubbliku u jirrigwardaw l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ “xogħol suġġett għal kundizzjonijiet ta’ xiri jew ta’ liċenzjar”, id-diġitalizzazzjoni ta’ xogħlijiet miżmuma fil-libreriji u l-kwistjoni dwar jekk l-utenti jistgħux mhux biss jikkonsultaw (jaqraw) ix-xogħlijiet iddiġitalizzati, iżda wkoll jistampawhom fuq il-karta u jissejvjawhom fuq USB stick.

4.

Il-proċedura prinċipali għandha n-natura ta’ proċedura “pilota”. It-TU Darmstadt hija appoġġata mid-Deutscher Bibliotheksverband e. V. (federazzjoni Ġermaniża tal-libreriji) kif ukoll mill-kontroparti Ewropea ta’ din tal-aħħar, l-Uffiċċju Ewropew tal-Librerija, l-Informazzjoni u d-Dokumentazzjoni (Eblida). Eugen Ulmer KG hija appoġġata mill-Börsenverein des deutschen Buchhandels (unjoni Ġermaniża tal-kummerċ tal-kotba). Dan jindika l-importanza li għandha din il-kawża għal-libreriji, l-awturi u l-pubblikaturi, b’mod partikolari l-pubblikaturi xjentifiċi ( 3 ).

5.

Il-premessi 31, 34, 36, 40 u 44 tad-Direttiva 2001/29 huma fformulati kif ġej:

[…]

[…]

[…]

[…]

6.

L-Artikolu 2 tad-Direttiva 2001/29, intitolat “Dritt ta’ riproduzzjoni”, jeżiġi, fil-punt (a) tiegħu, li “L-Istati Membri għandhom jipprovdu għad-dritt esklussiv li jawtorizza jew jipprojbixxi” r-riproduzzjoni, b’mod partikolari “għall-awturi, tax-xogħolijiet tagħhom”.

7.

L-Artikolu 3 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Id-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku ta’ xogħolijiet u d-dritt li jagħmlu disponibbli għall-pubbliku suġġett [materjal protett] ieħor” jeżiġi, fil-paragrafu 1 tiegħu, b’mod partikolari li l-“Istati Membri għandhom jipprovdu lill-awturi bid-dritt esklussiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu kull komunikazzjoni lill-pubbliku tax-xogħolijiet tagħhom”.

8.

L-Artikolu 5 tad-Direttiva 2001/29, intitolat “Eċċezzjonijiet u limitazzjonijiet”, jipprevedi fil-paragrafu 2 tiegħu:

“L-Istati Membri jistgħu jipprovdu l-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet għad-dritt ta’ riproduzzjoni provdut fl-Artikolu 2 fil-każi li ġejjin:

[...]”

9.

L-Artikolu 5(3) tal-imsemmija direttiva jipprovdi li:

“L-Istati Membri jistgħu jipprovdu għal eċċezzjonijiet jew limitazzjonijiet għad-drittijiet li hemm provdut dwarhom fl-Artikoli 2 u 3 fil-każi li ġejjin: [...]

[...]”

10.

Skont l-Artikolu 5(5) tal-istess direttiva:

“L-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet li hemm provdut dwarhom fil-paragrafi 1, 2, 3 u 4 għandhom ikunu applikati biss f’ċerti każi speċjali li ma jmorrux kontra l-isfruttament normali tax-xogħol jew suġġett [materjal protett] ieħor u ma jippreġudikawx b’mod bla raġuni l-interessi leġittimi tad-detentur tad-drittijiet.”

11.

L-Artikolu 52b tal-liġi dwar id-drittijiet tal-awtur u d-drittijiet relatati (Gesetz über Urheberrecht und verwandte Schutzrechte, Urheberrechtsgesetz), tad-9 ta’ Settembru 1965 ( 4 ), fil-verżjoni tagħha kif applikabbli fid-data tal-fatti fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem l-“UrhG”), huwa fformulat kif ġej:

“Ir-riproduzzjoni ta’ xogħlijiet fl-istazzjonijiet għal qari elettroniku fil-libreriji pubbliċi, il-mużewijiet u l-arkivji

It-tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ xogħlijiet ippubblikati li ġejjin mill-kollezzjonijiet sħaħ ta’ libreriji, mużewijiet jew arkivji aċċessibbli għall-pubbliku, li ma għandhom ebda għan direttament jew indirettament ekonomiku jew ta’ qligħ, u previst esklużivament fil-bini tal-istabbiliment ikkonċernat fl-istazzjonijiet għal qari elettroniku previsti għalhekk b’mod speċjali għal skopijiet ta’ riċerka u studji privati, huwa awtorizzat sakemm ma jkun hemm ebda dispożizzjoni kuntrattwali li topponi dan. In-numru ta’ kopji ta’ xogħol magħmul aċċessibbli fl-istazzjonijiet għal qari elettroniku, fil-prinċipju, ma għandux ikun ikbar minn dak li tinkludi l-kollezzjoni sħiħa tal-istabbiliment. It-tqegħid għad-dispożizzjoni jwassal għal pagament ta’ tariffa ġusta. Soċjetà ta’ ġestjoni kollettiva biss tista’ tinvoka t-tariffa inkwistjoni.”

12.

It-TU Darmstadt tmexxi librerija aċċessibli għall-pubbliku. Din għammret il-bini tagħha bi stazzjonijiet għal qari elettroniku li fihom qiegħdet għad-dispożizzjoni tal-pubbliku xogħlijiet mill-kollezzjoni sħiħa tal-librerija tagħha. Fost dawn kien hemm mix-xahar ta’ Jannar jew ta’ Frar 2009 l-manwal ta’ Winfried Schulze intitolat “Einführung in die neuere Geschichte” [Introduzzjoni għall-Istorja Kontemporanja] ippubblikat minn Eugen Ulmer KG.

13.

It-TU Darmstadt iddiġitalizzat dan il-ktieb biex tipprovdih fl-istazzjonijiet għal qari elettroniku ( 5 ). L-istazzjonijiet għal qari elettroniku ma jippermettux li jiġu kkonsultati fl-istess ħin iktar kopji tax-xogħol minn dawk disponibbli fil-kollezzjoni sħiħa tal-librerija. L-utenti tal-istazzjonijiet għal qari setgħu jistampaw fuq il-karta jew jaħżnu fuq USB stick ix-xogħol sħiħ jew parti minnu u joħorġuh f’din il-forma ’l barra mil-librerija.

14.

It-TU Darmstadt ma aċċettatx l-offerta ta’ Eugen Ulmer KG tad‑29 ta’ Jannar 2009 li takkwista u tuża fil-forma ta’ kotba elettroniċi (“E-books”) il-manwali li hija tippubblika. Il-partijiet ma jaqblux dwar jekk l-offerta kinitx diġà ġiet ippreżentata lill-konvenuta fil-kawża prinċipali fi żmien id-diġitalizzazzjoni tal-manwal kontenzjuż jew le.

15.

Eugen Ulmer KG ressqet il-każ quddiem il-Landgericht Frankfurt am Main (qorti reġjonali ta’ Frankfurt am Main) li qieset, b’sentenza tas-6 ta’ Marzu 2011, li d-detentur tad-drittijiet u l-istabbiliment kellhom jikkonkludu ftehim minn qabel dwar l-użu diġitali tax-xogħol sabiex l-applikazzjoni tal-Artikolu 52b tal-UrhG tiġi eskluża. Din il-qorti, barra minn hekk, ċaħdet it-talba ta’ Eugen Ulmer KG li kellha l-għan li tipprojbixxi lit-TU Darmstadt milli tiddiġitalizza jew li tqabbad lil min jiddiġitalizza l-manwal kontenzjuż. Madankollu din laqgħet it-talba tagħha li kellha l-għan li tipprojbixxi li l-utenti tal-librerija tat-TU Darmstadt ikunu jistgħu, permezz tal-istazzjonijiet għal qari elettroniku mgħammra fil-bini, jistampaw dan ix-xogħol u/jew jaħżnuh fuq USB stick u/jew joħorġu dawn ir-riproduzzjonijiet ’il barra mil-librerija.

16.

It-TU Darmstadt ressqet rikors dirett lejn “Reviżjoni” quddiem il-Bundesgerichtshof li ddeċidiet li tissospendi l-proċedura quddiemha u tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

17.

Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub mit-TU Darmstadt, Eugen Ulmer KG, mill-Gvern Ġermaniż, Taljan, Pollakk u dak Finlandiż kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea, li kollha kienu rrappreżentati waqt is-seduta tas-26 ta’ Frar 2014, bl-eċċezzjoni tal-Gvern Pollakk u dak Finlandiż.

18.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf, essenzjalment, jekk humiex applikabbli għal xogħol it-“termini [kundizzjonijiet] ta’ xiri jew liċenzjar” fis-sens tal-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, meta d-detentur tad-dritt joffri lil-libreriji, lill-istabbilimenti edukattivi, lill-mużewijiet jew lill-arkivji msemmija f’din id-dispożizzjoni l-possibbiltà ta’ konklużjoni ta’ kuntratti ta’ liċenzja b’kundizzjonijiet xierqa għall-użu ta’ dan ix-xogħol.

19.

Il-partijiet kollha li ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub, bl-eċċezzjoni ta’ Eugen Ulmer KG, jipproponu risposta fin-negattiv għal din l-ewwel domanda.

20.

Il-kwistjoni li tqum minn dan hija dwar jekk is-sempliċi offerta ta’ kuntratt ta’ liċenzja xieraq twassalx biex ikunu applikabbli għal xogħol it-“termini [kundizzjonijiet] ta’ xiri jew liċenzjar” u teskludix għalhekk eċċezzjoni bbażata fuq l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 jew, fil-każ kuntrarju, jekk għandux jintalab li d-detentur tad-dritt u l-istabbiliment jiftiehmu dwar dan il-punt. Skont il-qorti tar-rinviju, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ma tippermettix li jiġi eskluż kull dubju dwar ir-risposta għal din id-domanda.

21.

Bħalma tosserva ġustament it-TU Darmstadt, ir-relazzjoni bejn id-drittijiet tal-isfruttament, min-naħa, u r-regoli tal-limitazzjoni, min-naħa l-oħra, toħroġ ċara mill-qari tal-premessi 45 u 51 tad-Direttiva 2001/29. Dawn tal-aħħar jipprovdu, b’mod partikolari li “[l]-eċċezzjonijiet u limitazzjonijiet [...] m’għandhomx, minkejja dan, jimpedixxu t-tifsira ta’ relazzjonijiet kuntrattwali maħsuba biex jiżguraw kumpens ġust għad-detenturi tad-drittijiet” u li “[l]-Istati Membri għandhom jippromwovu miżuri volontarji meħuda minn ftehim detenturi tad-drittijiet, magħduda l-konklużjoni u l-implimentazzjoni ta’ ftehim bejn detenturi tad-drittijiet u partijiet oħra relatati, biex jiffaċilitaw li jilħqu l-għanijiet ta’ ċerti eċċezzjonijiet jew limitazzjonijiet li hemm provdut dwarhom fil-liġi nazzjonali skond din id-Direttiva” ( 6 ).

22.

Dawn iż-żewġ premessi jipprevedu mingħajr ekwivoku, fil-verżjoni Ġermaniża tagħhom, ir-relazzjonijiet kuntrattwali eżistenti u l-konklużjoni u l-implementazzjoni ta’ ftehimiet kuntrattwali eżistenti, u mhux sempliċi perspettivi ta’ liċenzja. Il-verżjonijiet lingwistiċi differenti tal-imsemmija premessi jikkonfermaw ukoll din l-analiżi ( 7 ).

23.

Il-fatt li għandhom jiġu mħeġġa ftehimiet volontarji għalhekk ma għandu ebda effett fuq ir-rekwiżit ta’ konklużjoni effettiva ta’ tali ftehimiet għall-iskopijiet tad-dispożizzjoni inkwistjoni.

24.

La l-interpretazzjoni sistematika u lanqas l-interpretazzjoni teleoloġika ma jwasslu għal konklużjoni differenti. Skont l-interpretazzjoni sistematika, il-portata ta’ eċċezzjoni relatata ma’ dritt esklużiv tal-awtur għandha tiġi interpretata b’mod strett ( 8 ). Madankollu, dan jirrigwarda f’dan il-każ l-interpretazzjoni tal-kundizzjoni ta’ applikazzjoni ta’ eċċezzjoni, li tiddefinixxi x-xogħlijiet li l-eċċezzjoni hija suxxettibbli li tapplika għalihom. Il-bilanċ previst fl-Artikolu 5(5) tad-Direttiva 2001/29 jintlaħaq jew meta l-awtur u l-utent jaslu għal ftehim dwar il-kundizzjonijiet ta’ xiri u ta’ liċenzjar, jew meta l-benefiċjarju tal-eċċezzjoni jikkonforma mal-kundizzjonijiet limitattivi previsti mil-leġiżlatur nazzjonali fil-qafas tat-traspożizzjoni tal-imsemmija ( 9 ). F’din il-perspettiva, l-aċċettazzjoni ta’ sempliċi offerta tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur tippermetti li l-applikazzjoni tal-imsemmija eċċezzjoni tiġi suġġetta għal deċiżjonijiet unilaterali, li, konsegwentement, tiċħad l-eċċezzjoni tal-effettività utli għall-istabbilimenti kkonċernati. L-interpretazzjoni teleoloġika, min-naħa tagħha, teżiġi wkoll, fid-dawl tal-objettiv ta’ interess ġenerali segwit mil-leġiżlatur tal-Unjoni, jiġifieri l-promozzjoni tat-tixrid tal-għarfien u tal-kultura, li l-utent ikun jista’ jinvoka din l-eċċezzjoni.

25.

Għalhekk nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li tirrispondi għall-ewwel domanda billi tgħid li l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, għandu jiġi interpretat fis-sens li ma humiex applikabbli għal xogħol il-kundizzjonijiet ta’ xiri jew ta’ liċenzjar, meta d-detentur tad-dritt joffri lill-istabbilimenti msemmija f’din id-dispożizzjoni l-possibbiltà ta’ konklużjoni ta’ kuntratti ta’ liċenzja b’kundizzjonijiet xierqa għall-użu ta’ dan ix-xogħol.

26.

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tfittex li tkun taf jekk l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 jawtorizzax lill-Istati Membri jagħtu lill-istabbilimenti d-dritt li jiddiġitalizzaw ix-xogħlijiet fil-kollezzjonijiet tagħhom jekk dan huwa meħtieġ għat-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku permezz ta’ terminals speċjalizzati.

27.

Il-qorti tar-rinviju tqis li dan jidher li huwa l-każ, iżda żżid tgħid madankollu li jekk kompetenza ta’ din in-natura tal-Istati Membri ma tirriżultax immedjatament mill-imsemmija dispożizzjoni bħala kompetenza annessa, din tista’ tiġi dedotta mill-Artikolu 5(2)(ċ) tad-Direttiva 2001/29.

28.

Il-partijiet kollha li ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub, bl-eċċezzjoni ta’ Eugen Ulmer KG, huma tal-fehma li l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 jawtorizza lill-Istati Membri jagħtu lill-istabbilimenti d-dritt li jiddiġitalizzaw ix-xogħlijiet fil-kollezzjonijiet tagħhom, sa fejn dan ikun meħtieġ għat-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-imsemmija xogħlijiet permezz ta’ terminals speċjalizzati.

29.

L-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 japplika fir-rigward tal-“użu b’komunikazzjoni jew b’li jagħmlu disponibbli, għal skop ta’ riċerka jew studju privat, lill-membri individwali tal-pubbliku [...] b’terminali għal tapposta [terminals speċjalizzati] fuq il-post ta’ l-istabbilimenti msemmija fil-paragrafu 2(ċ) ta’ xogħolijiet u suġġett [materjal protett] ieħor li mhumiex regolati bit-termini ta’ xiri jew liċenzar li jkunu fil-kollezzjonijiet tagħhom”.

30.

Skont l-ewwel sentenza tal-imsemmi Artikolu 5(3), l-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet imsemmija fl-imsemmi paragrafu jikkonċernaw id-dritt esklużiv ta’ riproduzzjoni u d-dritt esklużiv ta’ komunikazzjoni ta’ xogħlijiet lill-pubbliku. Fil-fatt, fost l-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet previsti fl-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29, xi wħud jipprevedu espressivament id-dritt esklużiv ta’ riproduzzjoni kif ukoll id-dritt esklużiv ta’ komunikazzjoni [pereżempju fil-punt (ċ)], jew, tal-inqas, impliċitament [fil-punt (b)], filwaqt li oħrajn jipprevedu dritt wieħed biss [fil-punt (d)].

31.

L-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 isemmi l-komunikazzjoni u t-tqegħid għad-dispożizzjoni. Dawn iż-żewġ kunċetti jinsabu fl-Artikolu 3 ta’ din id-direttiva, u b’mod iktar speċifiku f’kull wieħed mit-tliet paragrafi tiegħu. Ma jidher ebda riferiment espliċitu għad-dritt ta’ riproduzzjoni fl-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29. Minn dan nikkonkludi li l-eċċezzjoni speċifika prevista fl-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 hija prinċipalment eċċezzjoni għad-dritt esklużiv ta’ komunikazzjoni, previst fl-imsemmi Artikolu 3.

32.

Bħalma tindika l-Qorti tal-Ġustizzja, mill-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 jirriżulta li kull att ta’ komunikazzjoni ta’ xogħol lill-pubbliku għandu jiġi awtorizzat mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur. Għaldaqstant, minn din id-dispożizzjoni jirriżulta li l-kunċett ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku jgħaqqad żewġ elementi kumulattivi, jiġifieri “att ta’ komunikazzjoni” ta’ xogħol u l-komunikazzjoni ta’ dan ix-xogħol lill-“pubbliku”. Sabiex ikun hemm “att ta’ komunikazzjoni”, huwa biżżejjed, b’mod partikolari, li xogħol jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’tali mod li l-persuni li jikkostitwixxu dan il-pubbliku jkun jista’ jkollhom aċċess għalih irrispettivament minn jekk jutilizzawx din il-possibbiltà jew le ( 10 ).

33.

Minn dan isegwi li, f’ċirkustanzi bħal dawk tal-kawża prinċipali, il-fatt li jiġi pprovdut aċċess lill-pubbliku li jikkonsisti f’utenti ta’ terminals speċjalizzati li jinsabu fil-bini tal-libreriji pubbliċi u stabbilimenti oħra msemmija fl-Artikolu 5(2)(ċ) tad-Direttiva 2001/29, għal xogħlijiet protetti għandu jiġi kkwalifikat bħala “tqegħid għad-dispożizzjoni” u, konsegwentement, “att ta’ komunikazzjoni”, fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 ( 11 ).

34.

Madankollu, fl-istess linja ta’ ħsieb, il-formulazzjoni tal-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 tkopri wkoll, fil-fehma tiegħi, riproduzzjoni inċidentali għall-komunikazzjoni, f’dan il-każ fil-forma ta’ twettiq ta’ kopja diġitali ta’ xogħol għall-iskopijiet tal-komunikazzjoni tiegħu jew it-tqegħid għad-dispożizzjoni permezz ta’ terminals speċjalizzati. Madankollu, f’dan il-każ, dan ma jirrigwardax att ta’ riproduzzjoni temporanja jew inċidentali li jikkostitwixxi parti integrali u essenzjali minn proċedura teknika fis-sens tal-Artikolu 5(1) tad-Direttiva 2001/29, att li jevita d-dritt esklużiv tal-awtur li jipprevedi r-riproduzzjoni tax-xogħol ( 12 ).

35.

Id-dritt meħtieġ għal atti ta’ riproduzzjoni jista’ jiġi bbażat ukoll fuq dispożizzjoni oħra, jiġifieri tal-Artikolu 5(2)(ċ) tad-Direttiva 2001/29. Din id-dispożizzjoni tapplika “rigward l-atti speċifiċi ta’ riproduzzjoni magħmula minn libreriji, stabbilimenti edukattivi jew mużewijiet jew arkivji li għandhom aċċess mill-pubbliku, li mhumiex għal vantaġġ ekonomiku jew kummerċjali dirett jew indirett”.

36.

L-espressjoni “l-atti speċifiċi ta’ riproduzzjoni” titlob żewġ osservazzjonijiet.

37.

Fil-fehma tiegħi, din tkopri, f’dan il-kuntest, b’mod partikolari l-miżuri li jipprevedu l-protezzjoni tal-oriġinali ta’ xogħlijiet li għadhom protetti, għalkemm qodma, fraġli jew rari. Madankollu, din tkopri wkoll riproduzzjoni li ssir meħtieġa fid-dawl ta’ “użu b’komunikazzjoni jew b’li jagħmlu disponibbli, għal skop ta’ riċerka jew studju privat, [...] b’terminali għal tapposta [terminals speċjalizzati]”, previst fl-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29. Dan jista’ b’mod partikolari jikkonċerna l-każ ta’ xogħlijiet għal kunsultazzjoni minn numru kbir ta’ studenti fil-qafas tal-istudji tagħhom u li kopji tagħhom jirriskjaw li jipprovokaw attrizzjoni sproporzjonata.

38.

Madankollu, peress li dan jirrigwarda “atti speċifiċi ta’ riproduzzjoni”, la l-Artikolu 5(2)(ċ) tad-Direttiva 2001/29, u lanqas l-Artikolu 5(3)(n) tagħha, interpretati fid-dawl tar-regola ġenerali prevista fil-paragrafu 5 tal-imsemmi artikolu ( 13 ), ma jippermettu diġitalizzazzjoni kumplessiva ta’ kollezzjoni, u s-suġġett ta’ “l-atti speċifiċi ta’ riproduzzjoni” huwa għalhekk limitat għal “xogħolijiet u suġġett [materjal protett] ieħor”individwali. Fil-fehma tiegħi, il-kundizzjoni ta’ proporzjonalità tal-limitazzjonijiet previsti fil-paragrafu 5 tal-imsemmi artikolu teħtieġ li l-possibbiltà tal-użu ta’ terminals speċjalizzati ma tiġix sfruttata sabiex jiġi evitat li jinxtara numru biżżejjed ta’ kopji fiżiċi tax-xogħol billi tiġi stabbilita, pereżempju, regola bħal dik prevista mill-Artikolu 52b tal-UrhB, li skontha n-numru ta’ kopji ta’ xogħol magħmul aċċessibbli fl-istazzjonijiet għal qari elettroniku ma għandux ikun ikbar minn dak li tinkludi l-kollezzjoni sħiħa tal-istabbiliment.

39.

Meta ma tkunx teżisti kopja diġitali ta’ xogħol protett fid-dawl tal-applikazzjoni tal-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, ikun għalhekk possibbli li titwettaq kopja, fil-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 5(2)(ċ) tad-Direttiva 2001/29. Il-komunikazzjoni ulterjuri ta’ din il-kopja ta’ xogħol, min-naħa tagħha, tkun suġġetta għall-kundizzjonijiet iddikjarati fl-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29.

40.

Nipproponi għalhekk lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, interpretat fid-dawl tal-Artikolu 5(2)(ċ) tal-imsemmija direttiva, ma jopponix għall-fatt li l-Istati Membri jagħtu lill-istabbilimenti previsti f’din id-dispożizzjoni d-dritt li jiddiġitalizzaw ix-xogħlijiet fil-kollezzjonijiet tagħhom, jekk dan huwa meħtieġ għat-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku permezz ta’ terminals speċjalizzati.

41.

Permezz tat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tfittex li tkun taf jekk id-drittijiet previsti mill-Istati Membri skont l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 jistgħux saħansitra jippermettu lill-utenti tat-terminals speċjalizzati li jistampaw fuq il-karta jew jaħżnu fuq USB stick ix-xogħlijiet, kollha jew parti minnhom, imqiegħda għad-dispożizzjoni tagħhom hemmhekk.

42.

Il-qorti tar-rinviju tissuġġerixxi li għandha tingħata risposta affermattiva għall-ewwel parti, u risposta negattiva għat-tieni parti ta’ din id-domanda. It-TU Darmstadt, min-naħa tagħha, tipproponi risposta affermattiva għaż-żewġ partijiet tad-domanda, filwaqt li l-Gvern Taljan u dak Finlandiż jipproponu risposta affermattiva għall-ewwel parti u risposta negattiva għat-tieni parti. Min-naħa l-oħra, Eugen Ulmer KG u l-Kummissjoni jipproponu risposta negattiva għaż-żewġ partijiet tad-domanda. Il-Gvern Ġermaniż huwa tal-opinjoni li d-domanda ma hijiex irregolata mill-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, iżda mill-Artikolu (5)(2)(a) sa (ċ) tagħha, filwaqt li l-Gvern Pollakk jesponi xi kunsiderazzjonijiet mingħajr madankollu ma jipproponi risposta preċiża.

43.

Fl-analiżi taż-żewġ xenarji previsti mid-domanda tal-qorti tar-rinviju, dwar il-possibbiltà għall-utenti tat-terminals speċjalizzati li jistampaw fuq il-karta jew li jniżżlu fuq USB stick xogħlijiet sħaħ jew parti minnhom li jkunu tqiegħdu għad-dispożizzjoni tagħhom, għandha ssir rabta mal-kunċett tad-dritt ta’ komunikazzjoni. Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, għandha tingħata interpretazzjoni wiesgħa għall-kunċett ta’ komunikazzjoni previst fl-Artikolu 3 tad-Direttiva 2001/29 ( 14 ), filwaqt li tiġi interpretata b’mod restrittiv kull eċċezzjoni għal dan id-dritt ( 15 ).

44.

Bħalma għadni kif osservajt fil-qafas tat-tieni domanda, l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 jinkludi prinċipalment eċċezzjoni għad-dritt esklużiv ta’ komunikazzjoni previst fl-Artikolu 3 tal-imsemmija direttiva.

45.

Fil-qafas tal-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, il-limitazzjoni għad-dritt ta’ komunikazzjoni jikkonsisti f’użu, mingħajr awtorizzazzjoni tal-awtur, ta’ xogħlijiet permezz ta’ terminals speċjalizzati bit-tqegħid tagħhom għad-dispożizzjoni tal-membri tal-pubbliku b’tali mod li l-utent ikun jista’ jkollu aċċess għalihom fl-istabbiliment għall-kumdità tiegħu.

46.

Għandu jiġi vverifikat jekk din il-komunikazzjoni tkoprix ukoll l-issejvjar fuq USB stick u l-istampar fuq il-karta. Nindika mal-ewwel li ż-żewġ ipoteżijiet previsti ma humiex atti ta’ komunikazzjoni iżda ta’ riproduzzjoni. Fil-każ ta’ USB stick, dan jirrigwarda ħolqien ta’ kopja ta’ xogħol diġitali, u fil-każ ta’ kopja stampata fuq il-karta, dan jirrigwarda kopja tax-xogħol fuq mezz fiżiku.

47.

F’dak li jirrigwarda, qabel kollox, l-issejvjar fuq USB stick, l-interazzjoni bejn terminal u USB stick timplika l-ħolqien, fuq il-USB stick, ta’ kopja diġitali ġdida tal-kopja diġitali mħejjija mil-librerija. Huwa hawnhekk li jidħol il-kunċett ta’ terminals speċjalizzati. Madankollu, id-Direttiva 2001/29 ma tippreċiżax x’tifhem b’din l-espressjoni.

48.

Fil-fehma tiegħi, l-użu ta’ xogħol protett — bħal xogħol letterarju, fonografiku jew ċinematografiku — permezz ta’ terminals speċjalizzati jinvolvi att ta’ perċezzjoni ( 16 ), permezz tal-qari, is-smigħ jew il-viżjoni immedjata, li, barra minn hekk, għandu jseħħ fil-bini tal-librerija. Għaldaqstant il-kunċett ta’ terminal speċjalizzat ikopri t-tagħmir ipprovdut għal dan l-għan, u mhux soluzzjoni teknika speċifika ( 17 ).

49.

Fil-fehma tiegħi, f’dan il-kuntest, il-kunċett ta’ komunikazzjoni jeskludi mill-qafas tal-eċċezzjoni inkwistjoni, il-possibbiltà li x-xogħol jiġi ssejvjat fuq USB stick, peress li dan ma jirrigwardax komunikazzjoni mil-librerija pubblika jew stabbiliment ieħor fis-sens kif mifhum mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-ġurisprudenza tagħha, iżda l-ħolqien ta’ kopja diġitali privata mill-utent. Barra minn hekk, tali riproduzzjoni ma hijiex meħtieġa biex tippreserva l-effett utli tal-eċċezzjoni meqjusa, minkejja li din tkun utli għall-utent. Tali kopja, madankollu, tista’ tiġi kkupjata mill-ġdid jew imqassma online. Madankollu, l-eċċezzjoni prevista favur it-terminals speċjalizzati ma tkoprix l-att li permezz tiegħu l-librerija tagħmel il-kopja diġitali tagħha aċċessibbli għall-utent, sabiex ikun jista’ joħloq kopja ulterjuri u jerfagħha fuq USB stick.

50.

L-analiżi tal-istampar fuq il-karta għandha ssegwi l-istess loġika. Proċess li jwassal għal kopja (parzjali) ta’ xogħol jmur lil hinn, fil-fehma tiegħi, mill-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet previsti fl-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29.

51.

Minn dan nikkonkludi li l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 la jkopri l-issejvjar fuq USB stick u lanqas l-istampar fuq il-karta.

52.

Madankollu, b’mod superfluwu, u f’dak li jikkonċerna l-istampar, nosserva wkoll dan li ġej.

53.

Il-proċess tekniku modern ta’ fotokopja huwa bbażat ħafna fuq id-diġitalizzazzjoni tal-oriġinal u l-istampar ta’ kopja ( 18 ).

54.

Skont l-Artikolu 5(2)(a) u (b) tad-Direttiva 2001/29, it-twettiq ta’ fotokopji ta’ xogħlijiet fi ħdan il-librerija jista’ jiġi permess taħt ċerti kundizzjonijiet. Il-fotokopijers attwali jiddiġitalizzaw l-oriġinal u jistampaw fuq il-karta kopja analoġika tax-xogħol oriġinali, li huwa ekwivalenti għal riproduzzjoni fiżika tal-oriġinali wara diġitalizzazzjoni.

55.

Il-Qorti tal-Ġustizzja qieset, fis-sentenza VG Wort et ( 19 ), li “mill-kliem tal-Artikolu 5(2)(a) tad-Direttiva 2001/29 jirriżulta li dan ma jirreferix biss għat-teknika fotografika, iżda wkoll għal ‘xi proċess ieħor li jkollu l-istess effetti’, jiġifieri kwalunkwe mezz ieħor li jippermetti li jkun hemm riżultat simili għal dak miksub bit-teknika fotografika, jiġifieri r-rappreżentazzjoni analoġika ta’ xogħol jew ta’ materjal ieħor protett”.

56.

Il-Qorti tal-Ġustizzja żiedet tgħid li “[s]a fejn dan ir-riżultat huwa żgurat, in-numru ta’ operazzjonijiet jew in-natura tat-teknika jew tat-tekniki użati waqt il-proċess ta’ riproduzzjoni inkwistjoni ftit huma importanti sakemm, madankollu, id-diversi elementi jew id-diversi stadji mhux awtonomi ta’ dan il-proċess uniku jaġixxu jew jiżvolġu taħt il-kontroll tal-istess persuna u l-għan tagħhom ikun li jirriproduċu x-xogħol jew il-materjal l-ieħor protett fuq il-karta jew mezz ieħor simili” ( 20 ).

57.

Skont dan l-approċċ, huwa possibbli li jiġu stampati paġni ta’ xogħol diġà ddiġitalizzat. Dan ix-xenarju jmur lil hinn minn dak li jipprevedi l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, iżda jista’ jiġi kopert mill-Artikolu 5(2)(a), (b), u/jew (ċ) tad-Direttiva 2001/29. Bħalma huwa permess għal utent ta’ librerija, fil-limiti stabbiliti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, li jiffotokopja l-paġni ta’ xogħlijiet fiżiċi preżenti fil-kollezzjoni sħiħa, u għal librerija li tippermetti dan, l-utent jista’ jistampa l-paġni ta’ kopja diġitali u l-librerija tista’ tippermetti dan. B’differenza għal kopja diġitali ssejvjata fuq USB stick, il-permess li jiġu stampati xogħlijiet iddiġitalizzati minn librerija jew stabbiliment ieħor previst fl-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29, ma joħloqx, f’dan ir-rigward, sitwazzjoni ġdida meta mqabbla ma’ dik li fiha ma jeżisti ebda terminal speċjalizzat. Il-perikolu ta’ distribuzzjoni illeċita fuq skala kbira, preżenti fil-każ ta’ kopji diġitali, ma jeżistix iktar.

58.

Fid-dawl ta’ dak li ntqal hawn fuq, nipproponi li tingħata risposta għat-tielet domanda fis-sens li d-drittijiet previsti mill-Istati Membri skont l-Artikolu 5(3)(n) tad-Direttiva 2001/29 ma jippermettux lill-utenti tat-terminals speċjalizzati li jistampaw fuq il-karta jew li jaħżnu fuq USB stick ix-xogħlijiet imqiegħda għad-dispożizzjoni tagħhom hemmhekk.

59.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li tirrispondi għad-domandi preliminari magħmula mill-Bundesgerichtshof bil-mod li ġej: