Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 52022AE5991

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-“Rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni — Stat tal-Unjoni tal-Enerġija 2022 (skont ir-Regolament (UE) 2018/1999 dwar il-Governanza tal-Unjoni tal-Enerġija u tal-Azzjoni Klimatika)” (COM(2022) 547 final)

EESC 2022/05991

ĠU C 184, 25.5.2023, p. 88–92 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

25.5.2023   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 184/88

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il-“Rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni — Stat tal-Unjoni tal-Enerġija 2022 (skont ir-Regolament (UE) 2018/1999 dwar il-Governanza tal-Unjoni tal-Enerġija u tal-Azzjoni Klimatika)”

(COM(2022) 547 final)

(2023/C 184/16)

Relaturi: Marcin NOWACKI, Angelo PAGLIARA, Lutz RIBBE

Konsultazzjoni

Kummissjoni Ewropea, 25.11.2022

Bażi legali

Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea

Sezzjoni kompetenti

Sezzjoni għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni

Adozzjoni fis-sezzjoni

7.3.2023

Adozzjoni fil-plenarja

22.3.2023

Sessjoni plenarja Nru

577

Riżultat tal-votazzjoni

(favur/kontra/astensjonijiet)

208/4/7

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

 Bir-Rapport tagħha tal-2022 dwar l-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija, il-Kummissjoni Ewropea tippreżenta riflessjoni pjuttost ottimista dwar il-miżuri meħuda u l-għanijiet stabbiliti f’dawn l-aħħar xhur.

1.2.

 Mir-Rapport jidher ċar li ħafna objettivi li, qabel il-gwerra kontra l-Ukrajna, kienu perċepiti bħala ambizzjużi wisq, issa huma meqjusa bħala tweġibiet realistiċi għall-kriżi tal-enerġija. Tqum il-kwistjoni dwar x’żamm lill-UE b’mod ġenerali milli tkun aktar diretta fir-rigward tal-protezzjoni tal-klima, tas-sigurtà tal-provvista, tal-awtonomija tal-enerġija u tar-reżiljenza tas-sistema tal-enerġija Ewropea qabel l-24 ta’ Frar 2022.

1.3.

 Filwaqt hemm tagħlim x’jinsilet mid-diversi fatti u ċifri li huma ppreżentati fil-Komunikazzjoni, l-Unjoni tal-Enerġija hija ħafna aktar minn miri li jistgħu jiġu definiti b’mod matematiku jew statistiku għall-introduzzjoni tal-enerġija rinnovabbli, l-iffrankar tal-enerġija jew it-tnaqqis tal-emissjonijiet. Il-KESE jirrimarka li l-Unjoni tal-Enerġija hija fuq kollox proġett politiku bl-objettivi politiċi li ġejjin definiti b’mod preċiż, deskritti bħala viżjonijiet (1):

(1)

Unjoni tal-Enerġija mibnija fuq is-solidarjetà u l-fiduċja bejn l-Istati Membri li jitkellmu b’vuċi waħda fl-affarijiet globali;

(2)

Sistema tal-enerġija integrata fejn l-enerġija tgħaddi b’mod ħieles bejn il-fruntieri, abbażi tal-kompetizzjoni, ir-regolamentazzjoni effettiva u l-użu ottimali tar-riżorsi;

(3)

Ekonomija sostenibbli b’livell baxx ta’ karbonju u li ma tagħmilx ħsara lill-klima mfassla biex iddum għal żmien twil;

(4)

Kumpaniji Ewropej b’saħħithom, innovattivi u kompetittivi li jiżviluppaw prodotti u teknoloġija meħtieġa għall-effiċjenza enerġetika u b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju biex inaqqsu l-kontijiet, jipparteċipaw b’mod attiv fis-suq u fejn il-klijenti vulnerabbli jkunu protetti;

(5)

Il-bini tal-ħiliet tal-forza tax-xogħol Ewropea li huma meħtieġa għall-bini u għall-ġestjoni tal-ekonomija tal-enerġija tal-Ewropa;

(6)

Il-ħolqien ta’ fiduċja tal-investituri bbażata fuq sinjali tal-prezzijiet li jikkomunikaw ħtiġijiet fit-tul u objettivi ta’ politika, u dan fuq il-presunzjoni, fost affarijiet oħra, tat-tneħħija gradwali tas-sussidji għall-enerġiji fossili; u

(7)

It-tqegħid taċ-ċittadini fiċ-ċentru tal-Unjoni tal-Enerġija, li jieħdu s-sjieda tat-tranżizzjoni tas-sistema tal-enerġija, jibbenefikaw minn teknoloġiji ġodda biex inaqqsu l-kontijiet tal-enerġija tagħhom, jipparteċipaw b’mod attiv fis-suq u, fejn il-konsumaturi vulnerabbli jkunu protetti.

Ir-rapport jipprovdi deskrizzjoni tal-miżuri li ttieħdu sa issa jew li huma ppjanati għall-implimentazzjoni ta’ dawn il-viżjonijiet. Madankollu, il-KESE jinsab diżappuntat li r-rendikont mogħti fir-rapport mhuwiex relatat mal-viżjonijiet iżda, pjuttost, mal-ħames dimensjonijiet li jsaħħu lil xulxin u li huma interrelatati mill-qrib, imfasslin biex jiksbu aktar sigurtà, sostenibbiltà u kompetittività tal-enerġija. Dan is-sett doppju ta’ objettivi jew viżjonijiet minn naħa waħda u d-dimensjonijiet min-naħa l-oħra jagħmilha estremament diffiċli li tiġi segwita l-implimentazzjoni tal-viżjonijiet, anke minħabba li pereżempju l-kwistjonijiet taċ-ċittadini fiċ-ċentru tal-unjoni tal-enerġija jew il-ħtieġa għal titjib tal-ħiliet u t-taħriġ mill-ġdid tal-forza tax-xogħol jidhru f’diversi dimensjonijiet. Il-KESE huwa diżappuntat li dan jagħmilha diffiċli ħafna biex jiġi segwit il-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-objettivi tal-istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija.

1.4.

 Il-Komunikazzjoni ġustament tagħmel referenza għall-pjan REPowerEU, li ġie appoġġjat mill-KESE u li reġa’ qajjem u saħħaħ l-istrumenti tal-Patt Ekoloġiku u ta’ “Lesti għall-mira ta’ 55 %”, b’enfasi fuq id-diversifikazzjoni, l-iffrankar, is-sigurtà tal-provvista u t-tħaffif tal-pass tal-iżvilupp tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli. Madankollu, il-kriżi attwali tal-klima u tal-enerġija, u n-nuqqas ta’ sigurtà, stabbiltà u prevedibbiltà fil-provvista u l-prezzijiet qed jitfgħu pressjoni enormi fuq l-Unjoni Ewropea. Il-kriżi kienet tkun inqas severa kieku ttieħdet aktar azzjoni speċifika aktar kmieni u, pereżempju, kieku l-objettivi tal-UE nnifisha (bħal dawk tal-Unjoni Ewropea tal-Enerġija) ittieħdu aktar bis-serjetà.

1.5.

 Skont ir-Rapport tal-2022 dwar l-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija, huwa stmat li EUR 300 biljun fi flus pubbliċi jeħtieġ li jiġu investiti fil-linji ta’ azzjoni differenti mmirati biex tintlaħaq indipendenza sħiħa mill-fjuwils fossili Russi bejn issa u l-2030, u dan se jkollu impatt sinifikanti fuq il-baġit totali tal-UE. Barra minn hekk, se jkun meħtieġ aktar investiment privat, inkluż investiment miċ-ċittadini Ewropej. Il-KESE jemmen li l-flus hemm bżonn jintefqu b’mod li jgħin biex jintlaħqu l-objettivi msemmija hawn fuq tal-Unjoni tal-Enerġija. Barra minn hekk, l-infiq mgħandux iwassal għal tnaqqis fir-riżorsi għat-tranżizzjoni ġusta, għar-riċerka u l-innovazzjoni, jew għan-negozji u konsumaturi milquta miż-żieda fil-prezzijiet tal-enerġija.

1.6.

 Iż-żieda bla preċedent fil-prezzijiet tal-enerġija, li ġiet ikkawżata mill-invażjoni tal-Ukrajna mir-Russja, qed twassal għal konsegwenzi soċjali u ekonomiċi enormi, kif ukoll konsegwenzi għan-nisġa industrijali u produttiva tal-pajjiżi. Il-KESE jenfasizza n-nuqqas ta’ koordinazzjoni Ewropea ċara matul il-kriżi tal-enerġija u, bħala parti mir-rispons, jappella għall-ħolqien ta’ strument ibbażat fuq il-mudell SURE, sabiex jappoġġja l-ħaddiema u n-negozji f’diffikultà.

1.7.

 Avvenimenti reċenti żiedu r-riskju potenzjali ta’ attakki ċibernetiċi u atti ta’ sabotaġġ fuq infrastrutturi kritiċi bħall-grilja tal-enerġija u l-impjanti tal-enerġija. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li titfassal u tiġi adottata strateġija komprensiva sabiex l-UE tiġi protetta minn dan it-tip ta’ theddid.

1.8.

 L-objettiv strateġiku ewlieni fuq terminu medju tal-pajjiżi tal-UE – b’mod speċifiku fid-dawl ta’ dak li ġara bil-gwerra fl-Ukrajna u filwaqt li titqies ukoll kumplikazzjoni ulterjuri possibbli tas-sitwazzjoni internazzjonali – irid jibqa’ dak tal-awtonomija enerġetika. Nifhmu li “awtonomija strateġika tal-enerġija” tfisser kunċett politiku li se jgħin fit-tiswir tas-suq tal-enerġija futur tal-UE, fejn deċiżjonijiet awtonomi meħuda mill-UE se jiggarantixxu l-indipendenza enerġetika minn fornituri mhux affidabbli. Il-KESE jinsab diżappuntat bil-fatt li dan is-suġġett mhuwiex ikkunsidrat kif xieraq fir-Rapport u għadu mhux meqjus kif suppost, peress li jenfasizza biss fuq l-indipendenza mill-importazzjonijiet tal-enerġija mir-Russja.

1.9.

 Sabiex jintlaħqu l-objettivi ta’ awtonomija strateġika tal-UE, il-KESE jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni jiżviluppaw strumenti adatti, inkluż permezz tal-istabbiliment ta’ Fond Ewropew għas-Sovranità, biex tingħata spinta lill-investiment f’teknoloġiji tal-enerġija domestika nadifa u fl-infrastruttura tal-enerġija. Fl-istess ħin, huwa kruċjali li l-Istati Membri jiġu mħeġġa jużaw il-fondi bl-aħjar mod u b’mod effiċjenti għall-iżvilupp tal-enerġija nadifa. Strateġija bħal din għandha tinkludi wkoll gwida dwar kif in-negozji, l-istituzzjonijiet komunitarji, il-membri tal-pubbliku u l-komunitajiet tal-enerġija jiġu motivati jinvestu aktar. L-istrumenti u r-riżorsi li qed jiġu pprovduti bħalissa jidhru li mhumiex biżżejjed għall-isfidi ewlenin li jridu jiġu indirizzati. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tagħti attenzjoni partikolari fir-rigward tal-impatt ta’ riżorsi u provvisti ġodda fuq l-ambjent, u fir-rigward ta’ dipendenzi ġodda minn pajjiżi terzi.

1.10.

 Meta tiġi żviluppata l-awtonomija tal-enerġija, il-KESE jipproponi li jiġi segwit approċċ minn isfel għal fuq peress li dan l-approċċ jagħmilha aktar faċli biex jintlaħqu l-objettivi msemmija fil-punt 1.3.

1.11.

 Il-Patt Ekoloġiku għadu mhuwiex akkumpanjat mill-politiki soċjali ekwivalenti biex din it-tranżizzjoni ssir tranżizzjoni ġusta. Peress li l-impjieg u s-sistemi industrijali ser jiġu milquta ħafna mill-proċessi ta’ tranżizzjoni, il-KESE huwa diżappuntat bil-fatt li r-Rapport ma jqisx kif xieraq l-importanza ta’ politiki komprensivi dwar l-impjiegi, il-ħiliet u dawk soċjali. L-investimenti fl-edukazzjoni, it-taħriġ mill-ġdid u t-titjib tal-ħiliet jeħtieġ li jitqiesu bħala responsabbiltà soċjoekonomika.

2.   Kummenti ġenerali

2.1.

 It-tweġiba ideali għax-xokk tal-provvista kkawżat mill-aggressjoni Russa kontra l-Ukrajna u t-tweġiba l-aktar konformi mal-għanijiet strateġiċi tal-Unjoni tal-Enerġija jkunu sistema tal-enerġija bbażata fuq enerġija rinnovabbli domestika 100 %. Aħna konxji li ma hemm l-ebda qbil dwar jekk huwiex fattibbli li dan l-objettiv jintlaħaq. Iżda fix-xenarju mistenni, sistema tal-enerġija bħal din tista’ ġġib magħha awtonomija assoluta u reżiljenza għolja bħala benefiċċju ċentrali. Ladarba tiġi ffinanzjata mill-ġdid in-nefqa kapitali għall-investimenti fl-installazzjonijiet tal-enerġija rinnovabbli, it-teknoloġiji intelliġenti, it-trasport nadif u l-effiċjenza enerġetika, din ser tkun qed toffri l-aktar enerġija affordabbli lill-konsumatur finali, filwaqt li ssaħħaħ l-ekonomiji lokali u reġjonali u toħloq aktar impjiegi mis-sistema l-antika. Dawk il-benefiċċji kollha huma deskritti b’mod ċar fil-premessi rispettivi tal-Pakkett dwar l-Enerġija Nadifa. Filwaqt li l-enerġija rinnovabbli teoretikament għandha l-potenzjal li tiżgura l-awtonomija enerġetika f’termini operazzjonali, xorta jrid jiġi żgurat li l-ekosistema kollha, inkluż il-materjal għall-installazzjonijiet rinnovabbli nnifishom, tippermetti l-produzzjoni lokali. Madankollu, ir-Rapport dwar l-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija juri li s-sistema tal-enerġija Ewropea għadha ’l bogħod milli tilħaq dan l-għan.

2.2.

 Din is-sitwazzjoni għalhekk teħtieġ differenzjazzjoni: jekk l-awtonomija assoluta ma tkunx tista’ tintlaħaq, l-UE ser ikollha bżonn awtonomija strateġika. L-awtonomija strateġika tkun tinvolvi d-definizzjoni dwar sa liema punt l-importazzjonijiet tal-enerġija ser jibqgħu inevitabbli fil-futur u xi jkun ifisser dan għall-vulnerabbiltà/għar-reżiljenza tas-sistema tal-enerġija tal-Ewropa. Madankollu, l-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija ma jagħti l-ebda tweġiba għal dan, u lanqas xi dokument ta’ strateġija ieħor tal-Kummissjoni ma jipprovdi indikazzjonijiet bħal dawn.

2.3.

 Biex tingħata tweġiba għall-mistoqsija msemmija fil-punt 2.2, jeħtieġ li jiġi kkalkulat il-kontribut tal-enerġiji rinnovabbli, inklużi l-ħżin tal-elettriku u l-ġestjoni tad-domanda u għażliet oħra ta’ flessibbiltà, biex tiġi koperta d-domanda fis-setturi tal-elettriku, tat-tisħin u tat-trasport (il-kreditu tal-kapaċità). Il-kreditu tal-kapaċità huwa l-frazzjoni tal-kapaċità installata ta’ impjant tal-enerġija li wieħed jista’ joqgħod fuqha fi żmien partikolari. Peress li l-enerġiji rinnovabbli huma enerġiji distribwiti, huwa tassew raġonevoli li din il-valutazzjoni tinbeda fil-post fejn dawn jiġu ġġenerati. Skont dan l-approċċ, l-ewwel kreditu tal-kapaċità jeħtieġ li jiġi vvalutat f’livell lokali (eż. fil-livell distrettwali), u li jiġi espress il-kontribut li l-prosumaturi, il-komunitajiet tal-enerġija rinnovabbli u ġeneraturi oħra, jistgħu jiksbu. Huwa fil-livell lokali li jeħtieġ li jiġu implimentati wieħed mill-għanijiet jew waħda mill-viżjonijiet tal-Unjoni tal-Enerġija – inressqu liċ-ċittadini fiċ-ċentru tas-sistema tal-enerġija. Il-livell li jmiss ikun il-livell reġjonali, fejn id-defiċits (kreditu ta’ kapaċità taħt il-100 %) u s-surpluses (kreditu ta’ kapaċità ogħla minn 100 %) jistgħu jiġu bbilanċjati kemm jista’ jkun possibbli. Aktar tard, ikun imiss il-livell interreġjonali, dak nazzjonali u eventwalment il-livell Ewropew. Peress li l-enerġija rinnovabbli tinvolvi spejjeż sistemiċi konsiderevoli għall-infrastruttura tal-enerġija, l-għan ewlieni huwa li l-enerġija minn sorsi rinnovabbli tiġi kkunsmata lokalment; inkella, l-ispejjeż għandhom jitħallsu mill-produtturi tal-enerġija.

2.4.

 Dan l-approċċ minn isfel għal fuq deskritt fil-punt 2.3 huwa l-aktar adattat għan-natura tal-enerġiji rinnovabbli u tal-għażliet ta’ flessibbiltà fir-rigward tal-produtturi ta’ kull daqs, inklużi l-impjanti tal-enerġija kbar kif ukoll il-produtturi żgħar, inklużi l-hekk imsejħa prosumaturi.

2.5.

 F’termini tal-Unjoni tal-Enerġija, l-approċċ deskritt fil-punt 2.3 għandu tliet vantaġġi bażiċi.

2.5.1.

 L-ewwel nett, minn perspettiva ta’ ppjanar tal-investiment, irid jiġi antiċipat il-volum ta’ importazzjonijiet tal-enerġija lejn l-UE meħtieġa llum u fil-futur. B’hekk biss ikunu jistgħu jiġu evitati investimenti li jfallu u b’mod speċjali effetti impenjati. Biex inpoġġuha b’mod konkret ħafna: huwa impossibbli li tiġi aċċertata sew id-domanda attwali għal-LNG fl-2025, fl-2030, u fl-2035, mingħajr l-analiżi deskritta. Kwalunkwe deċiżjoni ta’ xiri, speċjalment dik ibbażata fuq kuntratti fit-tul, tirriskja li ma tkunx korretta jekk il-kreditu tal-kapaċità ma jiġix ivvalutat fil-livell lokali, reġjonali, interreġjonali u Ewropew. Dan huwa ta’ importanza partikolari peress li l-kuntratti fit-tul huma meħtieġa biex tiġi żgurata l-provvista tal-LNG fil-preżent. Is-suċċess tal-Unjoni tal-Enerġija jiddependi fuq din l-analiżi, iżda din ma teżistix.

2.5.2.

 It-tieni vantaġġ meta jiġi analizzat il-kreditu tal-kapaċità tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, inklużi l-għażliet ta’ flessibbiltà, fil-livell lokali, reġjonali, interreġjonali u Ewropew, huwa li dan jista’ jgħin biex tiġi implimentata sistema ta’ ppjanar tal-infrastruttura tal-enerġija li tħares ’il quddiem u li tkopri l-grilja tal-elettriku, in-network tal-gass b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju u s-sistemi tat-tisħin distrettwali. Hawnhekk, huwa fundamentalment importanti li jiġi ddikjarat li l-infrastruttura tal-gass fl-Ewropa trid tkun lesta għall-idroġenu. Madankollu, bħalissa ma jeżisti l-ebda kriterju affidabbli għat-tħejjija għall-użu tal-idroġenu. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tibda tiżviluppa standards bħal dawn, bil-ħsieb li tressaq proposta malajr kemm jista’ jkun.

2.5.3.

 It-tielet vantaġġ huwa marbut mill-qrib ma’ dak imsemmi fil-punt 1.10: hija meħtieġa rikonsiderazzjoni tal-istabbiltà tas-sistema. Is-sistema futura tan-networks ta’ trażmissjoni u distribuzzjoni fl-Ewropa u fil-livell tal-Istati Membri tal-UE, għandha tkun matriċi ta’ konnessjonijiet standardizzati, interkonnessi u li tkopri kemm linji ta’ vultaġġ għoli ġestiti b’mod ċentralizzat, kif ukoll kooperattivi tal-enerġija bbażati fuq linji ta’ vultaġġ medju u baxx li jkunu kkummerċjalizzati. Fil-livell lokali, huwa essenzjali li tiġi aċċelerata l-introduzzjoni u l-iżvilupp simplifikat tal-enerġija distribwita permezz ta’ mekkaniżmi legali u organizzattivi li jippermettu l-użu tal-hekk imsejħa linji diretti, il-cable pooling, u l-kooperazzjoni mal-produtturi tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli skont prinċipji konġunti u definiti fi ftehimiet dwar ix-Xiri tal-Enerġija).

2.6.

 Illum, l-operaturi tal-grilja ta’ trażmissjoni fil-livell nazzjonali mhumiex interessati biżżejjed fl-iżvilupp ta’ networks lokali li jippermettu aktar flessibbiltà fis-settur tal-elettriku, peress li, fil-fehma tagħhom, dan jista’ jiddestabbilizza s-sistema tal-enerġija. L-operaturi tal-grilja tad-distribuzzjoni mhumiex imħeġġa jinvestu fin-networks lokali għax l-ambjent regolatorju u politiku attwali huwa nieqes minn gwida ċara. Ir-regolamentazzjoni dwar it-tariffi tal-grilja tinċentiva biss it-trażmissjoni u d-distribuzzjoni tal-elettriku. Ma jingħataw l-ebda inċentivi għal kunċetti ta’ ġestjoni intelliġenti tal-elettriku. Il-KESE jinsab konvint li l-iżvilupp tal-kooperattivi tal-enerġija u l-mudell tal-prosumaturi tal-ġenerazzjoni tal-enerġija jippermetti t-tisħiħ tas-sigurtà tal-enerġija fil-livell lokali u t-tnaqqis tat-tagħbija fuq il-grilja elettrika. Il-konsum lokali tal-enerġija rinnovabbli volatili jnaqqas il-pressjoni fuq il-grilja, u huwa għalhekk li l-konsum lokali għandu jkun l-għażla ppreferuta meta jkun effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u tal-ispejjeż. Il-prosumaturi u l-komunitajiet tal-enerġija (bil-parteċipazzjoni tad-distributuri tal-enerġija, il-gvernijiet lokali, l-intraprendituri u ċ-ċittadini) jistgħu jibbilanċjaw ir-riżorsi disponibbli u d-domanda għall-elettriku fid-djar, fil-kumpaniji u fil-bini pubbliku tagħhom – speċjalment bl-iżvilupp ta’ teknoloġiji tal-ħżin tal-enerġija u teknoloġiji diġitali. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għar-riskju li d-distributuri tal-enerġija jkunu f’sitwazzjoni ta’ kunflitt ta’ interess f’dan ir-rigward, u jitlob li l-awtoritajiet ta’ sorveljanza kompetenti jikkunsidraw miżuri biex jiġu evitati dawn l-effetti negattivi tal-integrazzjoni vertikali.

2.7.

 Fl-isfond tal-prattika ħażina deskritta fil-punt 2.6, isir saħansitra aktar importanti li jiġi segwit l-approċċ deskritt fil-punt 2.3 sabiex jiġu sfruttati t-tliet vantaġġi spjegati fil-punti 2.5.1, 2.5.2 u 2.5.3. Għalhekk, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa proposta dwar kif dan l-approċċ jista’ jiġi inkorporat fil-politika tal-Unjoni tal-Enerġija tagħha. Il-kisba tal-perspettiva strateġika tal-indipendenza enerġetika, esklużi l-interventi ta’ emerġenza meħtieġa fl-aħħar sena, ser tirrikjedi monitoraġġ u żvilupp kostanti tal-kwistjonijiet li ġejjin:

—

il-bilanċ tar-riżorsi eżistenti (iż-żejt, il-gass, is-sorsi rinnovabbli u nukleari, eċċ.);

—

il-bilanċ tar-riżorsi potenzjali (l-esplorazzjoni, l-estrazzjoni ta’ riżorsi konvenzjonali, l-iżvilupp ta’ teknoloġiji innovattivi, eċċ.);

—

il-programm u l-ġerarkija tal-aħjar żvilupp ta’ sorsi differenti tal-enerġija fl-Ewropa; is-sistema ta’ finanzjament għall-programm ta’ indipendenza enerġetika.

Dan jirrikjedi wkoll valutazzjoni ta’ liema installazzjonijiet eżistenti li għadhom joperaw jeħtieġ li jinżammu, u liema sorsi qodma, inklużi l-kapaċitajiet konvenzjonali, jeħtieġ li jiġu sostitwiti fi proċess bla xkiel u komplementari. Għandu jkun hemm ukoll analiżi tal-benefiċċji u l-ispejjeż tat-teknoloġiji tar-riformar tal-metan bl-istim u tal-qbid u l-ħżin tad-diossidu tal-karbonju (CCS)/tal-qbid u l-użu tal-karbonju (CCU).

2.8.

 F’dan ir-rigward, il-KESE jtenni li l-proċess biex jitħaffef l-għoti ta’ permessi għal proġetti rinnovabbli huwa kruċjali. Din hija ħaġa importanti u relattivament faċli biex titwettaq min-naħa tal-proċess. Il-livell ta’ burokrazija jnaqqas b’mod ċar ir-ritmu ta’ xi proġetti, speċjalment dawk li jinvolvu kapaċitajiet kbar ta’ ġenerazzjoni. Naraw u napprezzaw l-isforzi tal-Kummissjoni f’dan il-qasam, iżda finalment iridu jitwettqu xi bidliet.

2.9.

 Filwaqt li twettaq il-kompitu stabbilit fil-punt 2.5.3, il-Kummissjoni għandha tqis ukoll ir-rabta strateġika bejn l-istrateġija Ewropea dwar l-enerġija u l-ħtieġa għal sistema industrijali Ewropea b’saħħitha, sostenibbli u innovattiva, li s’issa għadha ma ġietx ikkunsidrata fir-Rapporti dwar l-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija. Il-KESE rrakkomanda, fl-Opinjoni tiegħu dwar L-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija 2021 (TEN 767), li l-governanza u l-ġestjoni tal-Unjoni tal-Enerġija jirriflettu aktar bir-reqqa dwar is-sinerġiji mal-istrateġija industrijali tal-UE l-ġdida. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tqis, mir-Rapport li jmiss, l-importanza ta’ din ir-rabta strateġika u tiżgura koordinazzjoni aħjar mar-rapport ta’ prospettiva strateġika.

2.10.

 Bl-istess mod, ir-rwol ċentrali u attiv taċ-ċittadini, li għandhom jitqiegħdu fiċ-ċentru tal-politiki, mhuwiex ikkunsidrat b’mod adegwat fid-dokument jew fl-appendiċijiet. Il-KESE jemmen bis-sħiħ li ċ-ċittadini għandhom ikunu fil-qalba tal-Unjoni tal-Enerġija, billi jiġu integrati fis-suq, u jsiru “prosumaturi” ta’ vera. Il-kunċett ta’ prosum jeħtieġ li jitwessa’ biex jinkludi l-kondiviżjoni tal-enerġija, l-awtokonsum virtwali u każijiet oħra ta’ prosum li jużaw il-grilja pubblika. Għal dan l-għan, il-KESE jistieden lil dawk li jfasslu l-politika biex iħeġġu u jippromovu l-miżuri kollha meħtieġa biex in-nies ikunu jistgħu jsiru prosumaturi tal-enerġija.

2.11.

 L-Istati Membri huma obbligati jippreżentaw il-Pjani Nazzjonali għall-Enerġija u l-Klima (NECPs) tagħhom sa Ġunju tal-2023. Għal dan l-għan, l-Istati Membri jeħtiġilhom jirċievu messaġġ ċar bi pjan direzzjonali li jippermettilhom jippjanaw kif xieraq il-perkors tagħhom fit-tranżizzjoni tal-enerġija kif deskritt fil-punt 2.3 u filwaqt li jqisu r-rakkomandazzjonijiet mogħtija fil-punti 2.7, 2.8 u 2.9.

2.12.

 L-attivitajiet ippjanati għall-iżvilupp ta’ disinn ġdid tas-suq iridu jiġu stabbiliti fil-kuntest tal-aspetti msemmija hawn fuq. Il-KESE jaqbel li hija meħtieġa azzjoni biex jiġi ottimizzat u mtejjeb id-disinn tas-suq tal-elettriku tal-UE, anke fid-dawl tal-evoluzzjoni futura tax-xenarju tal-enerġija kif deskritt fil-punt 2.3, tat-teknoloġiji emerġenti ġodda, tal-iżviluppi ġeopolitiċi u tat-tagħlimiet meħuda mill-kriżi attwali. Il-KESE jnnota bi pjaċir l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tirrevedi l-qafas tar-Regolament dwar l-Integrità u t-Trasparenza tas-Swieq tal-Enerġija bl-Ingrossa (REMIT) biex ittaffi r-riskji ta’ abbuż tas-suq, u jistieden lill-Kummissjoni tistabbilixxi l-miżuri kollha meħtieġa biex tippreserva l-funzjonament tas-suq u tevita l-effetti distorsivi fl-ipprezzar u l-ispekulazzjoni. Is-suq Ewropew tal-enerġija m’għandux jaħdem bħas-swieq finanzjarji. Is-suq intern tal-enerġija tagħna jrid jirrifletti l-istampa realistika tas-sitwazzjoni fis-sistema tal-enerġija fl-Ewropa. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għar-rapport reċenti tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri, li jindika l-inadegwatezza tar-riżorsi tal-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija biex timmonitorja s-suq ħalli jiġi evitat l-abbuż, u jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li din l-Aġenzija tkun tista’ twettaq il-kompiti tagħha f’dan ir-rigward.

2.13.

 Il-KESE huwa mħasseb dwar it-tnaqqis fis-sussidji għall-enerġija rinnovabbli li seħħ fl-2021, filwaqt li s-sussidji għall-fjuwil fossili baqgħu stabbli. Wara l-kriżi, huma meħtieġa passi deċiżivi biex tintemm il-“kompetizzjoni għas-sussidji” bejn l-enerġija rinnovabbli u l-enerġija fossili. Fir-Rapport tagħha, il-Kummissjoni ma tagħti l-ebda ħjiel f’dan ir-rigward.

2.14.

 Il-KESE jirrimarka li r-Rapport tal-2022 dwar l-Istat tal-Unjoni tal-Enerġija ma jagħtix attenzjoni xierqa lill-kwistjoni tal-ispejjeż u l-konsegwenzi relatati mal-pilastru tal-istrateġija Ewropea dwar it-tnaqqis tad-domanda għall-enerġija. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tesplora aktar kif dan it-tnaqqis jista’ jaffettwa diversi kuntesti reġjonali, u tiddeskrivi l-għodod meħtieġa biex jittaffew l-effetti tiegħu.

2.15.

 Il-politiki dwar il-klima ser ikollhom impatt qawwi fuq il-ħaddiema u n-negozji u ser jirrikjedu taħriġ estensiv, taħriġ mill-ġdid u titjib tal-ħiliet. Din it-tranżizzjoni għandha tintuża bħala opportunità biex jinħolqu impjiegi ta’ kwalità b’kundizzjonijiet tax-xogħol tajbin fis-setturi u fir-reġjuni kollha. It-Tranżizzjoni Ġusta ma titqiesx biżżejjed fir-Rapport. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni ssaħħaħ il-mekkaniżmu ta’ tranżizzjoni ġusta, b’enfasi partikolari fuq l-impatti fuq il-ħaddiema, l-impjiegi u s-sistema industrijali. Bl-istess mod, l-involviment tal-imsieħba soċjali fl-iżvilupp ta’ politiki għas-sostenibbiltà, għas-sigurtà u għas-solidarjetà għandu jkun wieħed kontinwu u strutturali fin-natura tiegħu. Il-KESE jenfasizza li t-“tranżizzjoni ġusta” mhijiex biss kwistjoni ta’ finanzjament għat-tranżizzjoni. Din tinkludi wkoll l-objettiv tas-salvagwardja tad-drittijiet tal-ħaddiema, il-ħolqien ta’ xogħol deċenti, l-impjiegi ta’ kwalità u s-sigurtà soċjali, u ż-żamma u ż-żieda tal-kompetittività tan-negozji Ewropej, u tirrikjedi azzjoni speċifika fil-livelli kollha, b’mod partikolari f’dak reġjonali.

Brussell, it-22 ta’ Marzu 2023.

Christa SCHWENG

Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

(1)  Ara COM(2015) 80 final dwar “Qafas Strateġiku għal Unjoni tal-Enerġija Reżiljenti b’Politika dwar il-Bidla fil-Klima li tħares ’il quddiem”.

Top